Azərbaycanca
සිංහල
Türkçe
Mingəçevir yazıları — Mingəçevir kilsə kompleksində qazıntılar zamanı tapılmış, üzərində Qafqaz albanlarının dilində mətnlər olan kitabələr.
| Mingəçevir yazıları | |
|---|---|
 | |
| Material | |
| Yazı | alban əlifbası ilə qafqaz albanlarının dilində yazılmış kitabə |
| Yeri | Mingəçevir kilsə kompleksi |
| Tarixi | 1946 |
| Saxlanılır | Azərbaycan Tarix Muzeyi, Bakı |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Xaç daşı
Mingəçevir kilsə kompleksi ərazisində arxeoloji qazıntılar zamanı üzərində tovuzquşları və müqəddəs xaç təsviri olan alban yazılı daş aşkarlanmışdır. Daş bəzi araşdırmaşılara görə xaç altlığı, bəzilərinə görə isə qurbangah olmuşdur. Daşın üzərindəki mətni Jost Gippert deşifr etməyi bacarmışdır:
| Sütun üzü | Albanca mətn | Transliterasiyası | Tərcüməsi | Bərpa edilmiş versiyası |
|---|---|---|---|---|
| 1 | 𐕂𐔼𐔺𐔰𐕚𐕃𐔶𐔱𐔴𐕐𐔼𐔺𐕚𐔼𐕒𐔾𐕒𐕆𐔰𐔾𐔰𐕆𐔶𐕎𐔴𐔴𐔼 | c̣iyas ʒ́ē beši ysi olo hala hēne e i | Ağamız İsanın adı ilə! Bu sütunun üzərindəki xaç |  |
| 2 | 𐕆𐕈𐔾 𐔺𐔶 𐕒𐕡𐕚𐔴𐕎𐔰 𐕀𐕒𐕚𐕙𐕒𐕒𐕡𐔼 | hål yē owsena xosroowi | Xosrovun 27-ci ilində | |
| 3 | …𐕚𐔴𐕙𐔱𐔰𐕒𐕡𐕎… | …serbaown… | …ilk… | |
| 4 | …𐕈𐕚 𐕖𐕒𐔽𐔼𐕎 𐔼𐕚𐕄𐔰𐕗𐕒𐕚𐔴𐕎 𐔱𐔼𐔺𐔰𐔺𐕎 | …ås čoʕin isḳaṗosen biyayn | ..in… Çola yepiskopu hazırladı. |
Şamdanlar
Yoqun şamdanı
Qazıntılar zamanı tapılan bəzi şamdanlardan birinin üzərindəki yazıları Volfqanq Şulze 2003-cü ildə deşifr etməyə çalışmış, Jost Gippert isə daha dəqiq tərcümə təklif etmişdir: Mən Yoq, Tanrının günahkar qulu, bunu ürəyimin ləyaqətli təmsili kimi hazırladım. Jost Gippert bu şamdana "Yoqun şamdanı" adını verib.
| Şamdan sətirləri |  | II üz | III üz |  |
|---|---|---|---|---|
| 1 | 𐔵𐕡 𐔺𐕒 | |||
| 2 | 𐔲 𐔲𐕒 | |||
| 3 | 𐕣𐔰𐕙 | 𐕀𐔶 𐕎𐔰 | 𐔼𐔽𐕒𐕡 | 𐔱𐔶𐔴𐕜 |
| 4 | 𐕒𐕡𐕇𐔱𐔴𐔾𐔴 | |||
| 5A | 𐕘𐔰𐕆𐔰𐕄𐔴 | |||
| 5B | 𐕆𐕞𐕡𐕄𐔴 | 𐕎 𐔰𐕄[𐕒𐕡]𐕇𐔱𐔼 | 𐔺𐔰𐔺 |
Əlifba sıralı şamdan
Azərbaycan Tarix Muzeyinin inventarındakı bir başqa şamdanın üzərindəki yazılar tam oxunsa da müəyyən bir hərfi mənası olmadığı, əlifbanın 16 hərfinin müəyyən bir sırada düzüldüyü qənaətinə gəlinib.
 | I üz | II üz | III üz | IV üz |
|---|---|---|---|---|
| 𐔰𐔱 | 𐔲𐔳 | 𐔴𐔵𐔶 | 𐔷𐔸𐔹 | |
| 𐔼𐔽𐔾 | 𐕖𐕗𐕙 |
Əl işi şamdan
Şamdanlardan birinin üzərindəki mətn Udi dili ilə oxunulmuşdur:
 | Albanca mətn | Translit. | Tərcümə |
|---|---|---|---|
| 𐔵𐕒𐕡 𐕣𐔼𐕎 𐕢𐔴 | zow kin pe | Bunu əllərimlə düzəltdim |
Keramik məişət qabları
Mingəçevir kilsə kompleksində tapılmış yazılı əşyalardan biri də məişət qablarıdır. Bu məişət qablarından birinin üzərindəki yazı hələ 1967-ci ildə Georgi Klimov tərəfindən "Manas" kimi oxunmuşdur. Jost Gippert "Manas"ın Manasse adının qısaldılmış variantı olduğunu düşünür. Bir başqa məişət qabının isə əslində şamdan ayağı olduğu düşünülür. Jost Gippert bu qabın üzərindəki mətni "Dəyərlim, sevgilim, bu şamdanı sənin üçün hazırladım" kimi tərcümə edib.
 | Albanca mətn | Transliterasiya |
|---|---|---|
| 𐕌𐔰𐕎𐔰𐕚 | manas | |
 | [𐕄]𐔼𐔺𐔴𐔱𐕒𐕡𐕍̇𐔰𐕎[𐔰] 𐔺𐕒 𐔵𐕒𐕡 𐕛𐔰 𐔱𐔰𐔾𐔰 𐔱𐔼𐔺𐔰[𐔺] | [ḳ]iyebowq̇an[a] yo zow wa bala biyay |
İstinadlar
- "Jost Gippert — The Albanian Inscriptions Revisited (2017)". 2022-03-25 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-12-23.
- Климов Г. А. Фонема и морфема: К проблеме лингвистических единиц. М., 1967, səh. 78
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Mingecevir yazilari Mingecevir kilse kompleksinde qazintilar zamani tapilmis uzerinde Qafqaz albanlarinin dilinde metnler olan kitabeler Mingecevir yazilariMaterialYazi alban elifbasi ile qafqaz albanlarinin dilinde yazilmis kitabeYeri Mingecevir kilse kompleksiTarixi 1946Saxlanilir Azerbaycan Tarix Muzeyi Baki Vikianbarda elaqeli mediafayllarXac dasiMingecevir kilse kompleksi erazisinde arxeoloji qazintilar zamani uzerinde tovuzquslari ve muqeddes xac tesviri olan alban yazili das askarlanmisdir Das bezi arasdirmasilara gore xac altligi bezilerine gore ise qurbangah olmusdur Dasin uzerindeki metni Jost Gippert desifr etmeyi bacarmisdir Sutun uzu Albanca metn Transliterasiyasi Tercumesi Berpa edilmis versiyasi1 𐕂𐔼𐔺𐔰𐕚𐕃𐔶𐔱𐔴𐕐𐔼𐔺𐕚𐔼𐕒𐔾𐕒𐕆𐔰𐔾𐔰𐕆𐔶𐕎𐔴𐔴𐔼 c iyas ʒ e besi ysi olo hala hene e i Agamiz Isanin adi ile Bu sutunun uzerindeki xac2 𐕆𐕈𐔾 𐔺𐔶 𐕒𐕡𐕚𐔴𐕎𐔰 𐕀𐕒𐕚𐕙𐕒𐕒𐕡𐔼 hal ye owsena xosroowi Xosrovun 27 ci ilinde3 𐕚𐔴𐕙𐔱𐔰𐕒𐕡𐕎 serbaown ilk 4 𐕈𐕚 𐕖𐕒𐔽𐔼𐕎 𐔼𐕚𐕄𐔰𐕗𐕒𐕚𐔴𐕎 𐔱𐔼𐔺𐔰𐔺𐕎 as coʕin isḳaṗosen biyayn in Cola yepiskopu hazirladi SamdanlarYoqun samdani Qazintilar zamani tapilan bezi samdanlardan birinin uzerindeki yazilari Volfqanq Sulze 2003 cu ilde desifr etmeye calismis Jost Gippert ise daha deqiq tercume teklif etmisdir Men Yoq Tanrinin gunahkar qulu bunu ureyimin leyaqetli temsili kimi hazirladim Jost Gippert bu samdana Yoqun samdani adini verib Samdan setirleri I uz II uz III uz IV uz1 𐔵𐕡 𐔺𐕒2 𐔲 𐔲𐕒3 𐕣𐔰𐕙 𐕀𐔶 𐕎𐔰 𐔼𐔽𐕒𐕡 𐔱𐔶𐔴𐕜4 𐕒𐕡𐕇𐔱𐔴𐔾𐔴5A 𐕘𐔰𐕆𐔰𐕄𐔴5B 𐕆𐕞𐕡𐕄𐔴 𐕎 𐔰𐕄 𐕒𐕡 𐕇𐔱𐔼 𐔺𐔰𐔺Elifba sirali samdan Azerbaycan Tarix Muzeyinin inventarindaki bir basqa samdanin uzerindeki yazilar tam oxunsa da mueyyen bir herfi menasi olmadigi elifbanin 16 herfinin mueyyen bir sirada duzulduyu qenaetine gelinib I uz II uz III uz IV uz𐔰𐔱 𐔲𐔳 𐔴𐔵𐔶 𐔷𐔸𐔹𐔼𐔽𐔾 𐕖𐕗𐕙El isi samdan Samdanlardan birinin uzerindeki metn Udi dili ile oxunulmusdur Albanca metn Translit Tercume𐔵𐕒𐕡 𐕣𐔼𐕎 𐕢𐔴 zow kin pe Bunu ellerimle duzeltdimKeramik meiset qablariMingecevir kilse kompleksinde tapilmis yazili esyalardan biri de meiset qablaridir Bu meiset qablarindan birinin uzerindeki yazi hele 1967 ci ilde Georgi Klimov terefinden Manas kimi oxunmusdur Jost Gippert Manas in Manasse adinin qisaldilmis varianti oldugunu dusunur Bir basqa meiset qabinin ise eslinde samdan ayagi oldugu dusunulur Jost Gippert bu qabin uzerindeki metni Deyerlim sevgilim bu samdani senin ucun hazirladim kimi tercume edib Albanca metn Transliterasiya𐕌𐔰𐕎𐔰𐕚 manas 𐕄 𐔼𐔺𐔴𐔱𐕒𐕡𐕍 𐔰𐕎 𐔰 𐔺𐕒 𐔵𐕒𐕡 𐕛𐔰 𐔱𐔰𐔾𐔰 𐔱𐔼𐔺𐔰 𐔺 ḳ iyebowq an a yo zow wa bala biyayIstinadlar Jost Gippert The Albanian Inscriptions Revisited 2017 2022 03 25 tarixinde Istifade tarixi 2020 12 23 Klimov G A Fonema i morfema K probleme lingvisticheskih edinic M 1967 seh 78