| Şahingirey arxı | |
|---|---|
| Ölkə | |
| Şəhər | Naxçıvan |
| Yerləşir | YER |
| Üslubu | Naxçıvan memarlıq məktəbi |
| Vəziyyəti | fəaliyyət göstərir |
| Əhəmiyyəti | Yerli əhəmiyyətli |
![]() Şahingirey arxı | |
Şahingirey arxı — Naxçıvan Muxtar Respublikasının Şərur rayonunda orta əsrlərə aid tarixi abidə.
Şəngiley və ya Şahingirey adlanan arx - Azərbaycanın Rusiya tərəfindən işğalından sonra Naxçıvanda qəza rəisi olmuş Arim Pavloviç Şahingireyin (Şəngiley) çəkdirdiyi arxdır. Şahingirey 1870-ci ildə indiki Şərur rayonu ərazisində, Arpaçayın sol sahilindəki Böyük qır adlanan sahədə dövlətdən 24 il müddətinə 2 min desyatin torpaq icarəyə götürüb Arpaçaydan (30 km) oraya arx çəkdirmişdi. O, köhnə qəbiristanlıqları uçurmamış, arxın suyunu yeraltı tunellə axıtmışdır. Həmin tunellər indiyədək Dizə kəndində qalmaqdadır. Bu arxın tikintisi 1896-cı ildə başa çatmışdır. Arxın çəkilişinə o vaxtın pulu ilə 65 min manat sərf edilmişdir. Şahingirey (1819-1883) Bazarçayın suyunu Batabatdan tunel vasitəsilə Naxçıvana çatdırmaq üçün bir milyon manat dəyərində layihə də hazırlamışdı. Amma erməni rəqiblərinin mane olması üzündən banklardan kredit ala bilməmişdir. Ona görə də bu iş baş tutmamışdır. O, general-mayor II Kalbalı xan Naxçıvanskinin tapşırığı ilə Şahbuz rayonunun Kükü kəndi yaxınlığında sututar layihəsini də hazırlamışdı.
Sututar 1865-ci ildə istifadəyə verilmişdi. Krım xanlarının məcburən xristianlaşdırılmış varislərindən olan A.P.Şahingirey hərbi təhsil alsa da, Naxçıvanda irriqasiya işləri ilə məşğul olmuş və Qafqazda çox varlı mülkədar kimi tanınmışdır. O, hərbi təhsil almış, ordudan tərxis edildikdən sonra, Pya tiqorskda və Tiflisdə, həmçinin Naxçıvanda yaşamışdır. Onun malikanəsi Şərur mahalındakı Şahingirey (sovet illərində Sovxozkənd) kəndində yerləşirdi. A.P.Şahingireyin həyat yoldaşı Emiliya Aleksandrovna Klinqenberq (1815-1891) ilə nikahından 1 oğlu və 1 qızı olmuşdur. Arim (bəzi mənbələrdə Akim) və Yevgeniya. Yevgeniyanın ər familiyası Kazminadır. O, 1943-cü ildə vəfat etmişdir. Akim Pavloviç Şahingirey 1883-cü ildə Tiflisdə vəfat etmiş və Pyatiqorskda dəfn olunmuşdur. Oğlu Arim Şahingirey Şərur mahalında su mühəndisi olmaqla bərabər, bağçılıqla da məşğul olmuşdur. O, 1901-ci ildə Peterburqda çap etdirdiyi "Şərur-Dərələyəz mahalında bağçılıq, üzümçülük, bostançılıq və kənd təsərrüfatının digər sahələri haqqında" adlı geniş məqaləsində bu torpaqda bitən meyvələr - ərik və şaftalı ağaclarının növlərindən söhbət açır. Arim Şahingirey 1913-cü ildə erməni icarədarı, milliyətcə assuri olan Mixail Cahanpoladovun (Canpoladov) adamları tərəfindən qətlə yetirilmişdir. Şahingireyin Şərur mahalındakı malikanəsi 1920-ci ilədək arvadı tərəfindən idarə edilmişdir.
İstinadlar
| ]- Naxçıvan abidələri ensiklopediyası Arxivləşdirilib 2019-02-09 at the Wayback Machine. Naxçıvan: 2008, səh.433 (az.)
Ədəbiyyat
| ]- Əliyev Ə. Əlincə yaddaşı. Bakı: 1997.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Vikipediya azad ensiklopediya Sahingirey arxiOlke AzerbaycanSeher NaxcivanYerlesir YERUslubu Naxcivan memarliq mektebiVeziyyeti fealiyyet gosterirEhemiyyetiYerli ehemiyyetliSahingirey arxi Sahingirey arxi Naxcivan Muxtar Respublikasinin Serur rayonunda orta esrlere aid tarixi abide Sengiley ve ya Sahingirey adlanan arx Azerbaycanin Rusiya terefinden isgalindan sonra Naxcivanda qeza reisi olmus Arim Pavlovic Sahingireyin Sengiley cekdirdiyi arxdir Sahingirey 1870 ci ilde indiki Serur rayonu erazisinde Arpacayin sol sahilindeki Boyuk qir adlanan sahede dovletden 24 il muddetine 2 min desyatin torpaq icareye goturub Arpacaydan 30 km oraya arx cekdirmisdi O kohne qebiristanliqlari ucurmamis arxin suyunu yeralti tunelle axitmisdir Hemin tuneller indiyedek Dize kendinde qalmaqdadir Bu arxin tikintisi 1896 ci ilde basa catmisdir Arxin cekilisine o vaxtin pulu ile 65 min manat serf edilmisdir Sahingirey 1819 1883 Bazarcayin suyunu Batabatdan tunel vasitesile Naxcivana catdirmaq ucun bir milyon manat deyerinde layihe de hazirlamisdi Amma ermeni reqiblerinin mane olmasi uzunden banklardan kredit ala bilmemisdir Ona gore de bu is bas tutmamisdir O general mayor II Kalbali xan Naxcivanskinin tapsirigi ile Sahbuz rayonunun Kuku kendi yaxinliginda sututar layihesini de hazirlamisdi Sututar 1865 ci ilde istifadeye verilmisdi Krim xanlarinin mecburen xristianlasdirilmis varislerinden olan A P Sahingirey herbi tehsil alsa da Naxcivanda irriqasiya isleri ile mesgul olmus ve Qafqazda cox varli mulkedar kimi taninmisdir O herbi tehsil almis ordudan terxis edildikden sonra Pya tiqorskda ve Tiflisde hemcinin Naxcivanda yasamisdir Onun malikanesi Serur mahalindaki Sahingirey sovet illerinde Sovxozkend kendinde yerlesirdi A P Sahingireyin heyat yoldasi Emiliya Aleksandrovna Klinqenberq 1815 1891 ile nikahindan 1 oglu ve 1 qizi olmusdur Arim bezi menbelerde Akim ve Yevgeniya Yevgeniyanin er familiyasi Kazminadir O 1943 cu ilde vefat etmisdir Akim Pavlovic Sahingirey 1883 cu ilde Tiflisde vefat etmis ve Pyatiqorskda defn olunmusdur Oglu Arim Sahingirey Serur mahalinda su muhendisi olmaqla beraber bagciliqla da mesgul olmusdur O 1901 ci ilde Peterburqda cap etdirdiyi Serur Dereleyez mahalinda bagciliq uzumculuk bostanciliq ve kend teserrufatinin diger saheleri haqqinda adli genis meqalesinde bu torpaqda biten meyveler erik ve saftali agaclarinin novlerinden sohbet acir Arim Sahingirey 1913 cu ilde ermeni icaredari milliyetce assuri olan Mixail Cahanpoladovun Canpoladov adamlari terefinden qetle yetirilmisdir Sahingireyin Serur mahalindaki malikanesi 1920 ci iledek arvadi terefinden idare edilmisdir Istinadlar span Naxcivan abideleri ensiklopediyasi Arxivlesdirilib 2019 02 09 at the Wayback Machine Naxcivan 2008 seh 433 az Edebiyyat span Eliyev E Elince yaddasi Baki 1997 Kateqoriyalar Elifba sirasina gore tarixi abidelerNaxcivan abideleri
