Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Əzəmət Gəray (krımtat. Azamet Geray)(bilinmir – 24 iyun 1632, Bağçasaray, Krım xanlığı) — Krım xanı I Səlamət Gərayın oğlu, və kalqayı.
| Əzəmət Gəray | |
|---|---|
| 13 noyabr 1631 – 24 iyun 1632 | |
| Əvvəlki | Dövlət Gəray |
| Sonrakı | Mehmed Gəray |
| 1610 – 1623 | |
| Əvvəlki | Dövlət Gəray |
| Sonrakı | Çoban Dövlət Gəray |
| 1625 – 1627 | |
| Əvvəlki | Çoban Dövlət Gəray |
| Sonrakı | - |
| 1628 – 13 noyabr 1631 | |
| Əvvəlki | - |
| Sonrakı | Mübarək Gəray |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | bilinmir |
| Vəfat tarixi | 24 iyun 1632 |
| Vəfat yeri | |
| Atası | I Səlamət Gəray |
| Ailəsi | Gəraylar |
Həyatı
Doğum tarixi dəqiq bilinmir. Krım xanı I Səlamət Gərayın böyük oğludur. İlk illəri haqqında yetərli məlumat yoxdur. Atasının 1610-cu ildə vəfatının ardından Osmanlı sultanı I Əhməd tərəfindən kalqay Canıbəy Gərayı xan təyin etdi. Yeni xanın kalqayı qardaşı Dövlət Gəray, isə Əzəmət Gəray seçildi. Bu vəzifədə ikən 1615-ci ilin yazında cənubi Lehistan torpaqlarına hücum edən Əzəmət Gəray Ukraynanın sağ sahilini darmadağın etdi. 1617-1619-cu illər ərzində Canıbəy Gərayla birlikdə davam edən Osmanlı-Səfəvi müharibəsinə qatıldı. Ancaq bu səfər Osmanlılar üçün məğlubiyyətlə nəticələndi.
1621-ci ildə Canıbəy Gərayın Lehistan səfərinə qatıldı və bu səfər Hotin döyüşündəki məğlubiyyətlə nəticələndi. 1623-cü ildə Osmanlı sultanı II Osmanın taxtdan endirilməsi və I Mustafanın yenidən hakimiyyətə gəlməsinin ardından Canıbəy Gəray taxtdan endirildi və yerinə üsyankar III Mehmed Gəray xan elan olundu. Beləcə, ünvanı əlindən alınan Əzəmət Gəray qaçaraq İstanbula sığındı. Ancaq III Mehmed Gərayın Osmanlı əleyhdarlığı və Krımda tayfalararası mübarizəni qızışdırması nəticəsində Osmanlı sultanı IV Murad 1624-cü ildə Canıbəy Gəray və Əzəmət Gərayı hərbi birliklə Krıma yolladı. Burada III Mehmed Gəray və kalqay Şahin Gərayla döyüşdə məğlub olan Canıbəy Gəray geri çəkildi. Ancaq Əzəmət Gəray tərəf dəyişərək Bağçasaraya getdi və burada III Mehmed Gəraya tabeliyini bildirdi. Mükafat olaraq 1625-ci ildə təyin edildi.
Həmin ilin payızında və 1626-cı ilin avqustunda Lehistanın cənub torpaqlarına basqın tərtibləyən Əzəmət Gərayın bu səfərləri uğursuzluqla nəticələndi. 1627-ci ildə Əzəmət Gəray yenidən qaçaraq bu dəfə Osmanlılara sığındı. ünvanı əlindən alınan Əzəmət Gəray İstanbulda bir müddət həbs saxlandıqdan sonra bağışlandı. Uzun mübarizənin ardından Canıbəy Gəray 21 iyun 1628-ci ildə yenidən xan, qardaşı Dövlət Gəray isə kalqay təyin edildi. Əzəmət Gəray isə yenidən ünvanı aldı. 1631-ci ilin noyabrında kalqay Dövlət Gərayın ölümündən sonra Əzəmət Gəray onun vəzifəsinə təyin edildi. Ancaq çox keçmədən Canıbəy Gərayla münasibətləri yenidən pisləşən Əzəmət Gəray 24 iyun 1632-ci ildə edam olundu.
İstinadlar
- Fisher, Alan, Kırım Tatarları, Çev: Eşref B. Özbilen, Selenge Yayınları, 2009
- Halim Giray Han, Gülbün-i Hanan, Osman Cudi Neşri, 1327
Mənbə
- Kırım Hanlığı’nda Kalgaylık ve Nureddinlik Üzerine Bir İnceleme. Furkan Cem Tosun. Yüksek Lisans Tezi. İzmir 2022
- Von Hammer Purgstall, Kırım Hanlığı Tarihi, İnsan Yayınlar, 3. Baskı, 2020
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ezemet Geray krimtat Azamet Geray bilinmir 24 iyun 1632 Bagcasaray Krim xanligi Krim xani I Selamet Gerayin oglu ve kalqayi Ezemet GerayKrim kalqayi13 noyabr 1631 24 iyun 1632EvvelkiDovlet GeraySonrakiMehmed Geray1610 1623EvvelkiDovlet GeraySonrakiCoban Dovlet Geray1625 1627EvvelkiCoban Dovlet GeraySonraki 1628 13 noyabr 1631Evvelki SonrakiMubarek GeraySexsi melumatlarDogum tarixi bilinmirVefat tarixi 24 iyun 1632 1632 06 24 Vefat yeri Bagcasaray Krim xanligiAtasi I Selamet GerayAilesi GeraylarHeyatiDogum tarixi deqiq bilinmir Krim xani I Selamet Gerayin boyuk ogludur Ilk illeri haqqinda yeterli melumat yoxdur Atasinin 1610 cu ilde vefatinin ardindan Osmanli sultani I Ehmed terefinden kalqay Canibey Gerayi xan teyin etdi Yeni xanin kalqayi qardasi Dovlet Geray ise Ezemet Geray secildi Bu vezifede iken 1615 ci ilin yazinda cenubi Lehistan torpaqlarina hucum eden Ezemet Geray Ukraynanin sag sahilini darmadagin etdi 1617 1619 cu iller erzinde Canibey Gerayla birlikde davam eden Osmanli Sefevi muharibesine qatildi Ancaq bu sefer Osmanlilar ucun meglubiyyetle neticelendi 1621 ci ilde Canibey Gerayin Lehistan seferine qatildi ve bu sefer Hotin doyusundeki meglubiyyetle neticelendi 1623 cu ilde Osmanli sultani II Osmanin taxtdan endirilmesi ve I Mustafanin yeniden hakimiyyete gelmesinin ardindan Canibey Geray taxtdan endirildi ve yerine usyankar III Mehmed Geray xan elan olundu Belece unvani elinden alinan Ezemet Geray qacaraq Istanbula sigindi Ancaq III Mehmed Gerayin Osmanli eleyhdarligi ve Krimda tayfalararasi mubarizeni qizisdirmasi neticesinde Osmanli sultani IV Murad 1624 cu ilde Canibey Geray ve Ezemet Gerayi herbi birlikle Krima yolladi Burada III Mehmed Geray ve kalqay Sahin Gerayla doyusde meglub olan Canibey Geray geri cekildi Ancaq Ezemet Geray teref deyiserek Bagcasaraya getdi ve burada III Mehmed Geraya tabeliyini bildirdi Mukafat olaraq 1625 ci ilde teyin edildi Hemin ilin payizinda ve 1626 ci ilin avqustunda Lehistanin cenub torpaqlarina basqin tertibleyen Ezemet Gerayin bu seferleri ugursuzluqla neticelendi 1627 ci ilde Ezemet Geray yeniden qacaraq bu defe Osmanlilara sigindi unvani elinden alinan Ezemet Geray Istanbulda bir muddet hebs saxlandiqdan sonra bagislandi Uzun mubarizenin ardindan Canibey Geray 21 iyun 1628 ci ilde yeniden xan qardasi Dovlet Geray ise kalqay teyin edildi Ezemet Geray ise yeniden unvani aldi 1631 ci ilin noyabrinda kalqay Dovlet Gerayin olumunden sonra Ezemet Geray onun vezifesine teyin edildi Ancaq cox kecmeden Canibey Gerayla munasibetleri yeniden pislesen Ezemet Geray 24 iyun 1632 ci ilde edam olundu IstinadlarFisher Alan Kirim Tatarlari Cev Esref B Ozbilen Selenge Yayinlari 2009 Halim Giray Han Gulbun i Hanan Osman Cudi Nesri 1327MenbeKirim Hanligi nda Kalgaylik ve Nureddinlik Uzerine Bir Inceleme Furkan Cem Tosun Yuksek Lisans Tezi Izmir 2022 Von Hammer Purgstall Kirim Hanligi Tarihi Insan Yayinlar 3 Baski 2020