Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Krım Gəray (krımtat. Qırım Geray)(v. iyun 1651) — Krım xanı I Səlamət Gərayın oğlu, və kalqayı.
| Krım Gəray | |
|---|---|
| 1644 – iyun 1651 | |
| Əvvəlki | Fateh Gəray |
| Sonrakı | |
| 1640 – 1641 | |
| Əvvəlki | |
| Sonrakı | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Vəfat tarixi | iyun 1651 |
| Atası | I Səlamət Gəray |
| Uşaqları | |
| Ailəsi | Gəraylar |
Həyatı
Doğum tarixi dəqiq bilinmir. Krım xanı I Səlamət Gərayın oğludur. İlk illəri haqqında yetərli məlumat yoxdur. Atasının 1610-cu ildə vəfatının ardından kiçik qardaşlarıyla birlikdə İstanbula göndərildi və burada böyüdüldü. Böyük qardaşı I Bahadır Gərayın taxta çıxmasının ardından 1637-ci ildə Bağçasaraya çağırıldı və burada basqınlarda iştirak etdi. Qardaşı ın vəfatının ardından 1640-cı ildə ünvanı aldı. Ancaq çox keçmədən 1641-ci ildə qardaşı vəfat etdi və digər qardaşı IV Mehmed Gəray xan təyin olundu. Yeni xanla münasibətləri yaxşı olmayan Krım Gəray və qardaşı kalqay İslam Gəray isə vəzifələrindən alındılar və İstanbula göndərildilər.
1644-cü ilin iyulunda isə Osmanlı padşahı Sultan İbrahimin əmriylə qardaşı vəzifədən uzaqlaşdırıldı və özüylə birlikdə İstanbula sürgün olunan qardaşı III İslam Gəray xan təyin edildi. Onunla birlikdə Krıma qayıdan Krım Gəray kalqay ünvanı aldı. Bu vəzifədən ikən 1648-ci ilin payızında Lehistan torpaqlarına hücum edən Krım Gəray buradakı üsyankar kazak dəstələrinə dəstək verdi. Kazaklarla birləşən tatar birlikləri 26 sentyabrda Lvov mühasirəyə aldılar. Şəhərətrafı bölgələri talan edən kazaklar yüklü miqdarda xərac alaraq geri çəkildilər. 13 oktyabrda kalqay Krım Gəray əmrindəki tatar süvariləriylə birlikdə Kamenets-Podolskiyə irəlilədi.
1650-ci ilin avqustunda kalqay Krım Gəray əmrindəki 20 min nəfərlik tatar birliyi ilə Kazakların Moldova torpaqlarına tərtiblənən səfərinə qatıldı. Bölgənin mərkəzi hesab edilən Yassı ələ keçirildi və yandırıldı. Knyaz və yaxın adamları Suçavaya qaçdılar. Ardından Dnestr çayı sahillərinə çəkilən kazak-tatar birlikləri sülh danışıqlarına başladılar. Həmin ilin sentyabrında bağlanan sülhün ardından xeyli qənimətlə geri dönən kalqay Krım Gəray 1651-ci ilin yayında yenidən Lehistan torpaqlarına hücum etdi. Ancaq iyun ayında gedən döyüşlərdə Krım Gəray ağır yaralanaraq həlak oldu.
İstinadlar
- Fisher, Alan, Kırım Tatarları, Çev: Eşref B. Özbilen, Selenge Yayınları, 2009
- Halim Giray Han, Gülbün-i Hanan, Osman Cudi Neşri, 1327
Mənbə
- Kırım Hanlığı’nda Kalgaylık ve Nureddinlik Üzerine Bir İnceleme. Furkan Cem Tosun. Yüksek Lisans Tezi. İzmir 2022
- Von Hammer Purgstall, Kırım Hanlığı Tarihi, İnsan Yayınlar, 3. Baskı, 2020
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Krim Geray krimtat Qirim Geray v iyun 1651 Krim xani I Selamet Gerayin oglu ve kalqayi Krim GerayKrim kalqayi1644 iyun 1651EvvelkiFateh GeraySonraki1640 1641EvvelkiSonrakiSexsi melumatlarVefat tarixi iyun 1651Atasi I Selamet GerayUsaqlari II Haci Geray III Seadet GerayAilesi GeraylarHeyatiDogum tarixi deqiq bilinmir Krim xani I Selamet Gerayin ogludur Ilk illeri haqqinda yeterli melumat yoxdur Atasinin 1610 cu ilde vefatinin ardindan kicik qardaslariyla birlikde Istanbula gonderildi ve burada boyuduldu Boyuk qardasi I Bahadir Gerayin taxta cixmasinin ardindan 1637 ci ilde Bagcasaraya cagirildi ve burada basqinlarda istirak etdi Qardasi in vefatinin ardindan 1640 ci ilde unvani aldi Ancaq cox kecmeden 1641 ci ilde qardasi vefat etdi ve diger qardasi IV Mehmed Geray xan teyin olundu Yeni xanla munasibetleri yaxsi olmayan Krim Geray ve qardasi kalqay Islam Geray ise vezifelerinden alindilar ve Istanbula gonderildiler 1644 cu ilin iyulunda ise Osmanli padsahi Sultan Ibrahimin emriyle qardasi vezifeden uzaqlasdirildi ve ozuyle birlikde Istanbula surgun olunan qardasi III Islam Geray xan teyin edildi Onunla birlikde Krima qayidan Krim Geray kalqay unvani aldi Bu vezifeden iken 1648 ci ilin payizinda Lehistan torpaqlarina hucum eden Krim Geray buradaki usyankar kazak destelerine destek verdi Kazaklarla birlesen tatar birlikleri 26 sentyabrda Lvov muhasireye aldilar Seheretrafi bolgeleri talan eden kazaklar yuklu miqdarda xerac alaraq geri cekildiler 13 oktyabrda kalqay Krim Geray emrindeki tatar suvarileriyle birlikde Kamenets Podolskiye ireliledi 1650 ci ilin avqustunda kalqay Krim Geray emrindeki 20 min neferlik tatar birliyi ile Kazaklarin Moldova torpaqlarina tertiblenen seferine qatildi Bolgenin merkezi hesab edilen Yassi ele kecirildi ve yandirildi Knyaz ve yaxin adamlari Sucavaya qacdilar Ardindan Dnestr cayi sahillerine cekilen kazak tatar birlikleri sulh danisiqlarina basladilar Hemin ilin sentyabrinda baglanan sulhun ardindan xeyli qenimetle geri donen kalqay Krim Geray 1651 ci ilin yayinda yeniden Lehistan torpaqlarina hucum etdi Ancaq iyun ayinda geden doyuslerde Krim Geray agir yaralanaraq helak oldu IstinadlarFisher Alan Kirim Tatarlari Cev Esref B Ozbilen Selenge Yayinlari 2009 Halim Giray Han Gulbun i Hanan Osman Cudi Nesri 1327MenbeKirim Hanligi nda Kalgaylik ve Nureddinlik Uzerine Bir Inceleme Furkan Cem Tosun Yuksek Lisans Tezi Izmir 2022 Von Hammer Purgstall Kirim Hanligi Tarihi Insan Yayinlar 3 Baski 2020