Azərbaycanca
සිංහල
Türkçe
Saur-Moqila (rus. Саур-Могила) və ya Savur-Moqila (ukr. Савур-могила) ― Ukrayna ilə Rusiyanın Rostov vilayətinin sərhədindən təxminən 5 kilometr (3.1 mil) məsafədə, Donetsk silsiləsində yerləşən strateji yüksəklik.
| Saur-Moqila | |
|---|---|
 | |
 | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Növü | təpə, abidə |
| Ölkə | |
| Koordinatlar | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
277,9 metr hündürlüyündəki təpə 1963-cü ildə Ukraynalı memar Anatoliy İqnaşenko tərəfindən İkinci Dünya Müharibəsi zamanı Saur-Moqilanın azad edilməsinin 20-ci ildönümünə tikilmiş böyük bir abidə kompleksi ilə daha çox tanınır.
Tarix
Təpə əslində tarii bir kurqan qəbirdir. Təpənin adı da məhz bunla bağlıdır. Belə ki moqila ukrayn dilində "kurqan" deməkdir. Saur sözünün isə türk dilindən gəldiyi və "at sarğısına bənzər çöl kurqanı" mənasını verdiyi düşünülür. Rozamund Bartlett yazır: "Orta əsrlər dövründə ruslarla türklər və tatarlar arasında bir növ sərhəd rolunu oynayan bu xüsusi kurqan haqqında bir çox məşhur rəvayətlər yayılmışdır; Saur onlarda ya pis bir Türk xanı, ya da kazak qəhrəmanı olaraq göstərilir.
İkinci dünya müharibəsi
İkinci Dünya Müharibəsi zamanı Sovet qoşunları 1943-cü ilin avqustunda Alman qüvvələrindən hündürlüyə nəzarəti ələ almağa müvəffəq olduqda Saur-Moqila gərgin döyüşlərin mərkəz nöqtəsi idi.
1963-cü ildə təpənin üstündə həlak olmuş əsgərlərin şərəfinə həsr olunmuş bir xatirə kompleksi açıldı. Abidə üzərində sovet əsgərinin dəmir-beton heykəli olan obelisk, obeliskə aparan yamac boyunca düzəldilmiş dörd dəmir-beton heykəl (hər biri döyüşdə iştirak etmiş piyada, tankçı, topçu və təyyarəçiləri təmsil edir) və həlak olanların adları yazılmış divarlardan ibarətdir.
2014 Donbas müharibəsi
2014-cü ildə Donbasdakı Ukrayna qoşunları ilə Rusiyapərəst separatçılar arasında baş verən hərbi qarşıdurmanın ilk aylarında Savur-Moqila hündürlüyü Rusiyapərəst döyüşçülər tərəfindən ələ keçirildi. 23 iyul 2014-cü ildə Rusiyapərəst qüvvələr inkişaf etmiş bir zenit sistemindən istifadə edərək Saur-Moqila üzərindən 5 182 metr məsafədə uçan Ukrayna Hava Qüvvələrinə məxsus iki Suxoy Su-25 hücum təyyarəsini vurdu.
İntensiv döyüşlərdən sonra, 28 iyul 2014-cü ildə Ukrayna Silahlı Qüvvələri Saur-Moqilanın idarəsini rusiyapərəst döyüşçülərdən geri aldıqlarını iddia etdilər. Lakin Rusiyapərəst Donetsk Xalq Respublikasının komandiri İqor Qirkin Saur-Moqilanın itirildiyini inkar edərək döyüşlərin davam etdiyini söylədi. Yüksəklik 9 avqust 2014-cü ildə Ukraynanın 25-ci Hava-Desant briqadası tərəfindən tutulsa da, DXR 26 Avqust 2014-cü ildə təpəni yenidən geri aldı. Döyüşlər zamanı yüksəklik Ukrayna və DPR arasında təxminən 8 dəfə yer dəyişmişdir.
Memorialın dağıdılması
Xatirə abidəsi bir neçə həftə davam edən güclü zərbələrdən sonra 21 avqust 2014-cü il tarixində çökdü.
Qalereya
-
![image]()
İkinci Dünya müharibəsi zamanı Saur-Moqila yaxınlığında Qızıl Ordu əsgərləri -
![image]()
Sovet piyada qoşunlarını təmsil edən abidə -
![image]()
Sovet tankçılarını təmsil edən abidə -
![image]()
Sovet pilotlarını təmsil edən abidə -
![image]()
Keçmiş obeliskin yanındakı Sovet əsgəri heykəli -
![image]()
İkinci Dünya müharibəsində həlak olmuş Sovet əsgərlərinə həsr olunmuş abidə (2015) -
![image]()
Abidəyə gedən yol -
![image]()
Sovet piyadalarına həsr olunmuş abidənin son halı -
![image]()
Sovet tankçılarına həsr olunmuş abidənin son halı -
![image]()
Sovet topçularına həsr olunmuş abidənin son halı -
![image]()
Sovet pilotlarına həsr olunmuş abidənin son halı -
![image]()
Döyüşdən sonra xeyli dərəcədə zədələnmiş bir abidə -
![image]()
Məhv edilmiş obeliskə gedən yol -
![image]()
Köhnə obeliskin yerindəki dağıntılar
İstinadlar
- GEOnet Names Server. 2018.
- Rosamund Bartlett, Chekhov: Scenes from a Life (Free Press, 2005), s. 45.
- GPW Veterans Celebrate Victory Day At Savur-Mohyla 2021-04-22 at the Wayback Machine, UKRINFORM, 9 may 2008
- Two Ukrainian fighter jets shot down as Kiev accuses Moscow of sending more arms to fighters 2015-09-24 at the Wayback Machine, FoxNews, 23 iyul 2014.
- Two Ukrainian military jets shot down over rebel-held area 2019-02-04 at the Wayback Machine, Washington Post, 23 iyul 2014.
- Ukrainian Armed Forces take control of Saur-Mohyla - report to president 2019-03-06 at the Wayback Machine, Interfax, 28 July 2014.
- . Reuters. 28 iyul 2014. 2015-09-24 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 28 iyul 2014.
- Ополчение отступило со стратегической высоты Саур-Могила 2018-08-28 at the Wayback Machine // RIA Novosti, 9 August 2014
- Panoramic video of the destroyed memorial 2014-08-30 at the Wayback Machine, , August 28, 2014
- Donetsk militia claims assuming control of border stretch to Azov Sea 2014-10-08 at the Wayback Machine, ITAR-TASS, 26 August 2014
- Savur-Mohyla Left Without Obelisk Because of Shelling 2017-10-19 at the Wayback Machine, Censor.NET, 21 avqust 2014
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Saur Moqila rus Saur Mogila ve ya Savur Moqila ukr Savur mogila Ukrayna ile Rusiyanin Rostov vilayetinin serhedinden texminen 5 kilometr 3 1 mil mesafede Donetsk silsilesinde yerlesen strateji yukseklik Saur MoqilaUmumi melumatlarNovu tepe abideOlke Ukrayna DXRKoordinatlar 47 55 19 sm e 38 44 25 s u Vikianbarda elaqeli mediafayllar 277 9 metr hundurluyundeki tepe 1963 cu ilde Ukraynali memar Anatoliy Iqnasenko terefinden Ikinci Dunya Muharibesi zamani Saur Moqilanin azad edilmesinin 20 ci ildonumune tikilmis boyuk bir abide kompleksi ile daha cox taninir TarixTepe eslinde tarii bir kurqan qebirdir Tepenin adi da mehz bunla baglidir Bele ki moqila ukrayn dilinde kurqan demekdir Saur sozunun ise turk dilinden geldiyi ve at sargisina benzer col kurqani menasini verdiyi dusunulur Rozamund Bartlett yazir Orta esrler dovrunde ruslarla turkler ve tatarlar arasinda bir nov serhed rolunu oynayan bu xususi kurqan haqqinda bir cox meshur revayetler yayilmisdir Saur onlarda ya pis bir Turk xani ya da kazak qehremani olaraq gosterilir Ikinci dunya muharibesiIkinci Dunya Muharibesi zamani Sovet qosunlari 1943 cu ilin avqustunda Alman quvvelerinden hundurluye nezareti ele almaga muveffeq olduqda Saur Moqila gergin doyuslerin merkez noqtesi idi 1963 cu ilde tepenin ustunde helak olmus esgerlerin serefine hesr olunmus bir xatire kompleksi acildi Abide uzerinde sovet esgerinin demir beton heykeli olan obelisk obeliske aparan yamac boyunca duzeldilmis dord demir beton heykel her biri doyusde istirak etmis piyada tankci topcu ve teyyarecileri temsil edir ve helak olanlarin adlari yazilmis divarlardan ibaretdir 2014 Donbas muharibesi2014 cu ilde Donbasdaki Ukrayna qosunlari ile Rusiyaperest separatcilar arasinda bas veren herbi qarsidurmanin ilk aylarinda Savur Moqila hundurluyu Rusiyaperest doyusculer terefinden ele kecirildi 23 iyul 2014 cu ilde Rusiyaperest quvveler inkisaf etmis bir zenit sisteminden istifade ederek Saur Moqila uzerinden 5 182 metr mesafede ucan Ukrayna Hava Quvvelerine mexsus iki Suxoy Su 25 hucum teyyaresini vurdu Intensiv doyuslerden sonra 28 iyul 2014 cu ilde Ukrayna Silahli Quvveleri Saur Moqilanin idaresini rusiyaperest doyusculerden geri aldiqlarini iddia etdiler Lakin Rusiyaperest Donetsk Xalq Respublikasinin komandiri Iqor Qirkin Saur Moqilanin itirildiyini inkar ederek doyuslerin davam etdiyini soyledi Yukseklik 9 avqust 2014 cu ilde Ukraynanin 25 ci Hava Desant briqadasi terefinden tutulsa da DXR 26 Avqust 2014 cu ilde tepeni yeniden geri aldi Doyusler zamani yukseklik Ukrayna ve DPR arasinda texminen 8 defe yer deyismisdir Memorialin dagidilmasi Xatire abidesi bir nece hefte davam eden guclu zerbelerden sonra 21 avqust 2014 cu il tarixinde cokdu QalereyaIkinci Dunya muharibesi zamani Saur Moqila yaxinliginda Qizil Ordu esgerleri Sovet piyada qosunlarini temsil eden abide Sovet tankcilarini temsil eden abide Sovet pilotlarini temsil eden abide Kecmis obeliskin yanindaki Sovet esgeri heykeli Ikinci Dunya muharibesinde helak olmus Sovet esgerlerine hesr olunmus abide 2015 Abideye geden yol Sovet piyadalarina hesr olunmus abidenin son hali Sovet tankcilarina hesr olunmus abidenin son hali Sovet topcularina hesr olunmus abidenin son hali Sovet pilotlarina hesr olunmus abidenin son hali Doyusden sonra xeyli derecede zedelenmis bir abide Mehv edilmis obeliske geden yol Kohne obeliskin yerindeki dagintilarIstinadlarGEOnet Names Server 2018 Rosamund Bartlett Chekhov Scenes from a Life Free Press 2005 s 45 GPW Veterans Celebrate Victory Day At Savur Mohyla 2021 04 22 at the Wayback Machine UKRINFORM 9 may 2008 Two Ukrainian fighter jets shot down as Kiev accuses Moscow of sending more arms to fighters 2015 09 24 at the Wayback Machine FoxNews 23 iyul 2014 Two Ukrainian military jets shot down over rebel held area 2019 02 04 at the Wayback Machine Washington Post 23 iyul 2014 Ukrainian Armed Forces take control of Saur Mohyla report to president 2019 03 06 at the Wayback Machine Interfax 28 July 2014 Reuters 28 iyul 2014 2015 09 24 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 28 iyul 2014 Opolchenie otstupilo so strategicheskoj vysoty Saur Mogila 2018 08 28 at the Wayback Machine RIA Novosti 9 August 2014 Panoramic video of the destroyed memorial 2014 08 30 at the Wayback Machine August 28 2014 Donetsk militia claims assuming control of border stretch to Azov Sea 2014 10 08 at the Wayback Machine ITAR TASS 26 August 2014 Savur Mohyla Left Without Obelisk Because of Shelling 2017 10 19 at the Wayback Machine Censor NET 21 avqust 2014