Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
Zaro Ağa (kürd. Zaro Axa; 16 fevral 1764 və ya təq. 1824 – 29 iyun 1934, İstanbul) – Türkiyənin ən uzunömürlü şəxsi. 157 il yaşamışdır. Bəzi mənbələrə görə isə dünyanın ən uzunömürlü şəxslərindən biridir.Kürd əsillidir.
| Zaro Ağa | |
|---|---|
 | |
| Doğum tarixi | 16 fevral 1764 və ya təq. 1824 |
| Doğum yeri | Meydan kəndi, , Bitlis, Osmanlı imperiyası |
| Vəfat tarixi | 29 iyun 1934 |
| Vəfat yeri | |
| Vəfat səbəbi | böyrək çatışmazlığı |
| Dəfn yeri | |
| Uşağı | 13 |
| Milliyyəti | kürd |
| Tanınır | ən uzunömürlü şəxs |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Zaro Ağa ömrü boyunca 10 Osmanlı hökmdarı, 1 Türkiyə prezidenti və 5 Türkiyə baş nazirinin hakimiyyətinə şahidlik edib. Zaro Ağanın neçə dəfə evlənməsi barədə məlumatlar mənbələrə görə dəyişir: 10, 13, 27 və 29 dəfə evləndiyi barədə mənbələr var. Sonuncu həyat yoldaşının adı Qüdrət idi. Zaro Ağanın 13 uşağı (bəzi mənbələrdə 36), 26 nəvəsi (dəqiq bilinkir), 29 kötükcəsi olmuşdur. Ancaq 1 uşağı uzunömürlü (97 il) olmuşdur.
Məvlüt Çələbi tərəfindən Zaro Ağanın həyatından bəhs edən kitab nəşr olunmuşdur.
Həyatı
Zaro Ağa 1777-ci ildə hazırda Türkiyə Respublikasında, o dövrdə isə Osmanlı imperiyasının ərazisində yerləşən Bitlisin Mutki ilçəsinin Meydan kəndində dünyaya gəlmişdir. Şəxsiyyət vəsiqəsində isə 16 fevral 1774-cü ildə anadan olduğu qeyd olunmuşdur. Atasının adı Şəmsidir. Doğulduğu zaman Osmanlı imperiyasında hakimiyyətdə I Əbdülhəmid var idi. 18 yaşına qədər kəndində yaşadıqdan sonra İstanbulun Topxana bölgəsinə köçmüşdür. Burada pul qazanıb kəndinə qayıtdıqdan sonra yenə pul dalınca İstanbula gəlmişdir.
Öz ifadəsinə görə 1799-cu ildə Napolyonun zamanı Cəzzar Əhməd Paşanın ordusunda döyüşmüş, 1826-cı ildə Yeniçəri ocağının üsyanı zamanı Ayasofiya bölgəsindəki yeraltı tunellərdə gizlənmişdir. 1828-ci ildə Osmanlı-Rus müharibəsi zamanı Şərif Mirzənin əmri ilə müharibəyə qatılmış və ayağından yaralanmışdır. 1830-cu illərin ikinci yarısında İstanbula geri qayıtmışdır. Zaro Ağa Səlimiyə qışlağının, Topxana məscidinin və 1853-cü illərdə Ortaköy məscidinin də inşaatında işləmişdir. Bu tarixdən sonra hamballığa keçmişdir.
1908-ci illərdən sonra siyasi gücü İttihad və Tərəqqi Cəmiyyətinin sosial və siyasi həyatı yoxlamaqda istifadə etdiyi təşkilatlardan biri olan Hamballar Cəmiyyətinin qurucularından biri hesab olunur. Zaro Ağa Mihri Müşviq xanımın başçılığı altında Bəyaziddəki Zeynəb xanım mülkində fəaliyyət göstərən Qız Təsviri İncəsənət Akademiyasında model olmuşdur.
Mihri xanım məktəb açılanda (1914) əvvəlcə qızlara bıyıq taxdıraraq onları model cildinə salmışdır. Lakin bir müddət sonra ortaya qadınla kişi arasında qəribə formalar ortaya çıxmışdır. Bu dəfə kişi qəlibləri ilə şəkil çəkdirməyə çalışmışdır. Lakin bu dəfə də "qızlar lüt kişi heykəllərinə baxırlar" şayiələri yayılmışdır. Mihri xanım problemi həll etmək üçün yaşlı kişiləri model kimi istifadə etməyə qərar vermişdir və bu modellərdən biri də Zaro Ağa olmuşdur. Lakin Zaro Ağanın bu işi uzun davam etməmişdir.
1924-cü ildə İstanbul meri operator Emin bəy onu bələdiyyədə "baş xadimə" olaraq işə almışdır. 28 fevral 1925-ci ilə aid "Cümhuriyyet" qəzetindəki bir xəbərdə Zaro Ağa: "Mən nə Şeyx Səid adlı o məlunu tanıyıram, nə də adamlarını tanıyıram. Allah bəlalarını versin" deyərək tənqid etmişdir.
Xaricdə
1925-ci ildə avropalı biznesmenlər Zaro Ağanı əvvəlcə İzmirə, ordan da İtaliyaya aparmış və onu "Dünyanın ən yaşlı adamı" adı ilə nümayiş etdirmişdirlər. Bu dövrdə üzərində "148 yaşında dünyanın ən yaşlı adamı" yazılı fransızdilli açıqca, İsveçdə isə onun haqqında xəbərlər nəşr olunmuşdur.
1930-cu ildə Zaro Ağa Hermen Norden adlı amerikalının təklifi ilə Bremen gəmisi ilə ABŞ-yə yola düşmüşdür. Bir qrup amerikalı biznesmen Zaro Ağanı "müasir " adı ilə ABŞ-nin müxtəlif bölgələrində nümayiş etdirmişdir.
18 iyul 1930-cu illərdə ABŞ-yə ayaq basdıqdan sonra Zaro Ağanı o dövrdə Nyu-Yorkun ən hündür binası damına çıxarmışdılar. Zaro Ağaya smokinq geydirmiş, əlinə İncil vermiş və ABŞ-nin rifahı üçün dua etməyə məcbur etmişdirlər. Onunla şəkil çəkdirmək 10 dollar, onu öpmək 15 dollar idi. Brodveydə onu taksi vurmuş və bir neçə gün xəstəxanada qalmışdır. ABŞ-də gəlişindən 9 ay sonra Türkiyəyə qayıtmışdır. 1931-ci ildə İngiltərə və Yunanıstana da getmişdir.
İngiltərədən qayıtdıqdan sonra Topxanadakı evində sakit həyat tərzi keçirməyə başlayan Zaro Ağa bundan sonra türk malları üçün təbliğat üzü kimi istifadə olunmağa başlamışdır. Məsələn, Macarıstanda nəşr olunan dörddilli Zaro Ağa açıqcalarının üzərində "Kim Zaro Ağa kimi türk üzümü və fındığı yesə, zeytun yağı və İzmir ənciri qəbul edərsə və türk tütünü çəkərsə, onun kimi bu yaşda sağlam olar" yazılmışdır. Zaro Ağanın özü ömrü boyunca spirtli içki içməmiş, sadəcə qatıqla çörək yemişdir. Lakin tütün çəkməkdən heç vaxt əl çəkməmişdir.
Ölümü
1934-cü ildə 28 iyundan 29 iyuna keçən gecə 157 yaşında (öz ifadəsinə görə 160) yaşında ölmüşdür. Öd kisəsində 2 daş, qaraciyərində bir az sarılıq, ağciyərlərində vərəm aşkar edilmişdir. Ölümü böyrək, prostat və sidik kisəsindəki iltihab səbəbi ilə baş vermişdir. Həkimlər bioloji yaşının 130 olduğuna qərar vermişdirlər. Tabutu 112 nömrəli cənazə maşınına qoyularaq dəfn olunmuşdur.
Uzunömürlülüyünü öyrənmək üçün beyni, ciyəri və ürəyi ABŞ-yə aparılmışdır. Öyrənildikdən sonra maye içində bankada qorunub Sultanəhməd Sağlamlıq Muzeyinə aparılan beyni uzun illər sərgilənəndən sonra yoxa çıxmışdır.
İstinadlar
- Ayşe Hür. "'Modern Methuselah' Zaro Ağa" (türkcə). 26 iyun 2011. 2 dekabr 2013 tarixində . İstifadə tarixi: 15 iyun 2019.
- Mecid Efendi (one of the of Zaro Aga), , 1 July 1778.
- Mete Sohtaoğlu. "Türkiye'nin ilk medyatik kahramanı". Radikal (türkcə). 30 iyun 2011. 2022-03-20 tarixində . İstifadə tarixi: 15 iyun 2019.
- "157 Yılı Bir Yiyecek Sayesinde Devirmiş: Dünyanın En Uzun Yaşayan Adamı Zaro Ağa". CEOtudent (türkcə). 2022-01-23 tarixində . İstifadə tarixi: 15 iyun 2019.
Xarici keçidlər
![image]()
Vikianbarda Zaro Ağa ilə əlaqəli mediafayllar var.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Zaro Aga kurd Zaro Axa 16 fevral 1764 ve ya teq 1824 29 iyun 1934 Istanbul Turkiyenin en uzunomurlu sexsi 157 il yasamisdir Bezi menbelere gore ise dunyanin en uzunomurlu sexslerinden biridir Kurd esillidir Zaro AgaDogum tarixi 16 fevral 1764 1764 02 16 ve ya teq 1824Dogum yeri Meydan kendi Bitlis Osmanli imperiyasiVefat tarixi 29 iyun 1934 1934 06 29 Vefat yeri Istanbul Istanbul ili TurkiyeVefat sebebi boyrek catismazligiDefn yeri Eyyubsultan qebiristanligiUsagi 13Milliyyeti kurdTaninir en uzunomurlu sexs Vikianbarda elaqeli mediafayllar Zaro Aga omru boyunca 10 Osmanli hokmdari 1 Turkiye prezidenti ve 5 Turkiye bas nazirinin hakimiyyetine sahidlik edib Zaro Aganin nece defe evlenmesi barede melumatlar menbelere gore deyisir 10 13 27 ve 29 defe evlendiyi barede menbeler var Sonuncu heyat yoldasinin adi Qudret idi Zaro Aganin 13 usagi bezi menbelerde 36 26 nevesi deqiq bilinkir 29 kotukcesi olmusdur Ancaq 1 usagi uzunomurlu 97 il olmusdur Mevlut Celebi terefinden Zaro Aganin heyatindan behs eden kitab nesr olunmusdur HeyatiZaro Aga 1777 ci ilde hazirda Turkiye Respublikasinda o dovrde ise Osmanli imperiyasinin erazisinde yerlesen Bitlisin Mutki ilcesinin Meydan kendinde dunyaya gelmisdir Sexsiyyet vesiqesinde ise 16 fevral 1774 cu ilde anadan oldugu qeyd olunmusdur Atasinin adi Semsidir Doguldugu zaman Osmanli imperiyasinda hakimiyyetde I Ebdulhemid var idi 18 yasina qeder kendinde yasadiqdan sonra Istanbulun Topxana bolgesine kocmusdur Burada pul qazanib kendine qayitdiqdan sonra yene pul dalinca Istanbula gelmisdir Oz ifadesine gore 1799 cu ilde Napolyonun zamani Cezzar Ehmed Pasanin ordusunda doyusmus 1826 ci ilde Yeniceri ocaginin usyani zamani Ayasofiya bolgesindeki yeralti tunellerde gizlenmisdir 1828 ci ilde Osmanli Rus muharibesi zamani Serif Mirzenin emri ile muharibeye qatilmis ve ayagindan yaralanmisdir 1830 cu illerin ikinci yarisinda Istanbula geri qayitmisdir Zaro Aga Selimiye qislaginin Topxana mescidinin ve 1853 cu illerde Ortakoy mescidinin de insaatinda islemisdir Bu tarixden sonra hamballiga kecmisdir 1908 ci illerden sonra siyasi gucu Ittihad ve Tereqqi Cemiyyetinin sosial ve siyasi heyati yoxlamaqda istifade etdiyi teskilatlardan biri olan Hamballar Cemiyyetinin qurucularindan biri hesab olunur Zaro Aga Mihri Musviq xanimin basciligi altinda Beyaziddeki Zeyneb xanim mulkinde fealiyyet gosteren Qiz Tesviri Incesenet Akademiyasinda model olmusdur Mihri xanim mekteb acilanda 1914 evvelce qizlara biyiq taxdiraraq onlari model cildine salmisdir Lakin bir muddet sonra ortaya qadinla kisi arasinda qeribe formalar ortaya cixmisdir Bu defe kisi qelibleri ile sekil cekdirmeye calismisdir Lakin bu defe de qizlar lut kisi heykellerine baxirlar sayieleri yayilmisdir Mihri xanim problemi hell etmek ucun yasli kisileri model kimi istifade etmeye qerar vermisdir ve bu modellerden biri de Zaro Aga olmusdur Lakin Zaro Aganin bu isi uzun davam etmemisdir 1924 cu ilde Istanbul meri operator Emin bey onu belediyyede bas xadime olaraq ise almisdir 28 fevral 1925 ci ile aid Cumhuriyyet qezetindeki bir xeberde Zaro Aga Men ne Seyx Seid adli o melunu taniyiram ne de adamlarini taniyiram Allah belalarini versin deyerek tenqid etmisdir XaricdeEyupdeki qebir dasi 1925 ci ilde avropali biznesmenler Zaro Agani evvelce Izmire ordan da Italiyaya aparmis ve onu Dunyanin en yasli adami adi ile numayis etdirmisdirler Bu dovrde uzerinde 148 yasinda dunyanin en yasli adami yazili fransizdilli aciqca Isvecde ise onun haqqinda xeberler nesr olunmusdur 1930 cu ilde Zaro Aga Hermen Norden adli amerikalinin teklifi ile Bremen gemisi ile ABS ye yola dusmusdur Bir qrup amerikali biznesmen Zaro Agani muasir adi ile ABS nin muxtelif bolgelerinde numayis etdirmisdir 18 iyul 1930 cu illerde ABS ye ayaq basdiqdan sonra Zaro Agani o dovrde Nyu Yorkun en hundur binasi damina cixarmisdilar Zaro Agaya smokinq geydirmis eline Incil vermis ve ABS nin rifahi ucun dua etmeye mecbur etmisdirler Onunla sekil cekdirmek 10 dollar onu opmek 15 dollar idi Brodveyde onu taksi vurmus ve bir nece gun xestexanada qalmisdir ABS de gelisinden 9 ay sonra Turkiyeye qayitmisdir 1931 ci ilde Ingiltere ve Yunanistana da getmisdir Ingiltereden qayitdiqdan sonra Topxanadaki evinde sakit heyat terzi kecirmeye baslayan Zaro Aga bundan sonra turk mallari ucun tebligat uzu kimi istifade olunmaga baslamisdir Meselen Macaristanda nesr olunan dorddilli Zaro Aga aciqcalarinin uzerinde Kim Zaro Aga kimi turk uzumu ve findigi yese zeytun yagi ve Izmir enciri qebul ederse ve turk tutunu cekerse onun kimi bu yasda saglam olar yazilmisdir Zaro Aganin ozu omru boyunca spirtli icki icmemis sadece qatiqla corek yemisdir Lakin tutun cekmekden hec vaxt el cekmemisdir Olumu1934 cu ilde 28 iyundan 29 iyuna kecen gece 157 yasinda oz ifadesine gore 160 yasinda olmusdur Od kisesinde 2 das qaraciyerinde bir az sariliq agciyerlerinde verem askar edilmisdir Olumu boyrek prostat ve sidik kisesindeki iltihab sebebi ile bas vermisdir Hekimler bioloji yasinin 130 olduguna qerar vermisdirler Tabutu 112 nomreli cenaze masinina qoyularaq defn olunmusdur Uzunomurluluyunu oyrenmek ucun beyni ciyeri ve ureyi ABS ye aparilmisdir Oyrenildikden sonra maye icinde bankada qorunub Sultanehmed Saglamliq Muzeyine aparilan beyni uzun iller sergilenenden sonra yoxa cixmisdir IstinadlarAyse Hur Modern Methuselah Zaro Aga turkce 26 iyun 2011 2 dekabr 2013 tarixinde Istifade tarixi 15 iyun 2019 Mecid Efendi one of the of Zaro Aga 1 July 1778 Mete Sohtaoglu Turkiye nin ilk medyatik kahramani Radikal turkce 30 iyun 2011 2022 03 20 tarixinde Istifade tarixi 15 iyun 2019 157 Yili Bir Yiyecek Sayesinde Devirmis Dunyanin En Uzun Yasayan Adami Zaro Aga CEOtudent turkce 2022 01 23 tarixinde Istifade tarixi 15 iyun 2019 Xarici kecidlerVikianbarda Zaro Aga ile elaqeli mediafayllar var