Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
Bidər sultanlığı və yaxud Bəridşahlar dövləti — 1492–1619-cu illər arasında Hindistanda Dəkkən bölgəsinin cənubunda hökm sürən Türk-İslam xanədanı.
| Tarixi dövlət | |
| Bidər sultanlığı | |
|---|---|
| | |
| Dövlət dini | İslam (şiə) |
| İdarəetmə forması | Mütləq monarxiya |
| Sülalə | |
| Sultanlar | |
| • 1492–1504 | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Tarixi
Xanədanın qurucusu Əmir Qasım Qafqaz (Borçalı) türklərindən olub gənclik illərində Bəhməni şahı III Məhəmmədin (1463–1482) xidmətinə girmiş, onun sarayında bərid-i məmalik mövqeyinə qədər yüksəlmiş və xanədana da bu vəzifəsi dolayısıyla Bəridşahilər deyilmişdir. Əmir Qasım Mahmud şahın səltənəti sırasında (1482–1518) öncə kutval (qalabəyi), Nizamülmülk Məlik Həsənin vəfatından sonra da baş vəzir (əmir-i cümlə) təyin edilmişdir. Bəhmənilərin zəifləməsinə görə ölkə torpaqları parçalanmış, Bicapurda Adilşahilər, Əhmədnagarda Nizamşahilər, Bərarda İmadşahilər, Qolkondada Qütbşahlar və bir müddət sonra Bidərdə Bəridşahilər müstəqilliklərini elan etmişldilər (1492).
Əmir Qasımın ölümündən sonra yerinə "Dəkkən tülküsü" deyə şöhrət tapan oğlu Əmir Bərid keçdi (1504–1543). Əmir Bəridin zamanında Bəhmənilərdən III Əhməd, Əlaəddin, Vəliyyullah və Kəlimullah onun vəsayəti altında sadəcə adları hökmdar idilər. Əmir Bərid ədəbiyyat, sənət və memarlığa ilgi duyan bir şəxsiyət idi. Paytaxtda Rəngin Mahalı inşa etdirən də odur.
Bəridşahilər Vicayanagar racələri və digər bəzi qonşularıyla sürəkli mübarizə etdilər. Son Bəridşahi sultanı III Əmir Bərid şah (1609–1619) Adilşahilərin hücumuna məruz qaldı. II İbrahim şah 1619-cu ildə Bəridşahiləri məğlub edərək Bidəri torpaqlarına qatdı. Beləcə Bəridşahilər xanədanı sona çatdı.
Bəridşahilər Bəhməni sənət və memarlığını davam etdirdilər. Onların dönəmində Maysorun öndə gələn şəhəri olan Bidər Rəngin Mahal, Taxt Mahal, Tərkəş Mahal və Kali (Qara) Məscid kimi binalarla süslənmişdir. Əmir Qasım, Əmir Bərid, Əli Bərid və İbrahimə aid türbələr də Bidərin məşhur binaları arasında sayıla bilir. Ünlü Bəhməni vəziri Mahmud Qavanın təhsil üçün açdırdığı mədrəsə Bəridşahilər zamanında da əski şöhrətini qorumuşdur.
Hökmdarları
- 1489 – 1504
- 1504 – 1542
- 1542 – 1580
- 1580 – 1587
- 1587 – 1591
- 1591
- 1591 – 1601
- 1601 – 1609
- 1609 – 1619
Həmçinin bax
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bider sultanligi ve yaxud Beridsahlar dovleti 1492 1619 cu iller arasinda Hindistanda Dekken bolgesinin cenubunda hokm suren Turk Islam xanedani Tarixi dovletBider sultanligi1527 1619Dovlet dini Islam sie Idareetme formasi Mutleq monarxiyaSulaleSultanlar 1492 1504 Vikianbarda elaqeli mediafayllarTarixiXanedanin qurucusu Emir Qasim Qafqaz Borcali turklerinden olub genclik illerinde Behmeni sahi III Mehemmedin 1463 1482 xidmetine girmis onun sarayinda berid i memalik movqeyine qeder yukselmis ve xanedana da bu vezifesi dolayisiyla Beridsahiler deyilmisdir Emir Qasim Mahmud sahin selteneti sirasinda 1482 1518 once kutval qalabeyi Nizamulmulk Melik Hesenin vefatindan sonra da bas vezir emir i cumle teyin edilmisdir Behmenilerin zeiflemesine gore olke torpaqlari parcalanmis Bicapurda Adilsahiler Ehmednagarda Nizamsahiler Berarda Imadsahiler Qolkondada Qutbsahlar ve bir muddet sonra Biderde Beridsahiler musteqilliklerini elan etmisldiler 1492 Emir Qasimin olumunden sonra yerine Dekken tulkusu deye sohret tapan oglu Emir Berid kecdi 1504 1543 Emir Beridin zamaninda Behmenilerden III Ehmed Elaeddin Veliyyullah ve Kelimullah onun vesayeti altinda sadece adlari hokmdar idiler Emir Berid edebiyyat senet ve memarliga ilgi duyan bir sexsiyet idi Paytaxtda Rengin Mahali insa etdiren de odur Beridsahiler Vicayanagar raceleri ve diger bezi qonsulariyla surekli mubarize etdiler Son Beridsahi sultani III Emir Berid sah 1609 1619 Adilsahilerin hucumuna meruz qaldi II Ibrahim sah 1619 cu ilde Beridsahileri meglub ederek Bideri torpaqlarina qatdi Belece Beridsahiler xanedani sona catdi Beridsahiler Behmeni senet ve memarligini davam etdirdiler Onlarin doneminde Maysorun onde gelen seheri olan Bider Rengin Mahal Taxt Mahal Terkes Mahal ve Kali Qara Mescid kimi binalarla suslenmisdir Emir Qasim Emir Berid Eli Berid ve Ibrahime aid turbeler de Biderin meshur binalari arasinda sayila bilir Unlu Behmeni veziri Mahmud Qavanin tehsil ucun acdirdigi medrese Beridsahiler zamaninda da eski sohretini qorumusdur Hokmdarlari1489 1504 1504 1542 1542 1580 1580 1587 1587 1591 1591 1591 1601 1601 1609 1609 1619Hemcinin baxBehmeni sultanligi Boyuk Mogol ImperiyasiXarici kecidler