fbpx
Wikipedia

İmadəddin Mahmud Gavan

Avqust 05, 2021

Xacə İmadəddin Mahmud Qavan (?-?) — Ədib, siyasətçi, sərkərdə.

Həyatı

Səfəvilərin İranda meydana gəlişindən əvvəl İranın görkəmli vəziri Xacə İmadəddin Mahmud Qavan Hindistanın Dekan ərazisində şiəliyi yayırdı. O, Azərbaycanın Gilan əyaləti ilə həmsərhəd olan Gavilan kəndindən idi. Mahmud Qavan Şeyx Səfiəddin Ərdəbili Bəhmənlər dövlətinə baş nazir kimi qəbul etmişdi. O, 40 ildən çox orada çalışmışdır. Mahmud Qavan əsas vəzifələri azərbaycanlılara vermişdi.

Yusif Adil xan da bu qəbildən - Bicapurda Azərbaycandan olan nümayəndə idi. Onun sayəsində şiəlik həmin ərazidə təşəkkül tapmışdı. Xacə Mahmud Qavan gözəl idarəçi, hərbi general, analitik düşüncəli şəxsiyyət idi. O, Hindistanın şimal bölgəsində, Ərəb dənizindən ta Benqal çayının sahilinə qədər vuruşmuşdu.

Əslən şiə məzhəbindən olan Babur Hindistanda hakim idi. O, Hindistanda şiə məzhəbi ideyalarını təbliğ edirdi.

Hakim Humayun Baburun tərəfdarları 1540-cı ildə qüdrətli əfqan valisi Şerşah Svir xan - Beyrəm xan tərəfindən məğlub edilmişdi. Beyrəm xan da məşhur azərbaycanlı hərbi general, siyasətçi idi. Bu hadisə Şah İsmayılla Şah Təhmasibin dövründə baş vermişdir.

Şah Təhmasib Hakim Humayuna çoxlu köməkliklər etmişdi. Humayun da atası kimi Əhli-beyt (ə) aşiqlərindən idi.

O, 1554-cü ilin Qədir-Xum günündə Şah Təhmasibin iştirak etdiyi bir məclisdə Əlinin (ə) bir beyt şeirini oxudu. Bu beyt Şah Təhmasibin xoşuna gəldi və dedi: "Bu günün şərəfinə hər nə istəsən verəcəyəm". Əvəzində Şah Təhmasibdən onu hakimiyyətə qaytarmağı xahiş etdi. Bayram xan Baharlı azərbaycanlıları hərbi və dövlət vəzifələrinə təyin etmişdi. O cümlədən Mirzə Müzəffər Hüseyn Səfəvi, Mirzə Rüstəm Səfəvi, Xani-Cahan Hüseynqulu xan, Xani-Cahan Mirzə Əbül Rəhim, Əliqulu xan Zanıan, Əsədullah Qazı xan Təbrizi, Məhəmmədqulu xan Türkmən Avşar - bütün bu məşhur azərbaycanlılar Moğol hakimiyyəti dövründə dövlət işlərində vacib, mühüm rol oynamış və Hindistanın müxtəlif bölgələrində şiəliyi təbliğ etmişlər.

Səfəvilər hərəkatında öz həyatını şiə məzhəbinin yayılmasına həsr etmiş şəxslərdən biri Yusif Adil xan idi. O, Mahmud Qavan tərəfindən Bicapur əyalətinə vali təyin edilmişdi. Mahmud Qavandan sonra özünü Yusif Adil şah kimi elan etmişdi.

1503-cü ildə Yusif Adil xan Cümə namazında Came məscidində azanda xütbə oxuyub elan etdi ki, həqiqətən Əli (ə) Allah tərəfindən seçilən vəlidir və onun 11 məsum övladı da vəlidir. Bu, şiəlik tarixində Hindistanda Əlinin (ə) Allahın vəlisi olduğunu elan edən ilk xütbə idi.

Beləliklə, I Şah Təhmasib Səfəvi 12000 azərbaycanlıdan ibarət qoşunla Hakim Humayunu Bayram xanın nəzarəti altında Hindistana göndərdi. Qoşun mübarək Ramazan ayının 4-ü 962-ci ildə (miladi 1555-in yanvarında) Hindistanı məğlub etdi. Əsgərlər sevinc hissi ilə Dehliyə yürüş edirdilər. Bütün bunlar Bayram xanın uzaqgörən məsləhəti altında baş verirdi.

Bayram xan 963-1556-cı ildə Hakim Humayun hökumətinin etirazından sonra onun 14 yaşlı böyük oğlunu - Əkbəri Hindistana hakim təyin etdi. Özü isə Hindistanın Naibüs-Səltənəsi oldu. O, 5 illik hakimiyyəti dövründə Moğol valiliyini Hindistan hakimiyyətinə tabe etdi. Və bu illərdə şiə məzhəbi ideyasının təbliği ilə məşğul oldu. Beyrəm xan 1561-ci ildə qətlə yetirildi, cəsədi müqəddəs Məşhədə gətirildi və İmam Rzanın (ə) qəbri yanında dəfn edildi. Hakim Əkbər onu Baba xan və ya Xanlar xanı deyə çağırırdı.

Əllamə şah Tahir Hüseyni Səfəvilər hərəkatında fəal iştirak edən şəxslərdəndir. O, Hindistanda 1526-cı ildə gəldi və 1544-cü ildə isə Nizam şahın hökumətinə baş vəzir təyin edildi. Hindistanın qərb hissəsində şiə məzhəbinin qızğın təbliğatçısı idi. Şah Təhmasibin dövründə saraya çoxlu alim-üləma dəvət etdi ki, onlar şiəliyin və İmam Əlinin (ə) təbliğində köməklik göstərsinlər.

Qaraqoyunlu dövlətindən olan Sultanqulu Şah İsmayılın nəslindən idi. 1518-ci ildə o, müvəffəqiyyətlə Qolkunda - Heydərabadda şiəliyin əsasını qoydu. Rəsmi olaraq, açıq-aydın şəkildə azanda "Əli (ə) Allahın vəlisidir" - deyə xütbələr oxuyur, şiə məzhəbinin ideoloji vəziyyətini açıqlayırdı. Həmçinin, İmam Hüseyn (ə) əzadarlığı, məhərrəm, səfər aylarında matəm saxlanılırdı. Hindistanın şimalında 3 şiə, o cümlədən Adil şah, Nizam şah Bicapurda, Qütb şah Əhməd Nağarda idilər. Onlar Səfəvi dövləti üçün Hindistanın cənubunda yerləşən Hindu Vijey vilayətindən ötrü köməkçi rolunu oynayırdılar. Çünki 1565-ci ildə Hindistanın cənubundakı şiə dövlətini dağıtmaq istəyən qüvvələr vardı.

Şah Təhmasibin əmri əsasında azərbaycanlılardan ibarət qoşun ora gedib tarixdə Talirota döyüşü adlanan yüksək bir hərb nümayiş etdirdi.

Hər 3 dövlətin şiə fəqihlərinin verdiyi nizamnaməyə uyğun dövlət quruluşu var idi. XVII əsrin axırlarında burada İslam arxitekturası, incəsənət və ədəbiyyat inkişaf edirdi. Hindistanın bu dövrü Səfəvilər üçün çox əhəmiyyətli sayılırdı. Həmçinin, Heydərabadda Məkkə və Çarmar məscidi, Came Gülqopban məscidi, Bicapurda Mahmud mədrəsəsi inşa edilmişdi.

Avqust 05, 2021
imadəddin, mahmud, gavan, məqaləni, vikiləşdirmək, lazımdır, lütfən, məqaləni, ümumvikipediya, redaktə, qaydalarına, uyğun, şəkildə, tərtib, edin, xacə, imadəddin, mahmud, qavan, ədib, siyasətçi, sərkərdə, həyatı, redaktəsəfəvilərin, iranda, meydana, gəlişində. Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Xace Imadeddin Mahmud Qavan Edib siyasetci serkerde Heyati RedakteSefevilerin Iranda meydana gelisinden evvel Iranin gorkemli veziri Xace Imadeddin Mahmud Qavan Hindistanin Dekan erazisinde sieliyi yayirdi O Azerbaycanin Gilan eyaleti ile hemserhed olan Gavilan kendinden idi Mahmud Qavan Seyx Sefieddin Erdebili Behmenler dovletine bas nazir kimi qebul etmisdi O 40 ilden cox orada calismisdir Mahmud Qavan esas vezifeleri azerbaycanlilara vermisdi Yusif Adil xan da bu qebilden Bicapurda Azerbaycandan olan numayende idi Onun sayesinde sielik hemin erazide tesekkul tapmisdi Xace Mahmud Qavan gozel idareci herbi general analitik dusunceli sexsiyyet idi O Hindistanin simal bolgesinde Ereb denizinden ta Benqal cayinin sahiline qeder vurusmusdu Eslen sie mezhebinden olan Babur Hindistanda hakim idi O Hindistanda sie mezhebi ideyalarini teblig edirdi Hakim Humayun Baburun terefdarlari 1540 ci ilde qudretli efqan valisi Sersah Svir xan Beyrem xan terefinden meglub edilmisdi Beyrem xan da meshur azerbaycanli herbi general siyasetci idi Bu hadise Sah Ismayilla Sah Tehmasibin dovrunde bas vermisdir Sah Tehmasib Hakim Humayuna coxlu komeklikler etmisdi Humayun da atasi kimi Ehli beyt e asiqlerinden idi O 1554 cu ilin Qedir Xum gununde Sah Tehmasibin istirak etdiyi bir meclisde Elinin e bir beyt seirini oxudu Bu beyt Sah Tehmasibin xosuna geldi ve dedi Bu gunun serefine her ne istesen vereceyem Evezinde Sah Tehmasibden onu hakimiyyete qaytarmagi xahis etdi Bayram xan Baharli azerbaycanlilari herbi ve dovlet vezifelerine teyin etmisdi O cumleden Mirze Muzeffer Huseyn Sefevi Mirze Rustem Sefevi Xani Cahan Huseynqulu xan Xani Cahan Mirze Ebul Rehim Eliqulu xan Zanian Esedullah Qazi xan Tebrizi Mehemmedqulu xan Turkmen Avsar butun bu meshur azerbaycanlilar Mogol hakimiyyeti dovrunde dovlet islerinde vacib muhum rol oynamis ve Hindistanin muxtelif bolgelerinde sieliyi teblig etmisler Sefeviler herekatinda oz heyatini sie mezhebinin yayilmasina hesr etmis sexslerden biri Yusif Adil xan idi O Mahmud Qavan terefinden Bicapur eyaletine vali teyin edilmisdi Mahmud Qavandan sonra ozunu Yusif Adil sah kimi elan etmisdi 1503 cu ilde Yusif Adil xan Cume namazinda Came mescidinde azanda xutbe oxuyub elan etdi ki heqiqeten Eli e Allah terefinden secilen velidir ve onun 11 mesum ovladi da velidir Bu sielik tarixinde Hindistanda Elinin e Allahin velisi oldugunu elan eden ilk xutbe idi Belelikle I Sah Tehmasib Sefevi 12000 azerbaycanlidan ibaret qosunla Hakim Humayunu Bayram xanin nezareti altinda Hindistana gonderdi Qosun mubarek Ramazan ayinin 4 u 962 ci ilde miladi 1555 in yanvarinda Hindistani meglub etdi Esgerler sevinc hissi ile Dehliye yurus edirdiler Butun bunlar Bayram xanin uzaqgoren mesleheti altinda bas verirdi Bayram xan 963 1556 ci ilde Hakim Humayun hokumetinin etirazindan sonra onun 14 yasli boyuk oglunu Ekberi Hindistana hakim teyin etdi Ozu ise Hindistanin Naibus Seltenesi oldu O 5 illik hakimiyyeti dovrunde Mogol valiliyini Hindistan hakimiyyetine tabe etdi Ve bu illerde sie mezhebi ideyasinin tebligi ile mesgul oldu Beyrem xan 1561 ci ilde qetle yetirildi cesedi muqeddes Meshede getirildi ve Imam Rzanin e qebri yaninda defn edildi Hakim Ekber onu Baba xan ve ya Xanlar xani deye cagirirdi Ellame sah Tahir Huseyni Sefeviler herekatinda feal istirak eden sexslerdendir O Hindistanda 1526 ci ilde geldi ve 1544 cu ilde ise Nizam sahin hokumetine bas vezir teyin edildi Hindistanin qerb hissesinde sie mezhebinin qizgin tebligatcisi idi Sah Tehmasibin dovrunde saraya coxlu alim ulema devet etdi ki onlar sieliyin ve Imam Elinin e tebliginde komeklik gostersinler Qaraqoyunlu dovletinden olan Sultanqulu Sah Ismayilin neslinden idi 1518 ci ilde o muveffeqiyyetle Qolkunda Heyderabadda sieliyin esasini qoydu Resmi olaraq aciq aydin sekilde azanda Eli e Allahin velisidir deye xutbeler oxuyur sie mezhebinin ideoloji veziyyetini aciqlayirdi Hemcinin Imam Huseyn e ezadarligi meherrem sefer aylarinda matem saxlanilirdi Hindistanin simalinda 3 sie o cumleden Adil sah Nizam sah Bicapurda Qutb sah Ehmed Nagarda idiler Onlar Sefevi dovleti ucun Hindistanin cenubunda yerlesen Hindu Vijey vilayetinden otru komekci rolunu oynayirdilar Cunki 1565 ci ilde Hindistanin cenubundaki sie dovletini dagitmaq isteyen quvveler vardi Sah Tehmasibin emri esasinda azerbaycanlilardan ibaret qosun ora gedib tarixde Talirota doyusu adlanan yuksek bir herb numayis etdirdi Her 3 dovletin sie feqihlerinin verdiyi nizamnameye uygun dovlet qurulusu var idi XVII esrin axirlarinda burada Islam arxitekturasi incesenet ve edebiyyat inkisaf edirdi Hindistanin bu dovru Sefeviler ucun cox ehemiyyetli sayilirdi Hemcinin Heyderabadda Mekke ve Carmar mescidi Came Gulqopban mescidi Bicapurda Mahmud medresesi insa edilmisdi Menbe https az wikipedia org w index php title Imadeddin Mahmud Gavan amp oldid 2872311, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.