Bu sufi təlimə görə yalnız bir varlıq vardır, o da Allahdır. Ondan başqa heç nə yoxdur. Maddi və mənəvi aləmdə olanlar isə onun təcəllisi və təzahürüdürlər. Onların varlıqları Tanrının varlığından asılıdır. Deməli maddi aləmin Allahla əlaqəsi bir şeyin onun kölgəsi ilə bağlılığı kimidir. O şey olmasa, onun kölgəsi də olmaz. Deməli bu dünyanın da varlığı Allahın varlığına bağlıdır.
"Vəhdəti-vücud" təliminə görə hər bir şeydə Tanrının təzahürləri vardır. Hər bir sufi Tanrıdan başqa heç bir şeyin olmadığını bilir. Bunu o, yalnız irrasional təcrübədən kənar yollarla, öz mənəvi potensialını zahidlik həyatı keçirməklə, çoxsaylı zikrlər etməklə duymağa başlayır. Sufinin mənəvi təcrübəsi, eləcə də Yaradıcıya olan sonsuz sevgisi onu varlığının birliyi duyğusuna gətirib çıxarır.
Belə bir durumda o, Allahla birliyini duyaraq Onun içində əriyir. Bu durumda olan "sufi" öz dediklərinin, etdiklərinin, davranışlarının onun deyil, Allahın olduğunu iddia edir. Səmalar kimi müxtəlif ayinlər ona bu gizli bilginin açılmasına yardım edir. Bütün bunlar Allaha sonsuz sevgi duyğusundan irəli gələn sərxoşluq və vəcd durumlarında baş verir. Sonda sufi özünü Tanrının bir parçası kimi duyaraq "Ənəl-Həqq" deyir. Ənənə və şəriət tərəfdarı olan müsəlman çoxluğu vəhdəti-vücudu heç də bir mənalı qarşılamamışdırlar. Sufiləri İslama bidət gətirməkdə ittiham etmişdirlər. Onlara qarşı təqiblər də olmuşdur. İlk dəfə "Ənəl-Həqq" deyən tanınmış sufi Mənsur Həllac bu sözlərinə görə hətta edam edilmişdir. "Vəhdəti-vücud" təliminin prinsipləri tanınmış arif İbn əl-Ərəbinin (ö. 638/1240) əsərlərində əks olunmuşdur. Ona görə də o, bu təlimin yaradıcısı hesab edilir. İbn əl-Ərəbiyə görə Allahdan başqa hər bir varlıq əslində yoxdur. Onun fikrincə varlıq Allahdadır. Onun görünən təzahürləri isə Allahın təzahürləridir. Buna görə də, hər bir maddi şeydə Tanrını duymaq mümkündür.
İbn əl-Ərəbidən sonra vəhdəti-vücud müsəlman dünyasının müxtəlif bölgələrində yayılmışdır. Anadoluda bu ideyaları onun görkəmli davamçısı Sədrəddin Konyəvi (ö. 623/1224), Fələstin və Misirdə isə İbn Fərid (ö. 632/1234) yaymışdırlar. Türk sufi təlimlərində bu ideyaları Yunus Əmrə səsləndirmişdir. Vəhdəti-vücudun motivləri Mövlanə Cəlaləddin Ruminin (ö. 672/1273) "Məsnəvi"sində də yer almaqdadır.
İstinadlar
A.A.Əlizadə, E.M.Səmədov. İslam: Tarix, Fəlsəfə və Hüquq. Ensiklopedik Lüğət. Bakı: 3 Saylı Mətbəə, 2016, s. 268
Xarici keçidlər
Султанов Р. И. Вахдад аль-вуджуд // Философский энциклопедический словарь / Гл. редакция: Л. Ф. Ильичёв, П. Н. Федосеев, С. М. Ковалёв, В. Г. Панов. — М.: Советская энциклопедия, 1983. — С. 74–75. — 840 с. — 150 000 экз.
Кныш А.Д. Вахдат ал-вуджуд // Ислам: энциклопедический словарь / отв. ред. С. М. Прозоров. — М. : Наука, ГРВЛ, 1991. — С. 48–49.
Avqust 12, 2021
vəhdətül, vücud, sufi, təlimi, haqqında, redaktəbu, sufi, təlimə, görə, yalnız, varlıq, vardır, allahdır, ondan, başqa, heç, yoxdur, maddi, mənəvi, aləmdə, olanlar, isə, onun, təcəllisi, təzahürüdürlər, onların, varlıqları, tanrının, varlığından, asılıdır, dem. Vehdetul vucud sufi telimi Haqqinda RedakteBu sufi telime gore yalniz bir varliq vardir o da Allahdir Ondan basqa hec ne yoxdur Maddi ve menevi alemde olanlar ise onun tecellisi ve tezahurudurler Onlarin varliqlari Tanrinin varligindan asilidir Demeli maddi alemin Allahla elaqesi bir seyin onun kolgesi ile bagliligi kimidir O sey olmasa onun kolgesi de olmaz Demeli bu dunyanin da varligi Allahin varligina baglidir Vehdeti vucud telimine gore her bir seyde Tanrinin tezahurleri vardir Her bir sufi Tanridan basqa hec bir seyin olmadigini bilir Bunu o yalniz irrasional tecrubeden kenar yollarla oz menevi potensialini zahidlik heyati kecirmekle coxsayli zikrler etmekle duymaga baslayir Sufinin menevi tecrubesi elece de Yaradiciya olan sonsuz sevgisi onu varliginin birliyi duygusuna getirib cixarir Bele bir durumda o Allahla birliyini duyaraq Onun icinde eriyir Bu durumda olan sufi oz dediklerinin etdiklerinin davranislarinin onun deyil Allahin oldugunu iddia edir Semalar kimi muxtelif ayinler ona bu gizli bilginin acilmasina yardim edir Butun bunlar Allaha sonsuz sevgi duygusundan ireli gelen serxosluq ve vecd durumlarinda bas verir Sonda sufi ozunu Tanrinin bir parcasi kimi duyaraq Enel Heqq deyir Enene ve seriet terefdari olan muselman coxlugu vehdeti vucudu hec de bir menali qarsilamamisdirlar Sufileri Islama bidet getirmekde ittiham etmisdirler Onlara qarsi teqibler de olmusdur Ilk defe Enel Heqq deyen taninmis sufi Mensur Hellac bu sozlerine gore hetta edam edilmisdir Vehdeti vucud teliminin prinsipleri taninmis arif Ibn el Erebinin o 638 1240 eserlerinde eks olunmusdur Ona gore de o bu telimin yaradicisi hesab edilir Ibn el Erebiye gore Allahdan basqa her bir varliq eslinde yoxdur Onun fikrince varliq Allahdadir Onun gorunen tezahurleri ise Allahin tezahurleridir Buna gore de her bir maddi seyde Tanrini duymaq mumkundur Ibn el Erebiden sonra vehdeti vucud muselman dunyasinin muxtelif bolgelerinde yayilmisdir Anadoluda bu ideyalari onun gorkemli davamcisi Sedreddin Konyevi o 623 1224 Felestin ve Misirde ise Ibn Ferid o 632 1234 yaymisdirlar Turk sufi telimlerinde bu ideyalari Yunus Emre seslendirmisdir Vehdeti vucudun motivleri Movlane Celaleddin Ruminin o 672 1273 Mesnevi sinde de yer almaqdadir 1 Istinadlar Redakte A A Elizade E M Semedov Islam Tarix Felsefe ve Huquq Ensiklopedik Luget Baki 3 Sayli Metbee 2016 s 268Xarici kecidler RedakteSultanov R I Vahdad al vudzhud Filosofskij enciklopedicheskij slovar Gl redakciya L F Ilichyov P N Fedoseev S M Kovalyov V G Panov M Sovetskaya enciklopediya 1983 S 74 75 840 s 150 000 ekz Knysh A D Vahdat al vudzhud Islam enciklopedicheskij slovar otv red S M Prozorov M Nauka GRVL 1991 S 48 49 Menbe https az wikipedia org w index php title Vehdetul vucud amp oldid 5970652, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
