fbpx
Wikipedia

Yəzid ibn Əhməd

Avqust 12, 2021

Yəzid ibn Əhməd (991, Şamaxı – noyabr 1027, Şamaxı) – Şirvanşahlar dövlətinin onuncu hökmdarı, Əhməd ibn II Məhəmmədin oğlu, Kəsranilər sülaləsinin əsasını qoymuş Şirvanşah Mənuçöhr ibn Yəzidin atası.

Yəzid ibn Əhməd

Yəzidin adına kəsilmiş gümüş dirhəm, Azərbaycan Tarix Muzeyi
Sələfi Məhəmməd ibn Əhməd
Xələfi Mənuçöhr ibn Yəzid
Dərbənd əmiri
1019 — 1021
Sələfi Mənsur ibn Maymun
Xələfi Mənsur ibn Maymun
Şəxsi məlumatlar
Doğum tarixi 991
Doğum yeri
Vəfat tarixi
Vəfat yeri Şamaxı
Sülalə Məzyədilər
Atası Əhməd ibn II Məhəmməd
Uşaqları Mənuçöhr ibn Yəzid
Ənuşirəvan ibn Yəzid
Əbu Mənsur Əli ibn Yəzid
Qubad ibn Yəzid

Fəaliyyəti

Şirvanşah Məhəmməd ibn Əhmədin ölümündən sonra hakimiyyətə qardaşı Yəzid ibn Əhməd keçdi. Bu hadisələrdən və hakimiyyətin dəyişilməsindən istifadə edən əmir Məymun II dəfə Dərbəndi tutaraq, cəmi bir il beş ay əvvəl, Şirvanşah Məhəmməd ibn Əhmədin vaxtında tikilmiş orta (köndələn) divarı (Əs-sür əl-vəstani) dağıtdı. Yəzidin hökmranlıq illəri onun öz dövlətinin ərazisini qoşunlarının hesabına genişləndirmək məqsədilə apardığı feodal ara müharibələri ilə əlamətdardır. H.382 (992)-ci ildə Qəbələ rustaqında şirvanlılarla şəkərlilər (şəkililər) arasında şiddətli vuruşma baş verdi. Döyüşdə Şirvanşahın vəziri Müsəddin ibn Həbəşi öldürüldü, onunla birlikdə Şirvan qoşununun adlı-sanlı 400 süvari əsgəri həlak oldu. Şirvanşah Yəzid ibn Əhmədin hakimiyyəti onunla əlamətdar idi ki, o, dövlət işlərini təkbaşına idarə etmir, bütün dövlət işlərini bərdəli Abbasın oğlanları Ədb ül-Əziz və Əbd ül-Səmədə həvalə edir, yalnız onların məsləhəti ilə qərar çıxarırdı.

H.389 (999)-cu ildə Şirvanşah Yəzid Qəbələnin hakimi, Gürzül qalasının sahibi Əbd ül-Bərr Ənbəsə ilə müharibə edərək, Gürzül qalasını onun əlindən aldı. Bundan sonra elə həmin il Şirvanşah Zirkiyyə (daha doğrusu, Rizkiyyə) mülkünə sahib olmaq üstündə Dərbənd əmiri Ləşkəri ibn Məymunla vuruşdu lakin uğur qazana bilmədi. Ləşkəri Şəbərana yürüş etdi. Lakin Şirvanlılar onlarla şəhərin qapıları qarşısında vuruşdular. Dərbənd qoşunu ağır məğlubiyyətə uğradı, döyüşdə Ləşkərinin qardaşı Əbu Nəsr ibn Məymun əsir alındı. Şirvanşah onu həbsxanaya saldırdı, barışıq bağlandıqdan sonra o, girov saxlandı. H.391 (1001)-ci ildə Ləşkərinin ölümündən sonra Dərbənd əhalisi Şirvanşah Yəziddən özlərinə əmir seçmək istədikləri Əbu Nəsrin azad olunmasını tələb etdilər. Lakin Yəzid qızını Əbu Nəsrə ərə vermək istəməsi bəhanəsilə bundan boyun qaçırdı və şərt qoydu ki, Əbu Nəsri o zaman buraxar ki, Dərbənd camaatı Dərbənd və Sull (Çul) qalalarının tikilməsinə (daha doğrusu, bərpa olunmasına) razılıq versinlər. Dərbəndlilər bu təklifi rədd etdilər və Yəzid heç bir günahı olmayan Əbu Nəsri edam etdi. Əbu Nəsr Şabran qalasının həbsxanasında saxlanırdı və Şirvanşah onu həmin şəhərin qapıları qarşısında dəfn etdirdi. Bu hadisə h.392 (1002)-ci ildə olmuşdur. Dərbənd əhalisi Əbu Nəsrin qardaşı Mənsuru əmir seçdi. Şirvanşah Dərbəndi tutmaq üçün müharibəni davam etdirdi. Döyüşlər gah bu, gah da digər tərəfin üstünlüyü ilə gedirdi. H.410 (1019)-cu ildə sərhəd vilayətinin (səqr), Dərbəndin əhalisi öz əmiri Mənsurun əleyhinə üsyan qaldırdı, onu şəhərdən qovub hakimiyyəti Şirvanşah Yəzid ibn Əhmədə təslim etdi.

Yəzid ibn Əhməd Dərbənd qalasını bərpa etdi və orada öz qarnizonunu yerləşdirdi. Lakin Səririn hakimi Mənsuru müdafiə etdi. Dərbənd sakinləri Şirvanşaha xəyanət edərək Mənsurun tərəfinə keçdilər. H.412 (1021)-ci ildə Mənsur Dərbəndə daxil olaraq onu Yəziddən aldı. Sonra Mənsur Şabrana hücum etdi. Şirvanlılarla Mənsurun qoşunları arasında bir neçə vuruşma oldu. Lakin düşmən tərəflərin heç biri qələbə qazana bilməyib aralandılar. Dərbənd əhalisi h.414 (1023)-cü ildə yenidən əmir Mənsuru şəhərdən qovdu, Şirvanşah Yəzidi dəvət edib, Dərbəndi ona təhvil verdi. Yəzid qalanı bərpa etdi. H.415-ci ilin ramazan ayında (noyabr 1024) Mənsur qayıtdı və iyirmi gündən sonra yenidən qalanı ələ keçirdi. H.416 (1025)-cı ildə Şirvanşah Yəzidin qardaşı Heysəm Təbəsəranda, Şirvanşahların ailə üzvlərinin irsi mülkü olan "Məhəmməd mülkü"ndə öldü. Elə həmin ildə Sərracilərə – ehtimal ki, sərraclar zümrəsinin tərəfdarları ilə Şirvanşahlar arasında şiddətli mübarizə başladı və Şirvanşahlar qalib gəldilər.

Ənuşirəvan ibn Yəzidin qiyamı

"Tarix-i əl-Bab"da Şirvanşah Yəzidin hökmranlığı dövrünə aid maraqlı məlumatlar verilir: "Həmin il (ehtimal ki, h.416 (1025)-cı il) Şirvanşahın Yəzidiyyə canişini olan oğlu Ənuşirəvan ibn Yəzid atasının əleyhinə qiyam qaldırdı. Bu vaxt atası (ailə üzvlərindən olan) bir neçə qadınla Gürzül (Girdədül) qalasında əylənir və ov edirdi. Bundan istifadə edən Ənuşirəvan ibn Yəzid açıq-aşkar qiyam qaldırdı. Qara camaatdan (aybaş ən-nas) çoxları onun ardınca getdi. O atasının vəziri Əbd-ül-Əziz ibn Abbasın əmlakını müsadirə etdi, evini talayıb özünü həbsxanaya saldırdı. Sonra onun tərəfdarları arasında təfriqə düşdü. (Onlardan bəziləri) tutduqları işdən, onun ardmca getmələrindən peşman oldular. Onlar Yəzidi gizlincə dəvət edərək, onu tezliklə qayıtmağa razı salmağa çalışdılar. Yəzid təcili (evə) hərəkət etdi, əhali şəhərin qapılarını açdı, onun oğlundan üz döndərdi. Qiyamçı oğul sığınmaq üçün Kastan (Gülüstan) qalasına qaçdı, lakin vəzir onun arxasınca düşərək, yolda yaxaladı və atasına verdi. Yəzid oğlunu bir müddət həbsxanada saxladı, sonra orada ac və susuz qalıb öldü. Şirvanşah Yəzid ibn Əhməd özü otuz yeddi il səltənət sürdükdən sonra h.418 (1027)-ci ildə öldü."

Farslaşma

Yəzid ibn Əhmədin hökmranhğı dövründə bu səltənət xanədanında ilkin mənbələrdə əksini tapmayan hansısa hadisələr baş vermişdir. Lakin bir şey şəksizdir: Şirvanşahların adları dəyişmişdir – Yəzid ibn Əhməddən sonra ərəb adlarından qədim Sasani adlarına dönüş başlamışdır. Şirvanşah Yəzid ibn Əhmədin oğulları Ənuşirəvan, Mənuçöhr adlanırdı. Artıq X yüzilliyin birinci yarısında Məzyədi Şirvanşahlar Sasani mənşəli əsilzadə ailələri ilə qohumluq əlaqələrinə girir və həmin ailələrin qadın nümayəndələri köhnə ənənələri dirçəldirdilər. Əl-Məsudi h.332 (943)-ci ildə Şirvan şahı Məhəmməd ibn Yəzidin Sasani Bəhram Gurun nəslindən olduğunu göstərirdi. Şirvanşahların Sasani Bəhram Gurun əsilzadə nəslindən olmalarını iddia etmələri faktı özü artıq erkən dövrlərdə yerli şahlardan biri ilə, ehtimal ki, Sasani mənşəli Şirvanşahlarla nikah bağlanması ilə izah edilir.

Xilafətin tənəzzülü və Şirvanşahların hakimiyyətinin möhkəmlənməsi ilə bağlı "xanədan yenidən dirçəlməyə başladıqda ona öz nüfuzunu əsilzadə nəslinə mənsubluğu ilə hər vəchlə əsaslandırmaq lazım gəldi və onda Şirvanşahların Sasanilərlə qohumluğu barədə köhnə nəzəriyyə ortaya çıxdı, onlann Şeyban tayfası ilə bağlılığı isə arxa plana çəkildi..."

Ailəsi

Döyüş və hakimiyət mübarizəsi xronologiyası

Tarix Müharibə Müttəfiqlər Qarşı tərəf Yer Vəzifəsi Nəticə
991-ci il Dərbəndin işğalı — əmir Maymun Dərbənd Şirvanşah məğlubiyyət
992-ci il Şirvanlılarla şəkərlilər arasında vuruşma — Şəki dövləti Qəbələ Şirvanşah naməlum
999-cı il Gürzül qalasının fəthi — Əbd ül-Bərr Ənbəsə Gürzül qalası Şirvanşah qələbə
999-cı il Ləşkəri ibn Məymunla müharibə — Dərbənd əmirliyi Zirkiyyə Şirvanşah məğlubiyyət
999-cı il Ləşkərinin yürüşü — Dərbənd əmirliyi Şabran Şirvanşah qələbə, sülh
1001-ci il Əbu Nəsrin edam edilməsi — Dərbənd əmirliyi Yezidiyyə Şirvanşah nəticəsiz
1002-1019-cu illər Dərbəndi tutmaq üçün müharibə — Dərbənd əmirliyi Dərbənd Şirvanşah qələbə
1021-1024-cü illər Mənsurla müharibə — Mənsur Dərbənd Şirvanşah, Dərbənd əmiri məğlubiyyət
1025-ci il Sərracilərlə mübarizə — sərraclar zümrəsi — Şirvanşah qələbə
1025-ci illər Ənuşirəvan ibn Yəzidin qiyamı vəziri Əbd-ül-Əziz ibn Abbas Ənuşirəvan ibn Yəzid Yezidiyyə Şirvanşah qələbə

Həmçinin bax

İstinadlar

  1. ↑ S. Aşurbəyli – Şirvanşahlar dövləti, Bakı, 2007
  2. Mинopcкий. Иcтopия Шиpвaнa, c.51 – 53
  3. Mинopcкий. Иcтopия Шиpвaнa, c.53
  4. Əl-Məsudi. Mürüc... s.191
  5. Mинopcкий, c. 176-177

Avqust 12, 2021
yəzid, əhməd, şamaxı, noyabr, 1027, şamaxı, şirvanşahlar, dövlətinin, onuncu, hökmdarı, əhməd, məhəmmədin, oğlu, kəsranilər, sülaləsinin, əsasını, qoymuş, şirvanşah, mənuçöhr, yəzidin, atası, yəzidin, adına, kəsilmiş, gümüş, dirhəm, azərbaycan, tarix, muzeyişi. Yezid ibn Ehmed 991 Samaxi noyabr 1027 Samaxi Sirvansahlar dovletinin onuncu hokmdari Ehmed ibn II Mehemmedin oglu Kesraniler sulalesinin esasini qoymus Sirvansah Menucohr ibn Yezidin atasi Yezid ibn EhmedYezidin adina kesilmis gumus dirhem Azerbaycan Tarix MuzeyiSirvansahlar Dovletinin X hokmdari991 1027Selefi Mehemmed ibn EhmedXelefi Menucohr ibn YezidDerbend emiri1019 1021Selefi Mensur ibn MaymunXelefi Mensur ibn MaymunSexsi melumatlarDogum tarixi 991Dogum yeri SamaxiVefat tarixi 1027Vefat yeri SamaxiSulale MezyedilerAtasi Ehmed ibn II MehemmedUsaqlari Menucohr ibn YezidEnusirevan ibn YezidEbu Mensur Eli ibn YezidQubad ibn Yezid Mundericat 1 Fealiyyeti 2 Enusirevan ibn Yezidin qiyami 3 Farslasma 4 Ailesi 5 Doyus ve hakimiyet mubarizesi xronologiyasi 6 Hemcinin bax 7 IstinadlarFealiyyeti RedakteSirvansah Mehemmed ibn Ehmedin olumunden sonra hakimiyyete qardasi Yezid ibn Ehmed kecdi Bu hadiselerden ve hakimiyyetin deyisilmesinden istifade eden emir Meymun II defe Derbendi tutaraq cemi bir il bes ay evvel Sirvansah Mehemmed ibn Ehmedin vaxtinda tikilmis orta kondelen divari Es sur el vestani dagitdi Yezidin hokmranliq illeri onun oz dovletinin erazisini qosunlarinin hesabina genislendirmek meqsedile apardigi feodal ara muharibeleri ile elametdardir H 382 992 ci ilde Qebele rustaqinda sirvanlilarla sekerliler sekililer 1 arasinda siddetli vurusma bas verdi Doyusde Sirvansahin veziri Museddin ibn Hebesi olduruldu onunla birlikde Sirvan qosununun adli sanli 400 suvari esgeri helak oldu Sirvansah Yezid ibn Ehmedin hakimiyyeti onunla elametdar idi ki o dovlet islerini tekbasina idare etmir butun dovlet islerini berdeli Abbasin oglanlari Edb ul Eziz ve Ebd ul Semede hevale edir yalniz onlarin mesleheti ile qerar cixarirdi H 389 999 cu ilde Sirvansah Yezid Qebelenin hakimi Gurzul qalasinin sahibi Ebd ul Berr Enbese ile muharibe ederek Gurzul qalasini onun elinden aldi Bundan sonra ele hemin il Sirvansah Zirkiyye daha dogrusu Rizkiyye 1 mulkune sahib olmaq ustunde Derbend emiri Leskeri ibn Meymunla vurusdu lakin ugur qazana bilmedi Leskeri Seberana yurus etdi Lakin Sirvanlilar onlarla seherin qapilari qarsisinda vurusdular Derbend qosunu agir meglubiyyete ugradi doyusde Leskerinin qardasi Ebu Nesr ibn Meymun esir alindi Sirvansah onu hebsxanaya saldirdi barisiq baglandiqdan sonra o girov saxlandi H 391 1001 ci ilde Leskerinin olumunden sonra Derbend ehalisi Sirvansah Yezidden ozlerine emir secmek istedikleri Ebu Nesrin azad olunmasini teleb etdiler Lakin Yezid qizini Ebu Nesre ere vermek istemesi behanesile bundan boyun qacirdi ve sert qoydu ki Ebu Nesri o zaman buraxar ki Derbend camaati Derbend ve Sull Cul qalalarinin tikilmesine daha dogrusu berpa olunmasina raziliq versinler Derbendliler bu teklifi redd etdiler ve Yezid hec bir gunahi olmayan Ebu Nesri edam etdi Ebu Nesr Sabran qalasinin hebsxanasinda saxlanirdi ve Sirvansah onu hemin seherin qapilari qarsisinda defn etdirdi Bu hadise h 392 1002 ci ilde olmusdur Derbend ehalisi Ebu Nesrin qardasi Mensuru emir secdi Sirvansah Derbendi tutmaq ucun muharibeni davam etdirdi Doyusler gah bu gah da diger terefin ustunluyu ile gedirdi H 410 1019 cu ilde serhed vilayetinin seqr Derbendin ehalisi oz emiri Mensurun eleyhine usyan qaldirdi onu seherden qovub hakimiyyeti Sirvansah Yezid ibn Ehmede teslim etdi 1 Yezid ibn Ehmed Derbend qalasini berpa etdi ve orada oz qarnizonunu yerlesdirdi Lakin Seririn hakimi Mensuru mudafie etdi Derbend sakinleri Sirvansaha xeyanet ederek Mensurun terefine kecdiler H 412 1021 ci ilde Mensur Derbende daxil olaraq onu Yezidden aldi Sonra Mensur Sabrana hucum etdi Sirvanlilarla Mensurun qosunlari arasinda bir nece vurusma oldu Lakin dusmen tereflerin hec biri qelebe qazana bilmeyib aralandilar Derbend ehalisi h 414 1023 cu ilde yeniden emir Mensuru seherden qovdu Sirvansah Yezidi devet edib Derbendi ona tehvil verdi Yezid qalani berpa etdi H 415 ci ilin ramazan ayinda noyabr 1024 Mensur qayitdi ve iyirmi gunden sonra yeniden qalani ele kecirdi H 416 1025 ci ilde Sirvansah Yezidin qardasi Heysem Tebeseranda Sirvansahlarin aile uzvlerinin irsi mulku olan Mehemmed mulku nde oldu Ele hemin ilde Serracilere ehtimal ki serraclar zumresinin terefdarlari ile Sirvansahlar arasinda siddetli mubarize basladi ve Sirvansahlar qalib geldiler 2 Enusirevan ibn Yezidin qiyami Redakte Tarix i el Bab da Sirvansah Yezidin hokmranligi dovrune aid maraqli melumatlar verilir Hemin il ehtimal ki h 416 1025 ci il Sirvansahin Yezidiyye canisini olan oglu Enusirevan ibn Yezid atasinin eleyhine qiyam qaldirdi Bu vaxt atasi aile uzvlerinden olan bir nece qadinla Gurzul Girdedul qalasinda eylenir ve ov edirdi Bundan istifade eden Enusirevan ibn Yezid aciq askar qiyam qaldirdi Qara camaatdan aybas en nas coxlari onun ardinca getdi O atasinin veziri Ebd ul Eziz ibn Abbasin emlakini musadire etdi evini talayib ozunu hebsxanaya saldirdi Sonra onun terefdarlari arasinda tefriqe dusdu Onlardan bezileri tutduqlari isden onun ardmca getmelerinden pesman oldular Onlar Yezidi gizlince devet ederek onu tezlikle qayitmaga razi salmaga calisdilar Yezid tecili eve hereket etdi ehali seherin qapilarini acdi onun oglundan uz donderdi Qiyamci ogul siginmaq ucun Kastan Gulustan qalasina qacdi lakin vezir onun arxasinca duserek yolda yaxaladi ve atasina verdi Yezid oglunu bir muddet hebsxanada saxladi sonra orada ac ve susuz qalib oldu Sirvansah Yezid ibn Ehmed ozu otuz yeddi il seltenet surdukden sonra h 418 1027 ci ilde oldu 3 Farslasma RedakteYezid ibn Ehmedin hokmranhgi dovrunde bu seltenet xanedaninda ilkin menbelerde eksini tapmayan hansisa hadiseler bas vermisdir Lakin bir sey seksizdir Sirvansahlarin adlari deyismisdir Yezid ibn Ehmedden sonra ereb adlarindan qedim Sasani adlarina donus baslamisdir Sirvansah Yezid ibn Ehmedin ogullari Enusirevan Menucohr adlanirdi Artiq X yuzilliyin birinci yarisinda Mezyedi Sirvansahlar Sasani menseli esilzade aileleri ile qohumluq elaqelerine girir ve hemin ailelerin qadin numayendeleri kohne eneneleri dirceldirdiler El Mesudi h 332 943 ci ilde Sirvan sahi Mehemmed ibn Yezidin Sasani Behram Gurun neslinden oldugunu gosterirdi 4 Sirvansahlarin Sasani Behram Gurun esilzade neslinden olmalarini iddia etmeleri fakti ozu artiq erken dovrlerde yerli sahlardan biri ile ehtimal ki Sasani menseli Sirvansahlarla nikah baglanmasi ile izah edilir 1 Xilafetin tenezzulu ve Sirvansahlarin hakimiyyetinin mohkemlenmesi ile bagli xanedan yeniden dircelmeye basladiqda ona oz nufuzunu esilzade nesline mensublugu ile her vechle esaslandirmaq lazim geldi ve onda Sirvansahlarin Sasanilerle qohumlugu barede kohne nezeriyye ortaya cixdi onlann Seyban tayfasi ile bagliligi ise arxa plana cekildi 5 Ailesi RedakteAtasi Ehmed ibn II Mehemmed Sirvansah Emisi Heysem ibn Mehemmed Tabasaran emiri 948 1025 Qardasi III Mehemmed Sirvansah Oglu Menucohr ibn Yezid Varisi Gelini Sitt bint Fezl Arran emiri Fezl bin Mehemmedin qizi Seddadiler sulalesinden Nevesi Hormuzd Tabasaran emiri 1065 Oglu Enusirevan ibn Yezid Yezidiyye canisini Atasina qarsi usyan qaldirdigi ucun hebs edildi Oglu Ebu Mensur Eli ibn Yezid Oglu Qubad ibn Yezid Qiz nevesi Selcuq emiri Qaratekinin heyat yoldasi Oglu Ehmed ibn Yezid Nevesi Buxtnassar Eli ibn Ehmed Oglu Salar ibn Yezid Oglu Memlan ibn Yezid Qizi Semkuyye Hasimiler sulalesinden Derbend emiri II Ebdulmalikin heyat yoldasi SELEFMehemmed ibn Ehmed Yezid ibn EhmedMezyediler XELEFMenucohr ibn YezidDoyus ve hakimiyet mubarizesi xronologiyasi Redakte Tarix Muharibe Muttefiqler Qarsi teref Yer Vezifesi Netice991 ci il Derbendin isgali emir Maymun Derbend Sirvansah meglubiyyet992 ci il Sirvanlilarla sekerliler arasinda vurusma Seki dovleti Qebele Sirvansah namelum999 ci il Gurzul qalasinin fethi Ebd ul Berr Enbese Gurzul qalasi Sirvansah qelebe999 ci il Leskeri ibn Meymunla muharibe Derbend emirliyi Zirkiyye Sirvansah meglubiyyet999 ci il Leskerinin yurusu Derbend emirliyi Sabran Sirvansah qelebe sulh1001 ci il Ebu Nesrin edam edilmesi Derbend emirliyi Yezidiyye Sirvansah neticesiz1002 1019 cu iller Derbendi tutmaq ucun muharibe Derbend emirliyi Derbend Sirvansah qelebe1021 1024 cu iller Mensurla muharibe Mensur Derbend Sirvansah Derbend emiri meglubiyyet1025 ci il Serracilerle mubarize serraclar zumresi Sirvansah qelebe1025 ci iller Enusirevan ibn Yezidin qiyami veziri Ebd ul Eziz ibn Abbas Enusirevan ibn Yezid Yezidiyye Sirvansah qelebeHemcinin bax Redakte Sirvansahlar dovleti portaliMezyediler Azerbaycan tarixiIstinadlar Redakte 1 2 3 4 S Asurbeyli Sirvansahlar dovleti Baki 2007 Minopckij Ictopiya Shipvana c 51 53 Minopckij Ictopiya Shipvana c 53 El Mesudi Muruc s 191 Minopckij c 176 177Menbe https az wikipedia org w index php title Yezid ibn Ehmed amp oldid 5513371, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.