fbpx
Wikipedia

Yəhuda Haləvi

        
Yəhudilik

Yəhuda Halevi - Orta Əsrlərdə İspaniyada yaşayıb-yaratmış tanınmış yəhudi alimi və mütəfəkkiri.

Yəhuda Halevi
יהודה הלוי
Doğum tarixi
Doğum yeri Tudela, İspaniya
Vəfat tarixi
Vəfat yeri Qahirə, Misir
Milliyyəti yəhudi
Fəaliyyəti şair, Ravvin, filosof, yazıçı, klirik, müəllif, həkim
Əsərlərinin dili Ərəb, yəhudi
Janr poeziya
Tanınmış əsərləri
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Həyatı

Tanınmış yəhudi ilahiyyatçı və şairi Yəhuda Halevi 1075-ci ildə müsəlman İspaniyasının Tudela şəhərində doğulmuşdur. O, öz dövrünə görə mükəmməl təhsil almış, ərəbyəhudi dillərini öyrənmişdir. Təhsilini İshaq Əlfazidən almışdır. Halevinin digər məşhur yəhudi mütəfəkkiri İbn Əzra ilə yaxın münasibətləri olduğu tədqiqatçılara məlumdur. O, daha sonra İspaniyanın ən böyük mədəniyyət mərkəzi olan Qranada şəhərinə köçmüşdür. Burada uzun müddət yaşayıb-yaradan mütəfəkkir daxili müharibələr nəticəsində Əndəlüsü tərk etmiş, Toledo, Sevilya, Kordova, Lusena şəhərlərində yaşamışdır. Həyatının sonlarına yaxın Fələstini ziyarət etmək niyyətinə düşmüş, lakin İsgəndəriyyədə xəstəlikdən vəfat etmişdir. Bu hadisə 1141-ci ildə baş vermişdir.

Yaradıcılığı

Yəhuda Haləvinin yaradıcılığı əsasən dini və dünyəvi məzmunda yazılmış şeirlərdən ibarətdir. Dünyəvi məzmunlu ədəbiyyatda müxtəlif məişət məsələlərinə toxunulmuşdur. Burada qadın gözəlliyi, aşiqlərin çəkdiyi əzab-əziyyətlər tərənnüm olunmuş, toy himnləri yer almışdır. Həmçinin dünya həyatının müvəqqətiliyi haqqında nümunələr də qələmə alınmışdır.

Dini məzmunlu şeirlərinin mühüm hissəsi "Sürgün nəğmələri" adlı kitabda toplanmışdır. Burada dini və milli hisslərlə zəngin poeziya nümunələri yer almışdır. Bu kitab yəhudi poeziyasının ən qiymətli əsərləri arasında öz layiqli yerini tutmaqdadır.

Kuzari

  Əsas məqalə: Kuzari

Halevinin ən mühüm fəlsəfi məzmunlu əsəri "Kuzari" (ərəbcə tam adı "Kitabül-hüccə vəd-dəlil fi nasr-əd-diniz-zəlil", tərcüməsi "Əzilmiş dinin müdafiə və isbatına dair kitab") əsəridir. Bu əsər iudaizmin və yəhudi xalqının başqa din və xalqlardan üstünlüyünün isbatına həsr olunmuşdur.

Digər əsərləri

Bunlardan əlavə Yəhuda Haləvinin yaradıcılığında "Şirey Sion" (Sion nəğmələri) poetik tsikli özünəməxsus yer tutur. Bu tsikldə İsrailə dair duyulan həsrət, həyəcan yüksək sənətkarlıq bacarığı ilə izhar olunmuşdur. Həmçinin yəhudi xalqının üzləşdiyi ağır dərdlər, müsibətlər də ifadə edilmiş, onların qeyri-müəyyən gələcəkləri haqqında fikir yürüdülmüşdür.

yəhuda, haləvi, yəhudilik, yəhudilik, fəlsəfəsi, inam, seçilmişlik, alahatanrı, kabbala, məsih, talekaşrut, tevazu, minyan, tsedaka, dini, mətnlər, tevrat, tora, tanah, talmud, zoqarhumaş, sidur, mişna, tora, arba, turimşulhan, aruh, tosefta, mişna, berurahtan. Yehudilik Yehudilik felsefesi inam Secilmislik AlahaTanri Kabbala Mesih TaleKasrut Tevazu Minyan Tsedaka Dini metnler Tevrat Tora Tanah Talmud ZoqarHumas Sidur Misna Tora Arba TurimSulhan Aruh Tosefta Misna BerurahTanya Midras PiyutimTargum Muqqedes seherler Quds Safed Hebron Tiberia Yehudi bayramlari Sabat Rosasana Yom Kippur SukotSimhat Tora Hanuka Asara BaTevetTu Bisvat Purim PesahSavuot 9 Av Salos Regalim Dini sexsiyyetler Avraham Mose Dvora Rut Saul DavidSlomo Eliyahu Ilel Samay RasiIbn Ezra Rif Ramban GersonidesSaadia Gaon RambamBaal Sem Tov TosafistcilerYosef Albo Yosef Karo Ovadia Yosef Musevilik heyat terzi Brit Mila Bar Mitsva Siduh EvlilikNida Ad qoyma Pidyon Cenaze Mektebler Yesiva JTS HUC YU Dini rollar Kohen Haham Hazan MohelDayan Masgiah Ros yesiva GabaySohet Menaker Kabar Tokea Dini tikililer Tapinak Aglama DuvariSinaqoq Mikve Musevi Ayin sistemi Musevi Ibadetleri SahritMinha Arvit Avdala Yehudi dilleri Afro Asyatik Ibraniceler Ivrite Samarit Ivritcesi Yemen IvritcesiAramiceler Hulaula Lisan Didan Lisana Deni Lisanid Nosan Yehudi AramicesiArapcalar Yehudi erebcesi Yehudi Bagdad erebcesi Yehudi Merakes erebcesi Yehudi Iraq erebcesi Yehudi Tripoli erebcesi Yehudi Tunis erebcesi Yehudi Yemen erebcesiDiger Kayla Yehudi BerbericesiHint Avrupa Cermen Yesivis Yidis YinglisRoman Italkian Katalanik Ladino Lusitanik Suadit Yehudi Araqoncasi Yehudi Latincasi ZarfatikHind Iran Buhori Cuhuri CidiDiger Knaanik YevanikTurk Karayca KirimcakcaDiger Kartveli GruzinikDravid Yehudi Malayalami Etnik bolunmeler Afrika Falasa MagrebimAsya Buxara Kocin Yehudileri Paradesi YehudileriAvropa Askenaz Italkim SefaradQafqaz Dag yehudileri Gurcustan yehudileri KaraylarOrta Dogu Kurt Yehudileri Mizrahi Parsim Romanyot Samaritler Temani Musevi mezhebleri YehudilikTutucu Musevilik Ortodoks MusevilikHasidizmReformist Musevilik Humanist MusevilikYeniden yapilanmaci Rekonstruksiyonist Musevilik Dini obyektler Talet Tefilin Kipa SofarTsitsit Mezuza MenoraHanukiya Yad Musevi dualari Sema Amida Alenu Kal NidreKadis Alel Ma Tovu Kidus Diger dinlerle elaqeler Xristianliq Judeo HiristiyanXristianliq Musevilik elaqeleri IslamKatolik Musevilik haqqinda olan fikirlerJudeo Islamic Paganizm IbrahimiYehuda Halevi Orta Esrlerde Ispaniyada yasayib yaratmis taninmis yehudi alimi ve mutefekkiri Yehuda Haleviיהודה הלויDogum tarixi 1075Dogum yeri Tudela IspaniyaVefat tarixi 1141Vefat yeri Qahire MisirMilliyyeti yehudiFealiyyeti sair Ravvin filosof yazici klirik muellif hekimEserlerinin dili Ereb yehudiJanr poeziyaTaninmis eserleri Kuzari Vikianbarda elaqeli mediafayllar Mundericat 1 Heyati 2 Yaradiciligi 3 Kuzari 4 Diger eserleriHeyati RedakteTaninmis yehudi ilahiyyatci ve sairi Yehuda Halevi 1075 ci ilde muselman Ispaniyasinin Tudela seherinde dogulmusdur O oz dovrune gore mukemmel tehsil almis ereb ve yehudi dillerini oyrenmisdir Tehsilini Ishaq Elfaziden almisdir Halevinin diger meshur yehudi mutefekkiri Ibn Ezra ile yaxin munasibetleri oldugu tedqiqatcilara melumdur O daha sonra Ispaniyanin en boyuk medeniyyet merkezi olan Qranada seherine kocmusdur Burada uzun muddet yasayib yaradan mutefekkir daxili muharibeler neticesinde Endelusu terk etmis Toledo Sevilya Kordova Lusena seherlerinde yasamisdir Heyatinin sonlarina yaxin Felestini ziyaret etmek niyyetine dusmus lakin Isgenderiyyede xestelikden vefat etmisdir Bu hadise 1141 ci ilde bas vermisdir Yaradiciligi RedakteYehuda Halevinin yaradiciligi esasen dini ve dunyevi mezmunda yazilmis seirlerden ibaretdir Dunyevi mezmunlu edebiyyatda muxtelif meiset meselelerine toxunulmusdur Burada qadin gozelliyi asiqlerin cekdiyi ezab eziyyetler terennum olunmus toy himnleri yer almisdir Hemcinin dunya heyatinin muveqqetiliyi haqqinda numuneler de qeleme alinmisdir Dini mezmunlu seirlerinin muhum hissesi Surgun negmeleri adli kitabda toplanmisdir Burada dini ve milli hisslerle zengin poeziya numuneleri yer almisdir Bu kitab yehudi poeziyasinin en qiymetli eserleri arasinda oz layiqli yerini tutmaqdadir Kuzari Redakte Esas meqale KuzariHalevinin en muhum felsefi mezmunlu eseri Kuzari erebce tam adi Kitabul hucce ved delil fi nasr ed diniz zelil tercumesi Ezilmis dinin mudafie ve isbatina dair kitab eseridir Bu eser iudaizmin ve yehudi xalqinin basqa din ve xalqlardan ustunluyunun isbatina hesr olunmusdur Diger eserleri RedakteBunlardan elave Yehuda Halevinin yaradiciliginda Sirey Sion Sion negmeleri poetik tsikli ozunemexsus yer tutur Bu tsiklde Israile dair duyulan hesret heyecan yuksek senetkarliq bacarigi ile izhar olunmusdur Hemcinin yehudi xalqinin uzlesdiyi agir derdler musibetler de ifade edilmis onlarin qeyri mueyyen gelecekleri haqqinda fikir yurudulmusdur Menbe https az wikipedia org w index php title Yehuda Halevi amp oldid 5530541, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.