fbpx
Wikipedia

Yesai Əbu Musa

September 04, 2021

Yesai Əbu Musa (və ya İsa ibn İstifanus; IX əsr – ən tezi 853) – Mənşəcə Qafqaz albanlarından olan Beyləqan hakimi.

Yesai Əbu Musa
Beyləqan və Ktiş hakimi
 — 854
Sələfi Stepan Ablasad
Şəxsi məlumatlar
Doğum tarixi IX əsr
Vəfat tarixi 854dən sonra
Vəfat yeri Ərəb xilafəti
Anası Stepan Ablasadın bacısı

Pavlikanlara qarşı mübarizəsi

"Ağvan tarixi"ndə qeyd edilmişdir ki, təqribən 830/1-ci ildə pavlikianlar Bercor vilayətinə və Artsak əyalətindəki Ureas, Kamakaş, Həkəri və Tapat kəndlərinə basqın etmişdilər, lakin knyaz Stepan Ablasad onları Babəkin köməyi ilə məğlub etdi. Erməni tarixinin 279 (830–831)-cu ilində pavlikian başçıları Davon və Şapux knyaz Ablasadı öldürdülər və yenidən üsyan edən pavlikianlar Qoroz qalasında möhkəmləndilər və "Ağvan tarixi"nin verdiyi məlumata görə, 12 il ərzində Arranın aşağıdakı vilayətlərini əllərində saxladılar: Yuxarı Vaykunik Bercor, Sisakan [və Kotak], [Mivs] Haband, Amaras, Pazkank, Mxank və Tri . "Bundan sonra Ablasadın yaxın adamları onun qatillərini tutub əzabla öldürdülər və Ablasadın bacısı oğlu olub, dinclik sevən və Əbu Musa adlanan Yesai həmin vilayətləri tutdu [və] hamısına hökmranlıq etdi"'.

Erməni tarixinin 289 (840–841)-cu ilində pavlikianlar yenidən üsyan qaldırdılar və mənbəyin verdiyi məlumata görə, Sisan Cor və Amaras mahallarını talayıb viran etdilər. Əbu Musa adlanan Yesai də onlara qarşı qalxaraq darmadağın etdi. Gördüyümüz kimi, bu zaman güclü və nüfuzlu knyaz olan Yesainin əhəmiyyəti yüksəldi.

Babəklə münasibətləri

Əbu Musa digər alban knyazları kimi əvvəlcə Babəklə ittifaqda olmuşdur. Babəkin zəifləməsi və kəndlilərin verə bilmədiyi taxılı feodallardan yığması Əbu Musanı ondan uzaqlaşdırmışdır. Bəzz qalası ərəblər tərəfindən işğal ediləndə Babək Səhlin yanına , onun qardaşı Abdullah isə Beyləqana gəlir və Yesai Əbu Musa Abdullahı Afşinə təhvil verir .

Ərəblərə qarşı mübarizəsi

Babəkin üsyanı yatırıldıqdan bir neçə il sonra (851/2-ci ildə) xəlifə Mütəvvəkilin hökmranlığında, demək olar, bütün Zaqafqaziyada Xilafətə qarşı yeni güclü üsyan qalxdı. Mütəvəkkil üsyançılara qarşı Buğa əl-Kəbirin sərkərdəliyi altında böyük cəza ordusu göndərdi. Xəlifə əmr verdi ki, cəza dəstələri üsyan edənlərdən heç kəsə rəhm etməsinlər, "belində qılınc gəzdirən, silah daşıyan hər kəsi, üsyanda iştirak edənlərin" hamısını məhv etsinlər. Yalnız məşhur adamlardan biri Məhəmmədin dinini qəbul etsə, onun yanına gətirsinlər".

Xəlifənin göndərdiyi Buğa "erməniləri, albanları və onların patriklərini yoxlayırdı". Buğa əl-Kəbirin ordularından biri sanarlara qarşı müvəffəqiyyətsiz müharibədən sonra üsyan etmiş knyaz Yesai Əbu Musanı əzmək üçün göndərildi, o zaman Arranın böyük hissəsinə malik olan knyaz Yesai bundan xəbər tutanda "Beyləqan [vilayətindən] olub Beyləqanın 10 fərsəngliyində, Bərdədən isə 15 fərsəng aralı Ktiş qalasında" müdafıə mövqeyi tutdu, dərəni tutub, qalaya gedən yolu ərəblərin üzünə bağlamağı öz dəstələrinə əmr edərək dedi: "Biz sanarlardan pis olmayacağıq, çünki istehkamlarımız onlarınkından güclü və yüksəkdir".

T.Arsruninin dediyinə görə, qalaya yaxınlaşan Buğa əl-Kəbir "hay-küy qaldırır və bəhanə axtarırdı ki, öz acı zəhərini Alban knyazının üstünə töksün"; o, Yesai Əbu Musanı təslim və xəlifəyə tabe olmağa çağırdı. Lakin Yesai Buğa əl-Kəbirə belə cavab verdi: "Ölkələr hökmdarlarında belə bir qayda olmalıdır ki, onlar ölkəyə öz təbəələrinə himayət göstərmək üçün yoxsullara edilən zülmü ləğv etmək, onların vəziyyətini yaxşılaşdırmaq üçün gəlsinlər, nəinki ölkəni quldurcasına soysunlar, qılınc və əsarətlə onu insan yaşamaz bir səhraya çevirsinlər. Əgər sən padşahın [xəlifənin] sarayından dinclik düzəldən bir rəis kimi gəlmişsənsə, onda ölkəni var-yoxdan çıxarıb iğtişaşa səbəb olmaq deyil, onun qurulub tikilməsinə kömək etməliydin. İndi, sənə məlum olsun ki, nə qədər gücüm var və canım sağdır, səninlə vuruşacağam, öz qüdrətim və Allahın qüdrəti ilə müqavimət göstərəcəyəm. Səni sülhlə və dostcasına deyil, yalnız silahla, ox və qılıncla, gözəl seçmə atlara minmiş qəhrəman mərd döyüşçülərimlə qarşılayacağam. Əgər özünü və qoşununu xilas etmək istəyirsənsə, mənim torpağımdan çıx get. Əgər qəzəbdən coşaraq, sümüklərini bizim çöllərdə qoymaq istəyir və ölkənin vəhşi heyvanlarına və göydəki quşlara yem olmaq könlündən keçirsə, – özün bil, mən sənin qanına bais olmuram,.." Yesai Əbu Musanın məktubunu alan Buğa əl-Kəbir bərk qəzəbləndi. Lakin məktub barəsində xəlifəyə məlumat verib, sərəncam gözləməyə başladı. Demək lazımdır ki, knyaz Yesai Əbu Musanın separatizmi, IX əsrin axırları – X əsrin əvvəllərində Xilafətin şəraitilə əlaqədar idi. Knyazların və "mütəğəllib" deyilənlərin separatizmi o dərəcəyə çatmışdı ki, Xilafət heç də hər zaman silahlı qüvvə ilə onların öhdəsindən gələ bilmirdi və çox vaxt güzəştə gedirdi, Zaqafqaziyada xəlifə hakimiyyətinin bu cür sabit olmayan vəziyyətini yaxşı duyan Bəlazuri bunu belə qeyd edir: "Patriklər öz ölkələrində yaşamaqda və hər biri öz vilayətini qorumaqda idi. Bir məmur [amil] canişinin yanından onların [patriklərin] yanına gələndə, ondan yan keçməyə çalışırdılar. Onlar görəndə ki, bu adamı şirnikdirib yola gətirmək olmur, çünki ciddi adamları və kifayət qədər hərbi qüvvəsi vardır, ona xərac verir və itaət edirdilər. Əgər bu məmurda göstərilən güc və qüvvə yox idisə, onu zəif hesab edir və ona etinasız yanaşırdılar"'.

Sonralar burada mərkəzi hakimiyyətin nüfuzu daha da zəiflədi; o qədər ki, xəlifə Mötəsimin dövründə ölkənin hakimi Həsən ibn Əli əl-Bazgisi (833/4–835/6-cı illər) "patrikləri və ölkənin azad adamlarını başlı-başına buraxdı və onlarla o qədər yumşaq rəftar etdi ki, onlar sultana [xəlifəyə] etinasız yanaşmağa, özlərindən aşağıda duran təbəələrə [rəiyyətə] qarşı isə çox sərt davranmağa başladılar", bundan sonra ölkəni idarə edənlər "elə adamlar idi ki, onun maliklərilə yumşaq rəftar edir və yalnız lap az xərac almaqla kifayətlənirdilər". Buna görə də knyaz Yesai Əbu Musanın Buğa əl-Kəbirə qarşı belə münasibəti təəccüblü deyildi. Bundan əlavə, knyaz özünü mühasirə edən ərəblərə birinci olaraq hücum etdi və onları məğlubiyyətə uğratdı. Buğa əl-Kəbir qalanı hər tərəfdən mühasirə edib istehkamlar düzəltdi, ağır şey atan maşınlar qurdu və hücuma başladı. Onda mühasirədə olanlar yenidən ərəblərin üstünə atıldılar və onları qaçmağa məcbur etdilər. Arsruninin dediyinə görə, Buğa əl-Kəbir məyus oldu və uğradığı məğlubiyyət ona ağır gəldiyi üçün özünə gələ bilmədi. "O öz çadırında qapanıb qaldı; var-gəl edərək, bir çarə axtarır, rahat olmurdu. Gözlərindən yuxu çəkilmişdi, on gün ərzində heç kəs onun yanına girmədi, çünki rüsvay olduğundan öz mənzilində qapanıb qalmışdı. Bundan əlavə, dağlıların hücumundan ürəyinə qorxu düşmüşdü; buna görə də böyük bir döyüşçü dəstəsi qılınclarını sıyırıb, çadır ətrafında dayanaraq onu qoruyurdu". Az sonra xəlifə Mütəvvəkkildən belə bir sərəncam gəldi: "Ümidini itirmə, ruhdan düşmə, Alban knyazı sənə tabe olmayınca, onunla müharibəni dayandırma". Ruhlanıb qəzəblənən Buğa əl-Kəbir bütün qoşuna əmr etdi ki, döyüşə girsinlər. Budur, hay-küy qalxdı; şeypur, nağara və cənglər, çoxlu qoşunun silah, qılınc və bütün hərbi ləvazimatı hərəkətə gələrək, elə bir səs qaldırdı ki, az qala dağ yerindən tərpənib dağılacaqdı. Buğa əl-Kəbir öz qoşununu dağın zirvəsinədək apardı, qoşunun çoxlu bayrağı və hər bayrağın altında gözəl ata minmiş min nəfər var idi; belə ki, bütün yer üzündə və heç bir ölkədə istər qoşun (çoxluğu), istərsə silah (bolluğu) cəhətdən belə dəhşətli mənzərə görmək olmazdı. Onlardan qorxunc gurultu və partlayış qalxdı, silahlar göz qamaşdırırdı; bunların hamısı ərəb qoşununıın daşıdığı silah, hərbi ləvazimat və sursatdan qalxırdı. Qoşun dərhal dəstələrlə bir-birinin ardınca hücuma başladı və onları bu vəziyyətdə görən hər kəs böyük dəhşətə düşdü. Çoxlu ərəb qoşunu qalaya yaxınlaşan kimi, mühasirədə olanlar yenidən ərəblərin üstünə atıldılar və onları böyük tələfatla geri çəkilməyə məcbur etdilər.

Buğa əl-Kəbir ilə Yesai Əbu Musa arasındakı hərbi əməliyyat təqribən bir il davam etdi və bu müddət ərzində Buğa əl-Kəbir 28 dəfə Ktiş qalasına hücum etdi və hər dəfə geriyə atıldı, Nəhayət, Buğa əl-Kəbir barışıq istədi. Barışıq bu şərtlə bağlandı ki, həm Buğa əl-Kəbir, həm də Yesai öz elçiləri vasitəsilə xəlifə Mütəvəkkilə uzun sürən bu vuruşmanın nəticəsi barəsində xəbər versinlər. "Budur, hər iki tərəf oturub ehtiyatla qorunurdu; onlar bir-birinə söz vermişdilər ki, göndərdikləri elçilər padşahın [xəlifənin] yanından qayıtmayınca vuruşmasınlar".

Qayıdan elçilər xəlifənin fərmanını Buğa əl-Kəbirə və Yesai Əbu Musaya verdilər. Xəlifə, ərəb qoşununa vurduğu zərbəyə görə knyaz Yesaiyə "əfv" bəxş edirdi. Mütəvəkkil knyaza bəxşiş olaraq qiymətli paltarlar, bəzəkli dəbilqə və qılınc göndərdi və təklif etdi ki, sülh və ittifaq bağlamaq üçün Samarraya gəlsin. Buğa əl-Kəbirə isə tapşırdı ki, knyazı ləyaqətlə qəbul etsin və Xilafət paytaxtına müşayiət etmək üçün ona fəxri silahlı dəstə versin. "Alban sərkərdəsi padşahın kağızını oxuyan kimi dağdan enib Buğa əl-Kəbirin yanına gəldi. O, sərkərdənin qərargahına hələ çatmamışdı ki, onu qarşılamaq üçün gözəl atlara minmiş silahlı dəstələr ona tərəf getdilər. Knyaz ərəblərin ordugahına girincəyədək qabaqdan və arxadan zəngin bəzənmiş gözəl atlar gedir, müğənnilər və onu mədh edən çoxlu [musiqi çalanlar] musiqi alətləri ilə müşayiət edirdilər. Buğa əl-Kəbir hirsindən onunla heç danışmır, onun törətdiyi işləri üzə vurmur və özünü kədərli göstərmirdi. Əksinə, Buğa əl-Kəbir knyazı padşah [xəlifə] əmr etdiyi kimi, onu iltifat və mehribanlıqla, təntənə və hədiyyələrlə qəbul etdi. Bir neçə gün keçəndən sonra əmr etdi ki, knyazı padşahın yanına müşayiət etsinlər. Öz fıtri igidliyindən ruhlanan Əbu Musa qorxu bilmədən cəsarətlə getdi…"

Belə məlum oldu ki, bu, knyaz Əbu Musaya qarşı xəlifə və Buğa əl-Kəbirin hiyləgərliklə qurduqları tələ idi. Onlar Əbu Musanı və Arranın digər knyazlarını aldada bilmiş və onları xəlifə vədlərinə inandırmışdılar. Buğa əl-Kəbir üsyan etmiş bütün knyazları aldadıb öz yanına gətirdən kimi onları tutub zəncirləyir, xəlifənin yanına göndərirdi. Yuxarıda qeyd edildiyi kimi, Buğa əl-Kəbirin tutub əsir apardığı knyazlar bunlardır: İsa ibn İstifanus, Əbu əl-Abas əl-Vasi adlanan Sumbat ibn Aşot, Arran patriki Müaviyə ibn Səhl ibn Sumbat və Adar-Nerse ibn İshaq əl-Xaşini ("Xaçendən" – əl- Xaçini), yəni Bəlazurinin verdiyi məlumata görə, Buğa əl-Kəbir Zaqafqaziyadan gedərkən Arran, Ermənistanın dağlıq vilayətləri və Sünikdə (Sisacanda) Xilafətə itaət etməyən istər xristian, istərsə də digər knyazların hamısını tutub özü ilə apardı.

İstinadlar

  1. История Агван, стр. 268/215
  2. C.J.F.Dowsett, pp. 463–465.
  3. C.J.F.Dowsett, p. 461
  4. İohann Katolikos, səh. 67
  5. Füsul, səh. 3.
  6. Əl-Yəqubi, II, səh. 598–599
  7. Arsruni, səh. 445
  8. ↑ Ət-Təbəri, III, səh. 1416
  9. İbn Miskəveyh. VII, səh. 548
  10. ↑ İbn əl-Əsir, VII, səh. 24
  11. Arsruni, səh. 145
  12. Arsruni, səh. 145–146
  13. ↑ Əl-Bəlazuri, səh. 210–211
  14. Arsruni, səh. 147
  15. Arsruni səh. 147–148
  16. Arsruni, səh. 149
  17. Arsruni səh. 149–150
  18. İbn Miskəveyh, VII, səh. 548
  19. V.Minorsky. Caucasica, IV, p.514
  20. Əl-Bəlazuri, səh. 212
  21. Vardan Всеобщая история, стр. 103
  22. V.Minorsky. A History of Shirvan and Darband, p. 13

September 04, 2021
yesai, əbu, musa, istifanus, əsr, tezi, mənşəcə, qafqaz, albanlarından, olan, beyləqan, hakimi, beyləqan, ktiş, hakimi, 854sələfi, stepan, ablasadşəxsi, məlumatlardoğum, tarixi, əsrvəfat, tarixi, 854dən, sonravəfat, yeri, ərəb, xilafətianası, stepan, ablasadın. Yesai Ebu Musa ve ya Isa ibn Istifanus IX esr en tezi 853 Mensece Qafqaz albanlarindan olan Beyleqan hakimi Yesai Ebu MusaBeyleqan ve Ktis hakimi 854Selefi Stepan AblasadSexsi melumatlarDogum tarixi IX esrVefat tarixi 854den sonraVefat yeri Ereb xilafetiAnasi Stepan Ablasadin bacisi Mundericat 1 Pavlikanlara qarsi mubarizesi 2 Babekle munasibetleri 3 Ereblere qarsi mubarizesi 4 IstinadlarPavlikanlara qarsi mubarizesi Redakte Agvan tarixi nde qeyd edilmisdir ki teqriben 830 1 ci ilde pavlikianlar Bercor vilayetine ve Artsak eyaletindeki Ureas Kamakas Hekeri ve Tapat kendlerine basqin etmisdiler lakin knyaz Stepan Ablasad onlari Babekin komeyi ile meglub etdi Ermeni tarixinin 279 830 831 cu ilinde pavlikian bascilari Davon ve Sapux knyaz Ablasadi oldurduler ve yeniden usyan eden pavlikianlar Qoroz qalasinda mohkemlendiler ve Agvan tarixi nin verdiyi melumata gore 12 il erzinde Arranin asagidaki vilayetlerini ellerinde saxladilar Yuxari Vaykunik Bercor Sisakan ve Kotak Mivs Haband Amaras Pazkank Mxank ve Tri Bundan sonra Ablasadin yaxin adamlari onun qatillerini tutub ezabla oldurduler ve Ablasadin bacisi oglu olub dinclik seven ve Ebu Musa adlanan Yesai hemin vilayetleri tutdu ve hamisina hokmranliq etdi 1 2 Ermeni tarixinin 289 840 841 cu ilinde pavlikianlar yeniden usyan qaldirdilar ve menbeyin verdiyi melumata gore Sisan Cor ve Amaras mahallarini talayib viran etdiler Ebu Musa adlanan Yesai de onlara qarsi qalxaraq darmadagin etdi 3 Gorduyumuz kimi bu zaman guclu ve nufuzlu knyaz olan Yesainin ehemiyyeti yukseldi Babekle munasibetleri RedakteEbu Musa diger alban knyazlari kimi evvelce Babekle ittifaqda olmusdur Babekin zeiflemesi ve kendlilerin vere bilmediyi taxili feodallardan yigmasi Ebu Musani ondan uzaqlasdirmisdir Bezz qalasi erebler terefinden isgal edilende Babek Sehlin yanina onun qardasi Abdullah ise Beyleqana gelir ve Yesai Ebu Musa Abdullahi Afsine tehvil verir Ereblere qarsi mubarizesi RedakteBabekin usyani yatirildiqdan bir nece il sonra 851 2 ci ilde xelife Mutevvekilin hokmranliginda demek olar butun Zaqafqaziyada Xilafete qarsi yeni guclu usyan qalxdi Mutevekkil usyancilara qarsi Buga el Kebirin serkerdeliyi altinda boyuk ceza ordusu gonderdi Xelife emr verdi ki ceza desteleri usyan edenlerden hec kese rehm etmesinler belinde qilinc gezdiren silah dasiyan her kesi usyanda istirak edenlerin hamisini mehv etsinler Yalniz meshur adamlardan biri Mehemmedin dinini qebul etse onun yanina getirsinler 4 Xelifenin gonderdiyi Buga ermenileri albanlari ve onlarin patriklerini yoxlayirdi 5 Buga el Kebirin ordularindan biri sanarlara qarsi muveffeqiyyetsiz muharibeden sonra 6 usyan etmis knyaz Yesai Ebu Musani ezmek ucun gonderildi o zaman Arranin boyuk hissesine 7 malik olan knyaz Yesai bundan xeber tutanda Beyleqan vilayetinden olub Beyleqanin 10 fersengliyinde Berdeden ise 15 ferseng arali Ktis qalasinda mudafie movqeyi tutdu 8 9 10 dereni tutub qalaya geden yolu ereblerin uzune baglamagi oz destelerine emr ederek dedi Biz sanarlardan pis olmayacagiq cunki istehkamlarimiz onlarinkindan guclu ve yuksekdir 11 T Arsruninin dediyine gore qalaya yaxinlasan Buga el Kebir hay kuy qaldirir ve behane axtarirdi ki oz aci zeherini Alban knyazinin ustune toksun o Yesai Ebu Musani teslim ve xelifeye tabe olmaga cagirdi Lakin Yesai Buga el Kebire bele cavab verdi Olkeler hokmdarlarinda bele bir qayda olmalidir ki onlar olkeye oz tebeelerine himayet gostermek ucun yoxsullara edilen zulmu legv etmek onlarin veziyyetini yaxsilasdirmaq ucun gelsinler neinki olkeni quldurcasina soysunlar qilinc ve esaretle onu insan yasamaz bir sehraya cevirsinler Eger sen padsahin xelifenin sarayindan dinclik duzelden bir reis kimi gelmissense onda olkeni var yoxdan cixarib igtisasa sebeb olmaq deyil onun qurulub tikilmesine komek etmeliydin Indi sene melum olsun ki ne qeder gucum var ve canim sagdir seninle vurusacagam oz qudretim ve Allahin qudreti ile muqavimet gostereceyem Seni sulhle ve dostcasina deyil yalniz silahla ox ve qilincla gozel secme atlara minmis qehreman merd doyusculerimle qarsilayacagam Eger ozunu ve qosununu xilas etmek isteyirsense menim torpagimdan cix get Eger qezebden cosaraq sumuklerini bizim collerde qoymaq isteyir ve olkenin vehsi heyvanlarina ve goydeki quslara yem olmaq konlunden kecirse ozun bil men senin qanina bais olmuram 12 Yesai Ebu Musanin mektubunu alan Buga el Kebir berk qezeblendi Lakin mektub baresinde xelifeye melumat verib serencam gozlemeye basladi Demek lazimdir ki knyaz Yesai Ebu Musanin separatizmi IX esrin axirlari X esrin evvellerinde Xilafetin seraitile elaqedar idi Knyazlarin ve mutegellib deyilenlerin separatizmi o dereceye catmisdi ki Xilafet hec de her zaman silahli quvve ile onlarin ohdesinden gele bilmirdi ve cox vaxt guzeste gedirdi Zaqafqaziyada xelife hakimiyyetinin bu cur sabit olmayan veziyyetini yaxsi duyan Belazuri bunu bele qeyd edir Patrikler oz olkelerinde yasamaqda ve her biri oz vilayetini qorumaqda idi Bir memur amil canisinin yanindan onlarin patriklerin yanina gelende ondan yan kecmeye calisirdilar Onlar gorende ki bu adami sirnikdirib yola getirmek olmur cunki ciddi adamlari ve kifayet qeder herbi quvvesi vardir ona xerac verir ve itaet edirdiler Eger bu memurda gosterilen guc ve quvve yox idise onu zeif hesab edir ve ona etinasiz yanasirdilar 13 Sonralar burada merkezi hakimiyyetin nufuzu daha da zeifledi o qeder ki xelife Motesimin dovrunde olkenin hakimi Hesen ibn Eli el Bazgisi 833 4 835 6 ci iller patrikleri ve olkenin azad adamlarini basli basina buraxdi ve onlarla o qeder yumsaq reftar etdi ki onlar sultana xelifeye etinasiz yanasmaga ozlerinden asagida duran tebeelere reiyyete qarsi ise cox sert davranmaga basladilar 13 bundan sonra olkeni idare edenler ele adamlar idi ki onun maliklerile yumsaq reftar edir ve yalniz lap az xerac almaqla kifayetlenirdiler 13 Buna gore de knyaz Yesai Ebu Musanin Buga el Kebire qarsi bele munasibeti teeccublu deyildi Bundan elave knyaz ozunu muhasire eden ereblere birinci olaraq hucum etdi ve onlari meglubiyyete ugratdi Buga el Kebir qalani her terefden muhasire edib istehkamlar duzeltdi agir sey atan masinlar qurdu ve hucuma basladi Onda muhasirede olanlar yeniden ereblerin ustune atildilar ve onlari qacmaga mecbur etdiler Arsruninin dediyine gore Buga el Kebir meyus oldu ve ugradigi meglubiyyet ona agir geldiyi ucun ozune gele bilmedi O oz cadirinda qapanib qaldi var gel ederek bir care axtarir rahat olmurdu Gozlerinden yuxu cekilmisdi on gun erzinde hec kes onun yanina girmedi cunki rusvay oldugundan oz menzilinde qapanib qalmisdi Bundan elave daglilarin hucumundan ureyine qorxu dusmusdu buna gore de boyuk bir doyuscu destesi qilinclarini siyirib cadir etrafinda dayanaraq onu qoruyurdu 14 Az sonra xelife Mutevvekkilden bele bir serencam geldi Umidini itirme ruhdan dusme Alban knyazi sene tabe olmayinca onunla muharibeni dayandirma Ruhlanib qezeblenen Buga el Kebir butun qosuna emr etdi ki doyuse girsinler Budur hay kuy qalxdi seypur nagara ve cengler coxlu qosunun silah qilinc ve butun herbi levazimati herekete gelerek ele bir ses qaldirdi ki az qala dag yerinden terpenib dagilacaqdi Buga el Kebir oz qosununu dagin zirvesinedek apardi qosunun coxlu bayragi ve her bayragin altinda gozel ata minmis min nefer var idi bele ki butun yer uzunde ve hec bir olkede ister qosun coxlugu isterse silah bollugu cehetden bele dehsetli menzere gormek olmazdi Onlardan qorxunc gurultu ve partlayis qalxdi silahlar goz qamasdirirdi bunlarin hamisi ereb qosununiin dasidigi silah herbi levazimat ve sursatdan qalxirdi Qosun derhal destelerle bir birinin ardinca hucuma basladi ve onlari bu veziyyetde goren her kes boyuk dehsete dusdu 15 Coxlu ereb qosunu qalaya yaxinlasan kimi muhasirede olanlar yeniden ereblerin ustune atildilar ve onlari boyuk telefatla geri cekilmeye mecbur etdiler Buga el Kebir ile Yesai Ebu Musa arasindaki herbi emeliyyat teqriben bir il davam etdi ve bu muddet erzinde Buga el Kebir 28 defe Ktis qalasina hucum etdi ve her defe geriye atildi Nehayet Buga el Kebir barisiq istedi Barisiq bu sertle baglandi ki hem Buga el Kebir hem de Yesai oz elcileri vasitesile xelife Mutevekkile uzun suren bu vurusmanin neticesi baresinde xeber versinler Budur her iki teref oturub ehtiyatla qorunurdu onlar bir birine soz vermisdiler ki gonderdikleri elciler padsahin xelifenin yanindan qayitmayinca vurusmasinlar 16 Qayidan elciler xelifenin fermanini Buga el Kebire ve Yesai Ebu Musaya verdiler Xelife ereb qosununa vurdugu zerbeye gore knyaz Yesaiye efv bexs edirdi Mutevekkil knyaza bexsis olaraq qiymetli paltarlar bezekli debilqe ve qilinc gonderdi ve teklif etdi ki sulh ve ittifaq baglamaq ucun Samarraya gelsin Buga el Kebire ise tapsirdi ki knyazi leyaqetle qebul etsin ve Xilafet paytaxtina musayiet etmek ucun ona fexri silahli deste versin Alban serkerdesi padsahin kagizini oxuyan kimi dagdan enib Buga el Kebirin yanina geldi O serkerdenin qerargahina hele catmamisdi ki onu qarsilamaq ucun gozel atlara minmis silahli desteler ona teref getdiler Knyaz ereblerin ordugahina girinceyedek qabaqdan ve arxadan zengin bezenmis gozel atlar gedir mugenniler ve onu medh eden coxlu musiqi calanlar musiqi aletleri ile musayiet edirdiler Buga el Kebir hirsinden onunla hec danismir onun toretdiyi isleri uze vurmur ve ozunu kederli gostermirdi Eksine Buga el Kebir knyazi padsah xelife emr etdiyi kimi onu iltifat ve mehribanliqla tentene ve hediyyelerle qebul etdi Bir nece gun kecenden sonra emr etdi ki knyazi padsahin yanina musayiet etsinler Oz fitri igidliyinden ruhlanan Ebu Musa qorxu bilmeden cesaretle getdi 17 Bele melum oldu ki bu knyaz Ebu Musaya qarsi xelife ve Buga el Kebirin hiylegerlikle qurduqlari tele idi Onlar Ebu Musani ve Arranin diger knyazlarini aldada bilmis ve onlari xelife vedlerine inandirmisdilar Buga el Kebir usyan etmis butun knyazlari aldadib oz yanina getirden kimi onlari tutub zencirleyir xelifenin yanina gonderirdi Yuxarida qeyd edildiyi kimi Buga el Kebirin tutub esir apardigi knyazlar bunlardir Isa ibn Istifanus Ebu el Abas el Vasi adlanan Sumbat ibn Asot Arran patriki Muaviye ibn Sehl ibn Sumbat ve Adar Nerse ibn Ishaq el Xasini Xacenden el Xacini 8 10 18 19 yeni Belazurinin verdiyi melumata gore Buga el Kebir Zaqafqaziyadan gederken Arran Ermenistanin dagliq vilayetleri ve Sunikde Sisacanda Xilafete itaet etmeyen ister xristian isterse de diger knyazlarin hamisini tutub ozu ile apardi 20 21 22 Istinadlar Redakte Istoriya Agvan str 268 215 C J F Dowsett pp 463 465 C J F Dowsett p 461 Iohann Katolikos seh 67 Fusul seh 3 El Yequbi II seh 598 599 Arsruni seh 445 1 2 Et Teberi III seh 1416 Ibn Miskeveyh VII seh 548 1 2 Ibn el Esir VII seh 24 Arsruni seh 145 Arsruni seh 145 146 1 2 3 El Belazuri seh 210 211 Arsruni seh 147 Arsruni seh 147 148 Arsruni seh 149 Arsruni seh 149 150 Ibn Miskeveyh VII seh 548 V Minorsky Caucasica IV p 514 El Belazuri seh 212 Vardan Vseobshaya istoriya str 103 V Minorsky A History of Shirvan and Darband p 13Menbe https az wikipedia org w index php title Yesai Ebu Musa amp oldid 6068317, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.