Yerkrapa

Yerkrapa Könüllülər İttifaqı (erm. «Երկրապահ» կամավորական միություն, ԵԿՄ «Yerkrapa» kamavorakan miutyun, YeKM) və ya Yerkrapa Qazilər İttifaqı (Yerkrapa – Yurdun qoruyucuları) — Birinci Qarabağ müharibəsinin qaziləri tərəfindən yaradılmış Ermənistan qeyri-hökumət təşkilatı. Vazgen Sarkisyanın təşəbbüsü ilə yaradılmış təşkilatın tərkibi ilk növbədə 6 min erməni qazidən ibarət idi. Yerkrapa böyük və nüfuzlu bir qazi qrupudur. Yerkrapa ittifaqı Birinci Qarabağ müharibəsində fəal iştirak etmişdi. Buna baxmayaraq, Sarkisyanın ölümündən sonra Yerkrapanın Ermənistan siyasətində təsiri azalmağa başlamışdır. Yerkrapa 5–30 min qazini öz təşkilatı altında cəmləşdirmişdi. Tomas de Vaala görə, 1994-cü ildən sonra Yerkrapa ölkənin ən güclü təşkilatına çevrilmişdir. Təşkilat Azərbaycan mətbuatında "terror təşkilatı" kimi də qiymətləndirilir.

Yerkrapa Könüllülər İttifaqı
erm. «Երկրապահ» կամավորական միություն, ԵԿՄ
Növü	Yarımhərbi qeyri-hökumət təşkilatı
Yaranma tarixi	1993—h.h.
Dövlət	Ermənistan
Tabedir	Ermənistan Silahlı Qüvvələri
Sayı	5,000–30,000
Şüarı	"Yurdun qoruyucuları"
Müharibələr	Birinci Qarabağ müharibəsi Aprel döyüşləri İkinci Qarabağ müharibəsi
Komandanlıq
Komandir	Sasun Mikayılyan
Keçmiş Komandirlər	Vazgen Sarkisyan Manvel Qriqoryan
ekm.am

Hərbi əməliyyatlar

Yerkrapa Ermənistan ordusunun ehtiyat hissəsi rolunu daşıyır. Təşkilat 2016-cı il Aprel döyüşləri, eləcə də İkinci Qarabağ müharibəsi zamanı cəbhə xəttinə minlərlə silahlı könüllü göndərmişdir.

Siyasi fəaliyyət

Vazgen Sarkisyanın başçılıq etdiyi Yerkrapa parlament fraksiyası artıq 1998-ci ildə Ermənistan Milli Məclisinin ən böyük fraksiyasına çevrilmişdi (69 üzvdən ibarət idi). Fraksiya ittifaq üzvlərindən ibarət idi. 1998-ci ilin yayında fraksiya Ermənistan Respublikaçı Partiyası ilə birləşmişdir. Yerkrapa bir siyasi hərəkat olaraq artıq 2001-ci ildə nominal siyasi təsirini itirmişdir.

2008-ci ildə Ermənistan Müdafiə Nazirliyinin o vaxtkı Baş Qərargah rəisi Seyran Ohanyanın rəhbərlik etdiyi bir qrup yüksək rütbəli hərbi xadim təşkilatın siyasətə qarışmasına etiraz etmişdir. Onlar 25 fevral 2008-ci ildə Yerkrapadan ayrılmışdır. Bu addım mübahisəli keçən 2008-ci il prezident seçkilərindən sonra keçirilən etiraz aksiyalarında sədr müavini Myasnik Malxasyan və bir neçə üzvün keçmiş prezident Levon Ter-Petrosyanı dəstəkləməsindən sonra atılmışdı. Yerkrapaın o vaxtkı sədri və müdafiə nazirinin müavini Manvel Qriqoryanın Ter-Petrosyanla da görüşdüyü, o cümlədən ona siyasi dəstək vəd etdiyi iddia edilmişdir.

2019-cu ildə Sasun Mikayelyan təşkilatın hakim partiyanın qanadı olaraq xidmət etməyəcəyini barədə israr etmişdir.

Sədrlər

• Vazgen Sarkisyan (1994–1999)
• Manvel Qriqoryan (1999–2019)
• Sasun Mikayılyan (2019–h.h.)

İstinadlar

1. (erməni). Official site of Union of Yerkrapah Volunteers. 25 June 2013 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 23 March 2013.
2. Levitsky, Steven. Competitive Authoritarianism: Hybrid Regimes After the Cold War. 16 avqust 2010. səh. 209. ISBN 9781139491488. 2021-08-11 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-09-13.
3. "The Yerkrapah Union of Volunteers at a Crossroads". USC Institute of Armenian Studies (ingilis). 2018-07-12. 2022-08-13 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-04-23.
4. "2020 War's Bloodiest Day: October 10". 2022-07-17 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-09-13.
5. Məmmədova, Gülxanım. "2020-ci il müharibəsinin ən qanlı günü: 10 oktyabr". Politicon.co (az.). Topçubaşov Mərkəzi. 1 sentyabr 2021. 2022-01-20 tarixində . İstifadə tarixi: 13 sentyabr 2021.
6. P. Croissant, Michael. The Armenia-Azerbaijan conflict: causes and implications. 1998. səh. 123. ISBN 9780275962418. 2021-09-13 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-09-13.
7. "Armenian War Veterans Divided Over 2008 Election". Armtown. 2021-09-13 tarixində . İstifadə tarixi: 13 sentyabr 2021.
8. Lowell, Barrington. After Independence: Making and Protecting the Nation in Postcolonial & Postcommunist States. University of Michigan Press. 2006. səh. 241.
9. De Waal, Thomas. Black Garden: Armenia and Azerbaijan Through Peace and War. 2003. səh. 244. ISBN 9780814719459. 2021-09-13 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-09-13.
10. Rafiqqızı, İnarə. "Erməni cəlladları "Lyoxa" və "Lyoşa": biri Naxçıvanda doğulub böyüyübmüş..." Virtual.az (ingilis). 30 iyun 2021. 2021-09-13 tarixində . İstifadə tarixi: 13 sentyabr 2021.
11. ""Yerkrapah" and other volunteer regiments ready to head to frontline". 2021-04-21 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-09-13.
12. Carley, Patricia. "Nagorno-Karabakh: Searching for a Solution". United States Institute of Peace. December 1998. 10 February 2017 tarixində . İstifadə tarixi: 21 April 2013.
13. Fuller, Liz. "Caucasus Report: May 12, 1998". RFE/RL. 12 May 1998. 4 March 2016 tarixində . İstifadə tarixi: 11 April 2013.
14. Astourian, 2001. səh. 57-58
15. Panossian, Razmik. The Armenians: From Kings and Priests to Merchants and Commissars. New York: Columbia University Press. 2006. səh. 326. ISBN 9780231511339.
16. . The Jamestown Foundation. 22 July 1998. 19 June 2014 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 21 April 2013.
17. "History of the Party". The Republican Party of Armenia. 9 July 2018 tarixində . İstifadə tarixi: 6 May 2013.
18. Hughes, Sasse, 2002. səh. 155
19. "Top Army Officers Quit Yerkrapah Union". 2021-04-21 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-09-13.
20. "Կարևոր վկան պետք է չեզոքացվի. գեներալ Մանվել Գրիգորյանի առեղծվածը". www.yerkir.am (erməni). 28 October 2019. 7 June 2021 tarixində . İstifadə tarixi: 6 June 2021.
21. "Armenian War Veterans Pick New Pro-Government Leader". 2021-04-21 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-09-13.
22. "National Assembly of the Republic of Armenia | Official Web Site | parliament.am". www.parliament.am. 2013-09-09 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-04-22.

Xarici keçidlər

• Yerkrapa Könüllülər İttifaqının rəsmi saytı