Xəzər təlxəsi və ya Sarıqarın təlxə (lat.Dolichophis caspius) — Suilanı fəsiləsinə aid iri ilan növü. Nəyinki iri ölçüləri ilə həm də çox güclü hirsi ilə seçilir.
Görünüşü
Avropanın ən iri ilanlarında biridir. Onun uzunluğu 200 sm, bəzən isə 250 sm ola bilir. Bu növə daxil olan ilanlar Egey dənizi adalarında yaşayan papulyasiyaları isə 100 sm təşkil edirlər. Erkəklər əsasən dişilərdən iri olurlar. Başları kiçik olur. Yetkin iilanların bel hissəso çoşqun-zeytunu, parlaq-sarı və ya qırmızı olur.
Areldan kənarda onu Balkan təlxəsi (Hierophis gemonensis) və ya Kərtənkələyəbənzər ilana oxşayırlar.
Yayılması
Onlar əsasən Balkan yarımadası, Cənubi Moldova, Ukrayna və Rusiyanın qərb çöl sahələrində, Cənubi Qafqaz ölkələrində, Şimali Türkiyə, Şərqi Qazaxıstan, Şimali İran ərazilərində yayılmışdır.
Onlara açıq və yarımaçıq sahələrdə, üzümlüklərdə, kolluqlarda və çay kənarlarında yaşayırlar. Nadir hallarda yollarda avtomobil təkərləri altında qalırlar. Ümumilikdə isə onlara 1500-1600 metr yüksəkliklərə belə yayıla bilirlər.
Həyat tərzi
Qışlamadan mart aprel ayları qayıdır. Günün əsasən işıqlı vaxtları ov edirlər. İsti vaxtlarda gecələr aktivləşirlər. Əsasən gəmiricilər və kərtənkələlərlə qidalanır.
Çütləşmə aprel-may aylarında baş verir. 2,5 aydan sonra dişi 5-18 yumurta (45×22 mm) qoyur. Balalar 30 sm olmaqla sentyabrda yumurtadan çıxır. Təbii şəraitdə 8-10 il yaşayırlar.
Xəzər təlxəsi çox aqresiv olur. Digər ilanlardan fərqli olaraq onlar insanları gördüyü zaman qaçmırlar. Əksinə 1,5–2 m atışlar edərək insanın üzünü dişləmək istəyirlər. Dişləməsi ağrılı olsada insan səhətinə ciddi təhlükəsi yoxdur.
Mənbə
Xəzər təlxəsi
İstinadlar
"Coluber caspius Gmelin, 1789— Желтобрюхий (Каспийский) полоз". Позвоночные животные России. Институт проблем экологии и эволюции имени А. Н. Северцова РАН. 2013-06-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-06-20.
Oktyabr 16, 2021
xəzər, təlxəsi, elmi, təsnifataləmi, heyvanlartip, xordalılaryarımtip, onurğalılarsinif, sürünənlərdəstə, pulcuqlularyarımdəstə, ilanlarfəsilə, suilanıkimilərcins, dolichophisnöv, elmi, adıdolichophis, caspius, gmelin, 1789, vikinnövlərdətəsnifatvikianbardaaxt. Xezer telxesiElmi tesnifatAlemi HeyvanlarTip XordalilarYarimtip OnurgalilarSinif SurunenlerDeste PulcuqlularYarimdeste IlanlarFesile SuilanikimilerCins DolichophisNov Xezer telxesiElmi adiDolichophis caspius Gmelin 1789 VikinnovlerdetesnifatVikianbardaaxtarUTMS 1 NCBI 1 Xezer telxesi ve ya Sariqarin telxe lat Dolichophis caspius Suilani fesilesine aid iri ilan novu Neyinki iri olculeri ile hem de cox guclu hirsi ile secilir Mundericat 1 Gorunusu 2 Yayilmasi 3 Heyat terzi 4 Menbe 5 IstinadlarGorunusu RedakteAvropanin en iri ilanlarinda biridir Onun uzunlugu 200 sm bezen ise 250 sm ola bilir Bu nove daxil olan ilanlar Egey denizi adalarinda yasayan papulyasiyalari ise 100 sm teskil edirler Erkekler esasen disilerden iri olurlar Baslari kicik olur Yetkin iilanlarin bel hisseso cosqun zeytunu parlaq sari ve ya qirmizi olur Areldan kenarda onu Balkan telxesi Hierophis gemonensis ve ya Kertenkeleyebenzer ilana oxsayirlar Yayilmasi RedakteOnlar esasen Balkan yarimadasi Cenubi Moldova Ukrayna ve Rusiyanin qerb col sahelerinde Cenubi Qafqaz olkelerinde Simali Turkiye Serqi Qazaxistan Simali Iran erazilerinde yayilmisdir Onlara aciq ve yarimaciq sahelerde uzumluklerde kolluqlarda ve cay kenarlarinda yasayirlar 1 Nadir hallarda yollarda avtomobil tekerleri altinda qalirlar Umumilikde ise onlara 1500 1600 metr yuksekliklere bele yayila bilirler Heyat terzi RedakteQislamadan mart aprel aylari qayidir Gunun esasen isiqli vaxtlari ov edirler Isti vaxtlarda geceler aktivlesirler Esasen gemiriciler ve kertenkelelerle qidalanir Cutlesme aprel may aylarinda bas verir 2 5 aydan sonra disi 5 18 yumurta 45 22 mm qoyur Balalar 30 sm olmaqla sentyabrda yumurtadan cixir Tebii seraitde 8 10 il yasayirlar Xezer telxesi cox aqresiv olur Diger ilanlardan ferqli olaraq onlar insanlari gorduyu zaman qacmirlar Eksine 1 5 2 m atislar ederek insanin uzunu dislemek isteyirler Dislemesi agrili olsada insan sehetine ciddi tehlukesi yoxdur Menbe RedakteXezer telxesiIstinadlar Redakte Coluber caspius Gmelin 1789 Zheltobryuhij Kaspijskij poloz Pozvonochnye zhivotnye Rossii Institut problem ekologii i evolyucii imeni A N Severcova RAN 2013 06 20 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2013 06 20 Menbe https az wikipedia org w index php title Xezer telxesi amp oldid 6092034, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
