| Voytek | |
|---|---|
| pol. Wojtek | |
| |
| Məlumatlar | |
| Növü | fərdi heyvan[d] |
| Doğum tarixi | 1942 |
| Doğum yeri | Həmədan |
| Ölüm tarixi | 2 dekabr 1963 |
| Ölüm yeri | Edinburgh Zoo |
| Peşə | döyüşçü |
| Fəaliyyət illəri | 1943-cü ildən |
Voytek (1942 və ya 1941, Həmədan – 2 dekabr 1963) — İranda tapılan və Polşanın Anders Ordusunun (İkinci Korpus) əsgərləri tərəfindən bəslənilən qonur ayı idi. Rəvayətə görə, İtaliyadakı Monte Kassino döyüşündə o, polşalı topçulara döyüş sursatı qutularını boşaltmağa kömək edib və hətta döyüş zamanı mərmi daşıyıb, bununla da Polşa və Britaniya hərbçiləri arasında məşhurlaşıb.
Adı
| ](pol. "Wojtek") adı "Wojciech" adının kiçik bir formasıdır. Adı iki sözdən gəlir: "woj" (kök "wojownik", döyüşçü və "wojna", müharibə) və "ciech" (zövq). Adın iki mənası var: "müharibədən həzz alan" və ya "gülərüz döyüşçü".
Tarixi
| ]1942-ci ildə Yeni doğulmuş Voytek iranlı bir oğlan tərəfindən, tapılıb. Həmədanla Kəngəvar arasındakı dağ yolunda oğlan SSRİ-dən İrana gəlmiş Polşa əsgərlərinin yük maşını ilə qarşılaşıb, Polşa əsgərləri dayanıb ona yemək təklif etdiblər. Oğlan yemək yeyərkən ayı balası başını çantadan çıxarıb və buna təəccüblənən polşalı əsgərlərinin diqqətinə səbəb olub. Onlar uşağa bir neçə qutu yemək, şokolad, İsveçrə cib bıçağı və bir qədər pul verərək ayını almağı təklif ediblər. Oğlan razılaşdı və ayını onlara verdi. Ayı balası çox balaca idi, hətta özbaşına yeməyi çeynəyib udmaq da mümkün deyildi, nəticədə əsgərlər onu araq şüşəsindən su ilə qarışdırılmış qatılaşdırılmış süd ilə yedizdirirdilər. Bir müddət sonra ayı 22-ci artilleriya təchizatı şirkətinin qeyri-rəsmi maskotuna çevrildi və hətta rəsmi olaraq onun tərkibinə daxil edildi. Tezliklə İkinci Korpus İrandan Fələstinə, daha sonra Şimali Afrikaya və daha sonra İtaliyaya köçürüldü və Voytekdə Polşa əsgərləri ilə birlikdə idi . Son aylar ərzində Voytek xeyli böyüdü, eyni zamanda çoxlu "insan" yeməklər ilə qidalanırdı — əsgərlər ona meyvələr, marmelad, bal və şərbət verdilər və xüsusilə yaxşı davranışlarına görə Voytekə pərəstiş etdiyi pivə verirdilər. (o, demək olar ki, insan kimi içməyi öyrəndi). Bəzi məlumatlara görə, ayı hətta siqaret çəkməyi də öyrənib (çox güman ki, yalnız yanan siqaretləri çeynəyirdi). Bundan əlavə, əsgərlər özləri də bilmədən unikal təlimçilər oldular: onların rəhbərliyi altında ayı böyükləri salamlamağı və insanlara (bəzən üç və ya dörd eyni vaxtda) heç bir zərər vermədən və bilmədən döyüşməyi öyrənib.

Tam olaraq nə vaxt dayanmalı (ancaq bu yarızarafat döyüşlərindən həmişə qalib gəlir) olduğunu da öyrənmişdi. Tezliklə ayı ətrafda yerləşən hər bir bölgədən hərbçilər və mülki şəxslər arasında geniş tanındı və bir növ qeyri-rəsmi talisman oldu. Polşa əsgərləri ilə birlikdə Voytek İrandan İraqa, daha sonra Suriya, Fələstinə və Misirə yola düşdü. Əsgərlər Voytek ilk növbədə ev heyvanı kimi deyil, silahdaş kimi qəbul etdilər. Böyüklüyünə və getdikcə artan gücünə baxmayaraq, Voytek olduqca dinc və itaətkar idi. Voytek, İtaliya kampında iştirak etmək üçün İngilislərin 8-ci Ordusunun əsgərləri ilə birlikdə Misirdən çıxan İngilis hərbi nəqliyyat gəmisinə minə bilməsi üçün rəsmi olaraq Polşa ordusuna çağırıldı və 22-ci artilleriya təchizatı şirkətinə cəlb edildi. II Korpus. Henrik Zaxareviç və Dimitar Şavluqo ayının qəyyumları təyin edildi. Voytek əsgərlərə yük maşınlarından mərmi qutularını boşaltma zamanı bir qutu belə yerə atmadan boşaltmağa kömək edirdi. İddialara görə, kömək etmək təşəbbüsü özündən çıxıb: Polşa əsgərləri bir gün o, yük maşınına yaxınlaşıb, arxa ayaqları üstə dayanıb və ön ayaqlarını irəli uzatdığını bildiriblər. Zabit Voytekə bir qutu verdi, götürdü və daşıdı, bundan sonra müstəqil olaraq yük maşınına yaxınlaşmağa, getdikcə daha çox qutu götürməyə və daşımağa başladı.
Bir neçə gün ərzində kifayət qədər sərt relyefdə və hərəkət üçün o qədər də əlverişli olmayan dağlıq mənzərədə Voytek aramsız atışmalara və ətrafdakı ağır artilleriya tüfənglərinin gurultusuna baxmayaraq, dağda döyüşən əsgərlərə mərmi və yemək qutuları daşıyırdı; yüzlərlə insan bu qeyri-adi işin şahidi oldu, onların çoxu öz gözləri ilə görməyincə baş verənlərin inandırıcılığına inanmadı. Minnətdarlıq əlaməti olaraq, 22-ci rota (sonradan 22-ci nəqliyyat şirkəti oldu) yeni emblem kimi pəncələrində mərmi daşıyan ayının siluetini seçdi (əvvəlcə belə bir rəsm əsgərlərdən biri tərəfindən çəkildi) və bu simvolu bu günə qədər saxlayır — bütün şirkət avtomobillərində yerləşdirilir.
Müharibə sonrası
| ]Medianın diqqəti Voytek-in populyarlığının artmasına kömək etdi. O, BBC-nin Blue Peter proqramında tez-tez "qonaq" olub. Voytekin şərəfinə bir neçə lövhə qoyulub — Edinburq zooparkında, İmperator Müharibə Muzeyində və Ottavadakı Kanada Müharibə Muzeyində. Devid Hardinqin ayı əsgərinin heykəli Londondakı Sikorski Muzeyində, oyma taxta heykəl Wilsby Woods-da, Greensby-də, Polşa əsgəri ilə bir ayının bürünc heykəli Edinburqda, "Princess Street Gardens"də.
2008-ci ilin fevral ayında Harri Paulin Voytek haqqında "Wojtek the Bear Soldier" adlı kitab yazıb.
Şahzadə Çarlz və oğulları İmperator Döyüş Muzeyini ziyarət edərkən, Voytekin hekayəsini çox yaxşı bildiklərini söyləyərək danışmağa başlayan bələdçini dayandırıb.
İstinadlar
| ]- Çex Milli Hakimiyyət Məlumat bazası.
- "HƏMƏDAN AYISININ SAVAŞ HEKAYƏSİ". Butov.az. 7 sentyabr 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 7 sentyabr 2023.
- "Ayı Wojtek Kimdir?". drippingain (türk). 5 iyun 2023. 7 sentyabr 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 7 sentyabr 2023.
- "Как Британия чтит память четвероногих и пернатых героев войны". BBC News Русская служба (rus). 25 oktyabr 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 7 sentyabr 2023.
- "Mişka -Voytek - İNFONEWS" (az.). 7 sentyabr 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 7 sentyabr 2023.
- "Wojtek". Iron Harvest Wiki (ingilis). 31 iyul 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 7 sentyabr 2023.
- "Zoo Poznań: Kapral Wojtek - Niezwykły niedźwiedź ma swój pomnik. W ogrodzie zoologicznym odbyło się oficjalne odsłonięcie". Głos Wielkopolski (polyak). 30 sentyabr 2018. 7 sentyabr 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 7 sentyabr 2023.
Xarici keçidlər
| ]wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Vikipediya azad ensiklopediya Voytekpol WojtekMelumatlarNovu ferdi heyvan d Dogum tarixi 1942Dogum yeri HemedanOlum tarixi 2 dekabr 1963Olum yeri Edinburgh ZooPese doyuscuFealiyyet illeri 1943 cu ilden Voytek 1942 ve ya 1941 Hemedan 2 dekabr 1963 Iranda tapilan ve Polsanin Anders Ordusunun Ikinci Korpus esgerleri terefinden beslenilen qonur ayi idi Revayete gore Italiyadaki Monte Kassino doyusunde o polsali topculara doyus sursati qutularini bosaltmaga komek edib ve hetta doyus zamani mermi dasiyib bununla da Polsa ve Britaniya herbcileri arasinda meshurlasib Adi span pol Wojtek adi Wojciech adinin kicik bir formasidir Adi iki sozden gelir woj kok wojownik doyuscu ve wojna muharibe ve ciech zovq Adin iki menasi var muharibeden hezz alan ve ya guleruz doyuscu Tarixi span 1942 ci ilde Yeni dogulmus Voytek iranli bir oglan terefinden tapilib Hemedanla Kengevar arasindaki dag yolunda oglan SSRI den Irana gelmis Polsa esgerlerinin yuk masini ile qarsilasib Polsa esgerleri dayanib ona yemek teklif etdibler Oglan yemek yeyerken ayi balasi basini cantadan cixarib ve buna teeccublenen polsali esgerlerinin diqqetine sebeb olub Onlar usaga bir nece qutu yemek sokolad Isvecre cib bicagi ve bir qeder pul vererek ayini almagi teklif edibler Oglan razilasdi ve ayini onlara verdi Ayi balasi cox balaca idi hetta ozbasina yemeyi ceyneyib udmaq da mumkun deyildi neticede esgerler onu araq susesinden su ile qarisdirilmis qatilasdirilmis sud ile yedizdirirdiler Bir muddet sonra ayi 22 ci artilleriya techizati sirketinin qeyri resmi maskotuna cevrildi ve hetta resmi olaraq onun terkibine daxil edildi Tezlikle Ikinci Korpus Irandan Felestine daha sonra Simali Afrikaya ve daha sonra Italiyaya kocuruldu ve Voytekde Polsa esgerleri ile birlikde idi Son aylar erzinde Voytek xeyli boyudu eyni zamanda coxlu insan yemekler ile qidalanirdi esgerler ona meyveler marmelad bal ve serbet verdiler ve xususile yaxsi davranislarina gore Voyteke perestis etdiyi pive verirdiler o demek olar ki insan kimi icmeyi oyrendi Bezi melumatlara gore ayi hetta siqaret cekmeyi de oyrenib cox guman ki yalniz yanan siqaretleri ceyneyirdi Bundan elave esgerler ozleri de bilmeden unikal telimciler oldular onlarin rehberliyi altinda ayi boyukleri salamlamagi ve insanlara bezen uc ve ya dord eyni vaxtda hec bir zerer vermeden ve bilmeden doyusmeyi oyrenib Polsa ordusunun 22 ci artilleriya techizati sirketinin embleminde mermi dasiyan Voytek Tam olaraq ne vaxt dayanmali ancaq bu yarizarafat doyuslerinden hemise qalib gelir oldugunu da oyrenmisdi Tezlikle ayi etrafda yerlesen her bir bolgeden herbciler ve mulki sexsler arasinda genis tanindi ve bir nov qeyri resmi talisman oldu Polsa esgerleri ile birlikde Voytek Irandan Iraqa daha sonra Suriya Felestine ve Misire yola dusdu Esgerler Voytek ilk novbede ev heyvani kimi deyil silahdas kimi qebul etdiler Boyukluyune ve getdikce artan gucune baxmayaraq Voytek olduqca dinc ve itaetkar idi Voytek Italiya kampinda istirak etmek ucun Ingilislerin 8 ci Ordusunun esgerleri ile birlikde Misirden cixan Ingilis herbi neqliyyat gemisine mine bilmesi ucun resmi olaraq Polsa ordusuna cagirildi ve 22 ci artilleriya techizati sirketine celb edildi II Korpus Henrik Zaxarevic ve Dimitar Savluqo ayinin qeyyumlari teyin edildi Voytek esgerlere yuk masinlarindan mermi qutularini bosaltma zamani bir qutu bele yere atmadan bosaltmaga komek edirdi Iddialara gore komek etmek tesebbusu ozunden cixib Polsa esgerleri bir gun o yuk masinina yaxinlasib arxa ayaqlari uste dayanib ve on ayaqlarini ireli uzatdigini bildiribler Zabit Voyteke bir qutu verdi goturdu ve dasidi bundan sonra musteqil olaraq yuk masinina yaxinlasmaga getdikce daha cox qutu goturmeye ve dasimaga basladi Bir nece gun erzinde kifayet qeder sert relyefde ve hereket ucun o qeder de elverisli olmayan dagliq menzerede Voytek aramsiz atismalara ve etrafdaki agir artilleriya tufenglerinin gurultusuna baxmayaraq dagda doyusen esgerlere mermi ve yemek qutulari dasiyirdi yuzlerle insan bu qeyri adi isin sahidi oldu onlarin coxu oz gozleri ile gormeyince bas verenlerin inandiriciligina inanmadi Minnetdarliq elameti olaraq 22 ci rota sonradan 22 ci neqliyyat sirketi oldu yeni emblem kimi pencelerinde mermi dasiyan ayinin siluetini secdi evvelce bele bir resm esgerlerden biri terefinden cekildi ve bu simvolu bu gune qeder saxlayir butun sirket avtomobillerinde yerlesdirilir Muharibe sonrasi span Medianin diqqeti Voytek in populyarliginin artmasina komek etdi O BBC nin Blue Peter proqraminda tez tez qonaq olub Voytekin serefine bir nece lovhe qoyulub Edinburq zooparkinda Imperator Muharibe Muzeyinde ve Ottavadaki Kanada Muharibe Muzeyinde Devid Hardinqin ayi esgerinin heykeli Londondaki Sikorski Muzeyinde oyma taxta heykel Wilsby Woods da Greensby de Polsa esgeri ile bir ayinin burunc heykeli Edinburqda Princess Street Gardens de 2008 ci ilin fevral ayinda Harri Paulin Voytek haqqinda Wojtek the Bear Soldier adli kitab yazib Sahzade Carlz ve ogullari Imperator Doyus Muzeyini ziyaret ederken Voytekin hekayesini cox yaxsi bildiklerini soyleyerek danismaga baslayan beledcini dayandirib Istinadlar span Cex Milli Hakimiyyet Melumat bazasi HEMEDAN AYISININ SAVAS HEKAYESI Butov az 7 sentyabr 2023 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 7 sentyabr 2023 Ayi Wojtek Kimdir drippingain turk 5 iyun 2023 7 sentyabr 2023 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 7 sentyabr 2023 Kak Britaniya chtit pamyat chetveronogih i pernatyh geroev vojny BBC News Russkaya sluzhba rus 25 oktyabr 2018 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 7 sentyabr 2023 Miska Voytek INFONEWS az 7 sentyabr 2023 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 7 sentyabr 2023 Wojtek Iron Harvest Wiki ingilis 31 iyul 2022 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 7 sentyabr 2023 Zoo Poznan Kapral Wojtek Niezwykly niedzwiedz ma swoj pomnik W ogrodzie zoologicznym odbylo sie oficjalne odsloniecie Glos Wielkopolski polyak 30 sentyabr 2018 7 sentyabr 2023 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 7 sentyabr 2023 Xarici kecidler span Normativ yoxlamaGND 1177088517 LCCN no2015158310 NKC ola2016909827 VIAF 178145003288761301285 67151776771918011132 WorldCat VIAF 178145003288761301285 67151776771918011132 Kateqoriyalar 1942 ci ilde dogulanlar1941 ci ilde dogulanlarHemedanda dogulanlar2 dekabrda vefat edenler1963 cu ilde vefat edenlerMeshur ayilarHerbi heyvanlarGizli kateqoriya Vikipediya Vikidatada menbeleri olan meqaleler
