Viktor Şagjapoviç Kök-ool

Viktor Şagjapoviç Kök-ool (tuvaca: Көк-оол, Виктор Шогжапович, d. 1 mart 1906 – 20 fevral 1980) – tuvalılar arasında məşhur olan dramaturq, rejissor, Tuva ədəbiyyatının öndə gedən yazıçılarından biri. Rusiya Sovet Sosialist Federasiyasının məşhur sənətkalarından biri olmuşdur.

Viktor Kök-ool
Көк-оол, Виктор Шогжапович
Doğum tarixi	1 mart 1906
Doğum yeri	Ovyursky District^[d]Tuva Xalq Respublikası
Vəfat tarixi	20 fevral 1980 (73 yaşında)
Vəfat yeri	Kızıl, Tuva MSSR, RSFSR, SSRİ
Milliyyəti	Tuva türkü
Təhsili	Şərq Zəhmətkeşlərinin Kommunist Universiteti^[d]
Fəaliyyəti	Yazıçı, dramaturq, rejissor
Əsərlərinin dili	Tıva dili
Mükafatları

Həyatı

Viktor Kök-ool 1 mart 1906-cı ildə Övür bölgəsinin Torqalıq adlı məntəqəsində anadan olmuşdur. Yazını özü öyrənmiş, daha sonra Moskvada Şərq Millətləri Kommunistlik Universitetində, A. Lunaçarski Dövlət Teatr Sənət İnistitutunu bitirmişdir. 1925-ci ildən sonra Milli Təhsil və Mədəniyyət, 1938-ci ildən sonra Tuva Sənət Teatr Studiosunun rəhbərliyini etmiş, müdir, rejissor və sənətçi olaraq işləmişdir.

Ədəbi fəaliyyətə 1934-cü ildə başlamışdır. “Çurttu utpaalınar”, “Çalış-Haya” adlı ilk pyesləri 1935-ci ildə səhnəyə qoyulmuşdur. 1936-cı ildə “Haylraan bot”, “Manı-Kara” adı pyeslərini yazmışdır. “Sambajık” teatr əsərini 1942-1943-cü illərdə yazmışdır. Bir çox mahnının bəstələrini etmişdir. “Sambajık” adlı pyeslər antologiyası 1966-cı ildə, “Ədəbiyyat Antologiyası” 1976-cı ildə, “Baylak çurtum” adlı mahnı antologiyası isə 1988-cı ildə nəşr edilmişdir.

1942-ci ildən bəri Tuvanın, 1945-ci ildən isə SSRİ-nin Yazıçılar Birliyinin üzvüdür. Rusiya Teatr İşçiləri cəmiyyətinin üzvüdür. Sovet dövründə müxtəlif orden və medallarla mükafatlandırılmışdır.

Kitabları

1. Edebiyat Antolojisi (Çоgааldаr çıındızı) (Kızıl şehri, 1976);
2. «Çаlım-Hаya» (Kızıl, 1935);
3. Yurdu Unutmayınız («Çurttu utpааlıñаr») (Kızıl, 1935),
4. «Sаmbаjık» (Kızıl, 1966; 2004 yılında Еduard Mijit'in hazırladığı «Kаrа-Dаgnıñ kаzırgı-bilе» adındaki tek kitapta tekrar çıkmıştır),
5. Zengin Yurdum («Bаylаk çurtum») (Kızıl, 1988)

Həmçinin bax

• Badra İrgit
• Şullu Çırqal-ool Sat
• Mengi Oorjak

İstinadlar

1. "Viktor Şagjapoviç Kök-ool". pisateli-tuvy.ru. 29 iyun 2020 tarixində .
2. Тува литературная. Вып.2 : биобиблиогр. справочник / НБ им. А. С. Пушкина Респ. Тыва; авт.-сост.: М.А. Хадаханэ, Л. М. Чадамба, Е. М. Ак-кыс, Г.М. Комбу — Кызыл, 2008. səh — 73
3. "Viktor Şagjapoviç Kök-oolun rejissorluq fəaliyyəti". theatre-tuva.ru/. 29 iyun 2020 tarixində .
4. Комбу С. С. Кок-оол Виктор Шогжапович / С. С. Комбу // Тувинская литература : словарь / С. С. Комбу; под ред.: Д. А. Монгуша, М. Л. Трифоновой. — Новосибирск: 2012. səh — 98.
5. Кок-оол Виктор Шогжапович : о нем // Тыванын чогаалчылары=Писатели Тувы. - Кызыл, 2001. səh -5.