Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Viktor ungerniyası (lat. Ungernia victoris) — bitkilər aləminin qulançarçiçəklilər dəstəsinin nərgizçiçəyikimilər fəsiləsinin ungerniya cinsinə aid bitki növü.
| Viktor ungerniyası | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Elmi təsnifat | ||||||
| Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Triba: Cins: Növ: Viktor ungerniyası | ||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||
| ||||||
| ||||||
Botaniki xarakteristikası
Çoxillik soğanaqlı bitkidir. Soğanağı iri, uzunluğu 7–11 sm, yumurtaşəkilli, diametri 7–12 sm, açılan, tünd-qəhvəyi və ya qaramtıl-qonur rəngli, pulcuqlu olub, boyuncuğunun uzunluğu 17 sm-ə bərabərdir. Soğanağın dib tərəfi yaxşı inkişaf etmiş, sarımtıl-çəhrayı rəngli, şirəli olmaqla, yalançı əlavə kökləri vardır. Yarpaqları ikisıralı, şirəli, hamar, xətti, zirvəsi küt, uzunluğu 20–40 sm, eni isə 1–4 sm-ə bərabərdir. Bu bitki fevralın sonunda inkişafa başlayaraq, aprelin ortalarına kimi maksimal inkişaf edir. Mayın sonundan iyunun sonuna qədər inkişafı zəifləyir və quruyur. İnkişaf etmiş çiçəkqruplarının uzunluğu 12–30 sm olub, bircərgəli çətirşəkilli qına malikdir. Çiçəkqrupları 2–11 ədəd, düz qıfabənzər, sarımtıl-çəhrayı və ya yasəmən çiçəklərinə bənzəyir. İyulun sonu və avqustun əvvəllərində çiçəkləyir, sentyabrda isə meyvələri yetişir.
Toplanıldığı yerlərdən təkrar toplanılması 3 ildən sonra ola bilər. Keyfiyyətli xammalı ən inkişaf etmiş yarpaqları hesab (30–35sm) edilir. Toplanılma aprelin ortalarından mayın ortalarına qədər aparıla bilər. Yarpaqlarını iti bıçaqla kəsmək lazımdır. Çoxlu miqdarda yarpağın birdən-birə toplanılması məsləhət görülmür. Çoxillik yabanı və keyfiyyətli dərman xammalı olan Viktorunqerniyası bitkisini aprelin ortalarından mayın sonuna (yarpaqlar saralana qədər) qədər toplamaq və qurutmaq mümkündür. Təzə yarpaqları küləş doğrayan maşınla 2–3 sm hissəciklərə bölərək, brezent və ya düz meydançaya sərərək qurutmaq lazımdır. Qurutma 4–5 gün ərzində aparılmalıdır.
Zəif iyli olub, dadı müəyyən olunmamışdır (!).
Xammalı B siyahısına daxildir. Saxlanılma müddəti 2 ildir.
Tərkibi və təsiri
Soğanaq və yarpaqlarının tərkibində qalantamin və likorin sırası alkaloidlər vardır. Bu alkaloidlərin əsasını qalantamin, qalantin və likorin təşkil edir. Soğanaqlarında 0,8–0,9%, köklərində 2,25%, yarpaqlarında isə 0,33–1% alkaloidlər vardır. Yarpaqlarında 0,2% qalantamin olur. Bundan başqa xelidin turşusu, çiçəklərində efir yağı izləri, soğanağında nişasta, selik, kitrə və qatran vardır.
Bronxolitik, öskürəkkəsici, qusmaəleyhinə və antixolenestraza dərmandır.
Qalantamin xolenestrazanın əks blokatrıdır. Sinir impulslarının keçiriciliyini yüngülləşdirir, baş və onurğa beyin reflektor zonalarının sinir-əzələ sinapslarının oyanmasını gücləndirir. Skelet əzələlərin tonusunu oyandırır və stimullaşdırır, mədə və tər vəzilərinin sekresiyasını artırır, mioz yaradır, akkomodasiya spazmını aradan götürür və gözdaxili təzyiqi azaldır. Likorin bronxolitik, öskürəkkəsici və qusma yaradır. Antixolenestraza aktivliyi, bağırsaq və skelet əzələlərini və sidik yollarını stimullaşdıran dərmandır.
Yarpaqlarında qalantamin vardır ki, bundan da "qalantamin hidrobromid" maddəsi alınır. Miasteniyada, proqressiv əzəzə distrofiyasında, hərəkət və duyğu pozğunluqlarında, nevrit, polinevrit, radikulit və digər patologiyalarda təyin edilir.
İstinadlar
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Viktor ungerniyasi lat Ungernia victoris bitkiler aleminin qulancarcicekliler destesinin nergizciceyikimiler fesilesinin ungerniya cinsine aid bitki novu Viktor ungerniyasi Elmi tesnifat Domen EukariotlarKlad DiaphoretickesRanqsiz ArxeplastidlerAlem BitkilerKlad StreptofitlerKlad Ali bitkilerKlad Coxsporlu bitkilerKlad Borulu bitkilerKlad Toxumlu bitkilerKlad Cicekli bitkilerKlad BirlepelilerDeste QulancarciceklilerFesile NergizciceyikimilerYarimfesile AmaryllidoideaeTriba LycorideaeCins UngerniyaNov Viktor ungerniyasi Beynelxalq elmi adi Ungernia victoris Artjush 1970Seklin VikiAnbarda axtarisiEOL 1083285 Mundericat 1 Botaniki xarakteristikasi 2 Terkibi ve tesiri 3 Istinadlar 4 Hemcinin baxBotaniki xarakteristikasiredakteCoxillik soganaqli bitkidir Soganagi iri uzunlugu 7 11 sm yumurtasekilli diametri 7 12 sm acilan tund qehveyi ve ya qaramtil qonur rengli pulcuqlu olub boyuncugunun uzunlugu 17 sm e beraberdir Soganagin dib terefi yaxsi inkisaf etmis sarimtil cehrayi rengli sireli olmaqla yalanci elave kokleri vardir Yarpaqlari ikisirali sireli hamar xetti zirvesi kut uzunlugu 20 40 sm eni ise 1 4 sm e beraberdir Bu bitki fevralin sonunda inkisafa baslayaraq aprelin ortalarina kimi maksimal inkisaf edir Mayin sonundan iyunun sonuna qeder inkisafi zeifleyir ve quruyur Inkisaf etmis cicekqruplarinin uzunlugu 12 30 sm olub bircergeli cetirsekilli qina malikdir Cicekqruplari 2 11 eded duz qifabenzer sarimtil cehrayi ve ya yasemen ciceklerine benzeyir Iyulun sonu ve avqustun evvellerinde cicekleyir sentyabrda ise meyveleri yetisir Toplanildigi yerlerden tekrar toplanilmasi 3 ilden sonra ola biler Keyfiyyetli xammali en inkisaf etmis yarpaqlari hesab 30 35sm edilir Toplanilma aprelin ortalarindan mayin ortalarina qeder aparila biler Yarpaqlarini iti bicaqla kesmek lazimdir Coxlu miqdarda yarpagin birden bire toplanilmasi meslehet gorulmur Coxillik yabani ve keyfiyyetli derman xammali olan Viktorunqerniyasi bitkisini aprelin ortalarindan mayin sonuna yarpaqlar saralana qeder qeder toplamaq ve qurutmaq mumkundur Teze yarpaqlari kules dograyan masinla 2 3 sm hisseciklere bolerek brezent ve ya duz meydancaya sererek qurutmaq lazimdir Qurutma 4 5 gun erzinde aparilmalidir Zeif iyli olub dadi mueyyen olunmamisdir Xammali B siyahisina daxildir Saxlanilma muddeti 2 ildir Terkibi ve tesiriredakteSoganaq ve yarpaqlarinin terkibinde qalantamin ve likorin sirasi alkaloidler vardir Bu alkaloidlerin esasini qalantamin qalantin ve likorin teskil edir Soganaqlarinda 0 8 0 9 koklerinde 2 25 yarpaqlarinda ise 0 33 1 alkaloidler vardir Yarpaqlarinda 0 2 qalantamin olur Bundan basqa xelidin tursusu ciceklerinde efir yagi izleri soganaginda nisasta selik kitre ve qatran vardir Bronxolitik oskurekkesici qusmaeleyhine ve antixolenestraza dermandir Qalantamin xolenestrazanin eks blokatridir Sinir impulslarinin keciriciliyini yungullesdirir bas ve onurga beyin reflektor zonalarinin sinir ezele sinapslarinin oyanmasini guclendirir Skelet ezelelerin tonusunu oyandirir ve stimullasdirir mede ve ter vezilerinin sekresiyasini artirir mioz yaradir akkomodasiya spazmini aradan goturur ve gozdaxili tezyiqi azaldir Likorin bronxolitik oskurekkesici ve qusma yaradir Antixolenestraza aktivliyi bagirsaq ve skelet ezelelerini ve sidik yollarini stimullasdiran dermandir Yarpaqlarinda qalantamin vardir ki bundan da qalantamin hidrobromid maddesi alinir Miasteniyada proqressiv ezeze distrofiyasinda hereket ve duygu pozgunluqlarinda nevrit polinevrit radikulit ve diger patologiyalarda teyin edilir IstinadlarredakteHemcinin baxredakte Menbe https az wikipedia org w index php title Viktor ungerniyasi amp oldid 7154906