fbpx
Wikipedia

Uçalı rayonu

Avqust 12, 2021

Uçalı rayonu (başq. Учалы районы) — Başqırdıstan Respublikasının ərazisinə daxil olan inzibati rayon. Rayonun inzibati mərkəzi Uçalı şəhəridir.

Rayon
Uçalı rayonu
Bayraq[d] Gerb

54°22′ şm. e. 59°27′ ş. u.

Ölkə
İnzibati mərkəz Uçalı
Tarixi və coğrafiyası
Yaradılıb 20 avqust 1930
Sahəsi 4.549 km²
Əhalisi
Əhalisi
Rəqəmsal identifikatorlar
Avtomobil nömrəsi 02, 102
Rəsmi sayt
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar
Ural çayı üzərində körpü

Coğrafiyası

Uçalı rayonu Başqırd önuralının şimalında yerləşir. Şimalqərbdən Başqırdıstanın Belores və Abzelil, şimal-şərqdən isə Çelyabinsk vilayətinin Verxneuralski, Zlatoustovski, Satkinski və Çebarkulski rayomları ilə sərhədə malikdir. Rayon ərazisindən Miass - Uçalı - Mejozyornı dəmir yolu və Beloretsk - Uçalı - Miass, Uçalı - Xuunovo - Karaqay avtomağistralı keçir. İqlimi kontinentaldır. Qərbdən nisbətən hündürlük silsilələrlə hava axını üçün bağlı olması, şimaldan və şərqdən isə arktik havanın daxil olması üçün maneənin olmaması iqliminə böyük təsir göstərir.

Tarix

Uçalı rayonu 1919-cu ilə qədər Orenburq vilayətinin Verxneuralski və Troyski qəzaları ərazisinə daxil idi. 23 mart 1919-cu ildən etibarən isə Rusiyanın ilk milli muxtariyyatı olan Başqırdıstan MSSR tərkibinə qatılmışdır.

Əhali

Əhalinin sayı
2002 2008 2009 2010 2012 2013
35 649 ▲76 725 ▲77 125 ▼73 268 ▼73 247 ▼73 114
2014 2015 2016 2017
▼72 663 ▼71 963 ▼71 539 ▼71 291

Ümumrusiya siyahıya alınmasına Başqırdıstan Respublikası Ziançurinski rayonu ərazisin milli tərkibi: başqırdlar — 64,3 %, ruslar — 18,2 %, tatarlar — 15,9 %, digər millər — 1,6 %.

İnzibati-ətazi vahidləri

Uçalı ayonunda 1 şəhər və 14 kənd inzibati vahidliyinə 88 yaşayış məntəqəsi daxildir

İqtisadiyyat

Aqrar-sənaye rayonudur. Rayon ərazisində dəmir, qızıl, kvars, tikinti daşı, əhəng, kərpiç xammalı, qum kimi faydalı qazıntılar vardır. Ərazisinin 196,2 min ha əkinə yararlıdır (bu isə rayon ərazisinin 43,5 %). 75,3 ha ərazi otlaq kimi istifadə edilir.

Sosial sfera

Rayon ərazisində 65 ümumtəhsil mərkəzi, 20 orta məktəb, 33 kütləvi kitabxana, 63 klub, 5 sahə xəstəxanası fəaliyyət göstərir. Burada rus və başqırd dillərində «Uçalinskaya» (əvvəllər «oraq və çəkiç») və «Yayık» adlı qəzetlər buraxılır.

Tanınmış sakinləri

  • Bepenya Toropberdin — 1735-1740-cu illər Basqırd üsyanlarının lideri.
  • Najiya Hibatovna Allayarova — müğənni, RSFSR əməkdar artisti.
  • Hakimyan Rəhimoviç Əhmədqalın — Sovet İttifaqı Qəhrəmanı, Böyük Vətən müharibəsi iştirakçısı.
  • Yuri Petroviç Batalin — SSRİ Tikinti Komitəsinin sədri.
  • Aleksandr Matveyeviç Matrosov — Sovet İttifaqı Qəhrəmanı, Böyük Vətən müharibəsi iştirakçısı.
  • Flora Axmetşeyevna Kildiyarova — aktrisa, RSFSR əməkdar artisti.
  • Aleksandr Qeorqieviç Serebryannikov — Sovet İttifaqı Qəhrəmanı.
  • Abdulla Afzaloviç Sultanov — Başqırd müğənnisi, Başqırd MSSR-nin əməkdar mədəniyyət işçisi (1986), Başqırdıstanın xalq artisti (1996).
  • Zavdat Gumurdakoviç Sunaqatullin — Sovet İttifaqı Qəhrəmanı.
  • Marsel Calileviç Yusupov — idmançı, güləşçi, iki dəfə Avropa çempionu, Rusiya çempionu.
  • Salavat Ahmadieviç Nizamutdinov — bəstəkar, əməkdar xadim.
  • Nizametdinov Rais Javdatoviç — Başqırdıstan Respublikasının əməkdar mədəniyyət işçisi (2005), Ş.Babiç adına Başqırdıstan Respublikasının dövlət mükafatı laureatı (2000), tanınmış rəqqas, xoreoqraf, səhnə rejissoru, kurasteist,
  • İldus Barieviç Abdrahmanov — Kimya elmləri doktoru, akademik, Başqırdıstan Respublikası Elmlər Akademiyasının Kimya və Texnoloji Elmlər Bölməsinin katibi.
  • İmuxamet Qilmutdinoviç Qalyautdinov — 2000-ci ildən 2013-cü ilə qədər Zaqir İsmagilov adına Ufa Dövlət Rəssamlıq Akademiyasının rektoru, Rusiya Federasiyasının Əməkdar mədəniyyət işçisi (1986), BMSSR (1986) filologiya elmləri doktoru, professor (1994).
  • Vil Bareeviç Qaleev — Texniki elmlər doktoru (1988), professor (1990).
  • Qalib Barievi Qaliev — Fizika-riyaziyyat elmləri doktoru (2004).

İstinadlar

  1. Численность населения муниципальных образований Республики Башкортостан — 2019. — səh. 62.
    <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q69469949"></a>
  2. Подготовка к проведению всероссийской переписи населения на территории городского округа г. Уфа 2017-05-17 at the Wayback Machine  (rus.)
  3. Численность постоянного населения Российской Федерации по городам, посёлкам городского типа и районам на 1 января 2009 года  (rus.). 2 yanvar 2014 tarixində yoxlanılmışdır. 2 yanvar 2014 tarixində Arxivləşdirilmişdir.
  4. Всероссийская перепись населения 2010 года. Численность населения по населённым пунктам Республики Башкортостан  (rus.). 20 avqust 2014 tarixində yoxlanılmışdır. 20 avqust 2014 tarixində Arxivləşdirilmişdir.
  5. Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2013 года. — М.: Федеральная служба государственной статистики Росстат, 2013. — 528 с. (Табл. 33. Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, городских населённых пунктов, сельских населённых пунктов)  (rus.). 16 noyabr 2013 tarixində yoxlanılmışdır. 16 noyabr 2013 tarixində Arxivləşdirilmişdir.
  6. Таблица 33. Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2014 года  (rus.). 2 avqust 2014 tarixində yoxlanılmışdır. 2 avqust 2014 tarixində Arxivləşdirilmişdir.
  7. Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2015 года  (rus.). 6 avqust 2015 tarixində yoxlanılmışdır. 6 avqust 2015 tarixində Arxivləşdirilmişdir.
  8. Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2016 года  (rus.)
  9. Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2017 года (31 iyul 2017). 31 iyul 2017 tarixində yoxlanıldı. 31 iyul 2017 tarixində Arxivləşdirildi.
  10. "Итоги Всероссийской переписи населения по Республике Башкортостан" (pdf). Территориальный орган Федеральной службы государственной статистики по Республике Башкортостан. 2013-03-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-03-05.

Mənbə

  • RAYONUN RƏSMİ SAYTI

Avqust 12, 2021
uçalı, rayonu, başq, Учалы, районы, başqırdıstan, respublikasının, ərazisinə, daxil, olan, inzibati, rayon, rayonun, inzibati, mərkəzi, uçalı, şəhəridir, rayonbayraq, gerb54, ölkə, rusiyainzibati, mərkəz, uçalıtarixi, coğrafiyasıyaradılıb, avqust, 1930sahəsi, . Ucali rayonu basq Uchaly rajony Basqirdistan Respublikasinin erazisine daxil olan inzibati rayon Rayonun inzibati merkezi Ucali seheridir RayonUcali rayonuBayraq d Gerb54 22 sm e 59 27 s u Olke RusiyaInzibati merkez UcaliTarixi ve cografiyasiYaradilib 20 avqust 1930Sahesi 4 549 km EhalisiEhalisi 70 371 nef 1 yanvar 2019 1 Reqemsal identifikatorlarAvtomobil nomresi 02 102Resmi sayt Vikianbarda elaqeli mediafayllarUral cayi uzerinde korpu Mundericat 1 Cografiyasi 2 Tarix 3 Ehali 4 Inzibati etazi vahidleri 5 Iqtisadiyyat 6 Sosial sfera 7 Taninmis sakinleri 8 Istinadlar 9 MenbeCografiyasi RedakteUcali rayonu Basqird onuralinin simalinda yerlesir Simalqerbden Basqirdistanin Belores ve Abzelil simal serqden ise Celyabinsk vilayetinin Verxneuralski Zlatoustovski Satkinski ve Cebarkulski rayomlari ile serhede malikdir Rayon erazisinden Miass Ucali Mejozyorni demir yolu ve Beloretsk Ucali Miass Ucali Xuunovo Karaqay avtomagistrali kecir Iqlimi kontinentaldir Qerbden nisbeten hundurluk silsilelerle hava axini ucun bagli olmasi simaldan ve serqden ise arktik havanin daxil olmasi ucun maneenin olmamasi iqlimine boyuk tesir gosterir Tarix RedakteUcali rayonu 1919 cu ile qeder Orenburq vilayetinin Verxneuralski ve Troyski qezalari erazisine daxil idi 23 mart 1919 cu ilden etibaren ise Rusiyanin ilk milli muxtariyyati olan Basqirdistan MSSR terkibine qatilmisdir Ehali RedakteEhalinin sayi 2002 2008 2 2009 3 2010 4 2012 2013 5 35 649 76 725 77 125 73 268 73 247 73 1142014 6 2015 7 2016 8 2017 9 72 663 71 963 71 539 71 291Umumrusiya siyahiya alinmasina Basqirdistan Respublikasi Ziancurinski rayonu erazisin milli terkibi basqirdlar 64 3 ruslar 18 2 tatarlar 15 9 diger miller 1 6 10 Inzibati etazi vahidleri RedakteUcali ayonunda 1 seher ve 14 kend inzibati vahidliyine 88 yasayis menteqesi daxildirIqtisadiyyat RedakteAqrar senaye rayonudur Rayon erazisinde demir qizil kvars tikinti dasi eheng kerpic xammali qum kimi faydali qazintilar vardir Erazisinin 196 2 min ha ekine yararlidir bu ise rayon erazisinin 43 5 75 3 ha erazi otlaq kimi istifade edilir Sosial sfera RedakteRayon erazisinde 65 umumtehsil merkezi 20 orta mekteb 33 kutlevi kitabxana 63 klub 5 sahe xestexanasi fealiyyet gosterir Burada rus ve basqird dillerinde Ucalinskaya evveller oraq ve cekic ve Yayik adli qezetler buraxilir Taninmis sakinleri RedakteBepenya Toropberdin 1735 1740 cu iller Basqird usyanlarinin lideri Najiya Hibatovna Allayarova mugenni RSFSR emekdar artisti Hakimyan Rehimovic Ehmedqalin Sovet Ittifaqi Qehremani Boyuk Veten muharibesi istirakcisi Yuri Petrovic Batalin SSRI Tikinti Komitesinin sedri Aleksandr Matveyevic Matrosov Sovet Ittifaqi Qehremani Boyuk Veten muharibesi istirakcisi Flora Axmetseyevna Kildiyarova aktrisa RSFSR emekdar artisti Aleksandr Qeorqievic Serebryannikov Sovet Ittifaqi Qehremani Abdulla Afzalovic Sultanov Basqird mugennisi Basqird MSSR nin emekdar medeniyyet iscisi 1986 Basqirdistanin xalq artisti 1996 Zavdat Gumurdakovic Sunaqatullin Sovet Ittifaqi Qehremani Marsel Calilevic Yusupov idmanci gulesci iki defe Avropa cempionu Rusiya cempionu Salavat Ahmadievic Nizamutdinov bestekar emekdar xadim Nizametdinov Rais Javdatovic Basqirdistan Respublikasinin emekdar medeniyyet iscisi 2005 S Babic adina Basqirdistan Respublikasinin dovlet mukafati laureati 2000 taninmis reqqas xoreoqraf sehne rejissoru kurasteist Ildus Barievic Abdrahmanov Kimya elmleri doktoru akademik Basqirdistan Respublikasi Elmler Akademiyasinin Kimya ve Texnoloji Elmler Bolmesinin katibi Imuxamet Qilmutdinovic Qalyautdinov 2000 ci ilden 2013 cu ile qeder Zaqir Ismagilov adina Ufa Dovlet Ressamliq Akademiyasinin rektoru Rusiya Federasiyasinin Emekdar medeniyyet iscisi 1986 BMSSR 1986 filologiya elmleri doktoru professor 1994 Vil Bareevic Qaleev Texniki elmler doktoru 1988 professor 1990 Qalib Barievi Qaliev Fizika riyaziyyat elmleri doktoru 2004 Istinadlar Redakte Chislennost naseleniya municipalnyh obrazovanij Respubliki Bashkortostan 2019 seh 62 lt a href https wikidata org wiki Track Q69469949 gt lt a gt Podgotovka k provedeniyu vserossijskoj perepisi naseleniya na territorii gorodskogo okruga g Ufa Arxivlesdirilib 2017 05 17 at the Wayback Machine rus Chislennost postoyannogo naseleniya Rossijskoj Federacii po gorodam posyolkam gorodskogo tipa i rajonam na 1 yanvarya 2009 goda rus 2 yanvar 2014 tarixinde yoxlanilmisdir 2 yanvar 2014 tarixinde Arxivlesdirilmisdir Vserossijskaya perepis naseleniya 2010 goda Chislennost naseleniya po naselyonnym punktam Respubliki Bashkortostan rus 20 avqust 2014 tarixinde yoxlanilmisdir 20 avqust 2014 tarixinde Arxivlesdirilmisdir Chislennost naseleniya Rossijskoj Federacii po municipalnym obrazovaniyam na 1 yanvarya 2013 goda M Federalnaya sluzhba gosudarstvennoj statistiki Rosstat 2013 528 s Tabl 33 Chislennost naseleniya gorodskih okrugov municipalnyh rajonov gorodskih i selskih poselenij gorodskih naselyonnyh punktov selskih naselyonnyh punktov rus 16 noyabr 2013 tarixinde yoxlanilmisdir 16 noyabr 2013 tarixinde Arxivlesdirilmisdir Tablica 33 Chislennost naseleniya Rossijskoj Federacii po municipalnym obrazovaniyam na 1 yanvarya 2014 goda rus 2 avqust 2014 tarixinde yoxlanilmisdir 2 avqust 2014 tarixinde Arxivlesdirilmisdir Chislennost naseleniya Rossijskoj Federacii po municipalnym obrazovaniyam na 1 yanvarya 2015 goda rus 6 avqust 2015 tarixinde yoxlanilmisdir 6 avqust 2015 tarixinde Arxivlesdirilmisdir Chislennost naseleniya Rossijskoj Federacii po municipalnym obrazovaniyam na 1 yanvarya 2016 goda rus Chislennost naseleniya Rossijskoj Federacii po municipalnym obrazovaniyam na 1 yanvarya 2017 goda 31 iyul 2017 31 iyul 2017 tarixinde yoxlanildi 31 iyul 2017 tarixinde Arxivlesdirildi Itogi Vserossijskoj perepisi naseleniya po Respublike Bashkortostan pdf Territorialnyj organ Federalnoj sluzhby gosudarstvennoj statistiki po Respublike Bashkortostan 2013 03 09 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2013 03 05 Menbe RedakteRAYONUN RESMI SAYTIMenbe https az wikipedia org w index php title Ucali rayonu amp oldid 6044321, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.