Ural biyanı (lat.Glycyrrhiza uralensis) — biyan cinsinə aid bitki növü. 60-80, bəzən isə 150 sm-ə qədər hündürlüyü ola bilən çoxillik ot btkisidir. Gövdəsi dik qalxır, möhkəmdir, şaxəli-budaqlıdır, qısa tükcüklüdür, bəzən kələkötül vəzilərlə örtülü olur. Yarpaqcıqları 5-17 (19) ədəd olmaqla yerləşir və uzunsov, ellips formasında, lanset formasında, aşağı hissəsində adi vəzilər yerləşməklə ümumi saplaq üzərində düzülmüşdür və teztöküləndir. Salxımları uzunsovdur, lətli və yumşaqdır. Yarpaqdan bir az qısa olur. Çiçək tacı açıq-bənövşəyi rəngdə olub uzunluğu 10-12 mm-ə çatır. Kasacıq yarpaqları birvaridir (uc hissədən əyilmiş formada), kasacıq uzunluğunda və ya ondan nisbətən uzun olur. paxlameyvəsi az-çox itburnu meyvəsi tipli-vəzili olur, uzunsovdur və qalınqabıqlıdır və bozumtul rəngdə olur. Vəzili biyanda çiçəkləmə may-iyun aylarında baş verir. Meyvələrin yetişməsi isə iyul-avqust aylarına qədər davam edir. Azərbaycanda Naxçıvan MR-da, Lənkəran-Muğan ovalığında yaxın dağ qurşaqlarına qədər olan ərazilərdə çaylara yaxın yerlərdə, otlu təpələrdə, bəzən isə qərb zonalarında rast gəlinir. MDB ərazisində Qafqazda (Ön Qafqaz, Şərqi Qafqaz, Cənubi Qafqazda xüsusilə), Rusiyanın Avropa hissəsində, Orta Asiyada rast gəlinir. Dünya üzrə Orta Avropada. Aralıq dənizi ölkələrində, Balkanlarda, Malaziyada, İranda, Armavirdə və digər ərazilərdə bitir. Qeyd etmək lazımdır ki, vəzili biyanın Azərbaycanda yetişdirilməsi və təsərrüfat xüsusiyyətləri digər biyan növləri ilə müqayisədə az öyrənilmişdir. 14 Biyan cinsinin bu növü təbii ehtiyatlarının olması baxımından digər növlər içərisində 4-cü yeri tutur (2006-cı il məlumatlarına əsasən). G. glanduliferanın bioloji xüsusiyyətləri yaxşı öyrənilsə də onun tətbiq sahələri hələ ki, tam olaraq müəyyənləşdirilməyib. Biokimyəvi analizlər nəticəsində məlum olmuşdur ki, Vəzili biyanın yaz dövrlərində (martın sonu-mayın əvvəlləri) yarpaqlarının üzərindəki vəziciklər tərəfindən ifraz olunan efir təbiətli maddələr həm də aşılayıcı xüsusiyyətə malikdir. Bu isə Vəzili biyanın yem bitkisi olaraq heyvanlar tərəfindən istifadəsini nisbətən məhdudlaşdırır. Amma eyni zamanda öyrənilmişdir ki, bu aşılayıcı maddələr kimyəvi baxımından insan orqanizmində müəyyən plastik mübadilələrdə (anabolizmlərdə) iştirak edə bilər. Bu baxımdan G. glandulifera son zamanlar tibbi istifadə baxımından elm adamlarında maraq oyatmağa başlamışdır.
"Glycyrrhiza uralensis – Plants For A Future database report". İstifadə tarixi: 2008-02-08.
"Catalogue of Life : 2010 Annual Checklist : Glycyrrhiza uralensis Fisch". İstifadə tarixi: 2010-07-10.
Nurəddin Əliyev. Azərbaycanın dərman bitkiləri və fitoterapiya. Bakı, Elm, 1998.
Elşad Qurbanov. Ali bitkilərin sistematikası, Bakı, 2009.
İkiləpəlilər ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır.Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.
Dekabr 31, 2021
ural, biyanı, glycyrrhiza, uralensis, biyan, cinsinə, bitki, növü, bəzən, isə, qədər, hündürlüyü, bilən, çoxillik, btkisidir, gövdəsi, qalxır, möhkəmdir, şaxəli, budaqlıdır, qısa, tükcüklüdür, bəzən, kələkötül, vəzilərlə, örtülü, olur, yarpaqcıqları, ədəd, olm. Ural biyani lat Glycyrrhiza uralensis 3 biyan cinsine aid bitki novu 4 60 80 bezen ise 150 sm e qeder hundurluyu ola bilen coxillik ot btkisidir Govdesi dik qalxir mohkemdir saxeli budaqlidir qisa tukcukludur bezen kelekotul vezilerle ortulu olur Yarpaqciqlari 5 17 19 eded olmaqla yerlesir ve uzunsov ellips formasinda lanset formasinda asagi hissesinde adi veziler yerlesmekle umumi saplaq uzerinde duzulmusdur ve teztokulendir Salximlari uzunsovdur letli ve yumsaqdir Yarpaqdan bir az qisa olur Cicek taci aciq benovseyi rengde olub uzunlugu 10 12 mm e catir Kasaciq yarpaqlari birvaridir uc hisseden eyilmis formada kasaciq uzunlugunda ve ya ondan nisbeten uzun olur paxlameyvesi az cox itburnu meyvesi tipli vezili olur uzunsovdur ve qalinqabiqlidir ve bozumtul rengde olur Vezili biyanda cicekleme may iyun aylarinda bas verir Meyvelerin yetismesi ise iyul avqust aylarina qeder davam edir Azerbaycanda Naxcivan MR da Lenkeran Mugan ovaliginda yaxin dag qursaqlarina qeder olan erazilerde caylara yaxin yerlerde otlu tepelerde bezen ise qerb zonalarinda rast gelinir MDB erazisinde Qafqazda On Qafqaz Serqi Qafqaz Cenubi Qafqazda xususile Rusiyanin Avropa hissesinde Orta Asiyada rast gelinir Dunya uzre Orta Avropada Araliq denizi olkelerinde Balkanlarda Malaziyada Iranda Armavirde ve diger erazilerde bitir Qeyd etmek lazimdir ki vezili biyanin Azerbaycanda yetisdirilmesi ve teserrufat xususiyyetleri diger biyan novleri ile muqayisede az oyrenilmisdir 14 Biyan cinsinin bu novu tebii ehtiyatlarinin olmasi baximindan diger novler icerisinde 4 cu yeri tutur 2006 ci il melumatlarina esasen G glanduliferanin bioloji xususiyyetleri yaxsi oyrenilse de onun tetbiq saheleri hele ki tam olaraq mueyyenlesdirilmeyib Biokimyevi analizler neticesinde melum olmusdur ki Vezili biyanin yaz dovrlerinde martin sonu mayin evvelleri yarpaqlarinin uzerindeki vezicikler terefinden ifraz olunan efir tebietli maddeler hem de asilayici xususiyyete malikdir Bu ise Vezili biyanin yem bitkisi olaraq heyvanlar terefinden istifadesini nisbeten mehdudlasdirir Amma eyni zamanda oyrenilmisdir ki bu asilayici maddeler kimyevi baximindan insan orqanizminde mueyyen plastik mubadilelerde anabolizmlerde istirak ede biler Bu baximdan G glandulifera son zamanlar tibbi istifade baximindan elm adamlarinda maraq oyatmaga baslamisdir Ural biyaniGlycyrrhiza uralensisElmi tesnifatAlemi BitkilerSobe OrtulutoxumlularSinif IkilepelilerYarimsinif RozidlerSira PaxlaciceklilerFesile PaxlakimilerCins BiyanNov Ural biyaniElmi adiGlycyrrhiza uralensis Fisch 1 SinonimlerGlycyrrhiza asperrima var desertorum RegelGlycyrrhiza asperrima var uralensis Regel Glycyrrhiza glandulifera Ledeb 2 VikinovlerdesistematikaSekilaxtarisiNCBI 74613EOL 643697GRIN 17824IPNI 496974 1TPL ild 32406Menbe Redakte Glycyrrhiza uralensis Plants For A Future database report Istifade tarixi 2008 02 08 Catalogue of Life 2010 Annual Checklist Glycyrrhiza uralensis Fisch Istifade tarixi 2010 07 10 Nureddin Eliyev Azerbaycanin derman bitkileri ve fitoterapiya Baki Elm 1998 Elsad Qurbanov Ali bitkilerin sistematikasi Baki 2009 Ikilepeliler ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Menbe https az wikipedia org w index php title Ural biyani amp oldid 5370940, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
