Ufa platosu — Cənubi və Orta Uralda yerləşən plato. İnzibati baxımdan Başqırdıstan, Perm diyarı və Sverdlovsk vilayəti ərazisinə daxildir. Başqırdıstanın əsasən şimal-qərb ərazilərini əhatə edir. Ufa platosunun uzunluğu şimaldan cənuba 265 km-dir.
Ufa platosundan bir mənzərə
Platonun uzunluğu 350—450 metrdir (ən hündür nöqtəsi 517,9 m). Şərqdən pilləvari hündürlüklə bitir. Burada hündürlük 100 metrdir. Qərbdə hündürlük azalır və Şərqi Avropa düzənliyində itir.
Bir vaxtlar Ufa platosu okeanın dibində olmuşdur. Bu səbəbdən müxtəlif materiallardan təşkil olunmuşdur.
Bununla belə Ufa platosunun əsasını əhəng daşı təşkil edir. Bu isə asanlıqla su ilə yuyulur. Bununla belə Ufa platosunda çayların sayı elə də çox deyildir. Əsas çayları Ufa çayı və onun qolları: şimalda — Ayz, Sars, Tyuy; şərqdə — Ağıdel, Baryaşka, Yuryuzan, Sıraya Kirya, Yan-Eqla, Şaravarka, Simka; qərbdə — Bayki, Uryuş, İrış. Onlardan bəzizi uzun illər boyunca qazıyıcı fəaliyyəti nəticəsində dərin kanyonlar əmələ gətirmişlər. Karstın inkişafı ilə əlaqədar olaraq bəzən çaylar daimi eyni yatağa malik olmur və məcralarını tez-tez dəyişirlər. Ümumən isə burada daimi axarlı çaylar azlıq təşkil edir. Axarsız çaylar yağış və qarın yağması ilə meydana gəlir və bir müddət sonra isə quruyur. Bütün çaylar dəliklər və çatlarla yerin dərinliyinə doğrü axır. burada isə yeraltı çaylar əmələ gətirirlər. Yamanelqa çayı 60 km məsafədə torpağın altı ilə axır və Krasnı Klyuç bulağı şəklində üzə çıxır. Buna bənzər çaylara Saula və Aksanı misal göstərmək olar.
Plato dərin dərəli yollara sahibdir. Bu dərələr onun daxili hissələri ilə əlaqəni təmin edir. Bir zamanlar bölgədə olan meşələrin tədarükü ilə əlaqədar ensiz dəmir yolu çəkilmişdir.
Ufa platosunun bir hissəsi sıx iynəyarpaqlı meşə ilə örtülüdür. Onun meşə örtüyünün zənginliyi XX əsrin birinci yarısına burada meşə tədarükü həyata keçirilirməsinə imkan verirdi. Hətta bu sahənin mütəxəsislərini bura cıəlb edirdi. 1990-cı ilə qədər ensiz dəmir yolu ilə Krasnı Klyuç kəndi ilə əlaqə təmin edilir .
Plato ərazisində «Askinski», «Pervomayski» yasaqları yerləşir. Krasnı Klyuç bulağı, Sabakay qayasında olan mağarası, Yamaneqla və Sarva çayları təbiət abidəsi elan edilmişdir. Yağıntının miqdarı 600—700 mm təşkil edir. Orta temperatur: yanvar — −15-16°C.; iyul — 17-18°C. Son donmaların müşahidə edildiyi orta tarix 24-27 iyundur. Qar örtüyünün qalınlığı isə 50 — 70 sm arasında dəyişir.
Mənbə
Ufa platosu — Perm, Perm diyarı
Справочная статья об Уфимском плато. Сайт «Весь Южный Урал» 2012-05-18 at the Wayback Machine
Ufa platosu
İstinadlar
. 2014-01-06 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-09-01.
Oktyabr 07, 2021
platosu, cənubi, orta, uralda, yerləşən, plato, inzibati, baxımdan, başqırdıstan, perm, diyarı, sverdlovsk, vilayəti, ərazisinə, daxildir, başqırdıstanın, əsasən, şimal, qərb, ərazilərini, əhatə, edir, uzunluğu, şimaldan, cənuba, ndan, mənzərə, platonun, uzunl. Ufa platosu Cenubi ve Orta Uralda yerlesen plato Inzibati baximdan Basqirdistan Perm diyari ve Sverdlovsk vilayeti erazisine daxildir Basqirdistanin esasen simal qerb erazilerini ehate edir Ufa platosunun uzunlugu simaldan cenuba 265 km dir Ufa platosundan bir menzere Platonun uzunlugu 350 450 metrdir en hundur noqtesi 517 9 m Serqden pillevari hundurlukle bitir Burada hundurluk 100 metrdir Qerbde hundurluk azalir ve Serqi Avropa duzenliyinde itir Bir vaxtlar Ufa platosu okeanin dibinde olmusdur Bu sebebden muxtelif materiallardan teskil olunmusdur Bununla bele Ufa platosunun esasini eheng dasi teskil edir Bu ise asanliqla su ile yuyulur Bununla bele Ufa platosunda caylarin sayi ele de cox deyildir Esas caylari Ufa cayi ve onun qollari simalda Ayz Sars Tyuy serqde Agidel Baryaska Yuryuzan Siraya Kirya Yan Eqla Saravarka Simka qerbde Bayki Uryus Iris Onlardan bezizi uzun iller boyunca qaziyici fealiyyeti neticesinde derin kanyonlar emele getirmisler Karstin inkisafi ile elaqedar olaraq bezen caylar daimi eyni yataga malik olmur ve mecralarini tez tez deyisirler Umumen ise burada daimi axarli caylar azliq teskil edir Axarsiz caylar yagis ve qarin yagmasi ile meydana gelir ve bir muddet sonra ise quruyur Butun caylar delikler ve catlarla yerin derinliyine dogru axir burada ise yeralti caylar emele getirirler Yamanelqa cayi 60 km mesafede torpagin alti ile axir ve Krasni Klyuc bulagi seklinde uze cixir Buna benzer caylara Saula ve Aksani misal gostermek olar Plato derin dereli yollara sahibdir Bu dereler onun daxili hisseleri ile elaqeni temin edir Bir zamanlar bolgede olan meselerin tedaruku ile elaqedar ensiz demir yolu cekilmisdir Ufa platosunun bir hissesi six iyneyarpaqli mese ile ortuludur Onun mese ortuyunun zenginliyi XX esrin birinci yarisina burada mese tedaruku heyata kecirilirmesine imkan verirdi Hetta bu sahenin mutexesislerini bura cielb edirdi 1990 ci ile qeder ensiz demir yolu ile Krasni Klyuc kendi ile elaqe temin edilir Plato erazisinde Askinski Pervomayski yasaqlari yerlesir Krasni Klyuc bulagi Sabakay qayasinda olan magarasi Yamaneqla ve Sarva caylari tebiet abidesi elan edilmisdir 1 Yagintinin miqdari 600 700 mm teskil edir Orta temperatur yanvar 15 16 C iyul 17 18 C Son donmalarin musahide edildiyi orta tarix 24 27 iyundur Qar ortuyunun qalinligi ise 50 70 sm arasinda deyisir Menbe RedakteUfa platosu Perm Perm diyari Spravochnaya statya ob Ufimskom plato Sajt Ves Yuzhnyj Ural Arxivlesdirilib 2012 05 18 at the Wayback Machine Ufa platosuIstinadlar Redakte Basqird ensiklopediyasi 2014 01 06 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2017 09 01 Menbe https az wikipedia org w index php title Ufa platosu amp oldid 5688073, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
