fbpx
Wikipedia

Ağidel çayı

Avqust 22, 2021

Ağidel (başq. Ағиҙел; tatar. Агыйдел) və ya Belaya (rus. Белая) — Cənubi Ural və Uralyanıda çay. Tatarıstan və Başqırdıstan Respublikaların ərazilərində axır. Çulman çayın ən uzun axını və Cənubi Uralın ən böyük çayı.

Ağidel
başq. Ағиҙел, tatar. Агыйдел, rus. Белая
Ölkə  Rusiya
Mənbəyi Cənubi Ural, İrəməl şəhəri
Mənsəbi Tatarıstan, Nijnekamsk su anbarı
Uzunluğu 1430 km
Su sərfi 950 m³/san
Hövzəsinin sahəsi 142 000 km²
DSR[ru] 10010200112111100016731
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Etimologiya

Ağidel ilə Qaraidel çayları qovuşanda, onların açıq və tünd axınların arasında fərq görünür. XVI—XVII əsrlərdən rus tarixi və coğrafi ədəbiyyatında Belaya Volojka (rus. Белая Воложка) adının istifadəsini tapmaq olar.

Coğrafiya

Ağidel Xəzər dənizinin və Çulman ilə Volqa çayların hovuzuna aiddir. Əsas su mənbəsi İrəməl dağın əriyən qarıdır.

Başqırdıstan ərazisində və onun Tatarıstan ilə sərhədində axır. Çulman çayın ən böyük axını və Başqırdıstanın ən uzun çayıdır.

Sahilləri əsasən çöllüklərdən ibarətdir, bəzi hissələrdə meşəli yerlər də var. Çayın yuxarı hissəsində böyük sayda mağara var.

Ağidel hər il öz sahillərindən kənara çıxıb, ətrafını batızdırır.

Çayın əsas qolları: Nuquş, Təyrük, Sem, Qaraidel, Bir, Tere Tanıp - sağdan; Aşkazar, Örşək, Dim, Qarmasan, Çərməsən, Bazı, Sön - soldan.

İqtisadiyyat

Nəqliyyat

Çayın üzərində bir sıra körpü var. Onlardan ən böyükləri Ufadaki avtomobil və dəmir yolu körpülərdilər.

Gəmiçilik

Ağidel Başqırdıstanın əsas su magistralıdır. Burdaki gəmilər əsasən neft, çınqılnan qum qarışığı və tikinti vəsaitlərini daşıyır. Bundan əlavə, sərnişinlərin Rusiyanın Avropa hissəsindəki müxtəlif istiqamətlərinə çatdırılması aparılır.

Eenerji

Çayda üç hidrosistem tikilməyə planlaşdırılır. Birincisi, 2003-cü ildə Yomağuja su anbarın tikilib və 2005-ci ildə Yomağuja su elektrik stansiyasının (SES) tam iş rejimində fəaliyyət göstərməyi başladı.

İstinadlar

  1. ↑ . 2016-05-24 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-05-28.
  2. Агидель
  3. Три путешествия по рекам. Река Уфа, По Тропам Южного Урала.
  4. Словарь топонимов Республики Башкортостан. Уфа: Китап, 2002. — 256 с. — С.23.
  5. ↑ [1]
  6. [https://web.archive.org/web/20140808174959/http://slovari.yandex.ru/~%D0%BA%D0%BD%D0%B8%D0%B3%D0%B8/%D0%91%D0%A1%D0%AD/%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%8F%20%28%D1%80%D0%B5%D0%BA%D0%B0%20%D0%B2%20%D0%91%D0%B0%D1%88%D0%BA.%20%D0%90%D0%A1%D0%A1%D0%A0%29/ Arxivləşdirilib 2014-08-08 at the Wayback Machine Белая (река в Башк. АССР). БСЭ]
  7. Массальский В. М.(ru) (1890—1907). "Кама, река" . Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). СПб..
  8. [2][ölü keçid]
  9. . 2016-03-29 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-05-31.

Avqust 22, 2021
ağidel, çayı, ağidel, başq, Ағиҙел, tatar, Агыйдел, belaya, Белая, cənubi, ural, uralyanıda, çay, tatarıstan, başqırdıstan, respublikaların, ərazilərində, axır, çulman, çayın, uzun, axını, cənubi, uralın, böyük, çayı, ağidelbaşq, Ағиҙел, tatar, Агыйдел, Белаяö. Agidel basq Agiҙel tatar Agyjdel ve ya Belaya rus Belaya Cenubi Ural ve Uralyanida cay Tataristan ve Basqirdistan Respublikalarin erazilerinde axir Culman cayin en uzun axini 1 ve Cenubi Uralin en boyuk cayi 2 Agidelbasq Agiҙel tatar Agyjdel rus BelayaOlke RusiyaMenbeyi Cenubi Ural Iremel seheriMensebi Tataristan Nijnekamsk su anbariUzunlugu 1430 kmSu serfi 950 m sanHovzesinin sahesi 142 000 km DSR ru 10010200112111100016731 Vikianbarda elaqeli mediafayllar Mundericat 1 Etimologiya 2 Cografiya 3 Iqtisadiyyat 3 1 Neqliyyat 4 Gemicilik 4 1 Eenerji 5 IstinadlarEtimologiya RedakteAgidel ile Qaraidel caylari qovusanda onlarin aciq ve tund axinlarin arasinda ferq gorunur 3 XVI XVII esrlerden rus tarixi ve cografi edebiyyatinda Belaya Volojka rus Belaya Volozhka adinin istifadesini tapmaq olar 4 Cografiya RedakteAgidel Xezer denizinin ve Culman ile Volqa caylarin hovuzuna aiddir 1 Esas su menbesi Iremel dagin eriyen qaridir 5 Basqirdistan erazisinde ve onun Tataristan ile serhedinde axir 6 Culman cayin en boyuk axini 7 ve Basqirdistanin en uzun cayidir 5 Sahilleri esasen colluklerden ibaretdir bezi hisselerde meseli yerler de var Cayin yuxari hissesinde boyuk sayda magara var 5 Agidel her il oz sahillerinden kenara cixib etrafini batizdirir 8 Cayin esas qollari Nuqus Teyruk Sem Qaraidel Bir Tere Tanip sagdan Askazar Orsek Dim Qarmasan Cermesen Bazi Son soldan Iqtisadiyyat RedakteNeqliyyat Redakte Cayin uzerinde bir sira korpu var Onlardan en boyukleri Ufadaki avtomobil ve demir yolu korpulerdiler 5 Gemicilik RedakteAgidel Basqirdistanin esas su magistralidir Burdaki gemiler esasen neft cinqilnan qum qarisigi ve tikinti vesaitlerini dasiyir Bundan elave sernisinlerin Rusiyanin Avropa hissesindeki muxtelif istiqametlerine catdirilmasi aparilir 9 Eenerji Redakte Cayda uc hidrosistem tikilmeye planlasdirilir Birincisi 2003 cu ilde Yomaguja su anbarin tikilib ve 2005 ci ilde Yomaguja su elektrik stansiyasinin SES tam is rejiminde fealiyyet gostermeyi basladi 5 Istinadlar Redakte 1 2 Reka Agidel 2016 05 24 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2016 05 28 Agidel Tri puteshestviya po rekam Reka Ufa Po Tropam Yuzhnogo Urala Slovar toponimov Respubliki Bashkortostan Ufa Kitap 2002 256 s S 23 1 2 3 4 5 1 https web archive org web 20140808174959 http slovari yandex ru D0 BA D0 BD D0 B8 D0 B3 D0 B8 D0 91 D0 A1 D0 AD D0 91 D0 B5 D0 BB D0 B0 D1 8F 20 28 D1 80 D0 B5 D0 BA D0 B0 20 D0 B2 20 D0 91 D0 B0 D1 88 D0 BA 20 D0 90 D0 A1 D0 A1 D0 A0 29 Arxivlesdirilib 2014 08 08 at the Wayback Machine Belaya reka v Bashk ASSR BSE Massalskij V M ru 1890 1907 Kama reka Enciklopedicheskij slovar Brokgauza i Efrona V 86 tomah 82 t i 4 dop SPb 2 olu kecid Arxivlenmis suret 2016 03 29 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2016 05 31 Menbe https az wikipedia org w index php title Agidel cayi amp oldid 5720433, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.