Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Uca aylant (lat. Ailanthus altissima) — bitkilər aləminin sabunağacıçiçəklilər dəstəsinin simaroubakimilər fəsiləsinin aylant cinsinə aid bitki növü.
| Uca aylant | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||
| Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Cins: Növ: Uca aylant | ||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
| ||||||||||
| ||||||||||
Botaniki xarakteristikası
Azərbayacan şəraitində hündürlüyü 12-15 m (nadir hallarda 20 m.) m, diametri 60 sm olan, öz vətənində isə hündürlüyü 30 m-ə çatan ağacdır. Çətiri iri budaqlıdır, lakin iri yarpaqların çox olmasına görə sıxdır və kölgəlidir. Cavan budaqları açıq-qəhvəyi, yaşlı gövdəsinin rəngi isə açıq boz rəngdədir. Yarpaqları iri və mürəkkəbdir, uzunluğu 40-70 (90) sm-dir, tək lələkvaridir, ümumi saplaqda oturmuş 9-41 ədəd yarpaqcıqdan ibarətdir, xoşagəlməyən iyi vardır; yarpaqcıqların uzunluğu (4) 5-8 (13) sm, uzunsov-yumurtaşəkilli və yaxud neştərvari yumurtaşəkillidir. Qaidəsinə doğru dəyirmi və ya çəpinə kəsilmiş, tam inkişaf dövründə çılpaq, kənarları nazik kirpikcikli, qaidə hissəsində, hər birində 1-2 (3-4) ədəd iri dişlidir. Çiçək qrupu iri, süpürgəvari, kifayət qədər sıx olub, uzunluğu 20-30 sm-ə qədərdir. Çıçəkləri xırda, uzunluğu 2,5-3,5 mm, ikicinslidir və erkəkciklidir, xoşagəlməyən iyi vardır. Ləçəkləri 5-6 ədəd olub, xırdadır, yumurtaşəkilli, yaşılımtıl rəngli və tutqundur. Meyvə: Meyvəsi yastı qanadmeyvə, uzunluğu 3-4 sm, rombşəkilli formada və qanadın ortasında yerləşmiş bir toxumdan ibarətdir. May (iyun) ayında çiçəkləyir, (avqust) sentyabr (oktyabr) ayında meyvə verir.
Azərbaycanda yayılması
Qədimdən Abşeronun hər yerində əkilir. Kür-Araz, SamurŞabran, Lənkəran, Alazan-Əyriçay oval., Kür, Naxçıvan, İsmayıllı və Xəzəryanı düz. rast gəlinir.
Əsas yayılma nöqtələri
Bakı, Şamaxı, Ağsu, Kürdəmir, Göyçay, Ağdaş, Gəncə,Yevlax, Mingəçevir, Bərdə, Ağdam, Salyan, Sabirabad, Beyləqan, Naxçıvan və s.
Təsərrüfat əhəmiyyəti
Oduncağından mebel və müxtəlif xarrat məmulatlarının hazırlanmasında istifadə olunur. Qabıq və yarpaqları tibbi əhəmiyyətə malikdir. Yeni zoğlarından, çiçəklərindən və cavan qabığından alınan cövhər bəzi xəstəliklərdə istifadə olunur. Qabığındakı qətranlı şirəsi yağlı boyaların hazırlanmasında istifadə olunur.
Sinonimləri
- Ailanthus altissima var. altissima altissima
- Ailanthus altissima var. erythrocarpa (Carrière) Rehder
- Ailanthus altissima f. erythrocarpa (Carrière) Rehder
- Ailanthus altissima var. leucoxyla B.C.Ding & T.B.Chao
- Ailanthus altissima var. microphylla B.C.Ding & T.B.Chao
- (Dippel) Rehder
- Ailanthus altissima f. pendulifolia (Dippel) Rehder
- Ailanthus altissima var. ramosissima B.C.Ding & T.B.Chao
- Ailanthus altissima f. rubra (H.Jaeger) Geerinck
- (Ehrh.) Schinz & Thell.
- Ailanthus erythrocarpa Carrière
- Ailanthus esquirolii H.Lév.
- Ailanthus giraldii Dode
- Ailanthus giraldii var. duclouxii Dode
- Ailanthus glandulosa Desf.
- Ailanthus glandulosa var. erythocarpa (Carrière) Mouill.
- Ailanthus glandulosa f. erythocarpa (Carrière) C.K.Schneid.
- Ailanthus glandulosa f. pendulifolia Dippel
- (Dippel) Carrière ex Rehder
- Ailanthus glandulosa f. rubra (H.Jaeger) Dippel
- Ailanthus glandulosa var. spinosa M.Vilm. & Bois
- Ailanthus japonica K.Koch
- Ailanthus japonica Dippel
- Ailanthus peregrina (Buc'hoz) F.A.Barkley
- Ailanthus pongelion J.F.Gmel.
- Ailanthus procera Salisb.
- Ailanthus rhodoptera F.Muell.
- Ailanthus rubra H.Jaeger
- Ailanthus sinensis Dum.Cours. [Illegitimate]
- Ailanthus vilmoriniana Dode
- Ailanthus vilmoriniana var. henanensis J.Y.Chen & L.Y.Jin
- Albonia peregrina Buc'hoz
- Choerospondias auriculata D.Chandra
- (Ehrh.) Farw.
- Pongelion glandulosum (Desf.) Pierre
- Pongelion vilmorinianum (Dode) Tiegh. [Invalid]
- Ehrh.
- Mill.
İstinadlar
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Uca aylant lat Ailanthus altissima bitkiler aleminin sabunagacicicekliler destesinin simaroubakimiler fesilesinin aylant cinsine aid bitki novu Uca aylantElmi tesnifatDomen EukariotlarKlad DiaphoretickesRanqsiz ArxeplastidlerAlem BitkilerKlad StreptofitlerKlad EmbryophytesKlad Klad Klad Toxumlu bitkilerKlad Cicekli bitkilerKlad Klad Klad Klad RosidsKlad Deste SabunagaciciceklilerFesile SimaroubakimilerCins AylantNov Uca aylantBeynelxalq elmi adiAilanthus altissima SwingleSekil axtarisiITIS 28827NCBI 2768810EOL 5614169Botaniki xarakteristikasiAzerbayacan seraitinde hundurluyu 12 15 m nadir hallarda 20 m m diametri 60 sm olan oz veteninde ise hundurluyu 30 m e catan agacdir Cetiri iri budaqlidir lakin iri yarpaqlarin cox olmasina gore sixdir ve kolgelidir Cavan budaqlari aciq qehveyi yasli govdesinin rengi ise aciq boz rengdedir Yarpaqlari iri ve murekkebdir uzunlugu 40 70 90 sm dir tek lelekvaridir umumi saplaqda oturmus 9 41 eded yarpaqciqdan ibaretdir xosagelmeyen iyi vardir yarpaqciqlarin uzunlugu 4 5 8 13 sm uzunsov yumurtasekilli ve yaxud nestervari yumurtasekillidir Qaidesine dogru deyirmi ve ya cepine kesilmis tam inkisaf dovrunde cilpaq kenarlari nazik kirpikcikli qaide hissesinde her birinde 1 2 3 4 eded iri dislidir Cicek qrupu iri supurgevari kifayet qeder six olub uzunlugu 20 30 sm e qederdir Cicekleri xirda uzunlugu 2 5 3 5 mm ikicinslidir ve erkekciklidir xosagelmeyen iyi vardir Lecekleri 5 6 eded olub xirdadir yumurtasekilli yasilimtil rengli ve tutqundur Meyve Meyvesi yasti qanadmeyve uzunlugu 3 4 sm rombsekilli formada ve qanadin ortasinda yerlesmis bir toxumdan ibaretdir May iyun ayinda cicekleyir avqust sentyabr oktyabr ayinda meyve verir Azerbaycanda yayilmasiQedimden Abseronun her yerinde ekilir Kur Araz SamurSabran Lenkeran Alazan Eyricay oval Kur Naxcivan Ismayilli ve Xezeryani duz rast gelinir Esas yayilma noqteleri Baki Samaxi Agsu Kurdemir Goycay Agdas Gence Yevlax Mingecevir Berde Agdam Salyan Sabirabad Beyleqan Naxcivan ve s Teserrufat ehemiyyetiOduncagindan mebel ve muxtelif xarrat memulatlarinin hazirlanmasinda istifade olunur Qabiq ve yarpaqlari tibbi ehemiyyete malikdir Yeni zoglarindan ciceklerinden ve cavan qabigindan alinan covher bezi xesteliklerde istifade olunur Qabigindaki qetranli siresi yagli boyalarin hazirlanmasinda istifade olunur SinonimleriAilanthus altissima var altissima altissima Ailanthus altissima var erythrocarpa Carriere Rehder Ailanthus altissima f erythrocarpa Carriere Rehder Ailanthus altissima var leucoxyla B C Ding amp T B Chao Ailanthus altissima var microphylla B C Ding amp T B Chao Dippel Rehder Ailanthus altissima f pendulifolia Dippel Rehder Ailanthus altissima var ramosissima B C Ding amp T B Chao Ailanthus altissima f rubra H Jaeger Geerinck Ehrh Schinz amp Thell Ailanthus erythrocarpa Carriere Ailanthus esquirolii H Lev Ailanthus giraldii Dode Ailanthus giraldii var duclouxii Dode Ailanthus glandulosa Desf Ailanthus glandulosa var erythocarpa Carriere Mouill Ailanthus glandulosa f erythocarpa Carriere C K Schneid Ailanthus glandulosa f pendulifolia Dippel Dippel Carriere ex Rehder Ailanthus glandulosa f rubra H Jaeger Dippel Ailanthus glandulosa var spinosa M Vilm amp Bois Ailanthus japonica K Koch Ailanthus japonica Dippel Ailanthus peregrina Buc hoz F A Barkley Ailanthus pongelion J F Gmel Ailanthus procera Salisb Ailanthus rhodoptera F Muell Ailanthus rubra H Jaeger Ailanthus sinensis Dum Cours Illegitimate Ailanthus vilmoriniana Dode Ailanthus vilmoriniana var henanensis J Y Chen amp L Y Jin Albonia peregrina Buc hoz Choerospondias auriculata D Chandra Ehrh Farw Pongelion glandulosum Desf Pierre Pongelion vilmorinianum Dode Tiegh Invalid Ehrh Mill IstinadlarHemcinin bax