Uca aylant (lat.Ailanthus altissima) — aylant cinsinə aid bitki növü. Azərbayacan şəraitində hündürlüyü 12-15 m (nadir hallarda 20 m.) m, diametri 60 sm olan, öz vətənində isə hündürlüyü 30 m-ə çatan ağacdır. Çətiri iri budaqlıdır, lakin iri yarpaqların çox olmasına görə sıxdır və kölgəlidir. Cavan budaqları açıq-qəhvəyi, yaşlı gövdəsinin rəngi isə açıq boz rəngdədir.
Yarpaqları iri və mürəkkəbdir, uzunluğu 40-70 (90) sm-dir, tək lələkvaridir, ümumi saplaqda oturmuş 9-41 ədəd yarpaqcıqdan ibarətdir, xoşagəlməyən iyi vardır; yarpaqcıqların uzunluğu (4) 5-8 (13) sm, uzunsov-yumurtaşəkilli, və yaxud neştərvari yumurtaşəkillidir. Qaidəsinə doğru dəyirmi və ya çəpinə kəsilmiş, tam inkişaf dövründə çılpaq, kənarları nazik kirpikcikli, qaidə hissəsində, hər birində 1-2 (3-4) ədəd iri dişlidir.
Çiçək
Çiçək qrupu iri, süpürgəvari, kifayət qədər sıx olub, uzunluğu 20-30 sm-ə qədərdir. Çıçəkləri xırda, uzunluğu 2,5-3,5 mm, ikicinslidir və erkəkciklidir, xoşagəlməyən iyi vardır. Ləçəkləri 5-6 ədəd olub, xırdadır, yumurtaşəkilli, yaşılımtıl rəngli və tutqundur. Meyvə: Meyvəsi yastı qanadmeyvə, uzunluğu 3-4 sm, rombşəkilli formada və qanadın ortasında yerləşmiş bir toxumdan ibarətdir.
Çiçəkləməsi
May-(İyun).
Meyvə verməsi
(Avqust)-Sentyabr (Oktyabr). Azərbaycanda yayılması: Qədimdən Abşeronun hər yerində əkilir. Kür-Araz, SamurŞabran, Lənkəran, Alazan-Əyriçay oval., Kür, Naxçıvan, İsmayıllı və Xəzəryanı düz. rast gəlinir. Əsas yayılma nöqtələri: Bakı, Şamaxı, Ağsu, Kürdəmir, Göyçay, Ağdaş, Gəncə,Yevlax, Mingəçevir, Bərdə, Ağdam, Salyan, Sabirabad, Beyləqan, Naxçıvan və s.
Sinonim
Ailanthus altissima var. altissimaaltissima
Ailanthus altissima var. erythrocarpa(Carrière) Rehder
Ailanthus glandulosa var. pendulifolia(Dippel) Carrière ex Rehder
Ailanthus glandulosaf. rubra (H.Jaeger) Dippel
Ailanthus glandulosa var. spinosaM.Vilm. & Bois
Ailanthus japonicaK.Koch
Ailanthus japonicaDippel
Ailanthus peregrina(Buc'hoz) F.A.Barkley
Ailanthus pongelionJ.F.Gmel.
Ailanthus proceraSalisb.
Ailanthus rhodopteraF.Muell.
Ailanthus rubraH.Jaeger
Ailanthus sinensisDum.Cours. [Illegitimate]
Ailanthus vilmorinianaDode
Ailanthus vilmoriniana var. henanensisJ.Y.Chen & L.Y.Jin
Albonia peregrinaBuc'hoz
Choerospondias auriculataD.Chandra
Pongelion cacodendron(Ehrh.) Farw.
Pongelion glandulosum(Desf.) Pierre
Pongelion vilmorinianum(Dode) Tiegh. [Invalid]
Rhus cacodendronEhrh.
Toxicodendron altissimumMill.
Təsərrüfat əhəmiyyəti
Oduncağından mebel və müxtəlif xarrat məmulatlarının hazırlanmasında istifadə olunur. Qabıq və yarpaqları tibbi əhəmiyyətə malikdir. Yeni zoğlarından, çiçəklərindən və cavan qabığından alınan cövhər bəzi xəstəliklərdə istifadə olunur. Qabığındakı qətranlı şirəsi yağlı boyaların hazırlanmasında istifadə olunur.
İstinad
Tofiq Məmmədov, Elman İsgəndər, Tariyel Talıbov. Azərbaycanın nadir ağac və kol bitkiləri", Bakı: "Elm", 2014, 380 səh
Eldar Şükürov.İsmayıllı rayonu meşə bitkilərinin bələdçi kitabı, Bakı 2016
Mənbə
Nurəddin Əliyev. Azərbaycanın dərman bitkiləri və fitoterapiya. Bakı, Elm, 1998.
Elşad Qurbanov. Ali bitkilərin sistematikası, Bakı, 2009.
Bitki ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. Etdiyiniz redaktələri mənbə və istinadlarla əsaslandırmağı unutmayın.
Noyabr 17, 2021
aylant, ailanthus, altissima, aylant, cinsinə, bitki, növü, azərbayacan, şəraitində, hündürlüyü, nadir, hallarda, diametri, olan, vətənində, isə, hündürlüyü, çatan, ağacdır, çətiri, budaqlıdır, lakin, yarpaqların, çox, olmasına, görə, sıxdır, kölgəlidir, cavan. Uca aylant lat Ailanthus altissima 1 aylant cinsine aid bitki novu 2 Azerbayacan seraitinde hundurluyu 12 15 m nadir hallarda 20 m m diametri 60 sm olan oz veteninde ise hundurluyu 30 m e catan agacdir Cetiri iri budaqlidir lakin iri yarpaqlarin cox olmasina gore sixdir ve kolgelidir Cavan budaqlari aciq qehveyi yasli govdesinin rengi ise aciq boz rengdedir Uca aylantAilanthus altissimaElmi tesnifatAlemi BitkilerSobe OrtulutoxumlularSinif IkilepelilerYarimsinif RozidlerSira SabunagaciciceklilerFesile SimaroubakimilerCins AylantNov Uca aylantElmi adiAilanthus altissimaVikinovlerdesistematikaSekilaxtarisiITIS 28827NCBI 23810EOL 5614169GRIN 2072IPNI 813521 1TPL kew 2626815 Mundericat 1 Yarpaq 2 Cicek 3 Ciceklemesi 4 Meyve vermesi 5 Sinonim 6 Teserrufat ehemiyyeti 7 Istinad 8 MenbeYarpaq RedakteYarpaqlari iri ve murekkebdir uzunlugu 40 70 90 sm dir tek lelekvaridir umumi saplaqda oturmus 9 41 eded yarpaqciqdan ibaretdir xosagelmeyen iyi vardir yarpaqciqlarin uzunlugu 4 5 8 13 sm uzunsov yumurtasekilli ve yaxud nestervari yumurtasekillidir Qaidesine dogru deyirmi ve ya cepine kesilmis tam inkisaf dovrunde cilpaq kenarlari nazik kirpikcikli qaide hissesinde her birinde 1 2 3 4 eded iri dislidir Cicek RedakteCicek qrupu iri supurgevari kifayet qeder six olub uzunlugu 20 30 sm e qederdir Cicekleri xirda uzunlugu 2 5 3 5 mm ikicinslidir ve erkekciklidir xosagelmeyen iyi vardir Lecekleri 5 6 eded olub xirdadir yumurtasekilli yasilimtil rengli ve tutqundur Meyve Meyvesi yasti qanadmeyve uzunlugu 3 4 sm rombsekilli formada ve qanadin ortasinda yerlesmis bir toxumdan ibaretdir Ciceklemesi RedakteMay Iyun Meyve vermesi Redakte Avqust Sentyabr Oktyabr Azerbaycanda yayilmasi Qedimden Abseronun her yerinde ekilir Kur Araz SamurSabran Lenkeran Alazan Eyricay oval Kur Naxcivan Ismayilli ve Xezeryani duz rast gelinir Esas yayilma noqteleri Baki Samaxi Agsu Kurdemir Goycay Agdas Gence Yevlax Mingecevir Berde Agdam Salyan Sabirabad Beyleqan Naxcivan ve s Sinonim RedakteAilanthus altissima var altissima altissima Ailanthus altissima var erythrocarpa Carriere Rehder Ailanthus altissima f erythrocarpa Carriere Rehder Ailanthus altissima var leucoxyla B C Ding amp T B Chao Ailanthus altissima var microphylla B C Ding amp T B Chao Ailanthus altissima var pendulifolia Dippel Rehder Ailanthus altissima f pendulifolia Dippel Rehder Ailanthus altissima var ramosissima B C Ding amp T B Chao Ailanthus altissima f rubra H Jaeger Geerinck Ailanthus cacodendron Ehrh Schinz amp Thell Ailanthus erythrocarpa Carriere Ailanthus esquirolii H Lev Ailanthus giraldii Dode Ailanthus giraldii var duclouxii Dode Ailanthus glandulosa Desf Ailanthus glandulosa var erythocarpa Carriere Mouill Ailanthus glandulosa f erythocarpa Carriere C K Schneid Ailanthus glandulosa f pendulifolia Dippel Ailanthus glandulosa var pendulifolia Dippel Carriere ex Rehder Ailanthus glandulosa f rubra H Jaeger Dippel Ailanthus glandulosa var spinosa M Vilm amp Bois Ailanthus japonica K Koch Ailanthus japonica Dippel Ailanthus peregrina Buc hoz F A Barkley Ailanthus pongelion J F Gmel Ailanthus procera Salisb Ailanthus rhodoptera F Muell Ailanthus rubra H Jaeger Ailanthus sinensis Dum Cours Illegitimate Ailanthus vilmoriniana Dode Ailanthus vilmoriniana var henanensis J Y Chen amp L Y Jin Albonia peregrina Buc hoz Choerospondias auriculata D Chandra Pongelion cacodendron Ehrh Farw Pongelion glandulosum Desf Pierre Pongelion vilmorinianum Dode Tiegh Invalid Rhus cacodendron Ehrh Toxicodendron altissimum Mill Teserrufat ehemiyyeti RedakteOduncagindan mebel ve muxtelif xarrat memulatlarinin hazirlanmasinda istifade olunur Qabiq ve yarpaqlari tibbi ehemiyyete malikdir Yeni zoglarindan ciceklerinden ve cavan qabigindan alinan covher bezi xesteliklerde istifade olunur Qabigindaki qetranli siresi yagli boyalarin hazirlanmasinda istifade olunur Istinad RedakteTofiq Memmedov Elman Isgender Tariyel Talibov Azerbaycanin nadir agac ve kol bitkileri Baki Elm 2014 380 seh Eldar Sukurov Ismayilli rayonu mese bitkilerinin beledci kitabi Baki 2016Menbe Redakte Nureddin Eliyev Azerbaycanin derman bitkileri ve fitoterapiya Baki Elm 1998 Elsad Qurbanov Ali bitkilerin sistematikasi Baki 2009 Bitki ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Etdiyiniz redakteleri menbe ve istinadlarla esaslandirmagi unutmayin Menbe https az wikipedia org w index php title Uca aylant amp oldid 5370934, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.