fbpx
Wikipedia

Təqsirsizlik prezumpsiyası

Təqsirsizlik prezumpsiyası cinayətin törədilməsində təqsirləndirilən hər bir şəxsin, onun təqsiri qanunla nəzərdə tutulan qaydada sübuta yetirilməyibsə və bu barədə məhkəmənin qanuni qüvvəyə minmiş hökmü yoxdursa, təqsirsiz sayılmasını nəzərdə tutan hüquqi prinsipdir.

lat. "Ei incumbit probatio qui dicit, non qui negat"

azərb. "Təqsirin sübutu təqsir olunan şəxsin borcu deyil, təqsir edən tərəfin borcudur."

Təqsirsizlik prezumpsiyası böyük hüquqi təcrübə ilə dəstəklənir və bir sıra konvensiyalar vasitəsilə müasir beynəlxalq hüquq bu prinsipə riayət olunmasını təmin edir.

Tarixi

Təqsirsizlik prezumpsiyası prinsipinə Bibliyada və hətta bir qədər əvvəllər Qədim Yunanıstanda AfinanınSpartanın qanunlarında da rast gəlinir. Məlumdur ki, Roma İmperiyası zamanı bu prinsip hüquqi təcrübənin tərkib hissəsi olmuşdur. Roma Məcəlləsinin 4-cü kitabında bəyan edilir ki, "Qoy bütün ittamçılar başa düşsünlər ki, onlar müvafiq şahidlər və ya şübhə doğurmayan sənədlər və ya təkzibolunmaz sübüt hesab edilən və gün kimi aydın olan dolayı sübutlarla sübuta yetirilmədən heç bir ittiham irəli sürməməlidirlər." Buna əməl olunmasa da, "təqsir subuta yetirilmədən təqsirsiz" fikrinə üstünlük verilmişdir. Vaxt keçdikcə, təqsirsizlik prezumpsiyası davam etmişdir. 1700-cü illərin ortalarında İngiltərədə yazan Blakstoun qeyd etmişdir ki, "qanunlara görə on təqsirkar şəxsin qaçması bir nəfər təqsirsiz şəxsin itkiyə məruz qalmasından yaxşıdır". Bir neçə onillikdən sonra Fransa inqilabı zamanı, "İnsan və Vətəndaş Hüquqları haqqında Bəyannamə"nin 9-cu maddəsində qeyd olunmuşdur ki, "həbs zəruri hesab olduğu halda bütün şəxslər təqsirli bilinənədək onlar təqsirsiz hesab olunduğundan təhlükəsizlik üçün vacib olmayan kobud hərəkətlər qanunla qəti surətdə qadağan olunmalıdır".

Beynəlxalq hüquqda təsbiti

İnsan Hüquqlarının və Əsas Azadlıqlarının Qorunması haqqında Avropa Konvensiyasının 6.2-ci maddəsində və Mülki və siyasi hüquqlar haqqında Beynəlxalq Paktın 14-cü maddəsində eynilə qeyd olunur: "Cinayət əməli törətməkdə təqsirləndirilən hər bir kəs onun təqsiri qanuna uyğun şəkildə sübuta yetirilməyənədək təqsirsiz bilinmək hüququna malikdir".

Azərbaycan qanunvericiliyində

Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının 63-cü maddəsində nəzərdə tutulur:

  1. Hər kəsin təqsirsizlik prezumpsiyası hüququ vardır. Cinayətin törədilməsində təqsirləndirilən hər bir şəxs, onun təqsiri qanunla nəzərdə tutulan qaydada sübuta yetirilməyibsə və bu barədə məhkəmənin qanuni qüvvəyə minmiş hökmü yoxdursa, təqsirsiz sayılır.
  2. Şəxsin təqsirli olduğuna əsaslı şübhələr varsa, onun təqsirli bilinməsinə yol verilmir.
  3. Cinayətin törədilməsində təqsirləndirilən şəxs özünün təqsirsizliyini sübuta yetirməyə borclu deyildir.
  4. Ədalət mühakiməsi həyata keçirilərkən qanunu pozmaqla əldə edilmiş sübutlardan istifadə oluna bilməz.
  5. Məhkəmənin hökmü olmasa, kimsə cinayətdə təqsirli sayıla bilməz.

Azərbaycanın Cinayət Prosessual Məcəlləsi və İnzibati Xətalar Məcəlləsi eynilə hüquqi proseslərdə təqsirsizlik prezumsiyasını müdafiə edir. Lakin Azərbaycanda təqsirsizlik prezumpsiyası mühakimənin necə aparılmasını nəzərə almır. Azərbaycan qanunlarında da nəzərdə tutulur ki, cinayət törətməkdə təqsirləndirilən şəxslər şübhə altında olarkən yaşamaq, seçkilərdə iştirak etmək, işləmək, təhsil almaq və digər hüquqlardan məhrum oluna bilməz. Bundan əlavə, şəxsin cinayət törətməkdə təqsirləndirilməsi faktı onun cinayətkar kimi tanınmasına əsas vermir. Bu təqsirsizlik prezumpsiyasının gündəlik, praktiki nəticəsidir; bununla da onlar cinayət törətməkdə təqsirləndirilənlərin normal yaşamasını və ədalətli, qərəzsiz mühakimə gözləməsini təmin edir.

Həmçinin bax

İstinadlar

[1] [2]

təqsirsizlik, prezumpsiyası, cinayətin, törədilməsində, təqsirləndirilən, hər, şəxsin, onun, təqsiri, qanunla, nəzərdə, tutulan, qaydada, sübuta, yetirilməyibsə, barədə, məhkəmənin, qanuni, qüvvəyə, minmiş, hökmü, yoxdursa, təqsirsiz, sayılmasını, nəzərdə, tut. Teqsirsizlik prezumpsiyasi cinayetin toredilmesinde teqsirlendirilen her bir sexsin onun teqsiri qanunla nezerde tutulan qaydada subuta yetirilmeyibse ve bu barede mehkemenin qanuni quvveye minmis hokmu yoxdursa teqsirsiz sayilmasini nezerde tutan huquqi prinsipdir lat Ei incumbit probatio qui dicit non qui negat azerb Teqsirin subutu teqsir olunan sexsin borcu deyil teqsir eden terefin borcudur Teqsirsizlik prezumpsiyasi boyuk huquqi tecrube ile desteklenir ve bir sira konvensiyalar vasitesile muasir beynelxalq huquq bu prinsipe riayet olunmasini temin edir Mundericat 1 Tarixi 2 Beynelxalq huquqda tesbiti 3 Azerbaycan qanunvericiliyinde 4 Hemcinin bax 5 IstinadlarTarixi RedakteTeqsirsizlik prezumpsiyasi prinsipine Bibliyada ve hetta bir qeder evveller Qedim Yunanistanda Afinanin ve Spartanin qanunlarinda da rast gelinir Melumdur ki Roma Imperiyasi zamani bu prinsip huquqi tecrubenin terkib hissesi olmusdur Roma Mecellesinin 4 cu kitabinda beyan edilir ki Qoy butun ittamcilar basa dussunler ki onlar muvafiq sahidler ve ya subhe dogurmayan senedler ve ya tekzibolunmaz subut hesab edilen ve gun kimi aydin olan dolayi subutlarla subuta yetirilmeden hec bir ittiham ireli surmemelidirler Buna emel olunmasa da teqsir subuta yetirilmeden teqsirsiz fikrine ustunluk verilmisdir Vaxt kecdikce teqsirsizlik prezumpsiyasi davam etmisdir 1700 cu illerin ortalarinda Ingilterede yazan Blakstoun qeyd etmisdir ki qanunlara gore on teqsirkar sexsin qacmasi bir nefer teqsirsiz sexsin itkiye meruz qalmasindan yaxsidir Bir nece onillikden sonra Fransa inqilabi zamani Insan ve Vetendas Huquqlari haqqinda Beyanname nin 9 cu maddesinde qeyd olunmusdur ki hebs zeruri hesab oldugu halda butun sexsler teqsirli bilinenedek onlar teqsirsiz hesab olundugundan tehlukesizlik ucun vacib olmayan kobud hereketler qanunla qeti suretde qadagan olunmalidir Beynelxalq huquqda tesbiti RedakteInsan Huquqlarinin ve Esas Azadliqlarinin Qorunmasi haqqinda Avropa Konvensiyasinin 6 2 ci maddesinde ve Mulki ve siyasi huquqlar haqqinda Beynelxalq Paktin 14 cu maddesinde eynile qeyd olunur Cinayet emeli toretmekde teqsirlendirilen her bir kes onun teqsiri qanuna uygun sekilde subuta yetirilmeyenedek teqsirsiz bilinmek huququna malikdir Azerbaycan qanunvericiliyinde RedakteAzerbaycan Respublikasi Konstitusiyasinin 63 cu maddesinde nezerde tutulur Her kesin teqsirsizlik prezumpsiyasi huququ vardir Cinayetin toredilmesinde teqsirlendirilen her bir sexs onun teqsiri qanunla nezerde tutulan qaydada subuta yetirilmeyibse ve bu barede mehkemenin qanuni quvveye minmis hokmu yoxdursa teqsirsiz sayilir Sexsin teqsirli olduguna esasli subheler varsa onun teqsirli bilinmesine yol verilmir Cinayetin toredilmesinde teqsirlendirilen sexs ozunun teqsirsizliyini subuta yetirmeye borclu deyildir Edalet muhakimesi heyata kecirilerken qanunu pozmaqla elde edilmis subutlardan istifade oluna bilmez Mehkemenin hokmu olmasa kimse cinayetde teqsirli sayila bilmez Azerbaycanin Cinayet Prosessual Mecellesi ve Inzibati Xetalar Mecellesi eynile huquqi proseslerde teqsirsizlik prezumsiyasini mudafie edir Lakin Azerbaycanda teqsirsizlik prezumpsiyasi muhakimenin nece aparilmasini nezere almir Azerbaycan qanunlarinda da nezerde tutulur ki cinayet toretmekde teqsirlendirilen sexsler subhe altinda olarken yasamaq seckilerde istirak etmek islemek tehsil almaq ve diger huquqlardan mehrum oluna bilmez Bundan elave sexsin cinayet toretmekde teqsirlendirilmesi fakti onun cinayetkar kimi taninmasina esas vermir Bu teqsirsizlik prezumpsiyasinin gundelik praktiki neticesidir bununla da onlar cinayet toretmekde teqsirlendirilenlerin normal yasamasini ve edaletli qerezsiz muhakime gozlemesini temin edir Hemcinin bax RedakteInzibati huquqIstinadlar Redakte 1 2 Menbe https az wikipedia org w index php title Teqsirsizlik prezumpsiyasi amp oldid 5985061, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.