Təmir xan - türk və altay mifologiyasında dəmir ilahı. Təmür (Timür) xan olaraq da bilinər. Monqollar Tömür xan deyirlər.
Xüsusiyyətləri
Yumru saç hörgüsü vardır. Yağrını (kürək sümüyü) dəmirdendir. Dəmir mədənlerini, dəmirçi ocaqlarını və dəmirçiləri qoruyar. "Axacaq qanı yox, çıxacaq canı yox" deyə izah edilər. Temür Xan dəmirçiləri insanlara xidmət etsin deyə göndərmişdir. Ağ dəmirçi və Qara dəmirçi deyilən iki növü vardır. Ağ dəmirçilər yaxşı ruhların, qara dəmirçiləri pis ruhların köməyini alarlar. Dəmirçi Debek (Debeç/Debet), Qaraçay-Malkar və Nart dastanlarında mifoloji bir qəhrəman olaraq təsvir edilər. O çılpaq əlləriylə qızğın dəmiri dövebilir, ona istədiyi şəkli verə bilər. Quşların və bütün heyvanların dillərini bilir və onlarla danışar. Nart qəhrəmanları üçün dəmirdən qılıncları, qalxanları və zirehləri ilk dəfə o etmişdir. İlk at nalini o icad etmişdir, beləcə Nart döyüşçüləri atları ilə uzaq ölkələri fəthə gidebilmişlerdir. Dəmirçilik sənətini insanlara bu tanrı öyrətmişdir. Erlik Xanın oğludur. Sokor (tək gözlü) olaraq anılır.
Türk mifologiyasında dəmirçilik
Dəmirçilik eyni zamanda şamanlara, baxşılara, falçılara xas bir sənət sayılmışdır. Qəhrəman bəzən, "Təmirdi (Dəmirçi)" şəklində iştirak edər. Bəzən şeytani motivlərə olan yaxınlığıyla da görünür. Bu baxımdan nağıllarda və əfsanələrdə dəmirçi topal və axsaq da ola bilər. Yakutların inanclarına görə, dəmirçiləri qoruyan, "Kıday Baxşi" adında bir ruh vardır. Göytürklərin ataları da dəmirçidir. Dəmir dağının əridilib, oradan yol açıldığı gün milli bayram sayılardı. Yazda Novruz şenliklerinde bu səbəblə örs üzərində dəmir döyülür. Oğuz Kağan dastanında, "Tömürdü" (Dəmirci) adlı ustanın, dəmir qapını açması da "Ərgənəkon" dastanını xatırlatmaqdadır. Özbəklərdə, yeni şamanlık etməyə başlayan biri Təmür xanın köməyini (İslamın təsiriylə Davud peyğəmbərin xeyir duasını) almaq üçün köhnə bir qalada gecə qalardı.
Etimologiya
(Tem/Töm/Dem/Dəm) kökündən törəmişdir. Demir deməkdir. Monqolcada Tömür sözcüyü də eyni mənanı verər. Möhkəmlik, dayanıqlılıq bildirən bir kökdən törəmişdir.
Mənbə
Türk Əfsanə Sözlüyü, Dəniz Qaraqurd, Türkiyə, 2011, (OTRS: CC BY-SA 3.0) (türk.)
təmir, türk, altay, mifologiyasında, dəmir, ilahı, təmür, timür, olaraq, bilinər, monqollar, tömür, deyirlər, mündəricat, xüsusiyyətləri, türk, mifologiyasında, dəmirçilik, etimologiya, mənbə, həmçinin, baxınxüsusiyyətləri, redaktəyumru, saç, hörgüsü, vardır, . Temir xan turk ve altay mifologiyasinda demir ilahi Temur Timur xan olaraq da biliner Monqollar Tomur xan deyirler Mundericat 1 Xususiyyetleri 2 Turk mifologiyasinda demircilik 3 Etimologiya 4 Menbe 5 Hemcinin baxinXususiyyetleri RedakteYumru sac horgusu vardir Yagrini kurek sumuyu demirdendir Demir medenlerini demirci ocaqlarini ve demircileri qoruyar Axacaq qani yox cixacaq cani yox deye izah ediler Temur Xan demircileri insanlara xidmet etsin deye gondermisdir Ag demirci ve Qara demirci deyilen iki novu vardir Ag demirciler yaxsi ruhlarin qara demircileri pis ruhlarin komeyini alarlar Demirci Debek Debec Debet Qaracay Malkar ve Nart dastanlarinda mifoloji bir qehreman olaraq tesvir ediler O cilpaq elleriyle qizgin demiri dovebilir ona istediyi sekli vere biler Quslarin ve butun heyvanlarin dillerini bilir ve onlarla danisar Nart qehremanlari ucun demirden qilinclari qalxanlari ve zirehleri ilk defe o etmisdir Ilk at nalini o icad etmisdir belece Nart doyusculeri atlari ile uzaq olkeleri fethe gidebilmislerdir Demircilik senetini insanlara bu tanri oyretmisdir Erlik Xanin ogludur Sokor tek gozlu olaraq anilir Turk mifologiyasinda demircilik RedakteDemircilik eyni zamanda samanlara baxsilara falcilara xas bir senet sayilmisdir Qehreman bezen Temirdi Demirci seklinde istirak eder Bezen seytani motivlere olan yaxinligiyla da gorunur Bu baximdan nagillarda ve efsanelerde demirci topal ve axsaq da ola biler Yakutlarin inanclarina gore demircileri qoruyan Kiday Baxsi adinda bir ruh vardir Goyturklerin atalari da demircidir Demir daginin eridilib oradan yol acildigi gun milli bayram sayilardi Yazda Novruz senliklerinde bu sebeble ors uzerinde demir doyulur Oguz Kagan dastaninda Tomurdu Demirci adli ustanin demir qapini acmasi da Ergenekon dastanini xatirlatmaqdadir Ozbeklerde yeni samanlik etmeye baslayan biri Temur xanin komeyini Islamin tesiriyle Davud peygemberin xeyir duasini almaq ucun kohne bir qalada gece qalardi Etimologiya Redakte Tem Tom Dem Dem kokunden toremisdir Demir demekdir Monqolcada Tomur sozcuyu de eyni menani verer Mohkemlik dayaniqliliq bildiren bir kokden toremisdir Menbe RedakteTurk Efsane Sozluyu Deniz Qaraqurd Turkiye 2011 OTRS CC BY SA 3 0 turk Hemcinin baxin RedakteQara oglanlarMenbe https az wikipedia org w index php title Temir xan amp oldid 2779217, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
