Azərbaycanca
Deutsch
日本語
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
United State
Təmas öncəsi profilaktika (ing. Pre-exposure prophylaxis) - Tibb ədəbiyyatlarında ekspozisiyadan əvvəl profilaktika (PrEP) kimi də əks olunmuşdur. TÖP İnsanın immunçatışmazlığı virusuna yoluxmaq ehtimalı olan şəxslərin cinsi əlaqədən öncə qəbul etdikləri dərman vasitəsidir. Bu dərmanı qəbul etmiş şəxslərin HİV daşıyıçısı olan şəxslərlə mümkün cinsi əlaqələri zamanı virusa yoluxmaq ehtimallarını sıfıra endirir. Termin adətən QİÇS-in qarşısının alınması strategiyası kimi antiviral dərmanların istifadəsinə də şamil edilməkdədir.
Təmas öncəsi profilaktika dünyada səhiyyəsi tərəfindən qısaca PrEP olaraq tanınmışdır. Profilaktika tədbirinin yaradılmasındakı əsas strategiya İİV-ə yoluxma riski yüksək olan cinsi aktiv yetkinlər, venadaxili narkotik istifadəsi ilə məşğul olan insanlar və HİV virusuna sahib partnoyrları olan şəxsləri mümkün yoluxma risklərindən qorumaqdan ibarətdir. cinsi əlaqələr zamanı yüksək yoluxma hallarının qeydə alıması cinsi əlaqə öncəsi mümkün profilaktika proseslərinin inkişaf etdirilməsi zərurətini yaratmışdır.
cütlərdə tərəflərdən biri HİV+ digəri isə negativ olur və belədə virusa sahib olmayan şəxsin cinsi əlaqədən öncə qorunması zərurəti yaranır. Təlimatlara uyğun istifadə edildikdə, PrEP-in yüksək effektivlik göstəricisinə malik olduğu, HİV-ə yoluxma riskini 99%-ə qədər azaltdığı göstərilmişdir.İİV-in qarşısının alınması üçün ilk PrEP dərmanı - tenofovir disoproksil və emtrisitabin (TDF/FTC; Truvada) 2012-ci ildə təsdiq edilmişdir.2019-cu ilin oktyabr ayında ABŞ Qida və Əczaçılıq İdarəsi oxşar səviyyəli qorunma təmin edən Truvada ilə yanaşı, emtrisitabin və tenofovir alafenamidin (F/TAF; Descovy) birləşməsini PrEP kimi istifadə etmək üçün təsdiq etmişdir.Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı 2015-ci ildə risk altında olan şəxslərə ağız yolu ilə PrEP həblərini qəbul etməyi tövsiyə etməyə başlayıb. 2021-ci ildə sözügedən təşkilat tərəfindən hazırlanmış təlimata görə Təmas öncəsi profilaktika prosesinin bir necə hazırlıq alt mərhələləri mövcuddur;
- İİV-ə yoluxma riski yüksək olan hər kəs üçün tenofovir/emtrisitabin kombinasiya PrEP (həb formasında ağız yolu ilə qəbul edilir)
- Həmcinsləri ilə cinsi əlaqəyə girən kişilər üçün nəzərdə tutulmuş və mövcud situasiya görə istifadə edilən həblər.
- İİV-ə yoluxma riski yüksək olan tamcins qadınlar üçün nəzərdə tutulmuş .
2021-ci ilin dekabrında ABŞ Qida və Əczaçılıq İdarəsi İİV müalicəsi və dərmanları sahəsində ixtisaslaşmış ViiV əczaçılıq şirkəti tərəfindən istehsal olunan PrEP-in enjekte edilə bilən kabotegraviri (Apretude) növünün ABŞ-da istifadə edilməsinə rəsmən icazə verib. Mütəxəssislər enjektə edilə bilən növün kütləvi formada istifadə edilməsi ilə dünyada daha çox insanın bu dərmandan faydalana biləcəyini və daha əl çatan ola biləcəyini ehtimal etməkdədirlər.
Belə ki, yeni enjektə iynələr 60 gündən 1 dəfə vurulduğu təqdirdə öz təsir qüvvəsini qoruyur və həblərdən fərqli olaraq risk altındakı şəxslərin apteklərə getməsinə ehtiyac qalmır. Dünyanın bir çox yerində hələ də İİV üçün nəzərdə tutulmuş təmas öncəsi profilaktika həbləri apteklərdə satılır və insanların bunları əldə etməsi zaman-zaman stereotiplərə çevirilə bilir.
Tibbi istifadəsi
| ]İstinadlar
| ]- "Pre-Exposure Prophylaxis". HIV.gov. 3 dekabr 2019. 10 noyabr 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 3 avqust 2020.
- US Public Health Service. "Preexposure prophylaxis for the prevention of HIV infection in the United States - 2014" (PDF). Centers for Disease Control and Prevention (CDC). 11 aprel 2018 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 15 dekabr 2017.
- "Effectiveness of Prevention Strategies to Reduce the Risk of Acquiring or Transmitting HIV". Centers for Disease Control and Prevention (CDC). 12 noyabr 2019. 10 dekabr 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 9 dekabr 2019.
- "Oral PrEP TDF/FTC". PrEPWatch (ingilis). 17 fevral 2023. 23 avqust 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 23 avqust 2023.
- "FDA approves the second drug to prevent HIV infection as part of ongoing efforts to end the HIV epidemic". U.S. Food and Drug Administration (Press-reliz). 3 oktyabr 2019. 10 oktyabr 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10 oktyabr 2019.
- Consolidated guidelines on HIV prevention, testing, treatment, service delivery and monitoring: recommendations for a public health approach. Geneva: World Health Organization. 2021. 25 oktyabr 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 22 noyabr 2023.
- "FDA Approves First Injectable Treatment for HIV Pre-Exposure Prevention". U.S. Food and Drug Administration. 20 dekabr 2021. 22 aprel 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 20 aprel 2022.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Vikipediya azad ensiklopediya IIV e meruz qalmazdan evvel profilaktika meqsedli istifade edilen tenofovir emtrisitabin kombinasiyasi olan Truvada tabletlerinin gorunusu Temas oncesi profilaktika ing Pre exposure prophylaxis Tibb edebiyyatlarinda ekspozisiyadan evvel profilaktika PrEP kimi de eks olunmusdur TOP Insanin immuncatismazligi virusuna yoluxmaq ehtimali olan sexslerin cinsi elaqeden once qebul etdikleri derman vasitesidir Bu dermani qebul etmis sexslerin HIV dasiyicisi olan sexslerle mumkun cinsi elaqeleri zamani virusa yoluxmaq ehtimallarini sifira endirir Termin adeten QICS in qarsisinin alinmasi strategiyasi kimi antiviral dermanlarin istifadesine de samil edilmekdedir Temas oncesi profilaktika dunyada sehiyyesi terefinden qisaca PrEP olaraq taninmisdir Profilaktika tedbirinin yaradilmasindaki esas strategiya IIV e yoluxma riski yuksek olan cinsi aktiv yetkinler venadaxili narkotik istifadesi ile mesgul olan insanlar ve HIV virusuna sahib partnoyrlari olan sexsleri mumkun yoluxma risklerinden qorumaqdan ibaretdir cinsi elaqeler zamani yuksek yoluxma hallarinin qeyde alimasi cinsi elaqe oncesi mumkun profilaktika proseslerinin inkisaf etdirilmesi zeruretini yaratmisdir cutlerde tereflerden biri HIV digeri ise negativ olur ve belede virusa sahib olmayan sexsin cinsi elaqeden once qorunmasi zerureti yaranir Telimatlara uygun istifade edildikde PrEP in yuksek effektivlik gostericisine malik oldugu HIV e yoluxma riskini 99 e qeder azaltdigi gosterilmisdir IIV in qarsisinin alinmasi ucun ilk PrEP dermani tenofovir disoproksil ve emtrisitabin TDF FTC Truvada 2012 ci ilde tesdiq edilmisdir 2019 cu ilin oktyabr ayinda ABS Qida ve Eczaciliq Idaresi oxsar seviyyeli qorunma temin eden Truvada ile yanasi emtrisitabin ve tenofovir alafenamidin F TAF Descovy birlesmesini PrEP kimi istifade etmek ucun tesdiq etmisdir Umumdunya Sehiyye Teskilati 2015 ci ilde risk altinda olan sexslere agiz yolu ile PrEP heblerini qebul etmeyi tovsiye etmeye baslayib 2021 ci ilde sozugeden teskilat terefinden hazirlanmis telimata gore Temas oncesi profilaktika prosesinin bir nece hazirliq alt merheleleri movcuddur IIV e yoluxma riski yuksek olan her kes ucun tenofovir emtrisitabin kombinasiya PrEP heb formasinda agiz yolu ile qebul edilir Hemcinsleri ile cinsi elaqeye giren kisiler ucun nezerde tutulmus ve movcud situasiya gore istifade edilen hebler IIV e yoluxma riski yuksek olan tamcins qadinlar ucun nezerde tutulmus 2021 ci ilin dekabrinda ABS Qida ve Eczaciliq Idaresi IIV mualicesi ve dermanlari sahesinde ixtisaslasmis ViiV eczaciliq sirketi terefinden istehsal olunan PrEP in enjekte edile bilen kabotegraviri Apretude novunun ABS da istifade edilmesine resmen icaze verib Mutexessisler enjekte edile bilen novun kutlevi formada istifade edilmesi ile dunyada daha cox insanin bu dermandan faydalana bileceyini ve daha el catan ola bileceyini ehtimal etmekdedirler Bele ki yeni enjekte iyneler 60 gunden 1 defe vuruldugu teqdirde oz tesir quvvesini qoruyur ve heblerden ferqli olaraq risk altindaki sexslerin apteklere getmesine ehtiyac qalmir Dunyanin bir cox yerinde hele de IIV ucun nezerde tutulmus temas oncesi profilaktika hebleri apteklerde satilir ve insanlarin bunlari elde etmesi zaman zaman stereotiplere cevirile bilir Tibbi istifadesi span Istinadlar span Pre Exposure Prophylaxis HIV gov 3 dekabr 2019 10 noyabr 2022 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 3 avqust 2020 US Public Health Service Preexposure prophylaxis for the prevention of HIV infection in the United States 2014 PDF Centers for Disease Control and Prevention CDC 11 aprel 2018 tarixinde orijinalindan PDF arxivlesdirilib Istifade tarixi 15 dekabr 2017 Effectiveness of Prevention Strategies to Reduce the Risk of Acquiring or Transmitting HIV Centers for Disease Control and Prevention CDC 12 noyabr 2019 10 dekabr 2019 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 9 dekabr 2019 Oral PrEP TDF FTC PrEPWatch ingilis 17 fevral 2023 23 avqust 2023 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 23 avqust 2023 FDA approves the second drug to prevent HIV infection as part of ongoing efforts to end the HIV epidemic U S Food and Drug Administration Press reliz 3 oktyabr 2019 10 oktyabr 2019 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 10 oktyabr 2019 Consolidated guidelines on HIV prevention testing treatment service delivery and monitoring recommendations for a public health approach Geneva World Health Organization 2021 25 oktyabr 2023 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 22 noyabr 2023 FDA Approves First Injectable Treatment for HIV Pre Exposure Prevention U S Food and Drug Administration 20 dekabr 2021 22 aprel 2022 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 20 aprel 2022 Kateqoriya QICS