Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
 | Tarix ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. Etdiyiniz redaktələri mənbə və istinadlarla əsaslandırmağı unutmayın. |
Türkistan Milli Muxtar Hökuməti (1917–1918) —
| Türkistan muxtariyyəti | |||
|---|---|---|---|
| |||
 | |||
| Rəsmi dilləri | |||
| Paytaxt | Kokand | ||
| İdarəetmə forması | Yarı prezident respublikası | ||
1905-ci ildə Daşkənddə Mustafa Çokay adlı bir qazağın liderliyi ilə, türk-müsəlman xalqların qatıldığı Türkistan Müsəlman Şurası təşkil edildi. Daşkənddə təşkil edilən Türkistan müsəlmanları konqresində, Türk bölgələrin soylu ailələrdən gələn özbək, tatar, qazaq, qırğız, türkmən və başqırd liderləri Türkistan Müsəlman Şurası altında birləşdi. Bu hərəkata türk ziyalıları da qoşulmuşdur.
Türkistan Müsəlman Şurası üç əhəmiyyətli qərar qəbul etmişdir:
- 1. Orta Asiyada İslamı müasirləşdirmək;
- 2. Köçəri xalqların mədəniyyətini qorumaq;
- 3. Türkistandan rusları uzaqlaşdırmaq.
Türk xalqları üç alt bölgədə mübarizə qərarı almışdır
- Qazaq-qırğızların Alaş bölgəsi.
- Tatar və başqırdların İtil-Uralı (Türk-Tatar Komitəsi) və ya İtələnil-Xəncər hökuməti.
- Özbək və türkmənlərin Türkistan Milli Muxtar Hökuməti (Türkistan Müsəlmanları Komitəsi).
Şura, bu üç bölgə müstəqil olduqdan sonra daha irəlidə Birləşmiş Türkistan Milli Dövləti adı altında birləşməyi nəzərdə tutmuşdur.
Türkistan Milli Muxtar Hükuməti, 1917-ci ildə də rus inqilabının meydana gəldiyi dövrlərdə köhnə Hive, Hokant və Buxara xanlıqlarının torpaqlarının üzərində müstəqilliyini elan etmiş və irəlidə digər iki türk bölgəsi (Alaş Bölgəsi və İtələnil-Ural) ilə birləşməyi nəzərdə tutmuşdur. Türkistan hökuməti Mustafa Çokayev tərəfindən qurulmuşdu və məclis Hive, Kokand və Buxara xalqlarının nümayəndələrindən meydana təşkil olunmuşdur. Hokantı paytaxt olaraq seçən Türkistan müstəqilliyini elan edəndən sonra, Rusiya, Daşkənddəki qüvvələrini dərhal Hokant üzərinə yönəltdi və Hokantdakı yeni hökumətini yıxmağa çalışdı. Qısa bir müddət sonra, Buxara və Hive torpaqları üzərində qurulan yarımüstəqil dövlət ortadan qaldırıldı. Müstəqillik uğrunda basmaçı üsyanlarına başlandı və 1924-cü ilə qədər davam etdi.
Türkistan hökuməti torpaqlarında 1918-ci ildə Türkistan Muxtar Sovet Sosialist Respublikası qurulmuşdur.
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Tarix ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Etdiyiniz redakteleri menbe ve istinadlarla esaslandirmagi unutmayin Turkistan Milli Muxtar Hokumeti 1917 1918 Turkistan muxtariyyetiBayraqResmi dilleri Ozbek dili Qazax dili Qirgiz diliPaytaxt KokandIdareetme formasi Yari prezident respublikasiTurkistan Milli Muxtar Hokumetinin bayragi 1917 1918 1905 ci ilde Daskendde Mustafa Cokay adli bir qazagin liderliyi ile turk muselman xalqlarin qatildigi Turkistan Muselman Surasi teskil edildi Daskendde teskil edilen Turkistan muselmanlari konqresinde Turk bolgelerin soylu ailelerden gelen ozbek tatar qazaq qirgiz turkmen ve basqird liderleri Turkistan Muselman Surasi altinda birlesdi Bu herekata turk ziyalilari da qosulmusdur Turkistan Muselman Surasi uc ehemiyyetli qerar qebul etmisdir 1 Orta Asiyada Islami muasirlesdirmek 2 Koceri xalqlarin medeniyyetini qorumaq 3 Turkistandan ruslari uzaqlasdirmaq Turk xalqlari uc alt bolgede mubarize qerari almisdir Qazaq qirgizlarin Alas bolgesi Tatar ve basqirdlarin Itil Urali Turk Tatar Komitesi ve ya Itelenil Xencer hokumeti Ozbek ve turkmenlerin Turkistan Milli Muxtar Hokumeti Turkistan Muselmanlari Komitesi Sura bu uc bolge musteqil olduqdan sonra daha irelide Birlesmis Turkistan Milli Dovleti adi altinda birlesmeyi nezerde tutmusdur Turkistan Milli Muxtar Hukumeti 1917 ci ilde de rus inqilabinin meydana geldiyi dovrlerde kohne Hive Hokant ve Buxara xanliqlarinin torpaqlarinin uzerinde musteqilliyini elan etmis ve irelide diger iki turk bolgesi Alas Bolgesi ve Itelenil Ural ile birlesmeyi nezerde tutmusdur Turkistan hokumeti Mustafa Cokayev terefinden qurulmusdu ve meclis Hive Kokand ve Buxara xalqlarinin numayendelerinden meydana teskil olunmusdur Hokanti paytaxt olaraq secen Turkistan musteqilliyini elan edenden sonra Rusiya Daskenddeki quvvelerini derhal Hokant uzerine yoneltdi ve Hokantdaki yeni hokumetini yixmaga calisdi Qisa bir muddet sonra Buxara ve Hive torpaqlari uzerinde qurulan yarimusteqil dovlet ortadan qaldirildi Musteqillik ugrunda basmaci usyanlarina baslandi ve 1924 cu ile qeder davam etdi Turkistan hokumeti torpaqlarinda 1918 ci ilde Turkistan Muxtar Sovet Sosialist Respublikasi qurulmusdur Hemcinin baxTurkistan Muxtar Sovet Sosialist Respublikasi