Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
Turançılıq, turanizm — bütün Ural-Altay xalqlarının birliyini nəzərdə tutan siyasi ideoloji inanc. İlk olaraq finlər, macarlar, estonlar və Rusiya tərkibindəki ilə bərabər mancurlar, monqollar və türkdilli xalqların birləşməsi məqsədilə ortaya atılmışdır. Türkçü və turancı şəxslərdən Ziya Gökalp isə "Türkçülüyün əsasları" adlı əsərində turancılığın heç də macarları, monqolları, mancurları, finləri birləşdürmək məqsədi güdmədiyini bildirmişdir.
Rusiyada 1905-ci il inqilabından əvvəl azərbaycanlı və tatar ziyalıları tərəfindən dəstəklənmiş bu ideologiya, Türkiyədə 1908-cı ildə II Məşrutiyətin elan edilməsindən sonra yayılmağa başladı. İttihad və tərəqqi partiyasının rəhbərləri arasında Ziya Gökalpın irəli sürdüyü turançılıq baxışları əsas götürülmüşdür. O dövrün Osmanlı komandanlarından biri olan Ənvər paşa isə 1918–1922-ci illərdə keçmiş Rusiya İmperiyasının ərazisində turançılıq fikrini canlandırmağa çalışırkən şəhid olmuşdur.
Ziya Gökalpın bir şeirindəki aşağıdakı beyt, turançılıq baxışlarını konkret əks etdirir:
- Vətən nə Türkiyədir türklərə, nə Türküstan;
- Vətən böyük və əbədi bir ölkədir: Turan.
İstinadlar
- Gökalp Ziya, Türkçülüğün Esasları, s.: 25.
Xarici keçidlər
Turania.org.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Turanciliq turanizm butun Ural Altay xalqlarinin birliyini nezerde tutan siyasi ideoloji inanc Ilk olaraq finler macarlar estonlar ve Rusiya terkibindeki ile beraber mancurlar monqollar ve turkdilli xalqlarin birlesmesi meqsedile ortaya atilmisdir Turkcu ve turanci sexslerden Ziya Gokalp ise Turkculuyun esaslari adli eserinde turanciligin hec de macarlari monqollari mancurlari finleri birlesdurmek meqsedi gudmediyini bildirmisdir Rusiyada 1905 ci il inqilabindan evvel azerbaycanli ve tatar ziyalilari terefinden desteklenmis bu ideologiya Turkiyede 1908 ci ilde II Mesrutiyetin elan edilmesinden sonra yayilmaga basladi Ittihad ve tereqqi partiyasinin rehberleri arasinda Ziya Gokalpin ireli surduyu turanciliq baxislari esas goturulmusdur O dovrun Osmanli komandanlarindan biri olan Enver pasa ise 1918 1922 ci illerde kecmis Rusiya Imperiyasinin erazisinde turanciliq fikrini canlandirmaga calisirken sehid olmusdur Ziya Gokalpin bir seirindeki asagidaki beyt turanciliq baxislarini konkret eks etdirir Veten ne Turkiyedir turklere ne Turkustan Veten boyuk ve ebedi bir olkedir Turan IstinadlarGokalp Ziya Turkculugun Esaslari s 25 Xarici kecidlerTurania org