| Nikolaye Piku | |
|---|---|
| rum. Nicolae Picu | |
| |
| Ümumi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 1789 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 2 oktyabr 1864 (74–75 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Musiqiçi məlumatları | |
| Fəaliyyəti | musiqiçi, skripkaçı |
| Musiqi aləti | skripka |
Nikolaye Piku (rum. Nicolae Picu, variantlar: Neculai, Nicolai; 1789, Suçava – 2 oktyabr 1864, Suçava) — olan Rumıniya skripkaçı-ləutar.
O, xalq melodiyalarını beynəlxalq səviyyəli peşəkar musiqiçilərə (Ferens List, ) ötürməkdə mühüm rol oynamış, beləliklə, rumın ləutar musiqisini öz dövrünün akademik musiqi dünyasına tanıtmışdır.
Həyatı
| ]Nikolaye Piku 1789-cu ildə Suçava ətrafında yunan-katolik inanclı rumın kəndli ailəsində anadan olmuşdur. 1801-ci ildən etibarən kəndləri gəzmiş, əsasən toy mərasimlərində çıxış etmək üçün iş axtarmağa başlamışdır. 1803-cü ildən boyar ailələrinin saraylarına dəvət olunmağa başlamış, xüsusilə Hurmuzaki ailəsinin təqdirini qazanmışdır.
1820-ci ildən yay aylarında Bukovina zadəganlarının sevimli görüş yeri olan Bereqomet yaxınlığındakı Lopuşna balneoiqlim kurortunda çıxış etməyə başlamışdır. Bukovinalı vəkil, musiqiçi və siyasətçi 1851 və ya 1852-ci ilin yayında valideynləri ilə Lopuşnaya səfərini belə xatırlayır:
| Ziyarətçilərin mənəvi həzz alması üçün hər il olduğu kimi, orada skripkaçı və kapelmeister Nekulay Piku, həmçinin Moş Nekulay kimi tanınan ləutar kapellası çalırdı. Lopuşnada bu orkestr 12 nəfərdən ibarət idi: bir nay, bir və ya iki kobza, violonçelçi, qalanları isə skripkaçılar; bəlkə də orada bir alt da vardı. ...bu taraf olduqca ahəngdar çalırdı və onların proqramında rumın mahnıları, xorlar, doynalar və kədərli nəğmələr üstünlük təşkil edirdi. Moş Nekulay, orta boylu, möhkəm bədən quruluşlu, sarışın, qədim moldovalı geyimdə — zəbun, anteriu, kəmər, başında mavi püsküllü yastı ilə həqiqi skripka artisti idi: o, alətdən dolu, güclü və hissiyyatla zəngin səs çıxarmağı bacarırdı, lakin o, kədərli doyna və yas nəğmələrini o qədər təsirli çalırdı ki, dinləyicilərin gözlərində dəfələrlə yaş axırdı. O, həmçinin bütün xalqların rəqs ariyalarını, eləcə də solo parçaları əsl virtuozluqla ifa edirdi — o cümlədən uzun tremolo ilə bir türk parçası... Moş Nekulay haqqında xüsusilə isti xatirəm ondan öyrəndiyim bir xora ilə bağlıdır — bu, Karol Mikulinin "12 (48) rumın xalq mahnıları" toplusunda, III nömrə altında sol minor tonallığında olan xoradır... |

1847-ci ilin mayında dəvəti ilə Çernovtsı şəhərinə Ferens List səfər etmişdir. O, "Moldaviya" hotelində iki konsert vermişdir. Hurmuzaki ailəsinin evində List Nikolaye Pikunun tarafını dinləmişdir. Bu görüşdən sonra List 1848-ci ildə "Fortepiano üçün rumın rapsodiyası" üzərində işə başlamış, Yassıda Barbu Ləutardan eşitdiyi temalar ilə yanaşı, Pikunun repertuarından, o cümlədən "Corăbească" melodiyasından istifadə etmişdir.
1849-cu ildə Bukovinadan olan bəstəkar, Frederik Şopenin şagirdi dörd dəftərdən ibarət folklor kolleksiyası tərtib etmişdir. Bu kolleksiya sonradan Fransada "Douze airs nationaux roumains" (On iki rumın xalq havaları) adı ilə nəşr olunmuşdur. Kolleksiyanın əsasını Nikolaye Pikunun repertuarı təşkil etmişdir. Ən məşhur əsərlər arasında "Hora cea cu flori la pălărie", "Hora în ghe mol", "Arcanul", "Buciumul" və başqaları yer alır. Bu təşəbbüs də Hurmuzaki ailəsindən gəlmişdi. Evdoksi Hurmuzakinin oğlu 14 noyabr 1851-ci ildə Rumıniya ədibi və siyasi xadimi yazdığı məktubda belə qeyd edirdi:
| İndiyə qədər bu nadir istedad [Karol Mikuli], mənim və bacım Seftikinin birbaşa nəzarəti və dəstəyi ilə, müxtəlif bölgələrdən gətirdiyim ən yaxşı ləutarların ifasında 36-dan çox xalq mahnısını qeydə almışdır — bunlar ən gözəl mahnılardandır. Tezliklə onlar Leypsiqə göndəriləcək. |
1850-ci illərin əvvəllərində Piku skripkaçı-leutar müəllimi olmuşdur.
Nikolaye Piku 2 oktyabr 1864-cü ildə Suçavada, 75 yaşında vəfat etmişdir.
Mirası
| ]Nikolaye Piku Avstriya taxt-tacının bütün ərazilərini əhatə edən 24 cildlik illüstrasiyalı ensiklopediya olan "Avstriya-Macarıstan monarxiyası təsvirlərdə və şəkillərdə", həmçinin "Kronprinzenwerk" kimi tanınan əsərdə "ən görkəmli Bukovina leutarı" kimi qeyd edilmişdir. Avstriya Milli Kitabxanasında Nikolaye Pikunun (Suçavadan Moş Nikulay Ləutar) təsvir olunduğu guaş saxlanılır. Bu, ensiklopediyanın Bukovinaya həsr olunmuş cildi üçün eskiz kimi yaradılmışdır.
Nikolaye Pikunun repertuarı Suçavadan olan "Zicălașii" tarafı tərəfindən bərpa edilmişdir.
Mənbə
| ]İstinadlar
| ]Ədəbiyyat
| ]- Charles Mikuli. Douze airs nationaux roumains. Ballades, chants de bergers, airs de danse etc. Recueillis et transcrits pour le piano. ок. 1855.
- Die österreichisch-ungarische Monarchie in Wort und Bild. Bukowina. 20. Wien: Die kaiserlich-königliche Hof- und Staatsdruckerei. Kronprinzen Rudolf, Joseph Weil von Weilen. 1899.
- Corespondenţa familiei Hurmuzachi cu Gheorghe Bariţ. Vălenii-de-Munte: Tipografia Neamul Românesc. Nicolae Bănescu. 1911.
- Mihail Gr. Posluşnicu. Istoria musicei la români. București: Cartea Românească. 1928.
- Viorel Cosma. Lăutarii de ieri şi de azi. Colecţia Destine (Ed. a 2-a, rev. şi adăugită). Bucureşti: Ed. DU Style. 1996. ISBN .
- Vasile Chiseliță. Fenomenul lăutăriei și tradiția instrumental // Arta muzicală a Moldovei. Istorie și modernitate (rumın). Chișinău: Grafema Libris. 2009. 73—99. ISBN .
- Ilie Luceac. Eudoxiu (Doxaki) Hurmuzaki (1812—1874). Personalităţi bucovinene. Cernăuţi: Alexandru cel Bun, Eudoxiu Hurmuzachi. 2015. ISBN .
- Nicolae Slabari, Mihai Cotos. O privire de ansamblu asupra repertoriului folcloric pentru vioară al lăutarului bucovinean A. Bidirel // Studiul Artelor şi Culturologie: istorie, teorie, practică (rumın). № 2 (29). 2016. 128—134. ISSN 2345-1408.
- Friedrich von Schiller. "Lautar Mosz Nikulai aus Suczawa". onb.digital (alman). Österreichische Nationalbibliothek. 19 aprel 2025 tarixində arxivləşdirilib.
- Zicălașii. "Ultimii lăutari ai Bucovinei — Nicolae Picu". YouTube.
- Taraful Alexandru Bidirel. "Joc: Corăbească". YouTube (rumın).
Əlavə ədəbiyyat
| ]- Franz Liszt. Des Bohémiens et de leur musique en Hongrie. Paris: Librairie Nouvelle. 1859.
- Viorel Cosma. Figuri de lăutari. Bucureşti: Editura muzicală. 1960.
- Octavian Lazăr Cosma. Hronicul muzicii românești: Preromantismul. 1823—1859. III. București: Editura muzicală. 1975.
- Виорел Косма. Николае Пику // Страницы истории румынской музыки (сборник). Сост., ред., автор введения и коммент. Р. Э. Лейтес. М.: Музыка. 1979. 79—85.
- Vasile Chiseliță. Muzica instrumentală din nordul Bucovinei. Repertoriul de fluier. Chișinău: Știința. 2002. ISBN .
- Diana Bunea, Ecaterina Gîrbu. Culegerea melodii populare moldoveneşti de Carol Miculi ca model de tratare a folclorului la începuturile componisticii moldoveneşti // Anuar ştiinţific: muzică, teatru, arte plastice (rumın). № 4. Chişinău. 2012. 115—122. ISSN 1857-2251.
- Ilarie Chendi. "1904: Alecsandri și Românii din Bucovina" (rumın). 14 noyabr 2024 tarixində arxivləşdirilib.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Vikipediya azad ensiklopediya Nikolaye Pikurum Nicolae PicuUmumi melumatlarDogum tarixi 1789 1789 Dogum yeri Sucava Habsburq monarxiyasiVefat tarixi 2 oktyabr 1864 1864 10 02 74 75 yasinda Vefat yeri Sucava Avstriya imperiyasiMusiqici melumatlariFealiyyeti musiqici skripkaciMusiqi aleti skripka Nikolaye Piku rum Nicolae Picu variantlar Neculai Nicolai 1789 Sucava 2 oktyabr 1864 Sucava olan Ruminiya skripkaci leutar O xalq melodiyalarini beynelxalq seviyyeli pesekar musiqicilere Ferens List oturmekde muhum rol oynamis belelikle rumin leutar musiqisini oz dovrunun akademik musiqi dunyasina tanitmisdir Heyati span Nikolaye Piku 1789 cu ilde Sucava etrafinda yunan katolik inancli rumin kendli ailesinde anadan olmusdur 1801 ci ilden etibaren kendleri gezmis esasen toy merasimlerinde cixis etmek ucun is axtarmaga baslamisdir 1803 cu ilden boyar ailelerinin saraylarina devet olunmaga baslamis xususile Hurmuzaki ailesinin teqdirini qazanmisdir 1820 ci ilden yay aylarinda Bukovina zadeganlarinin sevimli gorus yeri olan Bereqomet yaxinligindaki Lopusna balneoiqlim kurortunda cixis etmeye baslamisdir Bukovinali vekil musiqici ve siyasetci 1851 ve ya 1852 ci ilin yayinda valideynleri ile Lopusnaya seferini bele xatirlayir Ziyaretcilerin menevi hezz almasi ucun her il oldugu kimi orada skripkaci ve kapelmeister Nekulay Piku hemcinin Mos Nekulay kimi taninan leutar kapellasi calirdi Lopusnada bu orkestr 12 neferden ibaret idi bir nay bir ve ya iki kobza violoncelci qalanlari ise skripkacilar belke de orada bir alt da vardi bu taraf olduqca ahengdar calirdi ve onlarin proqraminda rumin mahnilari xorlar doynalar ve kederli negmeler ustunluk teskil edirdi Mos Nekulay orta boylu mohkem beden quruluslu sarisin qedim moldovali geyimde zebun anteriu kemer basinda mavi puskullu yasti ile heqiqi skripka artisti idi o aletden dolu guclu ve hissiyyatla zengin ses cixarmagi bacarirdi lakin o kederli doyna ve yas negmelerini o qeder tesirli calirdi ki dinleyicilerin gozlerinde defelerle yas axirdi O hemcinin butun xalqlarin reqs ariyalarini elece de solo parcalari esl virtuozluqla ifa edirdi o cumleden uzun tremolo ile bir turk parcasi Mos Nekulay haqqinda xususile isti xatirem ondan oyrendiyim bir xora ile baglidir bu Karol Mikulinin 12 48 rumin xalq mahnilari toplusunda III nomre altinda sol minor tonalliginda olan xoradir Bad Lopuszna 1870 Lopusna menzeresi fonunda Nikolaye Pikunun tarafi 1847 ci ilin mayinda deveti ile Cernovtsi seherine Ferens List sefer etmisdir O Moldaviya hotelinde iki konsert vermisdir Hurmuzaki ailesinin evinde List Nikolaye Pikunun tarafini dinlemisdir Bu gorusden sonra List 1848 ci ilde Fortepiano ucun rumin rapsodiyasi uzerinde ise baslamis Yassida Barbu Leutardan esitdiyi temalar ile yanasi Pikunun repertuarindan o cumleden Corăbească melodiyasindan istifade etmisdir 1849 cu ilde Bukovinadan olan bestekar Frederik Sopenin sagirdi dord defterden ibaret folklor kolleksiyasi tertib etmisdir Bu kolleksiya sonradan Fransada Douze airs nationaux roumains On iki rumin xalq havalari adi ile nesr olunmusdur Kolleksiyanin esasini Nikolaye Pikunun repertuari teskil etmisdir En meshur eserler arasinda Hora cea cu flori la pălărie Hora in ghe mol Arcanul Buciumul ve basqalari yer alir Bu tesebbus de Hurmuzaki ailesinden gelmisdi Evdoksi Hurmuzakinin oglu 14 noyabr 1851 ci ilde Ruminiya edibi ve siyasi xadimi yazdigi mektubda bele qeyd edirdi Indiye qeder bu nadir istedad Karol Mikuli menim ve bacim Seftikinin birbasa nezareti ve desteyi ile muxtelif bolgelerden getirdiyim en yaxsi leutarlarin ifasinda 36 dan cox xalq mahnisini qeyde almisdir bunlar en gozel mahnilardandir Tezlikle onlar Leypsiqe gonderilecek 1850 ci illerin evvellerinde Piku skripkaci leutar muellimi olmusdur Nikolaye Piku 2 oktyabr 1864 cu ilde Sucavada 75 yasinda vefat etmisdir Mirasi span Nikolaye Piku Avstriya taxt tacinin butun erazilerini ehate eden 24 cildlik illustrasiyali ensiklopediya olan Avstriya Macaristan monarxiyasi tesvirlerde ve sekillerde hemcinin Kronprinzenwerk kimi taninan eserde en gorkemli Bukovina leutari kimi qeyd edilmisdir Avstriya Milli Kitabxanasinda Nikolaye Pikunun Sucavadan Mos Nikulay Leutar tesvir olundugu guas saxlanilir Bu ensiklopediyanin Bukovinaya hesr olunmus cildi ucun eskiz kimi yaradilmisdir Nikolaye Pikunun repertuari Sucavadan olan Zicălașii tarafi terefinden berpa edilmisdir Menbe span Istinadlar span Poslusnicu 1928 Cosma 1996 Luceac 2015 Chiseliță 2009 Slabari Cotos 2016 seh 130 Mikuli ok 1855 Corespondenţa familiei Hurmuzachi 1911 seh 93 94 Kronprinzenwerk 1899 seh 369 onb digital Zicălașii Edebiyyat span Charles Mikuli Douze airs nationaux roumains Ballades chants de bergers airs de danse etc Recueillis et transcrits pour le piano ok 1855 Die osterreichisch ungarische Monarchie in Wort und Bild Bukowina 20 Wien Die kaiserlich konigliche Hof und Staatsdruckerei Kronprinzen Rudolf Joseph Weil von Weilen 1899 Corespondenţa familiei Hurmuzachi cu Gheorghe Bariţ Vălenii de Munte Tipografia Neamul Romanesc Nicolae Bănescu 1911 Mihail Gr Poslusnicu Istoria musicei la romani București Cartea Romanească 1928 Viorel Cosma Lăutarii de ieri si de azi Colecţia Destine Ed a 2 a rev si adăugită Bucuresti Ed DU Style 1996 ISBN 978 973 9246 05 7 Vasile Chiseliță Fenomenul lăutăriei și tradiția instrumental Arta muzicală a Moldovei Istorie și modernitate rumin Chișinău Grafema Libris 2009 73 99 ISBN 978 9975 52 046 1 Ilie Luceac Eudoxiu Doxaki Hurmuzaki 1812 1874 Personalităţi bucovinene Cernăuţi Alexandru cel Bun Eudoxiu Hurmuzachi 2015 ISBN 978 617 7172 37 5 Nicolae Slabari Mihai Cotos O privire de ansamblu asupra repertoriului folcloric pentru vioară al lăutarului bucovinean A Bidirel Studiul Artelor si Culturologie istorie teorie practică rumin 2 29 2016 128 134 ISSN 2345 1408 Friedrich von Schiller Lautar Mosz Nikulai aus Suczawa onb digital alman Osterreichische Nationalbibliothek 19 aprel 2025 tarixinde arxivlesdirilib Zicălașii Ultimii lăutari ai Bucovinei Nicolae Picu YouTube Taraful Alexandru Bidirel Joc Corăbească YouTube rumin Elave edebiyyat span Franz Liszt Des Bohemiens et de leur musique en Hongrie Paris Librairie Nouvelle 1859 Viorel Cosma Figuri de lăutari Bucuresti Editura muzicală 1960 Octavian Lazăr Cosma Hronicul muzicii romanești Preromantismul 1823 1859 III București Editura muzicală 1975 Viorel Kosma Nikolae Piku Stranicy istorii rumynskoj muzyki sbornik Sost red avtor vvedeniya i komment R E Lejtes M Muzyka 1979 79 85 Vasile Chiseliță Muzica instrumentală din nordul Bucovinei Repertoriul de fluier Chișinău Știința 2002 ISBN 9975 67 256 6 Diana Bunea Ecaterina Girbu Culegerea melodii populare moldovenesti de Carol Miculi ca model de tratare a folclorului la inceputurile componisticii moldovenesti Anuar stiinţific muzică teatru arte plastice rumin 4 Chisinău 2012 115 122 ISSN 1857 2251 Ilarie Chendi 1904 Alecsandri și Romanii din Bucovina rumin 14 noyabr 2024 tarixinde arxivlesdirilib Kateqoriyalar 1789 cu ilde dogulanlar2 oktyabrda vefat edenler1864 cu ilde vefat edenlerElifba sirasina gore musiqicilerRuminiya musiqicileriXIX esr musiqicileriGizli kateqoriya Vikipediya Xarici kecidler sablonu bosdur
