Transxəzər qaz kəməri — ideyası ilk dəfə 1997-ci ildə əvvəl TürkiyəninTürkmənistan qazını almaq planları ilə bağlı gündəmə gəlib. Bundan sonra Türkmənistanla Türkiyə arasında qazın alqı-satqısına dair kommersiya sazişi imzalanır. Həmin sazişə əsasən, Türkiyə Transxəzər kəməri vasitəsilə ildə 30 mlrd kubmetr qaz almağa dair öhdəliyi 2000-ci idən başlayaraq öz üzərinə götürür. 1998-ci ilin aprelində Türkmənistan prezidenti Saparmurad NiyazovABŞ-a işgüzar səfəri zamanı bu məsələ onun dövlət başçısı Bill Klinton və vitse-prezident Albert Qor ilə görüşlərində yüksək səviyyədə müzakirə mövzusu olmuşdu.
Tarixi
1999-cu ilin 19 fevralında Aşqabadda təntənəli surətdə Transxəzər qaz kəməri layihəsinə dair Türkmənistan hökuməti ilə PGS konsorsiumu arasında müqavilə imzalanır. Müqaviləyə həmçinin ABŞ prezidentinin və dövlət katibinin Xəzər regionunun enerji məsələləri üzrə müşaviri Riçard Morninqstar da imza atır. 1999-cu ilin əvvəlində artıq layihənin texniki-iqtisadi əsaslandırılmış layihəsi mövcud idi və Transxəzər kəmərinin 28 ay müddətində həm türkmən hissəsinin, həm də sualtı hissəsinin tikilməsini başa çatdırmaq nəzərdə tutulurdu. Azərbaycan və Gürcüstan üzərindən keçəcək yerüstü hissə Ərzurumda başa çatmalıydı. O zaman türkmən qazının Avropa bazarına çıxarılması ilə bağlı layihə gündəmdə deyildi: əsas və perspektiv bazar kimi Türkiyə nəzərdən keçirilirdi.
O zaman həm Rusiya, həm də İran Transxəzər qaz kəmərinin əleyhinə müxtəlif səviyyələrdə iş aparırdılar. Ancaq real olaraq Rusiyada hakimiyyətə Vladimir Putin gələndən sonra bu layihə gündəmdən çıxdı və PGS konsorsiumu 2000-ci ilin ortalarında ləğv edildi. Düzdür, burada Azərbaycanın da müəyyən rolu olub, çünki 1999-cu ilin yayında “Şahdəniz” yatağı açıldı və sonra onun ehtiyatlarının qiymətləndirilməsi zamanı məlum oldu ki, Azərbaycanın qaz ehtiyatları güman edildiyindən qat-qat çoxdur. Belə olan şəraitdə, 32 mlrd buraxıcılıq gücü olacaq kəmərdə Azərbaycan ona ildə 16 mlrd kub metr kvota ayrılmasını tələb etdi, Niyazov isə yalnız kəmərin ixrac qabiliyyətinin dörddə birinə razı idi. Beləcə, iki qaz ölkəsi narazılar ölkəsinə çevrildi və o zamandan “Kəpəz” yatağı ilə bağlı problem daha da böyüdü.
2011-ci ildə Türkmənistan hökuməti uzunluğu 1000 kilometr və dəyəri iki milyard dollar olan daxili "Şərq-Qərb" qaz kəmərinin tikintisinə başlayıb. Bu kəmər ölkənin şərq regionunun - Eloten və Xəzər sahillərindəki qonşu yataqların ehtiyatlarını vahid nəqliyyat şəbəkəsinə birləşdirmək, ordan dənizin dibi ilə 300 kilometrlik boru kəməri çəkərək Azərbaycan və Türkiyə vasitəsilə Avropa bazarlarına çıxmaq üçün çəkilir.
İqtisadiyyatı
Transxəzər qaz kəməri təbii qazın Azərbaycan ərazisi vasitəsilə Avropaya nəqli üçün Xəzərin Azərbaycan və Türkmənistan sahillərini birləşdirəcək. Tengiz (Qazaxıstan) - Türkmənbaşı (Türkmənistan) - Bakı (Azərbaycan) - Tiflis (Gürcüstan) - Ərzurum (Türkiyə) marşrutu ilə ildə 20-30 mlrd. kubmetr təbii qazın ixracı nəzərdə tutulur. Layihənin dəyəri 7,9 mlrd. avro məbləğində qiymətləndirilir.
Xarici keçidlər
The Geopolitics of Oil Pipelines in Central Asia 2009-01-25 at the Wayback Machine, Article on the Trans-Caspian Gas Pipeline featured in Vestnik, the Journal of Russian and Asian Studies Winter 2007
Caspian Pipeline Controversy from the Dean Peter Krogh Foreign Affairs Digital Archives
İstinadlar
Bu məqalədəki istinadlar müvafiq istinad şablonları ilə göstərilməlidir.
. 2011-12-20 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-01-02.
Trans-Xəzər qaz kəməri layihəsi ilə bağlı dördtərəfli danışıqlar başlayıb[ölü keçid]
transxəzər, kəməri, ideyası, dəfə, 1997, ildə, əvvəl, türkiyənin, türkmənistan, qazını, almaq, planları, ilə, bağlı, gündəmə, gəlib, bundan, sonra, türkmənistanla, türkiyə, arasında, qazın, alqı, satqısına, dair, kommersiya, sazişi, imzalanır, həmin, sazişə, ə. Transxezer qaz kemeri ideyasi ilk defe 1997 ci ilde evvel Turkiyenin Turkmenistan qazini almaq planlari ile bagli gundeme gelib Bundan sonra Turkmenistanla Turkiye arasinda qazin alqi satqisina dair kommersiya sazisi imzalanir Hemin sazise esasen Turkiye Transxezer kemeri vasitesile ilde 30 mlrd kubmetr qaz almaga dair ohdeliyi 2000 ci iden baslayaraq oz uzerine goturur 1998 ci ilin aprelinde Turkmenistan prezidenti Saparmurad Niyazov ABS a isguzar seferi zamani bu mesele onun dovlet bascisi Bill Klinton ve vitse prezident Albert Qor ile goruslerinde yuksek seviyyede muzakire movzusu olmusdu Mundericat 1 Tarixi 2 Iqtisadiyyati 3 Xarici kecidler 4 Istinadlar 5 Hemcinin bax 6 Xarici kecidlerTarixi Redakte1999 cu ilin 19 fevralinda Asqabadda tenteneli suretde Transxezer qaz kemeri layihesine dair Turkmenistan hokumeti ile PGS konsorsiumu arasinda muqavile imzalanir Muqavileye hemcinin ABS prezidentinin ve dovlet katibinin Xezer regionunun enerji meseleleri uzre musaviri Ricard Morninqstar da imza atir 1999 cu ilin evvelinde artiq layihenin texniki iqtisadi esaslandirilmis layihesi movcud idi ve Transxezer kemerinin 28 ay muddetinde hem turkmen hissesinin hem de sualti hissesinin tikilmesini basa catdirmaq nezerde tutulurdu Azerbaycan ve Gurcustan uzerinden kececek yerustu hisse Erzurumda basa catmaliydi O zaman turkmen qazinin Avropa bazarina cixarilmasi ile bagli layihe gundemde deyildi esas ve perspektiv bazar kimi Turkiye nezerden kecirilirdi O zaman hem Rusiya hem de Iran Transxezer qaz kemerinin eleyhine muxtelif seviyyelerde is aparirdilar Ancaq real olaraq Rusiyada hakimiyyete Vladimir Putin gelenden sonra bu layihe gundemden cixdi ve PGS konsorsiumu 2000 ci ilin ortalarinda legv edildi Duzdur burada Azerbaycanin da mueyyen rolu olub cunki 1999 cu ilin yayinda Sahdeniz yatagi acildi ve sonra onun ehtiyatlarinin qiymetlendirilmesi zamani melum oldu ki Azerbaycanin qaz ehtiyatlari guman edildiyinden qat qat coxdur Bele olan seraitde 32 mlrd buraxiciliq gucu olacaq kemerde Azerbaycan ona ilde 16 mlrd kub metr kvota ayrilmasini teleb etdi Niyazov ise yalniz kemerin ixrac qabiliyyetinin dordde birine razi idi Belece iki qaz olkesi narazilar olkesine cevrildi ve o zamandan Kepez yatagi ile bagli problem daha da boyudu 2011 ci ilde Turkmenistan hokumeti uzunlugu 1000 kilometr ve deyeri iki milyard dollar olan daxili Serq Qerb qaz kemerinin tikintisine baslayib Bu kemer olkenin serq regionunun Eloten ve Xezer sahillerindeki qonsu yataqlarin ehtiyatlarini vahid neqliyyat sebekesine birlesdirmek ordan denizin dibi ile 300 kilometrlik boru kemeri cekerek Azerbaycan ve Turkiye vasitesile Avropa bazarlarina cixmaq ucun cekilir 1 Iqtisadiyyati RedakteTransxezer qaz kemeri tebii qazin Azerbaycan erazisi vasitesile Avropaya neqli ucun Xezerin Azerbaycan ve Turkmenistan sahillerini birlesdirecek Tengiz Qazaxistan Turkmenbasi Turkmenistan Baki Azerbaycan Tiflis Gurcustan Erzurum Turkiye marsrutu ile ilde 20 30 mlrd kubmetr tebii qazin ixraci nezerde tutulur Layihenin deyeri 7 9 mlrd avro mebleginde qiymetlendirilir 2 Xarici kecidler RedakteThe Geopolitics of Oil Pipelines in Central Asia Arxivlesdirilib 2009 01 25 at the Wayback Machine Article on the Trans Caspian Gas Pipeline featured in Vestnik the Journal of Russian and Asian Studies Winter 2007 Caspian Pipeline Controversy from the Dean Peter Krogh Foreign Affairs Digital ArchivesIstinadlar RedakteBu meqaledeki istinadlar muvafiq istinad sablonlari ile gosterilmelidir Azerbaycan Transxezer qaz kemeri ucun erazi tranzit imkanlari ve infrastruktur teqdim etmeye hazirdir 2011 12 20 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2013 01 02 Trans Xezer qaz kemeri layihesi ile bagli dordterefli danisiqlar baslayib olu kecid Hemcinin bax RedakteBaki Tbilisi Erzurum TANAPXarici kecidler RedakteMenbe https az wikipedia org w index php title Transxezer qaz kemeri amp oldid 6049918, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
