Azərbaycanca
සිංහල
Türkçe
Topulqayarpaq boymadərən (lat. Achillea filipendulina) — bitkilər aləminin astraçiçəklilər dəstəsinin mürəkkəbçiçəklilər fəsiləsinin boymadərən cinsinə aid bitki növü.
| Topulqayarpaq boymadərən | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||
| Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Cins: Növ: Topulqayarpaq boymadərən | ||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
| ||||||||||
| ||||||||||
Botaniki xarakteristikası
Çoxillik, 30-100 sm hündürlükdə, sarımtılyaşıl, sıxtüklü bitkidir. Gövdəsi adətən tək və düzdür. Yarpaqları iri, hər iki tərəfdən sıx tüklü, uzunsov-lansetvari, lələkvari bölünmüş, seqmentləri uzunsov-lansetvari, yarpaqları yuxarı gövdəyə doğru azalandır. Səbətləri uzunsov-tərskonusvari, 4,5-5 mm uzunluqda, 2-3 mm enində, mürəkkəb budaqlanan qalxanvari çiçəkqrupunda toplanıb. Qını sarımtıl və tükcüklü,yarpaqcıqları uzunsov-lansetvaridir. Dilcikşəkilli çiçəklər parlaq sarı rəngli, qısa büküşlü və ya ancaq boruşəkillidir. Toxumcaları tərsyumurtavari-uzunsov, çılpaq, 1-1,5 mm uzunluqda, 0,5 mm enindədir. Hündürlüyü 30-100 sm, gövdəsi adətən tək, düz, şırımlı, əsası qismən xovlu-tüklü, yuxarı hissədə səpələnmiş xırda tükcüklü və yaxud çılpaq, aşağı hissədə isə sıx yarpaqlamış sarımtıl-yaşıl rəngli çoxillik ot bitkisidir. Yarpaqları iridir, hər iki tərəfdən basıq tüklü, görünüşünə görə qismən enli uzunsov-neştərvaridir, lələkvari-bölünmüşdür; yarpağın seqmentləri yastı, uzunluğu 6-17 mm, eni 2-6 mm-dir, uzunsov-neştərvaridir, küttəhərdir, kənarları kəsilmiş və küt-dişlidir; gövdə boyunca yuxarıya getdikcə yarpaqlar tədricən azalır, lap yuxarı yarpaqlar (1-2) kəskin azalandır, tamkənarlı və xətvaridir. Səbət uzunsov-əksinəkonusşəkilli-dir, uzunluğu 4,5-5 mm, eni 2-3 mm, mürəkkəb budaqlanmış qalxanvari çiçək qrupunda toplanmışdır. Qın sarımtıldır, tükcüklüdür. Qının yarpaqcıqları uzunsov-lansetvari və sivridir. Dilcikşəkilli çiçəklər parlaq-sarı rənglidir, qısa büküşlü və ya çiçəklər yalnız boruşəkillidir, uzunluğu 0,5 -1 mm-dir. Toxumları əksinəyumurtavariuzunsovdur, sivri kənarları var və çılpaq-dır, uzunluğu 1-1,5 mm, eni 0,5 mm-dir. May-sentyabr aylarında çiçəkləyir, avqust-sentyabr aylarında meyvə verir.
Azərbaycanda yayılması
Azərbaycanın bütün rayonlarında, nadir hallarda Kür-Araz oval. Ovalıqdan orta dağ qurşağına, bəzən yuxarıya qədər.
Yaşayış mühiti
Kolluqlarda, yolların kənarında, əkin sahələrinin kənarında, dağ cəmənliklərində, çınqıllı yerlərdə rast gəlinir.
Təsərrüfat əhəmiyyəti
Yerüstü hissələrinin tərkibində efir yağı və alkaloid vardır. Yeni otlardan alınmış essensiya homeopatiyada istifadə olunur.
Yayılması
BQ bütün rayonlarında arandan orta, nadir hallarda yuxarı dağ qurşağına qədər yayılmışdır. Kolluqlarda, yol kənarlarında, əkin sahələrinin kənarlarında, çınqıllı sahələrdə, dağ çəmənlərində bitir.
Sinonimləri
Heterotipik sinonimləri
- Achillea eupatorium M.Bieb.
- Achillea filicifolia M.Bieb.
- Tanacetum angulatum Willd.
İstinadlar
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Topulqayarpaq boymaderen lat Achillea filipendulina bitkiler aleminin astracicekliler destesinin murekkebcicekliler fesilesinin boymaderen cinsine aid bitki novu Topulqayarpaq boymaderenElmi tesnifatDomen EukariotlarKlad DiaphoretickesRanqsiz ArxeplastidlerAlem BitkilerKlad StreptofitlerKlad Ali bitkilerKlad Coxsporlu bitkilerKlad Borulu bitkilerKlad Toxumlu bitkilerKlad Cicekli bitkilerKlad EvdikotlarKlad Bazal evdikotlarKlad SuperasteridlerKlad AsteridlerKlad KampanulidlerDeste AstraciceklilerFesile MurekkebciceklilerCins BoymaderenNov Topulqayarpaq boymaderenBeynelxalq elmi adiAchillea filipendulina Lam Sekil axtarisiITIS 35426NCBI 282736EOL 578297Botaniki xarakteristikasiCoxillik 30 100 sm hundurlukde sarimtilyasil sixtuklu bitkidir Govdesi adeten tek ve duzdur Yarpaqlari iri her iki terefden six tuklu uzunsov lansetvari lelekvari bolunmus seqmentleri uzunsov lansetvari yarpaqlari yuxari govdeye dogru azalandir Sebetleri uzunsov terskonusvari 4 5 5 mm uzunluqda 2 3 mm eninde murekkeb budaqlanan qalxanvari cicekqrupunda toplanib Qini sarimtil ve tukcuklu yarpaqciqlari uzunsov lansetvaridir Dilciksekilli cicekler parlaq sari rengli qisa bukuslu ve ya ancaq borusekillidir Toxumcalari tersyumurtavari uzunsov cilpaq 1 1 5 mm uzunluqda 0 5 mm enindedir Hundurluyu 30 100 sm govdesi adeten tek duz sirimli esasi qismen xovlu tuklu yuxari hissede sepelenmis xirda tukcuklu ve yaxud cilpaq asagi hissede ise six yarpaqlamis sarimtil yasil rengli coxillik ot bitkisidir Yarpaqlari iridir her iki terefden basiq tuklu gorunusune gore qismen enli uzunsov nestervaridir lelekvari bolunmusdur yarpagin seqmentleri yasti uzunlugu 6 17 mm eni 2 6 mm dir uzunsov nestervaridir kutteherdir kenarlari kesilmis ve kut dislidir govde boyunca yuxariya getdikce yarpaqlar tedricen azalir lap yuxari yarpaqlar 1 2 keskin azalandir tamkenarli ve xetvaridir Sebet uzunsov eksinekonussekilli dir uzunlugu 4 5 5 mm eni 2 3 mm murekkeb budaqlanmis qalxanvari cicek qrupunda toplanmisdir Qin sarimtildir tukcukludur Qinin yarpaqciqlari uzunsov lansetvari ve sivridir Dilciksekilli cicekler parlaq sari renglidir qisa bukuslu ve ya cicekler yalniz borusekillidir uzunlugu 0 5 1 mm dir Toxumlari eksineyumurtavariuzunsovdur sivri kenarlari var ve cilpaq dir uzunlugu 1 1 5 mm eni 0 5 mm dir May sentyabr aylarinda cicekleyir avqust sentyabr aylarinda meyve verir Azerbaycanda yayilmasiAzerbaycanin butun rayonlarinda nadir hallarda Kur Araz oval Ovaliqdan orta dag qursagina bezen yuxariya qeder Yasayis muhitiKolluqlarda yollarin kenarinda ekin sahelerinin kenarinda dag cemenliklerinde cinqilli yerlerde rast gelinir Teserrufat ehemiyyetiYerustu hisselerinin terkibinde efir yagi ve alkaloid vardir Yeni otlardan alinmis essensiya homeopatiyada istifade olunur YayilmasiBQ butun rayonlarinda arandan orta nadir hallarda yuxari dag qursagina qeder yayilmisdir Kolluqlarda yol kenarlarinda ekin sahelerinin kenarlarinda cinqilli sahelerde dag cemenlerinde bitir SinonimleriHeterotipik sinonimleri Achillea eupatorium M Bieb Achillea filicifolia M Bieb Tanacetum angulatum Willd IstinadlarHemcinin bax