Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
Trautvetter kəklikotu (lat. Thymus trautvetteri) — bitkilər aləminin dalamazçiçəklilər dəstəsinin dalamazkimilər fəsiləsinin kəklikotu cinsinə aid bitki növü. IUCN Qırmızı Siyahısına görə növün kateqoriyası və statusu Populyasiya "Nəsli kəsilmək təhlükəsində olanlar" kateqoriyasına aiddir –EN A2abc + 3bcd; B1ab(i, iii) + 2ab(ii, iii). Azərbaycanın nadir, Qafqazın endemik növüdür.
| Trautvetter kəklikotu | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Elmi təsnifat | ||||||
| Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Triba: Cins: Növ: Trautvetter kəklikotu | ||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||
| ||||||
| ||||||
Ümumi yayılması
Qafqaz.
Statusu
Azərbaycanın nadir və relikt növüdür. En A2abc+3bcd; B1ab(i,ii,iii)+2ab(i,ii,iii).
Bitdiyi yer
Orta dağ zolağında çınqıllı yamaclarda bitir.
Təbii ehtiyatı
Azərbaycanda arealı dardır.
Bioloji xüsusiyyətləri
Sürünən zoğları olmayan ağ keçətüklü yarımkolcuqdur. Çiçək saplaqlı budaqların hündürlüyü 3-5 sm, çiçək qrupunun altında uzun, əyilmiş tükcüklərlə örtülmüşdür. Yarpaqları saplaqlı olub, enli-yumurtavari formadadır və uzunluğu 4–7 mm, eni 2–4 mm olub hər iki tərəfdən qısa tükcüklərlə və nöqtəli vəziciklərlə örtülmüşdür. Yar¬paq¬ların yan damarcıqları üstə çıxandır. Çiçək qrupu başcıqlıdır. Çiçək sap¬laqları kasacıqdan qısa, uzun, əyilmiş tükcüklərlə örtülmüşdür. Kasa¬cığı zəngvari, uzunluğu 3-3,5 mm, uzun tükcüklü, yuxarı dişcikləri kəna¬rında sıx tükcükcüdür. Çiçək tacı ağ borucuqlu və bənövşəyi büküklüdür. V-VII aylarında çiçəkləyir, VII-VIII aylarında meyvə verir.
Çoxalması
Təbiətdə əsasən toxum vasitəsi ilə çoxalır.
Təbii ehtiyatının dəyişilməsi səbəbləri
Başlıca olaraq insan fəaliyyə¬tidir.
Becərilməsi
Becərilməsi haqda məlumat yoxdur.
Qısa morfoloji təsviri
Çiçək budaqları 3-5 sm hündürlükdə ağ keçəli yarımkolcuqdur. Yarpaqları enli-yumurtavari, 4–7 mm uzunluqda, 2-4, 5 mm enində, hər iki tərəfdən qısa tükcüklərlə və vəziciklərlə örtülmüşdür. Çiçək qrupu başcıqlıdır. Çiçək saplaqları kasacıqdan qısa, uzun tüklərlə örtülmüşdür. Kasacıq zəngvari, 3-3,5 mm uzunluqda, uzuntükcüklüdür. Tac ağborulu və bənövşəyi büküşlüdür.
Bioloji, ekoloji və fitosenoloji xüsusiyyətləri
Çiçəkləməsi may-iyul, meyvə əmələgətirməsi iyul-avqust aylarına təsadüf edir. Kserofitdir bitkidir. Orta dağ qurşağında çınqıllı yamaclarda rast gəlinir. Efiryağlı bitkidir və dərman bitkisidir.
Yayılması
Lənkəranın dağlıq hissəsi (Lənkəran rayonu – Buzaçar və Vərgədüz kəndləri ətrafı; Masallı rayonu – Viləşçay dərəsi kəndləri ətrafı; Yardımlı rayonu – Prembel, Daştəpə kəndləri ətrafı) və Diabar ərazisidir (Bizeyir, Qosmolyan, Pirasora, Nisli, Mistan kəndləri ətrafı, Buzurbard dərəsi, Hacıçaydərəsi).
Sayı və tendensiyası
Populyasiyanın təbii bərpası azalır, yeganə lokalitetində mənfi iqlimə və antropogen təsirlərə həssaslıq müşahidə olunur.
Məhdudlaşdırıcı amillər
Əhali tərəfindən intensiv toplanılmasıdır.
Mühafizə tədbirləri
Yayılma yerlərində mühafizə tədbirlərinin həyata keçirilməsi tələb olunur.
İstinadlar
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Trautvetter keklikotu lat Thymus trautvetteri bitkiler aleminin dalamazcicekliler destesinin dalamazkimiler fesilesinin keklikotu cinsine aid bitki novu IUCN Qirmizi Siyahisina gore novun kateqoriyasi ve statusu Populyasiya Nesli kesilmek tehlukesinde olanlar kateqoriyasina aiddir EN A2abc 3bcd B1ab i iii 2ab ii iii Azerbaycanin nadir Qafqazin endemik novudur Trautvetter keklikotuElmi tesnifatDomen EukariotlarKlad DiaphoretickesRanqsiz ArxeplastidlerAlem BitkilerKlad StreptofitlerKlad EmbryophytesKlad Klad Klad Toxumlu bitkilerKlad Cicekli bitkilerKlad Klad Klad Klad AsteridsKlad Deste DalamazciceklilerFesile DalamazkimilerYarimfesile NepetoideaeTriba MentheaeCins KeklikotuNov Trautvetter keklikotuBeynelxalq elmi adiThymus trautvetteri Klokov amp Des Shost Seklin VikiAnbarda axtarisiNCBI 540267Umumi yayilmasiQafqaz StatusuAzerbaycanin nadir ve relikt novudur En A2abc 3bcd B1ab i ii iii 2ab i ii iii Bitdiyi yerOrta dag zolaginda cinqilli yamaclarda bitir Tebii ehtiyatiAzerbaycanda areali dardir Bioloji xususiyyetleriSurunen zoglari olmayan ag kecetuklu yarimkolcuqdur Cicek saplaqli budaqlarin hundurluyu 3 5 sm cicek qrupunun altinda uzun eyilmis tukcuklerle ortulmusdur Yarpaqlari saplaqli olub enli yumurtavari formadadir ve uzunlugu 4 7 mm eni 2 4 mm olub her iki terefden qisa tukcuklerle ve noqteli veziciklerle ortulmusdur Yar paq larin yan damarciqlari uste cixandir Cicek qrupu basciqlidir Cicek sap laqlari kasaciqdan qisa uzun eyilmis tukcuklerle ortulmusdur Kasa cigi zengvari uzunlugu 3 3 5 mm uzun tukcuklu yuxari discikleri kena rinda six tukcukcudur Cicek taci ag borucuqlu ve benovseyi bukukludur V VII aylarinda cicekleyir VII VIII aylarinda meyve verir CoxalmasiTebietde esasen toxum vasitesi ile coxalir Tebii ehtiyatinin deyisilmesi sebebleriBaslica olaraq insan fealiyye tidir BecerilmesiBecerilmesi haqda melumat yoxdur Qisa morfoloji tesviriCicek budaqlari 3 5 sm hundurlukde ag keceli yarimkolcuqdur Yarpaqlari enli yumurtavari 4 7 mm uzunluqda 2 4 5 mm eninde her iki terefden qisa tukcuklerle ve veziciklerle ortulmusdur Cicek qrupu basciqlidir Cicek saplaqlari kasaciqdan qisa uzun tuklerle ortulmusdur Kasaciq zengvari 3 3 5 mm uzunluqda uzuntukcukludur Tac agborulu ve benovseyi bukusludur Bioloji ekoloji ve fitosenoloji xususiyyetleriCiceklemesi may iyul meyve emelegetirmesi iyul avqust aylarina tesaduf edir Kserofitdir bitkidir Orta dag qursaginda cinqilli yamaclarda rast gelinir Efiryagli bitkidir ve derman bitkisidir YayilmasiLenkeranin dagliq hissesi Lenkeran rayonu Buzacar ve Vergeduz kendleri etrafi Masalli rayonu Vilescay deresi kendleri etrafi Yardimli rayonu Prembel Dastepe kendleri etrafi ve Diabar erazisidir Bizeyir Qosmolyan Pirasora Nisli Mistan kendleri etrafi Buzurbard deresi Hacicayderesi Sayi ve tendensiyasiPopulyasiyanin tebii berpasi azalir yegane lokalitetinde menfi iqlime ve antropogen tesirlere hessasliq musahide olunur Mehdudlasdirici amillerEhali terefinden intensiv toplanilmasidir Muhafize tedbirleriYayilma yerlerinde muhafize tedbirlerinin heyata kecirilmesi teleb olunur IstinadlarHemcinin bax