Wikipedia
Quru tısbağaları
Quru tısbağaları (lat. Testudinidae) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin sürünənlər sinfinin tısbağalar dəstəsinə aid heyvan fəsiləsi. Fəsiləyə 11–13 cins, 40 növ daxildir.
| Quru tısbağaları | |
|---|---|
| Elmi təsnifat | |
| Domen: Ranqsız: Amorphea Ranqsız: Obazoa Ranqsız: Opisthokonta Ranqsız: Holozoa Ranqsız: Aləm: Yarımaləm: Klad: ParaHoxozoa Klad: Nephrozoa Tipüstü: Tip: Klad: Olfactores Yarımtip: İnfratip: Klad: Eugnathostomata Klad: Teleostomi Klad: Euteleostomi Klad: Klad: Rhipidistia Klad: Tetrapodomorpha Klad: Eotetrapodiformes Klad: Elpistostegalia Klad: Stegocephalia Sinifüstü: Klad: Reptiliomorpha Klad: Amniota Klad: Sauropsida Sinif: Klad: Eureptilia Klad: Romeriida Klad: Diapsida Klad: Neodiapsida Klad: Sauria Dəstə: Klad: Pan-Cryptodira Yarımdəstə: Klad: Durocryptodira Klad: Pantestudinoidea Fəsiləüstü: Testudinoidea Fəsilə: Quru tısbağaları | |
| Beynəlxalq elmi adı | |
| |
Xariçi görünüşü və ölçüləri
Bəzi tısbağalar kiçik olur və uzunluqları cəmi 12 sm olur. Bəzi növlər isə hətta 1 metr və daha uzun olur.
Yayılması
Onlara Afrika, Asiya, Cənubi Avropa rast gəımək olar. Xüsusi ilə səhra, yarımsəhra, savanna və rütübətli meşələrdə daha çox yayılmışdır.
Tısbağalar uzun ömürlü olurlar. Növündən asılı olaraq 50–100 il yaşaya bilirlər. Bəzi növlər var ki, 150 il yaşayır.
Qidalanması
Əsasən bitkilərlə qidalanırlar. Suya tələbkar olmaması ilə seçilir. Yaşıl otlarla qidalandığı zaman suya ehtiyac duymurlar. İsti yay ayları isə ehtiyac yaranır.
Təsnifat
- cins Amerika quru tısbağası (Chelonoidis)
- Kömür tısbağası (Chelonoidis carbonaria)
- Argentina tısbağası (Chelonoidis chilensis)
- Meşə tısbağası (Chelonoidis denticulata)
- Fil tısbağası (Chelonoidis elephantopus)
- cins Asiya quru tısbağaları (Manouria)
- Qəhvəyi tısbağa (Manouria emys)
- Sıxılmış tısbağa (Manouria impressa)
- cins Quru tısbağaları (Geochelone)
- Ulduzlu tısbağa (Geochelone elegans)
- Bəbir tısbağası (Geochelone pardalis)
- Geochelone sulcata (Geochelone sulcata)
- Birma tısbağası (Geochelone platynota)
- cins Hind quru tısbağaları (Indotestudo)
- Sarıbaş hind tısbağası (Indotestudo elongata)
- Hind tısbağası (Indotestudo travancorica)
- Selebes tısbağası (Indotestudo forstenii)
- cins Madaqaskar tısbağaları (Asterochelys)
- Parlaq tısbağa (Asterochelys radiata)
- Madaqaskar dimdikdöş tısbağa (Asterochelys yniphora)
- cins Nəhəng tısbağalar (Megalochelys)
- Nəhəng tısbağa (Megalochelys gigantea)
- cins Qofer (tısbağa) (Gopherus)
- Səhra qərb qoferi (Gopherus agassizii)
- Texas qofer (Gopherus berlandieri)
- Meksika qofer (Gopherus flavomarginatus)
- Qofer-polifem (Gopherus polyphemus)
- cins Nazik tısbağa (Homopus)
- Homopus boulengeri
- Homopus femoralis
- Homopus aerolatus
- Homopus bergeri
- Homopus signatus
- cins Elastik tısbağalar (Malacochersus)
- Elastik tısbağalar (Malacochersus tornieri)
- cins Hörümçəyəbənzər tısbağa (Pyxis)
- Hörümçəyəbənzər tısbağa (Pyxis arachnoides)
- Nazikquyruq tısbağa (Pyxis planicauda)
- cins Cənubi Afrika ulduzlu tısbağası (Psammobates)
- Geometrin tısbağa (Psammobates geometricus)
- Gözlükü tısbağa (Psammobates oculifer)
- Qozavarı tısbağa (Psammobates tentorius)
- cins Aralıq dənizi tısbağaları (Testudo)
- Kənarlarıdişvari quru tısbağası (Testudo marginata)
- Aralıq dənizi tısbağası (Testudo graeca)
- Balkan tısbağası (Testudo hermanni)
- Misir tısbağası (Testudo kleinmanni)
- cins Kinislər (Kinixys)
- Dişlikli kinis (Kinixys erosa)
- Kinixys homeana
- Hamar tısbağa (Kinixys belliana)
- Kinixys natalensis
- cins Orta asiya tısbağaları (Agrionemys)
- Orta asiya tısbağası (Agrionemys horsfieldi)
- cins † Cylindraspis
- † Rodriges tısbağası (Cylindraspis peltastes)
- † Vosmayer nəhəng tısbağası (Cylindraspis vosmaeri)
- † Cylindraspis indica
- † Cylindraspis inepta
- † Cylindraspis triserrata
İstinadlar
- Fritz U., Havaš P. Checklist of Chelonians of the World. 2007.C. 57. səh. 149–368.
- ZQ Z., Fritz U., Havaš P. Order Testudines: 2013 update (ing.). // Animal Biodiversity: An Outline of Higher-level Classification and Survey of Taxonomic Richness (Addenda 2013) / Z. Zhang 2013.Vol. 3703, Iss. 1. P. 12–14. doi:10.11646/ZOOTAXA.3703.1.4 PMID:26146682