Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
Gözəl telekiya (lat. Telekia speciosa) — bitkilər aləminin astraçiçəklilər dəstəsinin mürəkkəbçiçəklilər fəsiləsinin telekiya cinsinə aid bitki növü. IUCN Qırmızı Siyahısına görə növün kateqoriyası və statusu / Natonal IUCN Status: "Nəsli kəsilməyə həssas olanlar" kateqoriyasına aiddir – VU A2c + 3cd; B2b(ii, iii) c (ii, iii). Azərbaycanın nadir növüdür.
| Gözəl telekiya | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||
| Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Triba: Cins: Növ: Gözəl telekiya | ||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||
| ||||||||
| ||||||||
Qısa morfoloji təsviri
90-200 sm hündürlükdə, çoxillik ot bitkisidir. Yarpaqlar iri, yuxarıdan tünd-yaşıl, demək olar çılpaq, altdan dahasolğun, nazik, zəif tüklənmişdir. Aşağı yarpaqlar qısa saplaqlarda yerləşir, enli-yumurtavari-ürəkvari, ikidişli, sivri şəkildə; yuxarı yarpaqlar isə oturaq, uzunsov-yumurtavari, sivri, sadə ya damişarvari şəkildədir. Çiçək səbətləri iridir. Örtücük 2-2,5(3) sm enində, yarpaqlar iri, tünd-yaşıl, çılpaq uzunsov və ya uzunsov-yumurtavari, küt, başlıqda aralanmışdır. Toxumcaları 4-6 mm uzunluğunda, ensiz-silindrik, çılpaq, şırımlı şəkildə olur.
Bioloji, ekoloji və fitosenoloji xüsusiyyətləri
Çiçəklənmə və meyvəgətirmə dövrü iyul-avqust aylarına təsadüf edir. Toxumla çoxalır. Orta dağ və subalp qurşaqlarının meşələri, hündür otluq və dağ çəmənlərində rast gəlinir, quraqlığa davamlıdır. Drman və dekorativ bitkidir.
Yayılması
Böyük Qafqazın qərb hissəsi (Qax rayonu – İlisu kəndi, Zaqatala rayonu), Kiçik Qafqazın şimal (Gədəbəy rayonu — Qala kəndi; Göygöl rayonu — Murud kəndi, Göygöl ətrafı; Kəlbəcər rayonu — Yuxarı Ayrım kəndi) və mərkəzi hissələri.
Sayı və tendensiyası
Populyasiyanın ehtiyatı azalır. Antropogen təsirlər populyasiyanın azalma tendensiyasını yaradır .
Məhdudlaşdırıcı amillər
Populyasiyanın zəif təkrarlanması və antropogen təsirlər 9otarılma, tapdalanma, əhali tərəfindən yığılması).
Mühafizə tədbirləri
Göygöl və Zaqatala Dövlət Təbiət Qoruuqlarında qorunur. Yayıldığı ərazilrin tam qorunması, introduksiyası təklif olunur.
İstinadlar
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Gozel telekiya lat Telekia speciosa bitkiler aleminin astracicekliler destesinin murekkebcicekliler fesilesinin telekiya cinsine aid bitki novu IUCN Qirmizi Siyahisina gore novun kateqoriyasi ve statusu Natonal IUCN Status Nesli kesilmeye hessas olanlar kateqoriyasina aiddir VU A2c 3cd B2b ii iii c ii iii Azerbaycanin nadir novudur Gozel telekiyaElmi tesnifatDomen EukariotlarKlad DiaphoretickesRanqsiz ArxeplastidlerAlem BitkilerKlad StreptofitlerKlad EmbryophytesKlad Klad Klad Toxumlu bitkilerKlad Cicekli bitkilerKlad Klad Klad Klad AsteridsKlad Deste AstraciceklilerFesile MurekkebciceklilerYarimfesile AsteroideaeTriba Cins TelekiyaNov Gozel telekiyaBeynelxalq elmi adiTelekia speciosa Baumg Sekil axtarisiNCBI 56539EOL 6260010Qisa morfoloji tesviri90 200 sm hundurlukde coxillik ot bitkisidir Yarpaqlar iri yuxaridan tund yasil demek olar cilpaq altdan dahasolgun nazik zeif tuklenmisdir Asagi yarpaqlar qisa saplaqlarda yerlesir enli yumurtavari urekvari ikidisli sivri sekilde yuxari yarpaqlar ise oturaq uzunsov yumurtavari sivri sade ya damisarvari sekildedir Cicek sebetleri iridir Ortucuk 2 2 5 3 sm eninde yarpaqlar iri tund yasil cilpaq uzunsov ve ya uzunsov yumurtavari kut basliqda aralanmisdir Toxumcalari 4 6 mm uzunlugunda ensiz silindrik cilpaq sirimli sekilde olur Bioloji ekoloji ve fitosenoloji xususiyyetleriCiceklenme ve meyvegetirme dovru iyul avqust aylarina tesaduf edir Toxumla coxalir Orta dag ve subalp qursaqlarinin meseleri hundur otluq ve dag cemenlerinde rast gelinir quraqliga davamlidir Drman ve dekorativ bitkidir YayilmasiBoyuk Qafqazin qerb hissesi Qax rayonu Ilisu kendi Zaqatala rayonu Kicik Qafqazin simal Gedebey rayonu Qala kendi Goygol rayonu Murud kendi Goygol etrafi Kelbecer rayonu Yuxari Ayrim kendi ve merkezi hisseleri Sayi ve tendensiyasiPopulyasiyanin ehtiyati azalir Antropogen tesirler populyasiyanin azalma tendensiyasini yaradir Mehdudlasdirici amillerPopulyasiyanin zeif tekrarlanmasi ve antropogen tesirler 9otarilma tapdalanma ehali terefinden yigilmasi Muhafize tedbirleriGoygol ve Zaqatala Dovlet Tebiet Qoruuqlarinda qorunur Yayildigi erazilrin tam qorunmasi introduksiyasi teklif olunur IstinadlarHemcinin bax