fbpx
Wikipedia

Tekumse Konfederasiyası

Tekumse KonfederasiyasıABŞ-ın şimal-qərbində 19-cu əsrin əvvəlində mövcud olmuş hindu qəbilələrinin birliyi. Konfederasiyanın hədəfi ABŞ istilasına qarşı mübarizə idi.

Tarixi

Şimal-Qərb müharibəsi nəticəsində Qrinvill anlaşması imzalanır. Bu anlaşmadan müharibədə iştirak edən qəbilələr bölgəni tərk edirlər. Bir çoxu isə Mayami ərazisinə köçərək burada yeni məskənlər salırlar. 1806-ci ildə şauni qəbiləsində Lalaventika adlı birisi özünü peyğəmbər elan edir. Onun dini baxışlarına görə hindu qəbilələri öz aralarında toqquşmalara son qoymalı, ağlarla heç bir əlaqə saxlamamalı idilər. Belə ki, o, bütün bəlaların ağlardan gəldiyini bildirirdi. Üstəlik ağlardan spirtli içki, paltar və ərzaq almağa qadağa qoyur. O öz adını dəyişərək Tenskvatava adlandırır. Bu şauni dilində "açıq qapı" mənasını verir.

 
Tenskvatava

1806-cı ildən onun tərəfdarları getdikcə artır. Onlar ağlarla əlaqə yaradan hinduları öldürürlər. Bölgədə yaşayan hindu qəbilələri ABŞ-la müharibə edərək öz torpaqlarını qorumaq istəyində idilər, amma aralarında şauni qəbiləsinin başçısı, "Qara Nal" müharibə etməyi mənasız hesab edirdi. Bu səbəblə ordu lideri olan Tekumsedən ərazini tərk etməsini istəyir. Tekumse Tenskvatavanın qardaşı idi. Potavatone qəbilə başçısı Uinamak Tenskvatava və Tekumseni öz ərazisinə dəvət edir. Onlar indiki İndiana ştatının ərazisindəki Profektstaun şəhərini salırlar.

Peyğəmbər şəhəri Uobaş və Tippekanu çayları arasında yerləşirdi. Tekumse, müharibə təcrübəsi yüksək olması səbəbindən, orduya rəhbər seçilir. Onun liderlik bacarığı var idi və bütün şimal və şimal-qərb ərazilərində yaşayan qəbilələri birləşdirmək arzusunda idi. O, müəyyən zaman ərzində şauni, delavar, foks, kikapu, vea, mayami, ottava, piankaşo, minqo, seneka, odjibve, çikakioqa, çeroki və vayondoti qəbilələrini birləşdirməyə nail olur. Bu birlik tarixə Tekumse Konfederasiyasi kimi düşür. Tekumsenin 3 minlik ordusu köhnə şimal-qərb ərazilərinə yerləşdi.

ABŞ-la münaqişə

30 sentyabr 1809-cu ildə Fort-Ueyndə hindularla Harrison arasında imzalanmış müqaviləyə görə ABŞ-a 12000 km² ərazi satılır. Bu anlaşmanı Tekumse tanımayaraq müqavilənin prezident tərəfindən təsdiqlənməməsini istəyir. Əks halda konfederasiyanın Britaniya ilə birgə ABŞ-a qarşı müharibəyə qoşulacağını bildirir. Tekumse cənub ərazilərində yaşayan hindu qəbilələrini birliyə dəvət etmək istəyir. Əvvəlcə Harrisonla 1811-ci ilin avqust ayında danışıq aparır. Bütün anlaşılmazlıqların həllinin mümkün olduğunu bildirərək vaxt qazamaq istəyir. Beş hindu qəbiləsi ilə danışıqlar üçün cənuba yollanır. Bu hadisədən xəbər tutan Harrison ümumilikdə 1200 əsgər toplaya bilir. Tekumse getməzdən əvvəl birlik üzvlərinə ABŞ-la toqquşmanı qadağan edir. Ancaq bəzi hindu döyüşçüləri Profetstaun şəhəri yaxınlığında yeləşən yaşayış məntəqələrinə basqınlar təşkil edirdilər. Bu, Harrison üçün bəhanə olur. 7 noyabr 1811-ci ildə Tekumsesiz qalan hindu ordusu qəfil hücum təşkil edərək ABŞ ordusuna zərbə vurmaq istəyir. Tippeka döyüşündə hindular məğlub olur. Harrison hücum edərək hinduları öldürür və şəhəri yandırır.

Yekun

Bu məğlubiyyətdən sonra konfederasiya əvvəlki nüfuzunu itirir. Tenskvatavanın tərəfdarları onu tərk edir. Ona olan inam azalır. Tekumse Britaniya ilə ittifaqa girərək ABŞ-a qarşı vuruşur. Detroytun alınmasında konfederasiya qüvvələri də iştirak edir. İngilislər Tekumseni briqada generalı təyin edirlər. 1812-ci il müharibəsində ittifaq qüvvələri fəal iştirak edir. 1813-cü ildə Temza çayı sahilində Tekumse öldürülür. Bununla da hindu birliyi tədricən dağılır.

İstinadlar

  1. "Tecumseh's Confederation". İstifadə tarixi: 2009-03-09. (#parameter_ignored_suggest)[ölü keçid]

tekumse, konfederasiyası, abş, şimal, qərbində, əsrin, əvvəlində, mövcud, olmuş, hindu, qəbilələrinin, birliyi, konfederasiyanın, hədəfi, abş, istilasına, qarşı, mübarizə, tekumse, mündəricat, tarixi, abş, münaqişə, yekun, istinadlartarixi, redaktəşimal, qərb,. Tekumse Konfederasiyasi ABS in simal qerbinde 19 cu esrin evvelinde movcud olmus hindu qebilelerinin birliyi Konfederasiyanin hedefi ABS istilasina qarsi mubarize idi 1 Tekumse Mundericat 1 Tarixi 2 ABS la munaqise 3 Yekun 4 IstinadlarTarixi RedakteSimal Qerb muharibesi neticesinde Qrinvill anlasmasi imzalanir Bu anlasmadan muharibede istirak eden qebileler bolgeni terk edirler Bir coxu ise Mayami erazisine kocerek burada yeni meskenler salirlar 1806 ci ilde sauni qebilesinde Lalaventika adli birisi ozunu peygember elan edir Onun dini baxislarina gore hindu qebileleri oz aralarinda toqqusmalara son qoymali aglarla hec bir elaqe saxlamamali idiler Bele ki o butun belalarin aglardan geldiyini bildirirdi Ustelik aglardan spirtli icki paltar ve erzaq almaga qadaga qoyur O oz adini deyiserek Tenskvatava adlandirir Bu sauni dilinde aciq qapi menasini verir Tenskvatava 1806 ci ilden onun terefdarlari getdikce artir Onlar aglarla elaqe yaradan hindulari oldururler Bolgede yasayan hindu qebileleri ABS la muharibe ederek oz torpaqlarini qorumaq isteyinde idiler amma aralarinda sauni qebilesinin bascisi Qara Nal muharibe etmeyi menasiz hesab edirdi Bu sebeble ordu lideri olan Tekumseden erazini terk etmesini isteyir Tekumse Tenskvatavanin qardasi idi Potavatone qebile bascisi Uinamak Tenskvatava ve Tekumseni oz erazisine devet edir Onlar indiki Indiana statinin erazisindeki Profektstaun seherini salirlar Peygember seheri Uobas ve Tippekanu caylari arasinda yerlesirdi Tekumse muharibe tecrubesi yuksek olmasi sebebinden orduya rehber secilir Onun liderlik bacarigi var idi ve butun simal ve simal qerb erazilerinde yasayan qebileleri birlesdirmek arzusunda idi O mueyyen zaman erzinde sauni delavar foks kikapu vea mayami ottava piankaso minqo seneka odjibve cikakioqa ceroki ve vayondoti qebilelerini birlesdirmeye nail olur Bu birlik tarixe Tekumse Konfederasiyasi kimi dusur Tekumsenin 3 minlik ordusu kohne simal qerb erazilerine yerlesdi ABS la munaqise Redakte30 sentyabr 1809 cu ilde Fort Ueynde hindularla Harrison arasinda imzalanmis muqavileye gore ABS a 12000 km erazi satilir Bu anlasmani Tekumse tanimayaraq muqavilenin prezident terefinden tesdiqlenmemesini isteyir Eks halda konfederasiyanin Britaniya ile birge ABS a qarsi muharibeye qosulacagini bildirir Tekumse cenub erazilerinde yasayan hindu qebilelerini birliye devet etmek isteyir Evvelce Harrisonla 1811 ci ilin avqust ayinda danisiq aparir Butun anlasilmazliqlarin hellinin mumkun oldugunu bildirerek vaxt qazamaq isteyir Bes hindu qebilesi ile danisiqlar ucun cenuba yollanir Bu hadiseden xeber tutan Harrison umumilikde 1200 esger toplaya bilir Tekumse getmezden evvel birlik uzvlerine ABS la toqqusmani qadagan edir Ancaq bezi hindu doyusculeri Profetstaun seheri yaxinliginda yelesen yasayis menteqelerine basqinlar teskil edirdiler Bu Harrison ucun behane olur 7 noyabr 1811 ci ilde Tekumsesiz qalan hindu ordusu qefil hucum teskil ederek ABS ordusuna zerbe vurmaq isteyir Tippeka doyusunde hindular meglub olur Harrison hucum ederek hindulari oldurur ve seheri yandirir Yekun RedakteBu meglubiyyetden sonra konfederasiya evvelki nufuzunu itirir Tenskvatavanin terefdarlari onu terk edir Ona olan inam azalir Tekumse Britaniya ile ittifaqa girerek ABS a qarsi vurusur Detroytun alinmasinda konfederasiya quvveleri de istirak edir Ingilisler Tekumseni briqada generali teyin edirler 1812 ci il muharibesinde ittifaq quvveleri feal istirak edir 1813 cu ilde Temza cayi sahilinde Tekumse oldurulur Bununla da hindu birliyi tedricen dagilir Istinadlar Redakte Tecumseh s Confederation Istifade tarixi 2009 03 09 parameter ignored suggest olu kecid Menbe https az wikipedia org w index php title Tekumse Konfederasiyasi amp oldid 5983159, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.