Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
1991–1992-ci illərdə Gürcüstanda dövlət çevrilişi və ya Tbilisi müharibəsi — Sovet İttifaqının süqutundan sonra yeni müstəqillik qazanmış Gürcüstan Respublikasında 22 dekabr 1991-ci ildən 6 yanvar 1992-ci ilə qədər baş vermiş daxili hərbi münaqişə. Gürcüstanda vətəndaş müharibəsinə səbəb olan çevriliş 1991-ci ilin sonunda Tenqiz Kitovani, Caba İoseliani və Tengiz Siquanın rəhbərliyi altında birləşmiş bir neçə yarımhərbi təşkilata qarşı Milli Qvardiyanın prezident Zviad Qamsaxurdiyaya sadiq fraksiyalarını toqquşdurdu.
| Gürcüstanda dövlət çevrilişi | |||
|---|---|---|---|
| Gürcüstan vətəndaş müharibəsi | |||
 Çevrilişdən sonra Parlament binasının daxili bağçası | |||
| Tarix | 22 dekabr 1991 - 6 yanvar 1992 | ||
| Yeri | Tbilisi və Rustavi, Gürcüstan | ||
| Nəticəsi |
| ||
| Münaqişə tərəfləri | |||
| |||
| Komandan(lar) | |||
| |||
| Tərəflərin qüvvəsi | |||
| |||
| Ümumi itkilər | |||
| |||
Tbilisi müharibəsi, Qamsaxurdiyanın bunkerdə təcrid olunduğu Gürcüstan Parlamenti binasının mühasirəyə alındığı Tbilisinin əsas küçəsi olan Rustaveli prospektində iki həftə davam edən şiddətli döyüşlərdən sonra Gürcüstanın demokratik yolla seçilmiş ilk prezidentinin sürgün edilməsi ilə başa çatdı. Qamsaxurdiyanın süqutundan sonra Kitovani, İoseliani və Siquanın başçılıq etdiyi Hərbi Şura Tbilisidə hakimiyyəti ələ keçirdi və hakimiyyəti ona təhvil vermək üçün sonuncu Sovet Xarici İşlər Naziri Eduard Şevardnadzenin geri qayıtmasını təmin etdi. Vətəndaş müharibəsi zamanı devrilmiş prezidentin tərəfdarları onu hakimiyyətə qaytarmaq üçün uğursuz üsyan qaldırdılar. Şevardnadze tədricən Kitovani və İoselianidən uzaqlaşmağa başladı və 2003-cü ildə "Qızılgül inqilabı"nda hakimiyyətdən uzaqlaşdırılana qədər ölkəni idarə etdi.
2005-ci ildə Gürcüstan parlamenti 1991–1992-ci illər hadisələrini "konstitusiyaya zidd silahlı dövlət çevrilişi" kimi pisləyən qətnamə qəbul edib. Qafqaz Araşdırma Resurs Mərkəzlərinin 2020-ci il sorğusuna əsasən, gürcülərin 76%-i çevrilişin Gürcüstan üçün pis olduğunu düşünür.
İstinadlar
- "საქართველოს პარლამენტის დადგენილება 1991–92 წლების დეკემბერ-იანვრის მოვლენების სამართლებრივი შეფასების შესახებ". Matsne of Georgia. March 22, 2005. October 31, 2023 tarixində . İstifadə tarixi: January 17, 2024.
- "2020 CRRC poll" (PDF). The Caucasus Research Resource Centers. 2020. May 3, 2023 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: March 31, 2023.
Ədəbiyyat
- Asatiani, Nodar; Janelidze, Otar. History of Georgia. Tbilissi: Publishing House Petite. 2009. ISBN .
- Dawisha, Karen; Parrott, Bruce. Russia and the New States of Eurasia. New York: Cambridge University Press. 1994.
- Demetriou, Spyros. Politics from the Barrel of a Gun: Small Arms Proliferation and Conflict in the Republic of Georgia (1989–2001). Geneva: The Small Arms Survey. November 2002.
- "Conflict in Georgia – Human Rights Violations by the Government of Zviad Gamsakhurdia". Helsinki Watch. Human Rights Watch. 27 December 1991.
- Jones, Stephen. Georgia: A Political History Since Independence. London: I.B. Tauris. 2013. ISBN .
- Tsomaia, Leila. პრეზიდენტ ზვიად გამსახურდიას ხელისუფლების დამხობა [The Overthrow of the Freedom of President Zviad Gamsakhurdia] (gürcü). Tbilissi. 2018. ISBN .
- Wheatley, Jonathan. Georgia from National Awakening to Rose Revolution: Delayed Transition in the Former Soviet Union. Ashgate Publishing, Ltd. 2005. ISBN .
Xarici keçidlər
- თბილისის ომი – 1991 – პარლამენტის შენობა on YouTube
- Georgia – The Struggle for Control on Country-Studies.com
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
1991 1992 ci illerde Gurcustanda dovlet cevrilisi ve ya Tbilisi muharibesi Sovet Ittifaqinin suqutundan sonra yeni musteqillik qazanmis Gurcustan Respublikasinda 22 dekabr 1991 ci ilden 6 yanvar 1992 ci ile qeder bas vermis daxili herbi munaqise Gurcustanda vetendas muharibesine sebeb olan cevrilis 1991 ci ilin sonunda Tenqiz Kitovani Caba Ioseliani ve Tengiz Siquanin rehberliyi altinda birlesmis bir nece yarimherbi teskilata qarsi Milli Qvardiyanin prezident Zviad Qamsaxurdiyaya sadiq fraksiyalarini toqqusdurdu Gurcustanda dovlet cevrilisiGurcustan vetendas muharibesiCevrilisden sonra Parlament binasinin daxili bagcasiTarix 22 dekabr 1991 6 yanvar 1992Yeri Tbilisi ve Rustavi GurcustanNeticesi Qamsaxurdiya hokumetinin suqutu ve onun surgun edilmesi Herbi Sura hakimiyyeti ele kecirir Gurcustan vetendas muharibesi baslayirMunaqise terefleriGurcustan Milli Qvardiyasi Black Pantyhose batalyonu Lemi Desteklenir Ickeriya Ruminiyali muzdlular Milli Qvardiyanin usyanci qruplari Mxedrioni Tetri Artsivi Merab Kostava cemiyyeti Efqanlar Birliyi Yanvarin 2 de asagidakilarla evez edilib Herbi Sura Desteklenir Komandan lar Zviad Qamsaxurdiya Tenqiz Kitovani Tengiz Siqua Caba Ioseliani Vaji AdamiyaTereflerin quvvesi1 000 4 000 2 000 600 5 000Umumi itkiler113 olu 700 e yaxin yarali Tbilisi muharibesi Qamsaxurdiyanin bunkerde tecrid olundugu Gurcustan Parlamenti binasinin muhasireye alindigi Tbilisinin esas kucesi olan Rustaveli prospektinde iki hefte davam eden siddetli doyuslerden sonra Gurcustanin demokratik yolla secilmis ilk prezidentinin surgun edilmesi ile basa catdi Qamsaxurdiyanin suqutundan sonra Kitovani Ioseliani ve Siquanin basciliq etdiyi Herbi Sura Tbiliside hakimiyyeti ele kecirdi ve hakimiyyeti ona tehvil vermek ucun sonuncu Sovet Xarici Isler Naziri Eduard Sevardnadzenin geri qayitmasini temin etdi Vetendas muharibesi zamani devrilmis prezidentin terefdarlari onu hakimiyyete qaytarmaq ucun ugursuz usyan qaldirdilar Sevardnadze tedricen Kitovani ve Ioselianiden uzaqlasmaga basladi ve 2003 cu ilde Qizilgul inqilabi nda hakimiyyetden uzaqlasdirilana qeder olkeni idare etdi 2005 ci ilde Gurcustan parlamenti 1991 1992 ci iller hadiselerini konstitusiyaya zidd silahli dovlet cevrilisi kimi pisleyen qetname qebul edib Qafqaz Arasdirma Resurs Merkezlerinin 2020 ci il sorgusuna esasen gurculerin 76 i cevrilisin Gurcustan ucun pis oldugunu dusunur Istinadlar საქართველოს პარლამენტის დადგენილება 1991 92 წლების დეკემბერ იანვრის მოვლენების სამართლებრივი შეფასების შესახებ Matsne of Georgia March 22 2005 October 31 2023 tarixinde Istifade tarixi January 17 2024 2020 CRRC poll PDF The Caucasus Research Resource Centers 2020 May 3 2023 tarixinde PDF Istifade tarixi March 31 2023 Edebiyyat Asatiani Nodar Janelidze Otar History of Georgia Tbilissi Publishing House Petite 2009 ISBN 978 9941906367 Dawisha Karen Parrott Bruce Russia and the New States of Eurasia New York Cambridge University Press 1994 Demetriou Spyros Politics from the Barrel of a Gun Small Arms Proliferation and Conflict in the Republic of Georgia 1989 2001 Geneva The Small Arms Survey November 2002 Conflict in Georgia Human Rights Violations by the Government of Zviad Gamsakhurdia Helsinki Watch Human Rights Watch 27 December 1991 Jones Stephen Georgia A Political History Since Independence London I B Tauris 2013 ISBN 978 1784530853 Tsomaia Leila პრეზიდენტ ზვიად გამსახურდიას ხელისუფლების დამხობა The Overthrow of the Freedom of President Zviad Gamsakhurdia gurcu Tbilissi 2018 ISBN 978 9941805134 Wheatley Jonathan Georgia from National Awakening to Rose Revolution Delayed Transition in the Former Soviet Union Ashgate Publishing Ltd 2005 ISBN 0754645037 Xarici kecidlerთბილისის ომი 1991 პარლამენტის შენობა on YouTube Georgia The Struggle for Control on Country Studies com