fbpx
Wikipedia

Talış-Muğan Muxtar Respublikası

Talış-Muğan Respublikası və ya Talış-Muğan Muxtar Respublikası — 1993-cü ildə Azərbaycanın tərkibində yaradılmış qondarma muxtar respublika.

Toлыш-Mығонә Mыxторә Рeспубликә
Talış-Muğan Muxtar Respublikası
21 iyun, 199323 avqust, 1993
Bayrağı
Dövlətin iddia etdiyi ərazilər
StatusuTanınmayan dövlət
Paytaxtı
və ən böyük şəhəri
Lənkəran
Rəsmi dilləritalışca, azərbaycanca
Dini
İslam
İdarəetmə formasıMuxtar Respublika
• Prezidenti
Ələkrəm Hümbətov
Tarixi 
• Yaranması
21 iyun, 1993
• Süqutu
23 avqust, 1993
Ərazisi
• Ümumi
4659
Sələfi
Xələfi

1993-cü ilin iyununda ölkənin cənubundakı beş rayonun ərazisində yaradılmış, qərargahı Lənkəran şəhərində yerləşən hərbi briqada tərəfindən nəzarət edilirdi. Faktiki olaraq, 1993-cü ilin avqustunda süqut etdi. Talış-Muğan Respublikasının yaradılmasının ilk təşəbbüskarı Azərbaycan Xalqlarının Bərabərlik Partiyası olmuşdur. Həmin partiyanın ilk əvvəl Talış Milli Partiyası kimi yaradılmışdır. Tomas de Vaalın fikrincə Ələkrəm Hümbətovun bu addımında məqsəd Ayaz Mütəllibovu hakimiyyətə yenidən qaytarmaq idi. Buna baxmayaraq, Lənkəran, Astara, Masallı, Lerik, Yardımlı, Cəlilabad və Biləsuvar rayonlarının əhalisi Ələkrəm Hümmətovun, eləcə də onun azsaylı tərəfdarlarının niyyətlərini rədd etmişdilər.

Zəmin

SSRİ-də Yenidənqurma illəri dəyişikliklər barədə illüziyaya səbəb oldu. Talışların yenidən öz qəzetləri peyda oldu, "Avesta" mədəni cəmiyyəti yarandı və Talış muxtariyyətini bərpa etmək məqsədi daşıyan Talış Milli Partiyası yaradıldı. 1980-ci illərin ikinci yarısında talışlar dəfələrlə Sov. İKP MK-ya müraciət edərək onlara muxtariyyət verilməsini xahiş etmişdilər. SSRİ-nin dağılmasından sonra AXC-nin Lənkəran bölməsinin liderləri polkovnik Ələkrəm Hümbətov və şair Əli Nasir AXC-nin proqramına Talış Muxtar Respublikasının elan edilməsi tələbini daxil etdilər. Bu haqda kitab yazan Sultan Məmmədov kitabında Talış Muğan Respublikasının yaradılmasının bir başa Moskva ilə əlaqəsi olduğunu təsdiq edirdi. Həmin dövrdə Astara rayonunda Raykom Katibi vəzifəsində çalışan Sultan Məmmədov yazır:

  Əlikram Hümbətov 600 nəfər gənc peşə məktəbi şagirdi ilə Astaraya gələrək mitinq keçirirdi. Astara əhalisi bu mitinqi Qarabağa dəstək olmaq üçün olduğunu düşünürdü. Lakin Əlikram Hümbətov və dəstəsi Astaradakı hakimiyyəti devirmək üçün gəlmişdi. Onun məqsədini başa düşən Katib bir-başa buranın milis və sərhəd qüvvələrinin komandiri Kronenkoya zəng edir və ondan bu vəziyyətin dayandırmasını istəyir. Amma Kronenko Moskovadan dəqiq əmr aldığını və onlara toxunulmayacağını söyləyir. Bu səfər Katib Qorbaçovla əlaqə saxlayır. Qorbaçovda katibə təslim ol əmrini verir. Gərginliyə baxmayaraq katib Astaradaki talış əhalisini gerçəklərdən xəbərdar edir. Astara talışları Əlikram və dəstəsini silah gücünə rayondan çıxarır. Sonraki hadisələrdədə Astara silahlı üsyan qaldıraraq qondarma Talış Muğan Respublikasının tərkibindən çıxır və özünü azad şəhər elan edir.  

Əlikram Hümbətov ANS kanalına verdiyi müsahibədə Astara talışlarını terrorçu adlandırır. Sultan Məmmədov Talış dövlətinin yaradılmasını əslində Qorbaçov və havadarlarının SSRİ-ni dağıtmağın ilk mərhələsi hesab edir.

İstinadlar

  1. Azərbaycan Respublikasının Lənkəran, Astara, Masallı, Lerik, Yardımlı rayonlarında yaranmış vəziyyət haqqında
  2. Tomas de Vaal, Qarabağ: Ermənistan və Azərbaycan sülh və savaş yollarında, NYU Press, 2004
  3. Azərbaycan Respublikasının Lənkəran, Astara, Masallı, Lerik, Yardımlı, Cəlilabad və Biləsuvar rayonlarında yaranmış vəziyyət haqqında
  4. Yaddaş müharibəsi: Zaqafqaziyada miflər, identiklik və siyasət V. A. Şnirelman, səh 118

Xarici keçidlər

  • "Xainlər" Filmi

talış, muğan, muxtar, respublikası, məqalənin, bəzi, məlumatlarının, mənbəsi, göstərilməmişdir, daha, ətraflı, məlumat, üçün, məqalənin, müzakirə, səhifəsinə, baxa, məqaləyə, uyğun, formada, mənbələr, əlavə, edib, vikipediyanı, zənginləşdirə, bilərsiniz, avqus. Bu meqalenin bezi melumatlarinin menbesi gosterilmemisdir Daha etrafli melumat ucun meqalenin muzakire sehifesine baxa ve meqaleye uygun formada menbeler elave edib Vikipediyani zenginlesdire bilersiniz avqust 2021 Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Talis Mugan Respublikasi 1 ve ya Talis Mugan Muxtar Respublikasi 1993 cu ilde Azerbaycanin terkibinde yaradilmis qondarma muxtar respublika Tolysh Mygonә Myxtorә RespublikәTalis Mugan Muxtar Respublikasi21 iyun 1993 23 avqust 1993BayragiDovletin iddia etdiyi erazilerStatusuTaninmayan dovletPaytaxtive en boyuk seheriLenkeranResmi dilleritalisca azerbaycancaDiniIslamIdareetme formasiMuxtar Respublika PrezidentiElekrem HumbetovTarixi Yaranmasi21 iyun 1993 Suqutu23 avqust 1993Erazisi Umumi4659Selefi XelefiAzerbaycan Azerbaycan1993 cu ilin iyununda olkenin cenubundaki bes rayonun erazisinde yaradilmis qerargahi Lenkeran seherinde yerlesen herbi briqada terefinden nezaret edilirdi Faktiki olaraq 1993 cu ilin avqustunda suqut etdi Talis Mugan Respublikasinin yaradilmasinin ilk tesebbuskari Azerbaycan Xalqlarinin Beraberlik Partiyasi olmusdur Hemin partiyanin ilk evvel Talis Milli Partiyasi kimi yaradilmisdir Tomas de Vaalin fikrince Elekrem Humbetovun bu addiminda meqsed Ayaz Mutellibovu hakimiyyete yeniden qaytarmaq idi 2 Buna baxmayaraq Lenkeran Astara Masalli Lerik Yardimli Celilabad ve Bilesuvar rayonlarinin ehalisi Elekrem Hummetovun elece de onun azsayli terefdarlarinin niyyetlerini redd etmisdiler 3 Zemin RedakteSSRI de Yenidenqurma illeri deyisiklikler barede illuziyaya sebeb oldu Talislarin yeniden oz qezetleri peyda oldu Avesta medeni cemiyyeti yarandi ve Talis muxtariyyetini berpa etmek meqsedi dasiyan Talis Milli Partiyasi yaradildi 1980 ci illerin ikinci yarisinda talislar defelerle Sov IKP MK ya muraciet ederek onlara muxtariyyet verilmesini xahis etmisdiler SSRI nin dagilmasindan sonra AXC nin Lenkeran bolmesinin liderleri polkovnik Elekrem Humbetov ve sair Eli Nasir AXC nin proqramina Talis Muxtar Respublikasinin elan edilmesi telebini daxil etdiler 4 Bu haqda kitab yazan Sultan Memmedov kitabinda Talis Mugan Respublikasinin yaradilmasinin bir basa Moskva ile elaqesi oldugunu tesdiq edirdi Hemin dovrde Astara rayonunda Raykom Katibi vezifesinde calisan Sultan Memmedov yazir Elikram Humbetov 600 nefer genc pese mektebi sagirdi ile Astaraya gelerek mitinq kecirirdi Astara ehalisi bu mitinqi Qarabaga destek olmaq ucun oldugunu dusunurdu Lakin Elikram Humbetov ve destesi Astaradaki hakimiyyeti devirmek ucun gelmisdi Onun meqsedini basa dusen Katib bir basa buranin milis ve serhed quvvelerinin komandiri Kronenkoya zeng edir ve ondan bu veziyyetin dayandirmasini isteyir Amma Kronenko Moskovadan deqiq emr aldigini ve onlara toxunulmayacagini soyleyir Bu sefer Katib Qorbacovla elaqe saxlayir Qorbacovda katibe teslim ol emrini verir Gerginliye baxmayaraq katib Astaradaki talis ehalisini gerceklerden xeberdar edir Astara talislari Elikram ve destesini silah gucune rayondan cixarir Sonraki hadiselerdede Astara silahli usyan qaldiraraq qondarma Talis Mugan Respublikasinin terkibinden cixir ve ozunu azad seher elan edir Elikram Humbetov ANS kanalina verdiyi musahibede Astara talislarini terrorcu adlandirir Sultan Memmedov Talis dovletinin yaradilmasini eslinde Qorbacov ve havadarlarinin SSRI ni dagitmagin ilk merhelesi hesab edir Istinadlar Redakte Azerbaycan Respublikasinin Lenkeran Astara Masalli Lerik Yardimli rayonlarinda yaranmis veziyyet haqqinda Tomas de Vaal Qarabag Ermenistan ve Azerbaycan sulh ve savas yollarinda NYU Press 2004 Azerbaycan Respublikasinin Lenkeran Astara Masalli Lerik Yardimli Celilabad ve Bilesuvar rayonlarinda yaranmis veziyyet haqqinda Yaddas muharibesi Zaqafqaziyada mifler identiklik ve siyaset V A Snirelman seh 118Xarici kecidler Redakte Xainler FilmiMenbe https az wikipedia org w index php title Talis Mugan Muxtar Respublikasi amp oldid 5962762, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.