Azərbaycanca
සිංහල
Türkçe
Telekomnukasiya
Türkmənistan rabitə infrastrukturunun ilk elementləri Rusiyanın tərkibinə daxil olduqdan sonra baş vermişdir. 1900-cü ildə Türkmənistan ərazisində 26 poçt və telekommunikasiya müəssisəsi var idi. Rusiyanın tərkibinə daxil olmamışdan əvvəl Türkmənistanda şəhərlərarası rabitə yox idi. Məhz sovet hakimiyyəti illərində kabel və radiorele xətləri çəkilməyə başlanmışdır.1965 -1980-cı illərdə şəhər telefon şəbəkəsinin ümumi tutumu 3,6 dəfə artmışdır.1981-ci ilə isə telefon nömrələrinin sayı 113 minə çatmışdır. Bu illərdə ölkənin ərazisində kolxoz və sovxozların artması ilə kənd rabitəsi inkişaf etmişdir.
Hazırda Türkmənistanda beynəlxalq rabitənin yeganə provayderi Rabitə Nazirliyinin "Türkməntelekom" Dövlət Elektrikrabitə kompaniyasıdır. Kompaniya ABŞ (MCIWorldCom), İtaliya(Palermo), Rusiya ilə peyk rabitə kanalını təmin edir. Şəhər telefon rabitəsi əsasən Alcatel və Simens istehsalı olan rəqəmsal telefon stansiyaları ilə təmin edilmişdir. Kənd yerlərində isə sovet vaxtından qalan ATS-lər fəaliyyət göstərir. lokal şəbəkələr yaradılan ölkənin elmi və tədris institutlarına "ümumdünya torundan" məlumatların ötürülməsi üçün "Türkməntelekom" peyk antenalarını quraşdırmış və stansiyaları təmir etdirmişdir. Türkmənistan Rabitə Nazirliyinin mütəxəssisləri Dövlət bayrağı günü və prezidentin ad günü ilə əlaqədar Aşqabad-Türkmənbaşı-Balkanabad fiber-optik xəttini istismara vermişlər. 622 kilometrlik fiber-optik xəttin tikinti və montaj işləri xarici mütəxəssislərin iştirakı ilə yüksək səviyyədə başa çatmışdır. Bu xətt Göytəpə,Baharlı, Arkman və Sərdar rayonlarını yüksək keyfiyyətli rabitə ilə təmin edəcək. Bununla yanaşı başqa ölkələrlə dünya səviyyəsində telefon rabitəsi qurulacaq.
Mobil
Hazırda Türkmənistanda vahid peycinq- mobil rabitə operatoru fəaliyyət göstərir. İlk dəfə 1994-cü ildə bazarda ortaya çıxmış və "Barash Communication Technologies Limited,İnc" Amerika kompaniyası kimi 10 il müddətində Türkmənistan ərazisində peycinq və şanvarı rabitə xidməti göstərmək üçün eksklüziv hüquq almışdır. 8 ildən sonra isə kompaniyanın abunəçilərinin sayı 3000-4000-nə çatmışdır. Belə ki, ölkənin coğrafi mövqeyini nəzərə alaraq onu da qeyd etmək lazımdır ki, mobil rabitənin ancaq böyük şəhərləri əhatə etməyə imkanı var.
İnternet
Türkmənistanda internet ilk dəfə 1993-cü ildə Türkmənistan Elmlər Akademiyasının "SİBİS" İnformasiya bürosunun San-Diyeqo Kaliforniya Universiteti ilə əməkdaşlığı nəticəsində fəaliyyətə başlamışdır. Məhz "SİBİS" mərkəzində ABŞ-dən göndərilən ilk elektron göndəriş alınmışdır. 1998-ci ildən internetdən kommersiya məqsədilə istifadə edilməyə başlandı. 2000-ci ilədək Türkmənistanda bir neçə provayder fəaliyyət göstərməyə başladı,lakin lisenziyalaşma ilə bağlı yeni qanunun qəbul olunmasından sonra onların fəaliyyəti dayandırılmışdır. Lisenziyalar isə 2000-ci ilin ortalarına Türkmənistan Rabitə Nazirliyi tərəfindən geri alınmışdır. 2002-ci ildən isə şəhərlərarası telefon rabitəsinin provayderi "Türkməntelekom" dövlət elektrik rabitə kompaniyasıdır. Bu günədək Türkmənistanda İT və internet sahəsini nizamlayan qanunvericilik aktı mövcud deyil. "ZTE" Çin korporasiyası ilə Türkmənistan Rabitə Nazirliyinin müqaviləsinə əsasən müştərilərin internetə qoşulması məqsədilə 2000-ci ildə Aşqabadda XXIP10-AS şimali qoşulma quraşdırılmışdır. 2000-ci ildən sonra isə ayrılmış xətlə qoşulmanın dəyəri 5 dəfə artmış, dial-up tarifi isə hələ yüksək olaraq qalmaqdadır.Bu yaxınlarda Aşqabad Muxtumkuli adına dövlət universiteti,Türkmən politexnik institutu,Türkmən Rabitə və nəqliyyat dövlət institutunun internetə yüksək sürətlə qoşulma imkanları yaranmışdır. Milli informasiya şəbəkəsinin inkişafı və dünya verilənlər bazasına pulsuz qoşulmanı təmin etmək məqsədi ilə "Virtual ipək yolu" layihəsinin ilk mərhələsinin başa çatdırılması ali məktəblərin bütün müəllim və tələbə heyəti üçün yeni imkanlar yaratdı.
İT - bazarının artım perspektivləri
Türkmənistanda İT-texnologiya bazarının perspektivləri bazar münasibətlərinin inkişafında və telekommunikasiya sistemi sahəsində dövlət siyasətindən çox asılıdr. Belə ki, əhalinin çox hissəsi internetin informasiya vasitələrindən və elektron poçta çox böyük maraq göstərirlər. Ümumdünya şəbəkəsindən istifadə etmək istəyənlərə də kompyüterin olmaması və yaxud qoşulmanın yüksək tarifli olması əngəl törədir. Bununla yanaşı ölkə prezidenti Saparmurat Niyazovun rabitə sahəsi üzrə proqramında 2010-cu ilədək peycinq və şanvarı rabitənin fəaliyyət zonasını genişləndirməklə yerli telefon şəbəkəsinin tutumunun 660 min nömrəyə çatdırılması planlaşdırılmışdır.
Televiziya və radio
Türkmənistanda radioyayım 1927-ci ildən müntəzəm olaraq fəaliyyət göstərir. Hələ o vaxt Aşqabadda uzundalğalı radioyayım stansiyası tikilmişdir. ölkədə 1928-ci ildə 420 , 1940-cı ildə isə 25 min radiotranslyasiya məntəqələri var idi.
Türkmənistan televiziyası 1958-ci ildə yaranıb. 1959-cu ildə Aşqabaddan 70–80 km məsafədən verilişləri qəbul edən, hündürlüyü 165 metr olan Aşqabad telemərkəzli teleqüllə fəaliyyətə başladı. 1967-ci ildə "Orbita" qəbuledici stansiyası fəaliyyətə başladı və "Molniya-1" peyk rabitə sistemi vasitəsilə Moskvadan mərkəzi televiziya verilişlərini qəbul etməyə başladı. 1994-cü ildə ölkədə 800 min televiziya qəbuledicisi var idi.
Mənbə
- TÜRKMƏNİSTAN RABİTƏSİ[ölü keçid]
Xarici keçidlər
- [1][ölü keçid]
- [2] 2013-07-02 at the Wayback Machine
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
TelekomnukasiyaTurkmenistan rabite infrastrukturunun ilk elementleri Rusiyanin terkibine daxil olduqdan sonra bas vermisdir 1900 cu ilde Turkmenistan erazisinde 26 poct ve telekommunikasiya muessisesi var idi Rusiyanin terkibine daxil olmamisdan evvel Turkmenistanda seherlerarasi rabite yox idi Mehz sovet hakimiyyeti illerinde kabel ve radiorele xetleri cekilmeye baslanmisdir 1965 1980 ci illerde seher telefon sebekesinin umumi tutumu 3 6 defe artmisdir 1981 ci ile ise telefon nomrelerinin sayi 113 mine catmisdir Bu illerde olkenin erazisinde kolxoz ve sovxozlarin artmasi ile kend rabitesi inkisaf etmisdir Hazirda Turkmenistanda beynelxalq rabitenin yegane provayderi Rabite Nazirliyinin Turkmentelekom Dovlet Elektrikrabite kompaniyasidir Kompaniya ABS MCIWorldCom Italiya Palermo Rusiya ile peyk rabite kanalini temin edir Seher telefon rabitesi esasen Alcatel ve Simens istehsali olan reqemsal telefon stansiyalari ile temin edilmisdir Kend yerlerinde ise sovet vaxtindan qalan ATS ler fealiyyet gosterir lokal sebekeler yaradilan olkenin elmi ve tedris institutlarina umumdunya torundan melumatlarin oturulmesi ucun Turkmentelekom peyk antenalarini qurasdirmis ve stansiyalari temir etdirmisdir Turkmenistan Rabite Nazirliyinin mutexessisleri Dovlet bayragi gunu ve prezidentin ad gunu ile elaqedar Asqabad Turkmenbasi Balkanabad fiber optik xettini istismara vermisler 622 kilometrlik fiber optik xettin tikinti ve montaj isleri xarici mutexessislerin istiraki ile yuksek seviyyede basa catmisdir Bu xett Goytepe Baharli Arkman ve Serdar rayonlarini yuksek keyfiyyetli rabite ile temin edecek Bununla yanasi basqa olkelerle dunya seviyyesinde telefon rabitesi qurulacaq MobilHazirda Turkmenistanda vahid peycinq mobil rabite operatoru fealiyyet gosterir Ilk defe 1994 cu ilde bazarda ortaya cixmis ve Barash Communication Technologies Limited Inc Amerika kompaniyasi kimi 10 il muddetinde Turkmenistan erazisinde peycinq ve sanvari rabite xidmeti gostermek ucun ekskluziv huquq almisdir 8 ilden sonra ise kompaniyanin abunecilerinin sayi 3000 4000 ne catmisdir Bele ki olkenin cografi movqeyini nezere alaraq onu da qeyd etmek lazimdir ki mobil rabitenin ancaq boyuk seherleri ehate etmeye imkani var InternetTurkmenistanda internet ilk defe 1993 cu ilde Turkmenistan Elmler Akademiyasinin SIBIS Informasiya burosunun San Diyeqo Kaliforniya Universiteti ile emekdasligi neticesinde fealiyyete baslamisdir Mehz SIBIS merkezinde ABS den gonderilen ilk elektron gonderis alinmisdir 1998 ci ilden internetden kommersiya meqsedile istifade edilmeye baslandi 2000 ci iledek Turkmenistanda bir nece provayder fealiyyet gostermeye basladi lakin lisenziyalasma ile bagli yeni qanunun qebul olunmasindan sonra onlarin fealiyyeti dayandirilmisdir Lisenziyalar ise 2000 ci ilin ortalarina Turkmenistan Rabite Nazirliyi terefinden geri alinmisdir 2002 ci ilden ise seherlerarasi telefon rabitesinin provayderi Turkmentelekom dovlet elektrik rabite kompaniyasidir Bu gunedek Turkmenistanda IT ve internet sahesini nizamlayan qanunvericilik akti movcud deyil ZTE Cin korporasiyasi ile Turkmenistan Rabite Nazirliyinin muqavilesine esasen musterilerin internete qosulmasi meqsedile 2000 ci ilde Asqabadda XXIP10 AS simali qosulma qurasdirilmisdir 2000 ci ilden sonra ise ayrilmis xetle qosulmanin deyeri 5 defe artmis dial up tarifi ise hele yuksek olaraq qalmaqdadir Bu yaxinlarda Asqabad Muxtumkuli adina dovlet universiteti Turkmen politexnik institutu Turkmen Rabite ve neqliyyat dovlet institutunun internete yuksek suretle qosulma imkanlari yaranmisdir Milli informasiya sebekesinin inkisafi ve dunya verilenler bazasina pulsuz qosulmani temin etmek meqsedi ile Virtual ipek yolu layihesinin ilk merhelesinin basa catdirilmasi ali mekteblerin butun muellim ve telebe heyeti ucun yeni imkanlar yaratdi IT bazarinin artim perspektivleriTurkmenistanda IT texnologiya bazarinin perspektivleri bazar munasibetlerinin inkisafinda ve telekommunikasiya sistemi sahesinde dovlet siyasetinden cox asilidr Bele ki ehalinin cox hissesi internetin informasiya vasitelerinden ve elektron pocta cox boyuk maraq gosterirler Umumdunya sebekesinden istifade etmek isteyenlere de kompyuterin olmamasi ve yaxud qosulmanin yuksek tarifli olmasi engel toredir Bununla yanasi olke prezidenti Saparmurat Niyazovun rabite sahesi uzre proqraminda 2010 cu iledek peycinq ve sanvari rabitenin fealiyyet zonasini genislendirmekle yerli telefon sebekesinin tutumunun 660 min nomreye catdirilmasi planlasdirilmisdir Televiziya ve radioTurkmenistanda radioyayim 1927 ci ilden muntezem olaraq fealiyyet gosterir Hele o vaxt Asqabadda uzundalgali radioyayim stansiyasi tikilmisdir olkede 1928 ci ilde 420 1940 ci ilde ise 25 min radiotranslyasiya menteqeleri var idi Turkmenistan televiziyasi 1958 ci ilde yaranib 1959 cu ilde Asqabaddan 70 80 km mesafeden verilisleri qebul eden hundurluyu 165 metr olan Asqabad telemerkezli telequlle fealiyyete basladi 1967 ci ilde Orbita qebuledici stansiyasi fealiyyete basladi ve Molniya 1 peyk rabite sistemi vasitesile Moskvadan merkezi televiziya verilislerini qebul etmeye basladi 1994 cu ilde olkede 800 min televiziya qebuledicisi var idi MenbeTURKMENISTAN RABITESI olu kecid Xarici kecidler 1 olu kecid 2 2013 07 02 at the Wayback Machine