Sosial münaqişə nəzəriyyəsi cəmiyyətdəki fərdlərin və qrupların (sosial siniflərin) konsensus (razılaşma) əsasında deyil, ziddiyyət əsasında qarşılıqlı əlaqədə olduqlarını iddia edən bir marksist əsaslı bir sosial nəzəriyyədir. Mübahisələrin müxtəlif formaları sayəsində qruplar müxtəlif miqdarda maddi və qeyri-maddi mənbələrə (məsələn, varlılar və yoxsullar qarşı-qarşıya) nail olurlar. Daha güclü qruplar güclərini saxlamaq və daha az gücə sahib qrupları istismar etmək üçün güclərindən istifadə etməyə meyllidirlər.
Konflikt nəzəriyyəçiləri münaqişəyə dəyişiklik mühərriki kimi baxırlar, çünki münaqişə bəzən həll olunan ziddiyyətlər yaradır, davam edən dialektdə yeni qarşıdurmalar və təzadlar yaradır.Tarixi materializmin klassik nümunəsində Karl Marks və Fridrix Engels bütün insanlıq tarixinin cəmiyyətin maddi ehtiyaclarını ödəmək vasitəsindəki dəyişikliklərə, yəni cəmiyyətin istehsal rejimindəki dəyişikliklərə uyğun olaraq zamanla meydana gələn siniflər arasındakı qarşıdurmanın nəticəsi olduğunu iddia etdilər.
Nümunə
Bir mənzil kompleksinin sahibi ilə eyni yaşayış kompleksindəki kirənişin arasındakı əlaqəni nəzərdən keçirin. Konsensus nəzəriyyəçisi sahibi ilə kirənişin arasındakı əlaqənin qarşılıqlı mənfəət üzərində qurulduğunu təklif edə bilər.Bundan fərqli olaraq, bir konflikt nəzəriyyəçisi münasibətlərin sahibi və kirəşinin bir-birinə qarşı mübarizə apardıqları bir münaqişəyə əsaslandığını iddia edə bilər.Onların əlaqələri, bir-birlərindən fayda çıxarmaq qabiliyyətlərindəki tarazlıq ilə müəyyən edilir, məs. kirayə haqqı və ya yaşamaq üçün bir yer. Münasibətlərin hüdudları, hər bir şəxsin mümkün olan ən çox faydanı digərindən əldə etdiyi yerdə qoyulur.
Münaqişə(konflikt) bir çox forma ala bilər və status da daxil olmaqla bir çox müxtəlif növ qaynaqlar üzərində mübarizəni əhatə edə bilər.Bununla birlikdə, formal konflikt nəzəriyyəsi sinif konfliktinin təhlilində öz əsaslarına malik idi və sahib və kirənişin nümunəsini sinif münaqişəsi baxımından başa düşmək olar.Sinif konfliktində sahiblərin qeyri-sahiblərə nisbətən üstünlükləri olur.Məsələn, sahibi ilə kirənişin arasındakı münasibətləri əsas götürən hüquq sistemi ev sahibinin lehinə qərəzli ola bilər. Tutaq ki, sahibi kirənişinin yaşayış yerindən köçdükdən sonra kirayəçinin təhlükəsizlik əmanətini saxlamaq istəyir.İngilis ümumi qanununa əsaslanan hüquq sistemlərində sahibdən yalnız təhlükəsizlik əmanətinin tutulduğunu icarəçiyə bildirməsi tələb olunur.Təhlükəsizlik əmanətini qaytarmaq üçün kirənişin məhkəməyə müraciət etməlidir.Kirənişin sübut yükünü daşıyır və buna görə yaşayış yerinin köçmədən əvvəl lazımi səviyyədə təmizləndiyini sübut etmək tələb olunur.Bu çox çətin və ya hətta mümkün olmayan bir iş ola bilər.
Nümunəni ümumiləşdirmək üçün konflikt nəzəriyyəçiləri sahibi ilə kirənişin arasındakı münasibətləri əsasən harmoniya deyil, münaqişə üzərində qurulmuş sayırlar.Sahib-kirənişin münasibətləri tez-tez ahəngdar görünə bilərsə də, görünən harmoniya yalnız qanunun və əlaqəni məhdudlaşdıran və özlərini daha da dərin bir toqquşmanın, sinfi qarşıdurmanın məhsulu olan üst quruluşun digər bir elementidir. Konflikt nəzəriyyəçi deyəcəkdir ki, konflikt nəzəriyyəsi bu vəziyyətdə konsensus nəzəriyyəsindən daha çox izahat gücünə malikdir, çünki konsensus nəzəriyyəsi sahiblər və kirənişinlər arasındakı davanı, nə də iki arasındakı asimmetrik güc münasibətlərinin hüquqi əsaslarını izah edə bilməz.
Sosial konflikt nəzəriyyələri
Sosial konflikt nəzəriyyəçisi / marksizm baxımından sosial sinif və bərabərsizlik ortaya çıxır, çünki sosial quruluş münaqişə və ziddiyyətlərə əsaslanır.Sosial münaqişə nəzəriyyəsinə görə qruplar arasında maraqlar və qıt mənbələr üzərində ziddiyyət sosial cəmiyyətin əsasını təşkil edir (Engels və Marks, 1848).Yuxarı sinif öz imtiyazlarını, güclərini, statuslarını və sosial mövqelərini qorumağa çalışacaqlar və buna görə siyasət və təhsil və digər qurumlara öz kapital və qaynaq formalarını qorumaq və məhdudlaşdırmaq üçün təsir göstərməyə çalışacaqlar.Halbuki aşağı təbəqə - yuxarı təbəqənin əksinə olaraq çox fərqli maraqlara malikdir.Onların qorunması lazım olan xüsusi kapital formaları yoxdur. Onların maraqlandıqları ən yüksək səviyyədəki resurslara və kapitala giriş əldə etməkdir. Məsələn, təhsil: aşağı sinif, təhsil sisteminin demokratikləşdirilməsi və liberallaşdırılmasına əsaslanan daha yüksək sinif mənbələrinə çıxış əldə etmək üçün hər şeyi edəcək, çünki kapitalın bu formaları gələcək uğur üçün dəyər hesab olunur.Hüquq və siyasi sistem kimi cəmiyyətin müxtəlif təsisatları hakim sinif hökmranlığının alətləridir və onun maraqlarına xidmət edir. Marks hesab edirdi ki, Qərb cəmiyyəti dörd əsas dövrə - ibtidai kommunizm, qədim cəmiyyət, feodal cəmiyyət və kapitalist cəmiyyətinə görə inkişaf etmişdir.İbtidai kommunizm tarixdən əvvəlki cəmiyyətlər tərəfindən təmsil olunur və sinifsiz cəmiyyətin yeganə nümunəsini təqdim edir. Bundan sonra bütün cəmiyyətlər iki böyük sinfə - qədim cəmiyyətdəki usta və qullar, feodal cəmiyyətindəki ağalar və serflər və kapitalist cəmiyyətində kapitalist və muzdlu işçilərə bölündülər.
Veber sinfi iqtisadi cəhətdən görür.İddia edir ki, siniflər fərdlərin iqtisadi qazanc üçün rəqabət etdikləri bazar iqtisadiyyatı şəraitində inkişaf edir.O, bazar iqtisadiyyatında oxşar mövqeyi bölüşən və buna görə oxşar iqtisadi mükafat alan şəxslərin bir qrupu kimi bir sinfi müəyyənləşdirir.Beləliklə, bir insanın sinif vəziyyəti əsasən onun bazar vəziyyətidir.Bənzər bir sinif vəziyyətini bölüşənlər də oxşar həyat şanslarını paylaşırlar.Onların iqtisadi mövqeyi, cəmiyyətlərində arzuolunan olaraq təyin olunan şeyləri əldə etmək şanslarına birbaşa təsir edəcəkdir.
İstinadlar
Haralambos, Holborn (1995). Sociology: Themes and Perspectives. Hammersmith: HarperCollins. p. 37. ISBN 000-3223167.
Marx, Karl. 1971. Preface to A Contribution to the Critique of Political Economy, Tr. S. W. Ryanzanskaya, edited by M. Dobb. London: Lawrence & Whishart.
Skocpol, Theda. 1980. States and Social Revolutions: A Comparative Analysis of France, Russia, and China. New York: Cambridge University Press.
Wallerstein, Immanuel M. 1974. The Modern World-System: Capitalist Agriculture and the Origins of the European World-Economy in the Sixteenth Century. New York: Academic Press.
1980. The Modern World-System II: Mercantilism and the Consolidation of the European World-Economy, 1600–1750. New York: Academic Press.
Marx, K. en F. Engels (1848). Manifest der Kommunistischen Partei. Londen: J.E. Burghard.
Xarici keçidlər
R.J. Rummel. Conflict In The Sociocultural Field // UNDERSTANDING CONFLICT AND WAR: VOL. 2: THE CONFLICT HELIX. hawaii.edu.
Critical Theory
September 28, 2021
sosial, konflikt, nəzəriyyəsi, sosial, münaqişə, nəzəriyyəsi, cəmiyyətdəki, fərdlərin, qrupların, sosial, siniflərin, konsensus, razılaşma, əsasında, deyil, ziddiyyət, əsasında, qarşılıqlı, əlaqədə, olduqlarını, iddia, edən, marksist, əsaslı, sosial, nəzəriyyə. Sosial munaqise nezeriyyesi cemiyyetdeki ferdlerin ve qruplarin sosial siniflerin konsensus razilasma esasinda deyil ziddiyyet esasinda qarsiliqli elaqede olduqlarini iddia eden bir marksist esasli bir sosial nezeriyyedir Mubahiselerin muxtelif formalari sayesinde qruplar muxtelif miqdarda maddi ve qeyri maddi menbelere meselen varlilar ve yoxsullar qarsi qarsiya nail olurlar Daha guclu qruplar guclerini saxlamaq ve daha az guce sahib qruplari istismar etmek ucun guclerinden istifade etmeye meyllidirler Konflikt nezeriyyecileri munaqiseye deyisiklik muherriki kimi baxirlar cunki munaqise bezen hell olunan ziddiyyetler yaradir davam eden dialektde yeni qarsidurmalar ve tezadlar yaradir Tarixi materializmin klassik numunesinde Karl Marks ve Fridrix Engels butun insanliq tarixinin cemiyyetin maddi ehtiyaclarini odemek vasitesindeki deyisikliklere yeni cemiyyetin istehsal rejimindeki deyisikliklere uygun olaraq zamanla meydana gelen sinifler arasindaki qarsidurmanin neticesi oldugunu iddia etdiler Mundericat 1 Numune 2 Sosial konflikt nezeriyyeleri 3 Istinadlar 4 Xarici kecidlerNumune RedakteBir menzil kompleksinin sahibi ile eyni yasayis kompleksindeki kirenisin arasindaki elaqeni nezerden kecirin Konsensus nezeriyyecisi sahibi ile kirenisin arasindaki elaqenin qarsiliqli menfeet uzerinde quruldugunu teklif ede biler Bundan ferqli olaraq bir konflikt nezeriyyecisi munasibetlerin sahibi ve kiresinin bir birine qarsi mubarize apardiqlari bir munaqiseye esaslandigini iddia ede biler Onlarin elaqeleri bir birlerinden fayda cixarmaq qabiliyyetlerindeki tarazliq ile mueyyen edilir mes kiraye haqqi ve ya yasamaq ucun bir yer Munasibetlerin hududlari her bir sexsin mumkun olan en cox faydani digerinden elde etdiyi yerde qoyulur Munaqise konflikt bir cox forma ala biler ve status da daxil olmaqla bir cox muxtelif nov qaynaqlar uzerinde mubarizeni ehate ede biler Bununla birlikde formal konflikt nezeriyyesi sinif konfliktinin tehlilinde oz esaslarina malik idi ve sahib ve kirenisin numunesini sinif munaqisesi baximindan basa dusmek olar Sinif konfliktinde sahiblerin qeyri sahiblere nisbeten ustunlukleri olur Meselen sahibi ile kirenisin arasindaki munasibetleri esas goturen huquq sistemi ev sahibinin lehine qerezli ola biler Tutaq ki sahibi kirenisinin yasayis yerinden kocdukden sonra kirayecinin tehlukesizlik emanetini saxlamaq isteyir Ingilis umumi qanununa esaslanan huquq sistemlerinde sahibden yalniz tehlukesizlik emanetinin tutuldugunu icareciye bildirmesi teleb olunur Tehlukesizlik emanetini qaytarmaq ucun kirenisin mehkemeye muraciet etmelidir Kirenisin subut yukunu dasiyir ve buna gore yasayis yerinin kocmeden evvel lazimi seviyyede temizlendiyini subut etmek teleb olunur Bu cox cetin ve ya hetta mumkun olmayan bir is ola biler Numuneni umumilesdirmek ucun konflikt nezeriyyecileri sahibi ile kirenisin arasindaki munasibetleri esasen harmoniya deyil munaqise uzerinde qurulmus sayirlar Sahib kirenisin munasibetleri tez tez ahengdar gorune bilerse de gorunen harmoniya yalniz qanunun ve elaqeni mehdudlasdiran ve ozlerini daha da derin bir toqqusmanin sinfi qarsidurmanin mehsulu olan ust qurulusun diger bir elementidir Konflikt nezeriyyeci deyecekdir ki konflikt nezeriyyesi bu veziyyetde konsensus nezeriyyesinden daha cox izahat gucune malikdir cunki konsensus nezeriyyesi sahibler ve kirenisinler arasindaki davani ne de iki arasindaki asimmetrik guc munasibetlerinin huquqi esaslarini izah ede bilmez Sosial konflikt nezeriyyeleri RedakteSosial konflikt nezeriyyecisi marksizm baximindan sosial sinif ve berabersizlik ortaya cixir cunki sosial qurulus munaqise ve ziddiyyetlere esaslanir Sosial munaqise nezeriyyesine gore qruplar arasinda maraqlar ve qit menbeler uzerinde ziddiyyet sosial cemiyyetin esasini teskil edir Engels ve Marks 1848 Yuxari sinif oz imtiyazlarini guclerini statuslarini ve sosial movqelerini qorumaga calisacaqlar ve buna gore siyaset ve tehsil ve diger qurumlara oz kapital ve qaynaq formalarini qorumaq ve mehdudlasdirmaq ucun tesir gostermeye calisacaqlar Halbuki asagi tebeqe yuxari tebeqenin eksine olaraq cox ferqli maraqlara malikdir Onlarin qorunmasi lazim olan xususi kapital formalari yoxdur Onlarin maraqlandiqlari en yuksek seviyyedeki resurslara ve kapitala giris elde etmekdir Meselen tehsil asagi sinif tehsil sisteminin demokratiklesdirilmesi ve liberallasdirilmasina esaslanan daha yuksek sinif menbelerine cixis elde etmek ucun her seyi edecek cunki kapitalin bu formalari gelecek ugur ucun deyer hesab olunur Huquq ve siyasi sistem kimi cemiyyetin muxtelif tesisatlari hakim sinif hokmranliginin aletleridir ve onun maraqlarina xidmet edir Marks hesab edirdi ki Qerb cemiyyeti dord esas dovre ibtidai kommunizm qedim cemiyyet feodal cemiyyet ve kapitalist cemiyyetine gore inkisaf etmisdir Ibtidai kommunizm tarixden evvelki cemiyyetler terefinden temsil olunur ve sinifsiz cemiyyetin yegane numunesini teqdim edir Bundan sonra butun cemiyyetler iki boyuk sinfe qedim cemiyyetdeki usta ve qullar feodal cemiyyetindeki agalar ve serfler ve kapitalist cemiyyetinde kapitalist ve muzdlu iscilere bolunduler Veber sinfi iqtisadi cehetden gorur Iddia edir ki sinifler ferdlerin iqtisadi qazanc ucun reqabet etdikleri bazar iqtisadiyyati seraitinde inkisaf edir O bazar iqtisadiyyatinda oxsar movqeyi bolusen ve buna gore oxsar iqtisadi mukafat alan sexslerin bir qrupu kimi bir sinfi mueyyenlesdirir Belelikle bir insanin sinif veziyyeti esasen onun bazar veziyyetidir Benzer bir sinif veziyyetini bolusenler de oxsar heyat sanslarini paylasirlar Onlarin iqtisadi movqeyi cemiyyetlerinde arzuolunan olaraq teyin olunan seyleri elde etmek sanslarina birbasa tesir edecekdir 1 Istinadlar Redakte Haralambos Holborn 1995 Sociology Themes and Perspectives Hammersmith HarperCollins p 37 ISBN 000 3223167 Marx Karl 1971 Preface to A Contribution to the Critique of Political Economy Tr S W Ryanzanskaya edited by M Dobb London Lawrence amp Whishart Skocpol Theda 1980 States and Social Revolutions A Comparative Analysis of France Russia and China New York Cambridge University Press Wallerstein Immanuel M 1974 The Modern World System Capitalist Agriculture and the Origins of the European World Economy in the Sixteenth Century New York Academic Press 1980 The Modern World System II Mercantilism and the Consolidation of the European World Economy 1600 1750 New York Academic Press Marx K en F Engels 1848 Manifest der Kommunistischen Partei Londen J E Burghard Xarici kecidler RedakteR J Rummel Conflict In The Sociocultural Field UNDERSTANDING CONFLICT AND WAR VOL 2 THE CONFLICT HELIX hawaii edu Critical TheoryMenbe https az wikipedia org w index php title Sosial konflikt nezeriyyesi amp oldid 5356628, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
