Bədəni 9–10 mm uzunluqda olub, qara rəngli və tüklüdür. 4 ədəd, nadir hallarda 2 ədəd sarı nöqtəsi olur.
Həyat tərzi
S.quadripunctata F. səhər saatlarında, 20-21°C temperaturda, Campsoscolia interrupta F. isə səhər vaxtı 27-28°C temperaturda uçmağa başlayır. Skolilərin maksimal fəallığı 28-40°C temperaturlarda qeydə alınır.Abşeron yarımadasının yaşıllıqlarından, o cümlədən bəzək bitkiləri əkilən sahələrdən yığılan materiallara və müşahidələrə əsasən, Abşeronda rast gəldiyimiz zarqanadlılar dəstəsinin scolidae fəsiləsindən olan bu parazit, sahibin sayının aşağı düşməsində demək olar ki, parazitlər içərisində perspektivli parazitlərdən biri hesab olunmuşdur. Ona görə də bu növün bioekoloji xüsusiyyətləri bir qədər geniş öyrənilmişdir. Dekorativ ağac və kol bitkilərinin kök hissəsində torpaqdan yığılan böcək sürfələrindən çıxan və entomoloji torba ilə yığılan materiallara əsasən, parazitlərin təbiətdə uçuşu iyun- iyul aylarında baş verir və 30-35 gün çəkir. Laboratoriya şəraitində lövhəbığların 0,5 litrlik şüşə qabda yerləşdirilən 5 ədəd sürfəsi yanına buraxılan parazitlər cütləşməyə və 5-6 saatdan sonra isə yumurta qoymağa başlayırlar. Müşahidələrə əsasən, dişi fərdlər, sahib sürfələrinin qidalandığı hissəyə toplanırlar və şüşə qabda olan torpaqdan istifadə edərək, bığcıqları vasitəsilə sürfələrin torpağın hansı hissəsində olduğunu hiss edir və həmin yerə girərək iynəsi vasitəsilə sahibi sancıb paralic vəziyyətinə salırlar. Paralic halında olan sürfə hərəkətsiz qalır. Bu vəziyyətdə parazit onu dartıb düzəltdiyi torpaq yuvaya salır və üstünü ifraz etdiyi şirə ilə örtür, onun üzəri ilə bir neçə dəqiqə hərəkət etdikdən sonra, hər bir sürfənin qarın nahiyyəsində olan axırıncı seqmentə bir ədəd yumurta qoyur. Yumurta, böcəyin 3-cü yaş sürfəsi üzərinə qoyulur. Yumurta mərhələsinin inkişafı 3-4 gün çəkir. Yumurtadan çıxan sürfə həmin andan sahibin bədənində olan möhtəviyat ilə qidalanmağa başlayır. Sürfənin qidalanması çox sürətlə gedir və tez böyüyür. onun qidalanması nəticəsində, böcək sürfəsinin ancaq baş dəri qatı qalırr. Sürfələr 3 yaş dövrü keçirirlər. Gündəlik temperatur 26-320C olduqda sürfələrin inkişafı 10-12 gün çəkir. Sürfə mərhələsi qurtardıqdan sonra ellipsvari baramalar içərisində puplaşırlar. Ədəbiyyat məlumatlarına əsasən təbiətdə baramalar torpağın 20-40 sm-də, bəzən də 10-12 sm-də rast gəluinir. Torpağın 5 sm-də 60% nəmişlikdə puplaşırlar. Pup mərhələsi, 28-300C temperaturda 18-22 gün çəkir, sonra parazitlər torpaqdan çıxırlar. Əvvəl tək-tək, havanın temperaturu artdıqca, yəni torpaq qızdıqca, parazitlərin uçuşu sürətlənir. Laboratoriya şəraitində əlavə qidalanması üçün nektarlı bitkilərdən istifadə edilmişdir. Ərik, heyva və şaftalı çiçəkləri ilə 15-20 gün qidalana bilirlər. Şüyüd və yonca bitkisinin şirəsi ilə 10-12 gün qidalandıqdan sonra ölmüşlər. Qidasız isə 5-6 gün yaşayır. Bir ildə 3-4 nəsil verir. Ədəbiyyat məlumatlarına əsasən Ümumittifaq bitki mühafizə institutunda xüsusi qəfəsləedə bu parazitin may böcəyi və s. xırıldaq böcəklərin üzərində çoxaldılması yaxşı nəticələr vermişdir. Lövhəbığların sayının 40-50% asağı düşməsinə səbəb olmuşdur. Ədəbiyyat məlumatlarına əsasən bu fəsilədən olan növlər tropik ölkələrdə daha geniş yayılmışdır. Keçmiş SSRİ məkanında 40 növü məlumdur. Növlərin əksəriyyəti Orta Asiyada və Qafqazda tapılmışdır. Azərbaycanda isə ilk dəfə A.B.Boqaçov tərəfdən qeyd edilib.
Təsərrüfat əhəmiyyəti
Abşeronda aparılan hesablamalara əsasən, yaşıllıqlara zərərverən uzunbığ və kərgədan böcəklərin sürfə mərhələsini 30-40% yoluxdurur. Parazitin praktiki əhəmiyyəti var.
E.F.Səfərova. Abşeronda bəzək bitkilərinə zərərverən cücülər, onların biotənzimlənməsində entomofaqların rolu. Bakı, 2013.
Azərbaycan heyvanlar aləmi. II-buğumayaqlılar. Bakı, Elm, 2004, -388s.
Xarici keçidlər
Scolia quadripunctata
Scolia quadripunctata
Azərbaycan heyvanlar aləmi. II-buğumayaqlılar. Bakı, Elm, 2004, -388s.
↑ E.F.Səfərova. Abşeronda bəzək bitkilərinə zərərverən cücülər, onların biotənzimlənməsində entomofaqların rolu. Bakı, 2013.
September 18, 2021
skoliya, quadripunktata, scolia, quadripunctata, buğumayaqlılar, tipinin, zarqanadlılar, dəstəsinin, skolidlər, fəsiləsinə, olan, növ, scolia, quadripunctataelmi, təsnifataləmi, heyvanlaryarımaləm, eumetazoylarbölmə, ikitərəflisimmetriyalılaryarımbölmə, ilkağı. Skoliya quadripunktata lat Scolia quadripunctata Bugumayaqlilar tipinin Zarqanadlilar destesinin Skolidler fesilesine aid olan nov Skoliya quadripunktataScolia quadripunctataSkoliya quadripunktataElmi tesnifatAlemi HeyvanlarYarimalem EumetazoylarBolme IkitereflisimmetriyalilarYarimbolme IlkagizlilarRanqsiz EcdysozoaTip BugumayaqlilarNov Skoliya quadripunktataElmi adiScolia quadripunctata Fabricius 1775Seklin VikiAnbardaaxtarisi Mundericat 1 Xarici qurulusu 2 Heyat terzi 3 Teserrufat ehemiyyeti 4 Yayilmasi 5 Edebiyyat 6 Xarici kecidlerXarici qurulusu Redakte Gorunusu Bedeni 9 10 mm uzunluqda olub qara rengli ve tukludur 4 eded nadir hallarda 2 eded sari noqtesi olur 1 Heyat terzi RedakteS quadripunctata F seher saatlarinda 20 21 C temperaturda Campsoscolia interrupta F ise seher vaxti 27 28 C temperaturda ucmaga baslayir Skolilerin maksimal fealligi 28 40 C temperaturlarda qeyde alinir 2 Abseron yarimadasinin yasilliqlarindan o cumleden bezek bitkileri ekilen sahelerden yigilan materiallara ve musahidelere esasen Abseronda rast geldiyimiz zarqanadlilar destesinin scolidae fesilesinden olan bu parazit sahibin sayinin asagi dusmesinde demek olar ki parazitler icerisinde perspektivli parazitlerden biri hesab olunmusdur Ona gore de bu novun bioekoloji xususiyyetleri bir qeder genis oyrenilmisdir Dekorativ agac ve kol bitkilerinin kok hissesinde torpaqdan yigilan bocek surfelerinden cixan ve entomoloji torba ile yigilan materiallara esasen parazitlerin tebietde ucusu iyun iyul aylarinda bas verir ve 30 35 gun cekir Laboratoriya seraitinde lovhebiglarin 0 5 litrlik suse qabda yerlesdirilen 5 eded surfesi yanina buraxilan parazitler cutlesmeye ve 5 6 saatdan sonra ise yumurta qoymaga baslayirlar Musahidelere esasen disi ferdler sahib surfelerinin qidalandigi hisseye toplanirlar ve suse qabda olan torpaqdan istifade ederek bigciqlari vasitesile surfelerin torpagin hansi hissesinde oldugunu hiss edir ve hemin yere girerek iynesi vasitesile sahibi sancib paralic veziyyetine salirlar Paralic halinda olan surfe hereketsiz qalir Bu veziyyetde parazit onu dartib duzeltdiyi torpaq yuvaya salir ve ustunu ifraz etdiyi sire ile ortur onun uzeri ile bir nece deqiqe hereket etdikden sonra her bir surfenin qarin nahiyyesinde olan axirinci seqmente bir eded yumurta qoyur Yumurta boceyin 3 cu yas surfesi uzerine qoyulur Yumurta merhelesinin inkisafi 3 4 gun cekir Yumurtadan cixan surfe hemin andan sahibin bedeninde olan mohteviyat ile qidalanmaga baslayir Surfenin qidalanmasi cox suretle gedir ve tez boyuyur onun qidalanmasi neticesinde bocek surfesinin ancaq bas deri qati qalirr Surfeler 3 yas dovru kecirirler Gundelik temperatur 26 320C olduqda surfelerin inkisafi 10 12 gun cekir Surfe merhelesi qurtardiqdan sonra ellipsvari baramalar icerisinde puplasirlar Edebiyyat melumatlarina esasen tebietde baramalar torpagin 20 40 sm de bezen de 10 12 sm de rast geluinir Torpagin 5 sm de 60 nemislikde puplasirlar Pup merhelesi 28 300C temperaturda 18 22 gun cekir sonra parazitler torpaqdan cixirlar Evvel tek tek havanin temperaturu artdiqca yeni torpaq qizdiqca parazitlerin ucusu suretlenir Laboratoriya seraitinde elave qidalanmasi ucun nektarli bitkilerden istifade edilmisdir Erik heyva ve saftali cicekleri ile 15 20 gun qidalana bilirler Suyud ve yonca bitkisinin siresi ile 10 12 gun qidalandiqdan sonra olmusler Qidasiz ise 5 6 gun yasayir Bir ilde 3 4 nesil verir Edebiyyat melumatlarina esasen Umumittifaq bitki muhafize institutunda xususi qefesleede bu parazitin may boceyi ve s xirildaq boceklerin uzerinde coxaldilmasi yaxsi neticeler vermisdir Lovhebiglarin sayinin 40 50 asagi dusmesine sebeb olmusdur Edebiyyat melumatlarina esasen bu fesileden olan novler tropik olkelerde daha genis yayilmisdir Kecmis SSRI mekaninda 40 novu melumdur Novlerin ekseriyyeti Orta Asiyada ve Qafqazda tapilmisdir Azerbaycanda ise ilk defe A B Boqacov terefden qeyd edilib 3 Teserrufat ehemiyyeti RedakteAbseronda aparilan hesablamalara esasen yasilliqlara zererveren uzunbig ve kergedan boceklerin surfe merhelesini 30 40 yoluxdurur Parazitin praktiki ehemiyyeti var 3 Yayilmasi RedakteAvropanin cenub hissesi Voronejvilayeti Qafqaz Orta Asiya da Azerbaycanda ise Abseronda genis yayilmisdir Edebiyyat RedakteE F Seferova Abseronda bezek bitkilerine zererveren cuculer onlarin biotenzimlenmesinde entomofaqlarin rolu Baki 2013 Azerbaycan heyvanlar alemi II bugumayaqlilar Baki Elm 2004 388s Xarici kecidler RedakteScolia quadripunctata Scolia quadripunctata Azerbaycan heyvanlar alemi II bugumayaqlilar Baki Elm 2004 388s 1 2 E F Seferova Abseronda bezek bitkilerine zererveren cuculer onlarin biotenzimlenmesinde entomofaqlarin rolu Baki 2013 Menbe https az wikipedia org w index php title Skoliya quadripunktata amp oldid 6092754, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
