Simnarın Xavərnaq qəsrindən yerə atılması - Nizami Gəncəvinin"Yeddi gözəl" poemasında təsvi edilmiş səhnə əsasında Mirzə Əli tərəfindən çəkilmiş rəsm əsəridir.
Nizaminin“Yeddi gözəl” poemasında Bəhramı tərbiyə edən Yəmən hökmdarı Neman Bəhrama bürcləri aya yüksələn, əfsanəvi gözəlliyə malik bir qəsr tikdirir. Qəsrin divarına gün düşəndə göz qamaşdırır. Qəsr gecə-gündüz üç rəngə düşürdü – göy, ağ və sarı. Xavərnaq qəsrinin memarı Simnar zəhməti müqabilində çoxlu mükafat alır. Bu mükafatdan sevinən memar ehtiyatsızlıq edərək deyir:
Bilsəydim əvvəlcə, inanın ki, mən, Bəlkə daha artıq zəhmət çəkərdim, Bundan xeyli gözəl saray tikərdim.
Simnarın bu sözündən sonra şah ehtiyat edir ki, o, pul gücünə başqa padşaha Xavərnaq qəsrindən daha gözəl qəsr tikə bilər. Odur ki, memarı ucaltdığı qəsrin bürcündən yerə atmağı əmr edir. Beləliklə, Simnar zəhmətinə qarşı mükafat əvəzinə həyatını qurban verir.
Təsvir
Simnarın yerə atılması süjeti dağ və ağaclıq fonunda təsvir olunmuşdur. Miniatürdə Simnarın faciəsi ilə əlaqədar həyəcan və təşviş sezilir. Rəssam şərti də olsa bu psixoloji hissin ifadəsinə illüstrasiyada yaratdığı ümumi gərginlik əhval-ruhiyyəsi ilə nail olmuşdur. Simnarı yenicə damdan aşağı uçurmuş silahlı cəllad və onun yanında duran digər üç nəfərin üzündəki laqeydlik, eyvan və pəncərələrdən boylanan, habelə, yerə sərilmiş memarın ətrafına yığılan adamların üzündə görünmür. Bununla rəssam saray əhlinin bu işdən narazı qaldığını göstərmişdir. Beləliklə, miniatürdəki təfsir, ədəbi mətndən gələn təsvirlə tam uyğundur.
Artıq keçinmiş memara bircə nəfər yanaşıb, onun başını dizləri üstünə almışdır. Başqa birisi isə əl hərəkətləri ilə silahlı sərbazın etirazına qarşı öz narazılığını bildirir. Hekayətin psixoloji təsrini əks etdirmək naminə rəssamın işlətdiyi ştirxlərdən biri də eyvanda durmuş bir nəfəri qətli müşahidə etdikdən sonra özündən getməsidir. Şəkildə onun başı çiyinləri üstünə düşmüş, yıxılmamaq üçün hər iki əli ilə eyvanın sütununu qucaqlamışdır. Miniatürdə istifadə olunan belə incə detallar, Nizami süjetini illüstrə edən rəssamın ədalətsiz qətli qabarıq vermək üçün miniatür şərtiliyi daxilində ifadəli təsvir vasitələri tapmağa çalışdığını və buna qismən nail olduğunu göstərir.
Tədqiqi
Simnarın taleyi ilə bağlı olan kədərli hekayət XVI əsrin ortalarına aid bir miniatürdə əks etdirilmişdir. Ernst Künhel bu imzasız miniatürü Müzəffər Əlinin fırçasına aid edir. N. Zamanov isə qeyd edir ki, ““Simnarın Xavərnaq qəsrindən yerə atılması” miniatürünü “Barbedin Xosrovun məclisində musiqi çalması” miniatürü ilə müqayisə etdikdə, bu əsərin məhz Mirzə Əlinin fırçasına mənsub olduğuna şübhə qalmır. Bunu hər iki miniatürün üslubu, ifadə tərzi, kompozisiyası, müxtəlif ayrıntıların (insn fiqurları, sərv ağacı, çiçəklər və s.) işlənmə manerası, xüsusən fonda təsvir edilən saray memarlığı ünsürləri, onların ornament müxtəlifliyi aydın göstərir.”
Rəssam əsrarəngiz gözəlliyi olan qəsrin təsvirində fövqəladə fırça işlətmişdir. Qəsrin tağı, eyvanı, mehraba bənzər kitabəli iri taxçası, ikinci mərtəbədə pəncərə və onun ətrafında müxtəlif bəzəkli medalyonlar, lay divarlar, hətta həyət belə başdan-başa həndəsi naxış, nəbati ornament və kitabələrlə bəzədilmişdir. Sarayın bəzədilməsində istifadə olunmuş iyirmidən artıq ornment növünün heç biri təkrar olunmur. Rəssam hətta sarayın memarlıq ünsürlərini, tağları, timpanları, lodciyaları, karnizləri, taxça və mehrabları, hasar və şəbəkələri bir-birindən fərqli ornamentlərlə bəzəməklə, Nizaminin:
Bəzənib-düzənən gəlinə bənzər, Üç rəngə boyanar hər axşam-səhər
misralarını öz rəng və ornament sənətinin gücü ilə canlandırmışdır.
Zamanov, Nadir (1981). Nizami poeziyası və təsviri sənət (Azərbaycan SSR EA Memarlıq və İncəsənət İnstitutu). Bakı: Elm. səh. 190.
Avqust 05, 2021
simnarın, xavərnaq, qəsrindən, yerə, atılması, nizami, gəncəvinin, yeddi, gözəl, poemasında, təsvi, edilmiş, səhnə, əsasında, mirzə, əli, tərəfindən, çəkilmiş, rəsm, əsəridir, rəssam, mirzə, əlitarixi, əsrin, ortalarıüslubu, təbriz, miniatür, məktəbi, mündəric. Simnarin Xavernaq qesrinden yere atilmasi Nizami Gencevinin Yeddi gozel poemasinda tesvi edilmis sehne esasinda Mirze Eli terefinden cekilmis resm eseridir Simnarin Xavernaq qesrinden yere atilmasiRessam Mirze EliTarixi XVI esrin ortalariUslubu Tebriz miniatur mektebi Mundericat 1 Movzu 2 Tesvir 3 Tedqiqi 4 Istinadlar 5 EdebiyyatMovzu RedakteNizaminin Yeddi gozel poemasinda Behrami terbiye eden Yemen hokmdari Neman Behrama burcleri aya yukselen efsanevi gozelliye malik bir qesr tikdirir Qesrin divarina gun dusende goz qamasdirir Qesr gece gunduz uc renge dusurdu goy ag ve sari Xavernaq qesrinin memari Simnar zehmeti muqabilinde coxlu mukafat alir Bu mukafatdan sevinen memar ehtiyatsizliq ederek deyir Bilseydim evvelce inanin ki men Belke daha artiq zehmet cekerdim Bundan xeyli gozel saray tikerdim 1 Simnarin bu sozunden sonra sah ehtiyat edir ki o pul gucune basqa padsaha Xavernaq qesrinden daha gozel qesr tike biler Odur ki memari ucaltdigi qesrin burcunden yere atmagi emr edir Belelikle Simnar zehmetine qarsi mukafat evezine heyatini qurban verir Tesvir RedakteSimnarin yere atilmasi sujeti dag ve agacliq fonunda tesvir olunmusdur Miniaturde Simnarin faciesi ile elaqedar heyecan ve tesvis sezilir Ressam serti de olsa bu psixoloji hissin ifadesine illustrasiyada yaratdigi umumi gerginlik ehval ruhiyyesi ile nail olmusdur 2 Simnari yenice damdan asagi ucurmus silahli cellad ve onun yaninda duran diger uc neferin uzundeki laqeydlik eyvan ve pencerelerden boylanan habele yere serilmis memarin etrafina yigilan adamlarin uzunde gorunmur Bununla ressam saray ehlinin bu isden narazi qaldigini gostermisdir Belelikle miniaturdeki tefsir edebi metnden gelen tesvirle tam uygundur 2 Artiq kecinmis memara birce nefer yanasib onun basini dizleri ustune almisdir Basqa birisi ise el hereketleri ile silahli serbazin etirazina qarsi oz naraziligini bildirir 2 Hekayetin psixoloji tesrini eks etdirmek namine ressamin isletdiyi stirxlerden biri de eyvanda durmus bir neferi qetli musahide etdikden sonra ozunden getmesidir Sekilde onun basi ciyinleri ustune dusmus yixilmamaq ucun her iki eli ile eyvanin sutununu qucaqlamisdir Miniaturde istifade olunan bele ince detallar Nizami sujetini illustre eden ressamin edaletsiz qetli qabariq vermek ucun miniatur sertiliyi daxilinde ifadeli tesvir vasiteleri tapmaga calisdigini ve buna qismen nail oldugunu gosterir 3 Tedqiqi RedakteSimnarin taleyi ile bagli olan kederli hekayet XVI esrin ortalarina aid bir miniaturde eks etdirilmisdir Ernst Kunhel bu imzasiz miniaturu Muzeffer Elinin fircasina aid edir 4 N Zamanov ise qeyd edir ki Simnarin Xavernaq qesrinden yere atilmasi miniaturunu Barbedin Xosrovun meclisinde musiqi calmasi miniaturu ile muqayise etdikde bu eserin mehz Mirze Elinin fircasina mensub olduguna subhe qalmir Bunu her iki miniaturun uslubu ifade terzi kompozisiyasi muxtelif ayrintilarin insn fiqurlari serv agaci cicekler ve s islenme manerasi xususen fonda tesvir edilen saray memarligi unsurleri onlarin ornament muxtelifliyi aydin gosterir 5 Ressam esrarengiz gozelliyi olan qesrin tesvirinde fovqelade firca isletmisdir Qesrin tagi eyvani mehraba benzer kitabeli iri taxcasi ikinci mertebede pencere ve onun etrafinda muxtelif bezekli medalyonlar lay divarlar hetta heyet bele basdan basa hendesi naxis nebati ornament ve kitabelerle bezedilmisdir Sarayin bezedilmesinde istifade olunmus iyirmiden artiq ornment novunun hec biri tekrar olunmur 3 Ressam hetta sarayin memarliq unsurlerini taglari timpanlari lodciyalari karnizleri taxca ve mehrablari hasar ve sebekeleri bir birinden ferqli ornamentlerle bezemekle Nizaminin Bezenib duzenen geline benzer Uc renge boyanar her axsam seher 6 misralarini oz reng ve ornament senetinin gucu ile canlandirmisdir Istinadlar Redakte Gencevi Nizami 1941 Yeddi gozel Baki 43 1 2 3 Zamanov 1981 seh 59 1 2 Zamanov 1981 seh 60 Kunhel Ernst 1952 Dogu islam memleketlerinde minyatur Ankara 204 Zamanov 1981 seh 58 Gencevi Nizami 1941 Yeddi gozel Baki 56 Edebiyyat RedakteZamanov Nadir 1981 Nizami poeziyasi ve tesviri senet Azerbaycan SSR EA Memarliq ve Incesenet Institutu Baki Elm seh 190 Menbe https az wikipedia org w index php title Simnarin Xavernaq qesrinden yere atilmasi amp oldid 4491651, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
