Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
Bu məqaləni lazımdır. |
Bu məqalədə heç bir məlumatın mənbəsi . |
Sekulyarizm — dinin insanların düşüncə və hərəkətlərində və cəmiyyətdəki institutlar üzərində təsirinin azalması.
Sosiologiya elmində XX əsrin ortalarından bəri qızğın şəkildə müzakirə olunan bu mövzuda iki təzadlı cəbhədə yerləşən sosioloqlar var. , Maks Veber, Ziqmund Freyd kimi mütəfəkkirlər dünyada iqtisadi inkişaf və elmin dirçəlişi ilə dinin təsirinin azalacağını desə də, və kimi müasir dövrün sosioloqları sekulyarizm yox, tam əks prosesin baş verdiyini iddia edirlər. Hər iki tərəfin də olduqca tutarlı arqumentləri var. Məhz bu iki fərqli düşüncələrin mövcudluğu dinin cəmiyyət üzərindəki təsiri mövzusuna müxtəlif prizmalardan baxmağa kömək olur.
Dinin elm üzərində üstünlük təşkil etdiyi dövrlərdə, daha dəqiq XVII əsrə kimi, dini dəyərlər dövlətdən tutmuş insanların şəxsi həyatına qədər bütün sahələrə kəskin dərəcədə təsir göstərirdi. Dövlət siyasətinə dini liderlər təsir edirdilər. Dini məclislər və dəyərlər insanların gündəlik həyatında olduqca vacib statusa malik idi. İnsanlar dini inanclar və hissləri ilə hərəkət edirdilər, rasional (məntiqli) düşüncə əksər hallarda mövcud olmurdu. Lakin XVII əsrdə baş verən mədəni və elmi inqilablar vəziyyəti köklü şəkildə dəyişdirməyə başladı. Elm adamları apardıqları araşdırmaların nəticəsində bir çox miflərin, kök salmış dəyərlərin əsassız olduğunu sübut edə bildilər. Elmli insanların sayı artdıqca dini izləyənlərin sayı azaldı, çünki elmli adamlar artıq dini metaforları, mifləri və bəzi yerlərdə yayılan xürafatları saymamağa, nəticədə isə dindən uzaqlaşmağa başladılar. Bu vəziyyət tək elm adamlarının dairəsində yox, həmçinin dövlət təbəqəsinə və tədricən sadə camaata da təsir etdi. Elm adamlarının gördükləri işlərdən agah olan bir çoxları ya dindən tam uzaqlaşmağa, ya da dini kor-koranə izləməkdən qaçmağa başladılar. Bütün bu dəyişikliklər dinin cəmiyyətdəki təsirini zəiflətməyə başladı. Bu zəifləməni məşhur amerikan sosioloq Brayan Vilson apardığı intensiv müşahidə və araşdırmalar nəticəsində göstərərək sekulyarizm prosesinin həqiqətən də baş verdiyini sübut etmişdir, baxmayaraq ki onu Tomas Lukman və Peter Berger cütlüyü tənqid edir.
Brayan Vilson 5 müxtəlif cəhəti analiz edərək sekulyarizmin baş verdiyini göstərmişdir.
- Miflərin yox olması və elmin mifləri açıqlaması — Elmin təsiri artdıqca elmi araşdırmalar miflərin köksüz-əsassız olduğunu açıqlaya bilmişdir. Məhz bundan sonra miflərə inananların sayı kəskin şəkildə azalmışdır. Eyni zamanda çox sayda insan hətta dindən də uzaqlaşmağa başlamışdır. Çünki, elmli insanların əksəri materialist (yalnız gözlə görünən və hiss olunan maddiyyəti qəbul edən mövqe) mövqeyini seçir, bu da ki, gözlə görülə bilməyən Allahın və digər fövqəlqüvvələrin inkar olunmasına gətirib çıxarır.
İstinadlar
 | Din ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Bu meqalede hec bir melumatin menbesi gosterilmemisdir Lutfen etibarli menbeler elave etmekle meqaleni tekmillesdirmeye komek edin Qerez yaradan menbesiz hisseler muzakiresiz siline biler Sekulyarizm dinin insanlarin dusunce ve hereketlerinde ve cemiyyetdeki institutlar uzerinde tesirinin azalmasi Sosiologiya elminde XX esrin ortalarindan beri qizgin sekilde muzakire olunan bu movzuda iki tezadli cebhede yerlesen sosioloqlar var Maks Veber Ziqmund Freyd kimi mutefekkirler dunyada iqtisadi inkisaf ve elmin dircelisi ile dinin tesirinin azalacagini dese de ve kimi muasir dovrun sosioloqlari sekulyarizm yox tam eks prosesin bas verdiyini iddia edirler Her iki terefin de olduqca tutarli arqumentleri var Mehz bu iki ferqli dusuncelerin movcudlugu dinin cemiyyet uzerindeki tesiri movzusuna muxtelif prizmalardan baxmaga komek olur Dinin elm uzerinde ustunluk teskil etdiyi dovrlerde daha deqiq XVII esre kimi dini deyerler dovletden tutmus insanlarin sexsi heyatina qeder butun sahelere keskin derecede tesir gosterirdi Dovlet siyasetine dini liderler tesir edirdiler Dini meclisler ve deyerler insanlarin gundelik heyatinda olduqca vacib statusa malik idi Insanlar dini inanclar ve hissleri ile hereket edirdiler rasional mentiqli dusunce ekser hallarda movcud olmurdu Lakin XVII esrde bas veren medeni ve elmi inqilablar veziyyeti koklu sekilde deyisdirmeye basladi Elm adamlari apardiqlari arasdirmalarin neticesinde bir cox miflerin kok salmis deyerlerin esassiz oldugunu subut ede bildiler Elmli insanlarin sayi artdiqca dini izleyenlerin sayi azaldi cunki elmli adamlar artiq dini metaforlari mifleri ve bezi yerlerde yayilan xurafatlari saymamaga neticede ise dinden uzaqlasmaga basladilar Bu veziyyet tek elm adamlarinin dairesinde yox hemcinin dovlet tebeqesine ve tedricen sade camaata da tesir etdi Elm adamlarinin gordukleri islerden agah olan bir coxlari ya dinden tam uzaqlasmaga ya da dini kor korane izlemekden qacmaga basladilar Butun bu deyisiklikler dinin cemiyyetdeki tesirini zeifletmeye basladi Bu zeiflemeni meshur amerikan sosioloq Brayan Vilson apardigi intensiv musahide ve arasdirmalar neticesinde gostererek sekulyarizm prosesinin heqiqeten de bas verdiyini subut etmisdir baxmayaraq ki onu Tomas Lukman ve Peter Berger cutluyu tenqid edir Brayan Vilson 5 muxtelif ceheti analiz ederek sekulyarizmin bas verdiyini gostermisdir Miflerin yox olmasi ve elmin mifleri aciqlamasi Elmin tesiri artdiqca elmi arasdirmalar miflerin koksuz esassiz oldugunu aciqlaya bilmisdir Mehz bundan sonra miflere inananlarin sayi keskin sekilde azalmisdir Eyni zamanda cox sayda insan hetta dinden de uzaqlasmaga baslamisdir Cunki elmli insanlarin ekseri materialist yalniz gozle gorunen ve hiss olunan maddiyyeti qebul eden movqe movqeyini secir bu da ki gozle gorule bilmeyen Allahin ve diger fovqelquvvelerin inkar olunmasina getirib cixarir Istinadlar Din ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin