Saxalin tuneli

Saxalin tuneli — Tikintisi tam olaraq başa çatdırılmamış tunel kompleksi. Tunel Nevelskoy boğazının altı ilə materikdə yerləşən Lazarev burnu ilə Saxalin adasında yerləşən Poqibi burnu arasından çəkilmişdir.

Tarixi

Saxalini materikə birləşdirəcək tunelin inşası fikiri hələ XIX əsrin sonlarında meydana gəmişdir. Ancaq maliyyə çatışmamazlığı səbəbindən inşa edilməmişdir.

Əməli olaraq tikinti işlərinə cəhd 1929—1930-ci illərdə başlanılmışdır.

1950-ci ildə Saxalini materikə birləşdirən dəmiryolu xəttinin çəkilişi fikirini İofif Stalin bildirir. Burada bərə, körpü və ya tunel tikinrisi fikiri ortaya atılır. Bir müddət sonra rəsmi səviyyədə tunel və bərə ilə əlaqə yaradılması qərara alınır. Tunelin tikintisi SSRİ Daxili İşlər Nazirliyinə həvalə olunur.

Layihə

İlkin olaraq dəmir yol nəqliyyatını təmin etmək məqsədi ilə xətlər inşa edilməyə başlanılmışdır. Sxalində Pobedino stansiyasından Pobiqi burnuna qədər uzunluğu 327 km olan dəmiryolu inşa edilməli idi. Təkcə magistralın ada hissəsində 9 stansiya inşa edilmişdir. Tuneln uzunluğu isə Lazareb burnundan Pobiqi burnuna kimi 10 km olmalı idi. Tunelin tikintisi üçün boğazın ən dar hissəsi seçilmişdi.

Müvəqqəti bərə daşımalı ilə tikintinin başa çatdırılması 1953-cü ilə, tam olaraq tunelin işə salınması isə 1955-ci ilə təsadüf edtməli idi. İlk illərdə yük dövrüyyəsi 4 milyon ton olaraq hesablanmışdı..

Nəticələri

Xabarovsk diyarı ərazisində Amur çayı sahili ilə Selixin stansiysı ilə Çyornı burnu arasında uzunluğu 120 km olan dəmiryolu inşa edilmişdir. Bərə nəqliyyatının keşəcəyi yerdən damba inşa edilir. Üstəlik tunelin başlayacağı yerdə, Lazarev burnunda şaxta qazılır.

Saxalin vilayəti ərazisində işlər olduqca çətin vəziyyətdə aparılırdı. Bu səbəbdən 1 km-də oldsun dəmir yolu çəkilməmişdir. Nış — Poqibi torpaq yolu isə ancaq taxta şalban daşınmasında istifadə edilmişdir.

1973-cü ildə Saxalin materiklə Vanino-Xolmsk bərə yolu ilə birləşdirilmişdir.

Müasir layihələr

2016-cı il məlumatına görə regionun nə hava nə də bərə bölgənin tələbatına cavab vermir. Qışda Tatar boğazı tam donur. Burada buzqıran tipli bərələr olmasına baxmayaraq fırtınalar zamanı yol tam işləksiz qalır.

1992-ci ildə Saxalin dəmir yolları idarəsinin rəhnəri A. B. Vasilev tərəfindən yenidən təklif edilir. 1999-cu ildə bu layihəyə yenidən baxıması barədə Nəqliyyat Naziri Aksyonenko çıxış edir. 2000-ci ildə layihəni yenidən dəyərləndirmək məqsədi ilə əraziyə baxış keçirilir. Ancaq nazirin istefası səbəbindən layihə dayandırılır.

15 iyun 2017-ci ildə Rusiya Federasiyası Prezidenti Vladimir Putin canlı yayımda çıxışı zamanı Saxalin körpüsü məsələsinə toxunmuşdur. O hazırda Saxalini materikə birləşdirəcək vastənin körpü və ya tunel olacağının dəqiq bilinmədiyini bildirir. Üstəlik əgər körpü layihənin reallaşdırılarsa buna 286 mld rulb tələb olunduğunu bildirmişdir.

22 noyabr 2017-ci ildə Rusiya Nəqliyyat Naziri Maksim Sokolov Saxalini materikə birləşdirəcək dəmiryol körpüsünün reallaşdırılmasına 2018-ci ildə başlanacağını bildirmişdir.

İstinadlar

1. "Мост через Татарский пролив: когда Сахалин свяжут с материком?". доринфо.ру. 10.07.2012. 2014-07-25 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-11-29.
2. После Крымского моста Россия начнет строить мост на Сахалин, Россия 24, Jun 15, 2017 (Видео, 4 мин.)
3. "Проектирование ж/д моста на Сахалин начнется в 2018 году". 2017-11-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-11-29.

Mənbə

• История тоннеля с подробным фотоотчётом
• Строительство тоннеля через Татарский пролив. А. И. Кокурин и Ю. Н. Моруков
• А. И. Костанов Самая восточная дорога России
• Магистраль на Сахалин
• СТАЛИНСКИЕ СТРОЙКИ ГУЛАГа: Строительство тоннеля через Татарский пролив (документы СМ СССР 1950—1952 года))
• Смерть Сталина оборвала все секретные планы: «Строительство № 6» — тоннеля между Сахалином и материком было остановлено раз и навсегда.
• Транспортное соединение материк — остров Сахалин 2016-03-04 at the Wayback Machine
• Великая стройка ГУЛАГа: как после войны Сахалин попытались сделать «полуостровом»  (rus.)