fbpx
Wikipedia

Sarımsaq

Sarımsaq (lat. Allium sativum) — soğankimilər fəsiləsinin soğan cinsinə aid bitki növü.

?Sarımsaq
Allium sativum
Elmi təsnifat
Elmi adı
Allium sativum L.
Mühafizə statusu
Az qayğı tələb edənlər
Least Concern (IUCN 3.1)Least Concern: ???

Vikinövlərdə
sistematika

Şəkil
axtarışı
ITIS  
NCBI  
EOL  
GRIN  
IPNI 
TPL 

Sarımsaq ağımtıl rəngli soğanaqlı bitkidir. Dadı çox kəskin yandırıcı olmaqla yanaşı, özünəməxsus ətirli iyi vardır. Sarımsaqdan Şərq təbabətində çox qədim zamanlardan dərman kimi bir sıra xəstəliklərə qarşı istifadə olunur. Məsələn, xroniki mədə-bağırsaq xoralarının müalicəsində, zəiflikdə, avitaminozda, zob xəstəliklərində və s. Tərkibində "fitonsid" maddəsinin mövcudluğundan, sarımsaq son dərəcə qüvvətli bakterisid təsirə malikdir. Sarımsaqdan alınan "allisin" maddəsinin çox qüvvətli bakterisid təsiri vardır. Onun on mində bir nisbətini su ilə durulaşdırdıqda belə yenə də bakteriyalara öldürücü təsir göstərir, onların inkişafını dayandırır. Son illərdə aparılan tədqiqatlar nəticəsində sarımsağın tərkibində bir sıra müalicə əhəmiyyətli maddələrin olduğu müəyyən edilmişdir. Bunlardan ən mühümü "dusulfid" adlanan kükürdlü üzvü birləşmələrdir. Sarımsağın tərkibində olan efir yağında kükürd olduğu üçün, onun iyi çox kəskindir və yandırıcıdır.

Xalq təbabətində sarımsaqdan xörəklərdə və ya turşuya qoyulmuş sarımsaqdan vərəm xəstəliyi zamanı iştaha artıran, bəlğəmgətirən və sinə iltihabını təmizləmək məqsədilə işlədilir. Soyuqdəymə və sətəlcəm olduqda tənəffüs yollarını açmaq üçün sarımsaq yeyirlər. Sarımsaqdan çəkilmiş spirtdən xroniki mədə katarı, mədənin həzm etmə zəifliyi, qarın köpü zamanı, eləcə də xroniki amyoblu ishalı müalicə etmək üçün istifadə olunur. Bundan başqa, sarımsaq yoğun bağırsaq xəstəliyi zamanı da işlədilir. Sarımsaq suyundan şəkər diabeti xəstəliyinə tutulanlara vermək də faydalıdır. Zaqatala rayonunda qabığı soyulmuş "sarımsaq bəhməzi" bişirilir. Həmin bəhməz hipertoniya xəstəliyinə tutulmuş adam üçün ən yaxşı müalicə vasitəsidir.

Sinonim

  • Allium arenarium Sadler ex Rchb. [Invalid]
  • Allium controversum Schrad. ex Willd.
  • Allium longicuspis Regel
  • Allium ophioscorodon Link
  • Allium pekinense Prokh.
    • Allium sativum subsp. asiae-mediae Kazakova
  • Allium sativum f. asiae-mediae Kazakova
    • Allium sativum var. controversum (Schrad. ex Willd.) Nyman
    • Allium sativum subsp. controversum (Schrad. ex Willd.) K.Richt.
    • Allium sativum subsp. ophioscorodon (Link) Schübl. & G.Martens
    • Allium sativum var. ophioscorodon (Link) Döll
    • Allium sativum var. pekinense (Prokh.) F.Maek.
  • Allium sativum f. pekinense (Prokh.) Makino
  • Allium sativum f. sagittatum Kazakova
    • Allium sativum var. sativum sativum
    • Allium sativum var. subrotundum Gren. & Godr.
    • Allium sativum subsp. subrotundum (Gren. & Godr.) K.Richt.
  • Allium sativum f. vulgare Kazakova
    • Allium scorodoprasum var. viviparum Regel
    • Allium scorodoprasum subsp. viviparum (Regel) K.Richt.
  • Porrum ophioscorodon (Link) Rchb.
  • Porrum sativum (L.) Rchb. [Illegitimate]

Sarımsağın müalicəvi əhəmiyyəti

Hazırda sarımsağın struktur tərkibi sirr deyil və ona görə də aydındır ki, xarici görünüşcə sadə olan sarımsağa əla müalicəvi xassə verən nədir? Kəskin dad və iyi sarımsağa verən bir sıra kükürdlü birləşmələrin mürəkkəb qarışığından ibarət olan efir yağıdır. Bu efir yağının 35 %-i uçucu maddələrdən ibarədir.

Sarımsağın qidalı maddələrinin əsas hissəsini karbohidratlar və polisaxaridlər təşkil edir (27 %). Payızda sarımsaqda inulin və saxaroza onları təmsil etdiyi halda, yazda onların parçalanması hesabına qlukoza və fruktozanın miqdarı artır. Sarımsaqda zülalın miqdarı 6,1-dən 13,3 %-ə qədər, sellüloz – 0,8 %, dişciklərdə kül – 1,4-3,7 %, yarpaqlarda 8,8 %-ə qədər olur.

Sarımsağın soğanağında vitamin az olur: C vitamini 5-8 mq %, B, B2 və PP vitaminləri isə faizin onda birləri qədər. Amma yarpaqları və cavan gövdələri vitamin C ilə çox zəngin olur (140 mq %-ə qədər), digər tərəfdən onlarda A vitamin idə aşkar edilmişdir.

Sarımsağın külündə 17 element, o cümlədən, fosfor, kalium, kalsium, maqnezium, manqan, germanium, mis, molibden, kobalt, sirkonium, vanadium, titan, selen, natrium, qurğuşun və s. tapılmışdır.

Bundan başqa, sarımsağın tərkibinə pentozanlar, qlükozidlər, pektin maddələri və üzvi turşular da daxildir.

Sarımsaq yüksək kalorilidir. Onun 1 kq-ı 1110-1327 kkal verir. Rusiya Tibb Elmləri Akademiyasının Qida Institutunun məlumatlarına görə insan il ərzində soğan ilə birlikdə 6-10 kq sarımsaq istifadə etməlidir.

Sarımsaq dəmir duzları ilə (1,5 mq %), sink duzları ilə (1,0 mq %) və yod ilə zəngindir. Yod xüsusilə orqanizm üçün böyük əhəmiyyət kəsb edir. Bir kiloqram sarımsaqda 0,94 mq yod olur ki, o da qalxanabənzər vəzin funksiyasına müsbət təsir edir.

Qeyd olunanlarla yanaşı canlı sarımsaqda germanium vaxtilə geniş reklam olunan «Kreml tabletka»larında olduğundan çoxdur və bu da insan üçün çox faydalıdır. Məhz germanium damar sisteminin klapan aparatının elastikliyini təmin edir.

Sarımsaqda çoxlu miqdarda kükürdün olması da əhəmiyyətlidir. Kükürdlü birləşmələr və ya sulfidlər olduqca heyrətləndirici xassələrə malikdirlər. Alimlər sarımsaqda 100-dən çox kükürdlü maddələr aşkar etmişlər. Məhz sarımsaqda olan sulfidlər sarımsaq şirəsinə stafilokoklara, dizenteriya və tifoz bakteriyalarına, qeyri-müəyyən sayda göbələklərə qarşı mübarizə gücü verirlər. Onlar həqiqətən də sarımsağı qüvvətli zəhər əleyhinə vasitəyə çevirirlər. Təsadüfi deyil ki, Roma imperatorları özlərini sui-qəsd yolu ilə zəhərlənib öldürülməkdən qorumaq üçün profilaktika məqsədi lə olduqca çoxlu miqdarda sarımsaq yeməkdə haqlı ididlər.

Sarımsağın sulfidləri zəhərin sərbəst molekullarını özünə «yapışdıraraq» insan orqanizmi ilə təmasda olaraq onu zəhərləməyə imkan vermir. Sarımsaq zəhər molekulunu özünə elə möhkəm birləşdirir ki, zəhər təsirsiz, neytral hala düşür və orqanizm özünə ziyan vermədən onu özündən adi qaydada kənarlaşdırır.

Burada bir maraqlı faktı da oxuculara təqdim etməyi vacib sayırıq. Hindistanda iri şəhərlərin küçələrində zəhərli kobralarla oynayaraq pul qazanan insanlar çoxdur və çoxlu sayda hadisələr müşahidə olmuşdur ki, oyun zamanı ilan sahibini çalmış, amma sahibi ölməmiş və hətta yenidən ilanı oynamağa məcbur etmişdir. Bunun sirrini bilirsinizmi? Sirri çox sadədir. Ilan oynadanlar ilanla oynayarkən həmişə ağızlarında çeynəyərək sarımsaq saxlayırlar. Ilan çaldıqda dərhal həmin yerə ağızda çeynənmiş sarımsaq qoyaraq qısa müddətə sakit dayanırlar. Bu halda zəhər Qana keçməyə macal tapmamış sarımsaq vasitəsi ilə tutulur və öldürücü xassəsi itir.

Sarımsağın müalicəvi xassəsi hələ qədim dövrlərdən məlum idi.

Tədqiqatçıların fikrincə sarımsaqdan ilk olaraq savadlı istifadə qədim şumerlərdə, yəni türklərin ulu babalarında olmuşdur.

Qədim Misirdə piramidaların tikintisində çalışan minlərlə insanın xəstələnməməsi və onların arasında epidemiya yayılmaması üçün onlar çoxlu miqdarda turp, soğan və sarımsaq yeyirdilər.

Sarımsağın gizli gücünü rus alimi B.P.Tokin izah edir. O, qeyd edir ki, sarımsaqda elə fitonsidlər var ki, onlar insan üçün təhlükəli olan bütün mikrobları, virusları, göbələkləri məhv etməyə qadirdir. Əgər, karbol turşusu vərəm çöplərini bir sutkaya öldürürsə, sarımsaq fitonsidləri bunu 5 dəqiqəyə həyata keçirir.

Rəsmi təbabət bağırsaqların atoniyası, hipertonik xəstəliklər, ateresklerozun müalicəsində sarımsağın spirtdə tinkturasını (ekstraktını) təklif edir.

Müalicə məqsədi ilə təzə yığılmış və ya qısa müddət saxlanmış sarımsaq istifadə etmək faydalıdır. Soyuducuda 4 ay saxlanmış sarımsağın antibakterial təsiri onun ilkin vəziyyətinə nəzərən təxminən iki dəfə azalır. Otaq temperaturunda saxlanılan sarımsaq 8 aydan sonra fitonsid xassəsini tamamilə itirir.

Sarımsaq əsasında hazırlanan dərmanlar

Sarımsağın müalicə məqsədilə istifadəsi üçün mütəxəssislər ondan müxtəlif dərman formaları hazırlamağı təklif edirlər ki, onlardan hər biri müəyyən hallarda daha üstün müalicəvi əhəmiyyətə malik olur. Aşağıda göstərilən preparatlardan bəziləri hazırlanan kimi də tez istifadə edilməlidir. Spirt istifadə etməklə hazırlanan preparatlar isə quru, soyuq və qaranlıq yerdə uzun müddət saxlana bilir.

Həlim. Sarımsaq həlimi onunla fərqlənir ki, onu hazırlayarkən tərkibində mineral duzlar dəyişməz qalır, uçucu maddələr isə yüksək temperaturun təsiri ilə parçalanır. Həlim aşağıdakı kimi hazırlanır. Içərisinə emal çəkilmiş qab götürülür və ona 2 stəkan su tökülərək zəif alovda qızdırılmağa başlanır. Elə ki, su qaynamağa başlayır ona 1 çay qaşığı doğranmış sarımsaq tökülür. Uzunmüddətli olmayan qaynatmadan sonra həlimə bir qədər sakit qalmaq imkanı verilir, sonra süzgəcdən keçirilir və təyinatı üzrə istifadə olunur. Sarımsaq həlimini çox hazırlayıb uzun müddət saxlayıb istifadə etmək olmaz. O, yalnız təzə hazırlanmış olduqda faydalıdır. Sarımsaq həlimi olduqca qüvvətli dərmandır və onu 4-5 saatdan bir, 0,5 stəkandan çox olmadan istifadə etmək olar. Sarımsaq həlimi müxtəlif növ infeksiyalar, soyuqdəymələr zamanı əvəzolunmaz dərmandır.

Sarımsaq cövhəri. O, öz xarakteristikasına görə həlimə yaxındır, amma onun hazırlanma üsulundan fərqli hazırlanır.

Xırda doğranmış sarımsaq dişləri saxsı və ya emalı qaba qoyulur, üzərinə qaynar su tökülür, sonra ağzı qapaqla möhkəm bağlanır. Bir qədər saxlanılır, soyudulur, süzülür və təyinat üzrə istifadə olunur. Sarımsaq cövhəri hazırlayarkən istifadə olunan su böyük əhəmiyyət kəsb edir. Yaxşı olar ki, quyu, bulaq, qar suyu, onlar olmadıqda distillə olunmuş su istifadə edilsin.

Cövhərdə uçucu maddələr həlimdə olduğundan daha yaxşı qalır. Sarımsaq cövhəri ilə müxtəlif infeksiyalar və soyuqdəymə (sətəlcəm, iltihabi proseslər) zamanı müalicə oluna bilərsiniz. Cövhərdən təmizləyici imalə zamanı da istifadə etmək olar.

Tinktura. Sarımsaq tinkturası cövhərdən onunla fərqlənir ki, əsas komponent kimi onda araq və ya spirt istifadə olunur.

Sarımsaq tinkturası tibbdə çoxdan istifadə olunur. O, həqiqətən də universal vasitədir.

Yaxşı tinktura hazırlamaq üçün aşağıdakı qaydalara əməl etmək lazımdır: sarımsaq təzə, iri, böyük ağ dişli olmalıdır; tinktura üçün istifadə olunan araq heç bir qarışığa malik olmamalıdır. Yaxşı olar ki, lazımi həddə qədər durulaşdırılmış tibbi spirt istifadə edilsin; butulkalar mütləq tünd şüşədən olmalıdır və ağzı kip keçən propka ilə örtülməldir. Şüşə qab quru və təmiz olmalıdır. Tinkturanı hazırlamamışdan əvvəl onu azca qızdırmaq lazımdır.

Bilicilər məsləhət görürlər ki, sarımsaq tinkturası ay təqviminə uyğun hazırlansın və bu zaman o, daha keyfiyyətli olur: Yeni ay doğanda hazırlanır və ay tam olana qədər saxlanılır. Yarımlitrlik şüşə butulkaya bir baş sarımsaq iri hissələrlə doğranaraq tökülür və üzərinə 2 stəkan ən təmiz araq tökülür və yeni ay doğandan bədr (bədr gecəlik ay doğana qədər) vaxtına qədər saxlanılır. Butulka gündə 2 dəfə – səhər və axşam çalxalanır. Qeyd olunan vaxt keçdikdən sonra tinktura çox ciddi filtrlənir və soyuq yerə qoyulur. Sarımsaq tinkturası səhər və yatmazdan qabaq 10-15 damcı olmaqla qəbul edilir.

Sarımsağın ən vacib sirlərindən biri odur ki, «köhnəlmə» prosesində onun müalicəvi xassəsi artır. Məhz buna görə də 2-3 il saxlanılan sarımsaq tinkturasının effekti daha yüksəkdir. Məsələ ondadır ki, saxlama zamanı tinkturada fermentlər (məsələn, eyxoen) əmələ gəlir ki, mütəxəssislərin araşdırmalarına görə şiş əmələ gəlmənin qarşısını alan təsirə malik olub və aspirin kimi qanı durulaşdırır.

Sarımsaq ekstraktı. Tinkturada maddələrin qatılığı ilə fərqlənir, baxmayaraq ki, tinktura ilə eyni prinsip üzrə hazırlanır. Hesab edilir ki, ekstrakt tinkturadan 10 dəfə qüvvətlidir. Ev şəraitində və xüsusi avadanlıqlar olmadan tam keyfiyyətli ekstrakt almaq çətindir və odur ki, ev şəraitində bu işə çox da girişmək məqsədə uyğun deyil.

Məhz bu səbəbdən də ekstrakt hazırlama haqqında ən ümumi məlumatları veririk.

Ekstarktın hazırlanmasının iki üsulu mövcuddur – soyuq və isti.

Isti üsulla ekstrakt hazırlamaq xüsusi avadanlıqla xüsusi hazırlıq tələb etdiyindən bu üysulla fərdi məşğul olmaq heç məsləhət deyil.

Soyuq hazırlama prosesi isə uzun müddətli kimyəvi proseslərə əsaslanır və aşağı temperaturlarda aparılır. Aşağı temperaturda emal zamanı alınan ekstraktda vitaminlər, efir yağları və digər uçucu maddələr saxlanılır. Ekstrakt hazırlamaq üçün bir neçə kiloqram sarımsaq və 2 litr tünd təmiz araq götürün. Oksidləşməyən və aşağısında kranı olan tutum götürün. Onun dibinə sıx tellərlə örtülmüş setkanı elə qoyun ki, o kranın səviyyəsindən 1 sm çox yuxarıda olsun. Əvvələcədən təmizlənmiş və xırdalanmış bir neçə kq sarımsağın ¼-ni setka üzərinə sərin və üzərinə araq tökün. Qapağı imkan daxilində kip örtün və təxminən 1 həftə soyuqda saxlayın. Bu müddətdən sonra sarımsağın ikinci ¼-ni bir həftədən sonra üçüncü ¼-i və eyni qaydada dördüncü ¼-i əlavə edilir. Başlanğıcdan keçən təxminən iki həftədən sonra kran vasitəsi ilə az miqdarda yarımfabrikat yığa biləçrsiniz. Diqqət edin ki maye yağlı və sarımtıl olsun. Nə qədlər maye götürsəniz bir o qədər arağı sarımsaq tökülmüş qaba əlavə edin. Ekstraktın çıxımı ilkin tökülmüş arağın onda birindən çox olmamalıdır. Bir neçə dəfə filtrləyin və yaxşı-yaxşı durulmağa imkan verin. Yadda saxlayın ki, sarımsaq ekstraktı güclü maddədir və onu çox ehtiyyatla istifadə etmək lazımdır. Bir dəfədə 6-8 damcıdan artıq qəbul etmək olmaz.

Ekstrakt isti süd ilə və ya fincanın yarısı qədər istənilən təbii tərəvəz şirəsi ilə birlikdə içilir. Belə ekstrakt adi müalicəyə tabe olmayan istənilən virusun öhdəsindən gəlir.

Sarımsağın alma sirkəsində ekstraktı da hazırlanır: 1 litr alma sirkəsinə bir iri baş sarımsaq xırda doğranaraq tökülür. Ən azı, 20 ay saxlanılır, süzülür və zəif alovda sirkə buxarlandırılır. Səhər və axşam 1 yemək qaşığı qəbul edilir.

Sarımsaq çaxırı. Iki növ sarımsaq çaxırı mövcuddur və hər ikisi bağırsaq parazitlərini qovmaq, qızdırmadan və orqanizmi ümumi zəiflikdən müalicçə üçün istifadə olunur.

Birinci növ – fransız sarımsaq çaxırıdır. Onun hazırlanması üçün bir baş sarımsağın dişləri təmizlənir və əzilir. Əzilmiş sarımsaq şüşə bankaya tökülür. Üzərinə 10 çimdik təzə, xırda doğranmış yovşan yarpaqları əlavə olunur. Qarışığın üzərinə 3,5 stəkan isti qırmızı və ya ağ çaxır tökülür. Ağzı qapaqla bağlanır və 5 gün saxlanır. Fransız sarımsaq çaxırını gündə 1-2 rumka içmək olar.

Ikinci növ – amerkan sarımsaq çaxırıdır. Bu, ilin soyuq və yağışlı dövründə soyuqlamanı müalicə etmək üçün yaxşı vasitədir. Belə növ sarımsaq çaxırı hazırlamaq üçün 1 stəkan təmizlənmiş düyü arağına bir baş sarımsağın təmizəlnmiş dişləri əlavə olunur və ən azı, 1 ay saxlanılır. Əgər, siz donmusunuzsa və ya soyuqlamısınızsa hər 2 saatdan bir 1 yemək qaşığı həmin çaxırdan istifadə edin.

Sarımsaq sirkəsi. Sarımsaq sirkəsi diabet olan xəstələrdə yaraları sağaltmaq, qoturluq və dəmirovun, həmçinin döyənək və ziyilin (bədəndə, cinsiyyət orqanında və anus dəliyinin ətrafında) müalicəsində istifadə olunur.

Sarımsaq sirkəsi hazırlamaq üçün 3 diş sarımsaq təmizlənir və üzərinə 3-4 stəkan çaxır sirkəsi (alma sirkəsi ilə də əvəz oluna bilər) əlavə olunur, 2 həftə saxlanır.

Yaralardan və ziyildən azad olmaq üçün ağrıyan yerə sarımsaq sirkəsindən soyuq kompres qoyulur və o vaxta qədər saxlanılır ki, o bədənin temperaturu ilə qızır, sonra o yeni soyuq kompres ilə əvəz olunur.

Qotur və dəmirovun müalicəsi zamanı dərini sirkə ilə yumaq və ağrıyan yeri kobud parça ilə sarımaq lazımdır ki, sirkə dəriyə yaxşı keçsin. Bunun üçün sarımsaq sirkəsinə 2 damcı konfra yağı əlavə oluna bilər.

Döyənək və ziyili müalicə etmək üçün ən yaxşı üsul aşağıdakıdır: pambıq parça hissəsi sarımsaq sirkəsində isladılır, mayenin artığı sıxılaraq kənarlaşdırılır və parça bir başa döyənək və ya ziyilin üzərinə qoyularaq sarğı ilə bağlanır və bütün gecə ərzində saxlanılır. Səhər yeni kompres qoyulur.

Sarımsaq çayı. Sarımsaq çayı hazırlamaq üçün bir neçə diş sarımsağı əzib qalın dibli kiçik qazana tökülür və üzərinə bir stəkan su tökülərək qapağı örtülməklə 20 dəqiqə zəif alovda saxlanılır. Azca soyudulan çaya bir çay qaşığı limon şirəsi qatılaraq qarışdırılır, sonra stulda oturaraq qazan dizlərin üzərinə qoyularaq baş ədyal ilə örtülür. Qapaq açılır və çay soyana qədər onun buxarı ilə nəfəs alınır. Belə inqaliyasiya yuxarı nəfəs yollarının xəstəliklərini və qripi müalicə etmək üçün yaxşıdır.

Sarımsaq şirəsi. Sarımsaq şirəsini hər dəfə təzə və bir dəfə qəbul etmək üçün yetərli olan qədər hazırlamaq lazımdır. Sarımsaq dişlərini təmizləyin və lazım bildiyiniz qədər götürün və yalnız əl ilə işlədilən şirə çəkən maşında (elektrik şirə çəkən qəti olmaz) şirəni çəkin. Yaxşı olar ki, sarımsaq şirəsini olduğu kimi təbii halında qəbul edəsiniz. Lakin, hansı səbəbdənsə siz sarımsaq şirəsini ehtiyat üçün də (bir neçə dəfə qəbul etmək üçün) hazırlamaq istəsəniz spirt konservləşdirilməsindən istifadə edin: sarımsaq şirəsinə şirənin miqdarında spirt və on dəfə artıq distillə suyu əlavə edin.

Sarımsaq siropu. Əsasən uşaqlar sarımsaqdan hazırlanmış preparatlardan imtina edirlər. Belə halda sarımsaq siropu daha əlverişlidir. O, xüsusən, öskürək, larengit, burun boşluğunun xəstəlikləri zamanı da yaxşı səmərə verir.

Məşhur həkim Xeynermanın ən yaxşı sarımsaq siropu hazırlama reseptini oxuculara təqdim edirik. Yarım stəkan təmizlənmiş və xırda doğranmış sarımsaq içi emallı olan qazana tökülür və üzərinə təzə tünd bal tökülür və zəif alovda sarımsaq tam həll olana qədər qızıdırılır. Sonra qazanın qapağı örtülür və yenidən qızdırılır (amma gözləmək lazımdır ki, sirop yanması). Sirop soyumadan və ya tam soyumamış süzülür və soyuducuda saxlanılır.

Sarımsaq yağı. Sarımsaq yağı daxili iltihabi proseslərin (qulaq-burun boşluğu) ağız boşluğunun iltihabı zamanı və s. əvəz olunmaz vasitədir. Olduqca təzə (yəni yeni dərilmiş) 2 baş sarımsağın qabığı təmizlənir, xırda doğranır və taxta həvəngdəstə vasitəsilə əzilir. Alınan kütlə şüşə bankaya yerləşdirilir və üzərinə az-az təzə təmizlənmiş bitki yağı, daha yaxşı olar ki zeytun yağı tökülsün (yarım stəkan). Yağ ilə sarımsaq kütləsi yaxşı-yaxşı qarışdırılır, qapaqla bağlanılır və pəncərənin qarşısına qoyulur. Banka 10 gündən az olmayaraq pəncərə qarşısında, günəş şüalarının təsiri altında saxlanılır və bu müddət ərzində qarışıq gündə 2-3 dəfə qarışdırılır. Qeyd olunan vaxt keçdikdən sonra yağ yaxşı-yaxşı filtrlənir, bir neçə damcı təmizlənmiş qliserin əlavə edilir və tünd şüşədən olan butulkaya keçirilələrək kip bağlanan probka ilə ağzı yaxşı-yaxşı qapanır. Sarımsaq yağı soyuducuda saxlanılır, amma, diqqət edilir ki. Donmasın.

Hesab olunur ki, sarımsaq yağı hazırlandığı vaxtdan 2-2,5 ay keçənə qədər istifadə oluna bilər. Yağı istifadədən öncə onu yüngülcə 30-35°C-ə qədər qızdırırlar.

Sarımsaq sürtküsü (mazı). Maz hazırlamaq üçün bir baş sarımsaq təmizlənir və xırda-xırda doğranır. Doğranmış sarımsaq emallı qazana tökülür, üzərinə 2 stəkan qaynar su tökülür, qarışıq qaynıyana qədər qızdırılır və zəif alovda o vaxta qədər qızdırılır ki, suyun həcmi 2 dəfə azalsın. Qarışıq süzülür və 1 (və ya 0,5) stəkan qaynar zeytun və ya istənilən digər bitki yağı əlavə olunur. Yavaş-yavaş bir az arı vosku əlavə edilərək qatı smetan həddinə çatdırılır. Maz uzun müddət saxlanması üçün həmçinin bir qədər oduncaq qətranı əlavə etmək lazımdır.

Sarımsaq linimenti. Sarımsaq linimenti çox vaxt bədəni ovuşdurmaq, kompres qoymaq üçün istifadə edilir. O, artiritlər, pulu dəmirov, müxtəlif növ əzələ dartılmaları zamanı əvəzolunmaz vasitədir.

Iri sarımsaq dişlərindən 5-6 ədədinin qabığı təmizlənir və taxta həvəngdəstə ilə yüngülcə əzilir. Alınan kütlə şüşə bankaya keçirilir, sonra üzərinə 2 stəkan alma şirəsi və 0,5 stəkan tünd araq tökülür. Yaxşı-yaxşı qarışdırılan qarışıq bir neçə gün qaranlıq sərin yerdə saxlanılır. 2 həftə ərzində alınan kütlə hər gün ən azı üç dəfə qarışdırılır. Sonra filtlənir və üzərinə 1 çay qaşığı evkalipt yağı əlavə olunur (o, əzələ gərginliyini götürür və dəri örtüyündən sürətli nüfuzetməyə kömək edir). Son dəfə qarışdıraraq siz əla keyfiyyətli müalicəvi liniment alırsınız.

Sarımsaq şamı. Sarımsaq şamı babasili, prostatı və həmin sahədə olan digər iltihabı xəstəlikləri müalicə etmək üçün istifadə olunur. Şam anusa daxil edilir və tam orada sorulur.

Bu şamı hazırlama resepti kifayət qədər sadədir. Əzilmiş sarımsaq dişləri (2 dəfə ət maşınından keçirmək olar) ərimiş yağ və bir az qaynar su ilə qarışdırılır. Qarışıq yüngülcə soyudulur, lazımi qaydada formalaşdırılır və soyuducuya qoyulur. Bir neçə mütləq məcburi qaydalar nəzərə alınmalıdır: yağ təzə və duzsuz olmalıdır; su ən təmiz, daha yaxşı olar ki, distillə edilmiş su olsun.

Burada bir məqamı oxucuların diqqətinə bir daha çatdırmaq istərdik. Qeyd olunan dərmanlar hazırlanarkən istifadə edilən etil spirti, alma sirkəsi, bitki yağları və s. xüsusi kimyəvi maddələr sinfinə aid olan birləşmələrdir. Belə olan halda həmin maddələr haqqında yetərincə biliyə malik olmaq lazımdır ki, onların əhəmiyyətli xassələrindən yetərincə istifadə edə biləsiniz. Belə olan halda bir daha əmin oldunuz ki, kimya və biologiyanı məktəbdə öyrənmək gələcəkdə kimya və biologiya müəllimi, kimya mühəndisi, kimyaçı-texnoloq, həkim olmaq istəyənlər üçün yox, hər bir insan üçün vacibdir. Insan həyatda yaşadıqca o bir sıra gözlənilməz hadisələr və xəstəliklərlə rastlaşır. Əgər siz təbiətin kimyasını yaxşı bilsəniz, ondan qaydasında istifadə etməklə həm özünüzü, həm də ətrafınızda olan insanları vaxtında xəstəliklərdən azad edə bilərsiniz (əlbəttə diaqnozu peşəkar həkim müəyyən etdikdən sonra). Odur ki, digər fənlərlə yanaşı kimya və biologiyanı sevin, onların möcüzəli sirlərinə yiyələnin. Onda təbiət sizin yardımçınız olacaq. Siz təbiəti sevdikcə təbiət də sizə öz töhvəsini verəcək. Unutmayın ki, siz də təbiətin bir ayrılmaz hissəsisiniz. Təbiət ilə gizlənpaç oynamaq olmaz. Yalnız təbiətin sirləri açıldıqca insan bir çox fəlakətli təbiət hadisələrindən özünü qoruya bilir, özünün sağlam həyat tərzini və uzun ömürlülüyünü təmin edir, balalarının və gələcək nəsillərin gözəl və sağlam yaşaması üçün təbiətdən faydalanmaq yollarını göstərir.


Dində

"Quran"da sarımsaq haqqında belə bir ifadə var:

"Ey Musa, biz tək növ yeməyə əsla dözə bilməyəcəyik, yetər artıq bizim üçün Rəbbinə dua et, bizə yetişdirdiyi şeylərdən; tərəvəzindən, sarımsağından, mərciməyindən və soğanından çıxarsın."

Xarici keçidlər

  • Sarımsaq növlərinin atlası

İstinadlar

  1. Nurəddin Əliyev. Azərbaycanın dərman bitkiləri və fitoterapiya. Bakı, Elm, 1998.
  2. Elşad Qurbanov. Ali bitkilərin sistematikası, Bakı, 2009.
  3. Sarımsaq kəsər tənzimlənməsi
  4. http://www.nkpi.az/?page=addread&id=751[ölü keçid]
  5. http://www.nkpi.az/?page=addread&id=764
  6. Quranda adı çəkilən bitkilər 2013-07-29 at the Wayback Machine  (az.)

Mənbə

  • V.M.Abbasov, A.M.Tağıyeva, Z.V.Abbasova, A.E.Əlizadə, İ.S.Musayeva. Təbiət kimyasının möcüzələri və ondan istifadə qaydaları. “Elm” nəşriyyatı, Bakı-2014. 266 səh.


sarımsaq, allium, sativum, soğankimilər, fəsiləsinin, soğan, cinsinə, bitki, növü, allium, sativumelmi, təsnifataləmi, bitkilərşöbə, örtülütoxumlularsinif, birləpəlilərsıra, quşqonmazçiçəklilərfəsilə, soğankimilərcins, soğannöv, elmi, adıallium, sativum, mühaf. Sarimsaq lat Allium sativum 1 sogankimiler fesilesinin sogan cinsine aid bitki novu 2 SarimsaqAllium sativumElmi tesnifatAlemi BitkilerSobe OrtulutoxumlularSinif BirlepelilerSira QusqonmazciceklilerFesile SogankimilerCins SoganNov SarimsaqElmi adiAllium sativum L Muhafize statusuAz qaygi teleb edenlerLeast Concern IUCN 3 1 Least Concern VikinovlerdesistematikaSekilaxtarisiITIS 42652NCBI 4682EOL 1084926GRIN 2368IPNI 528796 1TPL kew 296499Sarimsaq agimtil rengli soganaqli bitkidir Dadi cox keskin yandirici olmaqla yanasi ozunemexsus etirli iyi vardir Sarimsaqdan Serq tebabetinde cox qedim zamanlardan derman kimi bir sira xesteliklere qarsi istifade olunur Meselen xroniki mede bagirsaq xoralarinin mualicesinde zeiflikde avitaminozda zob xesteliklerinde ve s Terkibinde fitonsid maddesinin movcudlugundan sarimsaq son derece quvvetli bakterisid tesire malikdir Sarimsaqdan alinan allisin maddesinin cox quvvetli bakterisid tesiri vardir Onun on minde bir nisbetini su ile durulasdirdiqda bele yene de bakteriyalara oldurucu tesir gosterir onlarin inkisafini dayandirir Son illerde aparilan tedqiqatlar neticesinde sarimsagin terkibinde bir sira mualice ehemiyyetli maddelerin oldugu mueyyen edilmisdir Bunlardan en muhumu dusulfid adlanan kukurdlu uzvu birlesmelerdir Sarimsagin terkibinde olan efir yaginda kukurd oldugu ucun onun iyi cox keskindir ve yandiricidir 3 Xalq tebabetinde sarimsaqdan xoreklerde ve ya tursuya qoyulmus sarimsaqdan verem xesteliyi zamani istaha artiran belgemgetiren ve sine iltihabini temizlemek meqsedile isledilir Soyuqdeyme ve setelcem olduqda teneffus yollarini acmaq ucun sarimsaq yeyirler Sarimsaqdan cekilmis spirtden xroniki mede katari medenin hezm etme zeifliyi qarin kopu zamani elece de xroniki amyoblu ishali mualice etmek ucun istifade olunur Bundan basqa sarimsaq yogun bagirsaq xesteliyi zamani da isledilir Sarimsaq suyundan seker diabeti xesteliyine tutulanlara vermek de faydalidir Zaqatala rayonunda qabigi soyulmus sarimsaq behmezi bisirilir Hemin behmez hipertoniya xesteliyine tutulmus adam ucun en yaxsi mualice vasitesidir Mundericat 1 Sinonim 2 Sarimsagin mualicevi ehemiyyeti 3 Sarimsaq esasinda hazirlanan dermanlar 4 Dinde 5 Xarici kecidler 6 Istinadlar 7 MenbeSinonim RedakteAllium arenarium Sadler ex Rchb Invalid Allium controversum Schrad ex Willd Allium longicuspis Regel Allium ophioscorodon Link Allium pekinense Prokh Allium sativum subsp asiae mediae Kazakova Allium sativum f asiae mediae Kazakova Allium sativum var controversum Schrad ex Willd Nyman Allium sativum subsp controversum Schrad ex Willd K Richt Allium sativum subsp ophioscorodon Link Schubl amp G Martens Allium sativum var ophioscorodon Link Doll Allium sativum var pekinense Prokh F Maek Allium sativum f pekinense Prokh Makino Allium sativum f sagittatum Kazakova Allium sativum var sativum sativum Allium sativum var subrotundum Gren amp Godr Allium sativum subsp subrotundum Gren amp Godr K Richt Allium sativum f vulgare Kazakova Allium scorodoprasum var viviparum Regel Allium scorodoprasum subsp viviparum Regel K Richt Porrum ophioscorodon Link Rchb Porrum sativum L Rchb Illegitimate Sarimsagin mualicevi ehemiyyeti RedakteHazirda sarimsagin struktur terkibi sirr deyil ve ona gore de aydindir ki xarici gorunusce sade olan sarimsaga ela mualicevi xasse veren nedir Keskin dad ve iyi sarimsaga veren bir sira kukurdlu birlesmelerin murekkeb qarisigindan ibaret olan efir yagidir Bu efir yaginin 35 i ucucu maddelerden ibaredir Sarimsagin qidali maddelerinin esas hissesini karbohidratlar ve polisaxaridler teskil edir 27 Payizda sarimsaqda inulin ve saxaroza onlari temsil etdiyi halda yazda onlarin parcalanmasi hesabina qlukoza ve fruktozanin miqdari artir Sarimsaqda zulalin miqdari 6 1 den 13 3 e qeder selluloz 0 8 disciklerde kul 1 4 3 7 yarpaqlarda 8 8 e qeder olur Sarimsagin soganaginda vitamin az olur C vitamini 5 8 mq B B2 ve PP vitaminleri ise faizin onda birleri qeder Amma yarpaqlari ve cavan govdeleri vitamin C ile cox zengin olur 140 mq e qeder diger terefden onlarda A vitamin ide askar edilmisdir Sarimsagin kulunde 17 element o cumleden fosfor kalium kalsium maqnezium manqan germanium mis molibden kobalt sirkonium vanadium titan selen natrium qurgusun ve s tapilmisdir Bundan basqa sarimsagin terkibine pentozanlar qlukozidler pektin maddeleri ve uzvi tursular da daxildir Sarimsaq yuksek kalorilidir Onun 1 kq i 1110 1327 kkal verir Rusiya Tibb Elmleri Akademiyasinin Qida Institutunun melumatlarina gore insan il erzinde sogan ile birlikde 6 10 kq sarimsaq istifade etmelidir Sarimsaq demir duzlari ile 1 5 mq sink duzlari ile 1 0 mq ve yod ile zengindir Yod xususile orqanizm ucun boyuk ehemiyyet kesb edir Bir kiloqram sarimsaqda 0 94 mq yod olur ki o da qalxanabenzer vezin funksiyasina musbet tesir edir Qeyd olunanlarla yanasi canli sarimsaqda germanium vaxtile genis reklam olunan Kreml tabletka larinda oldugundan coxdur ve bu da insan ucun cox faydalidir Mehz germanium damar sisteminin klapan aparatinin elastikliyini temin edir Sarimsaqda coxlu miqdarda kukurdun olmasi da ehemiyyetlidir Kukurdlu birlesmeler ve ya sulfidler olduqca heyretlendirici xasselere malikdirler Alimler sarimsaqda 100 den cox kukurdlu maddeler askar etmisler Mehz sarimsaqda olan sulfidler sarimsaq siresine stafilokoklara dizenteriya ve tifoz bakteriyalarina qeyri mueyyen sayda gobeleklere qarsi mubarize gucu verirler Onlar heqiqeten de sarimsagi quvvetli zeher eleyhine vasiteye cevirirler Tesadufi deyil ki Roma imperatorlari ozlerini sui qesd yolu ile zeherlenib oldurulmekden qorumaq ucun profilaktika meqsedi le olduqca coxlu miqdarda sarimsaq yemekde haqli ididler Sarimsagin sulfidleri zeherin serbest molekullarini ozune yapisdiraraq insan orqanizmi ile temasda olaraq onu zeherlemeye imkan vermir Sarimsaq zeher molekulunu ozune ele mohkem birlesdirir ki zeher tesirsiz neytral hala dusur ve orqanizm ozune ziyan vermeden onu ozunden adi qaydada kenarlasdirir Burada bir maraqli fakti da oxuculara teqdim etmeyi vacib sayiriq Hindistanda iri seherlerin kucelerinde zeherli kobralarla oynayaraq pul qazanan insanlar coxdur ve coxlu sayda hadiseler musahide olmusdur ki oyun zamani ilan sahibini calmis amma sahibi olmemis ve hetta yeniden ilani oynamaga mecbur etmisdir Bunun sirrini bilirsinizmi Sirri cox sadedir Ilan oynadanlar ilanla oynayarken hemise agizlarinda ceyneyerek sarimsaq saxlayirlar Ilan caldiqda derhal hemin yere agizda ceynenmis sarimsaq qoyaraq qisa muddete sakit dayanirlar Bu halda zeher Qana kecmeye macal tapmamis sarimsaq vasitesi ile tutulur ve oldurucu xassesi itir Sarimsagin mualicevi xassesi hele qedim dovrlerden melum idi Tedqiqatcilarin fikrince sarimsaqdan ilk olaraq savadli istifade qedim sumerlerde yeni turklerin ulu babalarinda olmusdur Qedim Misirde piramidalarin tikintisinde calisan minlerle insanin xestelenmemesi ve onlarin arasinda epidemiya yayilmamasi ucun onlar coxlu miqdarda turp sogan ve sarimsaq yeyirdiler Sarimsagin gizli gucunu rus alimi B P Tokin izah edir O qeyd edir ki sarimsaqda ele fitonsidler var ki onlar insan ucun tehlukeli olan butun mikroblari viruslari gobelekleri mehv etmeye qadirdir Eger karbol tursusu verem coplerini bir sutkaya oldururse sarimsaq fitonsidleri bunu 5 deqiqeye heyata kecirir Resmi tebabet bagirsaqlarin atoniyasi hipertonik xestelikler ateresklerozun mualicesinde sarimsagin spirtde tinkturasini ekstraktini teklif edir Mualice meqsedi ile teze yigilmis ve ya qisa muddet saxlanmis sarimsaq istifade etmek faydalidir Soyuducuda 4 ay saxlanmis sarimsagin antibakterial tesiri onun ilkin veziyyetine nezeren texminen iki defe azalir Otaq temperaturunda saxlanilan sarimsaq 8 aydan sonra fitonsid xassesini tamamile itirir 4 Sarimsaq esasinda hazirlanan dermanlar RedakteSarimsagin mualice meqsedile istifadesi ucun mutexessisler ondan muxtelif derman formalari hazirlamagi teklif edirler ki onlardan her biri mueyyen hallarda daha ustun mualicevi ehemiyyete malik olur Asagida gosterilen preparatlardan bezileri hazirlanan kimi de tez istifade edilmelidir Spirt istifade etmekle hazirlanan preparatlar ise quru soyuq ve qaranliq yerde uzun muddet saxlana bilir Helim Sarimsaq helimi onunla ferqlenir ki onu hazirlayarken terkibinde mineral duzlar deyismez qalir ucucu maddeler ise yuksek temperaturun tesiri ile parcalanir Helim asagidaki kimi hazirlanir Icerisine emal cekilmis qab goturulur ve ona 2 stekan su tokulerek zeif alovda qizdirilmaga baslanir Ele ki su qaynamaga baslayir ona 1 cay qasigi dogranmis sarimsaq tokulur Uzunmuddetli olmayan qaynatmadan sonra helime bir qeder sakit qalmaq imkani verilir sonra suzgecden kecirilir ve teyinati uzre istifade olunur Sarimsaq helimini cox hazirlayib uzun muddet saxlayib istifade etmek olmaz O yalniz teze hazirlanmis olduqda faydalidir Sarimsaq helimi olduqca quvvetli dermandir ve onu 4 5 saatdan bir 0 5 stekandan cox olmadan istifade etmek olar Sarimsaq helimi muxtelif nov infeksiyalar soyuqdeymeler zamani evezolunmaz dermandir Sarimsaq covheri O oz xarakteristikasina gore helime yaxindir amma onun hazirlanma usulundan ferqli hazirlanir Xirda dogranmis sarimsaq disleri saxsi ve ya emali qaba qoyulur uzerine qaynar su tokulur sonra agzi qapaqla mohkem baglanir Bir qeder saxlanilir soyudulur suzulur ve teyinat uzre istifade olunur Sarimsaq covheri hazirlayarken istifade olunan su boyuk ehemiyyet kesb edir Yaxsi olar ki quyu bulaq qar suyu onlar olmadiqda distille olunmus su istifade edilsin Covherde ucucu maddeler helimde oldugundan daha yaxsi qalir Sarimsaq covheri ile muxtelif infeksiyalar ve soyuqdeyme setelcem iltihabi prosesler zamani mualice oluna bilersiniz Covherden temizleyici imale zamani da istifade etmek olar Tinktura Sarimsaq tinkturasi covherden onunla ferqlenir ki esas komponent kimi onda araq ve ya spirt istifade olunur Sarimsaq tinkturasi tibbde coxdan istifade olunur O heqiqeten de universal vasitedir Yaxsi tinktura hazirlamaq ucun asagidaki qaydalara emel etmek lazimdir sarimsaq teze iri boyuk ag disli olmalidir tinktura ucun istifade olunan araq hec bir qarisiga malik olmamalidir Yaxsi olar ki lazimi hedde qeder durulasdirilmis tibbi spirt istifade edilsin butulkalar mutleq tund suseden olmalidir ve agzi kip kecen propka ile ortulmeldir Suse qab quru ve temiz olmalidir Tinkturani hazirlamamisdan evvel onu azca qizdirmaq lazimdir Biliciler meslehet gorurler ki sarimsaq tinkturasi ay teqvimine uygun hazirlansin ve bu zaman o daha keyfiyyetli olur Yeni ay doganda hazirlanir ve ay tam olana qeder saxlanilir Yarimlitrlik suse butulkaya bir bas sarimsaq iri hisselerle dogranaraq tokulur ve uzerine 2 stekan en temiz araq tokulur ve yeni ay dogandan bedr bedr gecelik ay dogana qeder vaxtina qeder saxlanilir Butulka gunde 2 defe seher ve axsam calxalanir Qeyd olunan vaxt kecdikden sonra tinktura cox ciddi filtrlenir ve soyuq yere qoyulur Sarimsaq tinkturasi seher ve yatmazdan qabaq 10 15 damci olmaqla qebul edilir Sarimsagin en vacib sirlerinden biri odur ki kohnelme prosesinde onun mualicevi xassesi artir Mehz buna gore de 2 3 il saxlanilan sarimsaq tinkturasinin effekti daha yuksekdir Mesele ondadir ki saxlama zamani tinkturada fermentler meselen eyxoen emele gelir ki mutexessislerin arasdirmalarina gore sis emele gelmenin qarsisini alan tesire malik olub ve aspirin kimi qani durulasdirir Sarimsaq ekstrakti Tinkturada maddelerin qatiligi ile ferqlenir baxmayaraq ki tinktura ile eyni prinsip uzre hazirlanir Hesab edilir ki ekstrakt tinkturadan 10 defe quvvetlidir Ev seraitinde ve xususi avadanliqlar olmadan tam keyfiyyetli ekstrakt almaq cetindir ve odur ki ev seraitinde bu ise cox da girismek meqsede uygun deyil Mehz bu sebebden de ekstrakt hazirlama haqqinda en umumi melumatlari veririk Ekstarktin hazirlanmasinin iki usulu movcuddur soyuq ve isti Isti usulla ekstrakt hazirlamaq xususi avadanliqla xususi hazirliq teleb etdiyinden bu uysulla ferdi mesgul olmaq hec meslehet deyil Soyuq hazirlama prosesi ise uzun muddetli kimyevi proseslere esaslanir ve asagi temperaturlarda aparilir Asagi temperaturda emal zamani alinan ekstraktda vitaminler efir yaglari ve diger ucucu maddeler saxlanilir Ekstrakt hazirlamaq ucun bir nece kiloqram sarimsaq ve 2 litr tund temiz araq goturun Oksidlesmeyen ve asagisinda krani olan tutum goturun Onun dibine six tellerle ortulmus setkani ele qoyun ki o kranin seviyyesinden 1 sm cox yuxarida olsun Evveleceden temizlenmis ve xirdalanmis bir nece kq sarimsagin ni setka uzerine serin ve uzerine araq tokun Qapagi imkan daxilinde kip ortun ve texminen 1 hefte soyuqda saxlayin Bu muddetden sonra sarimsagin ikinci ni bir hefteden sonra ucuncu i ve eyni qaydada dorduncu i elave edilir Baslangicdan kecen texminen iki hefteden sonra kran vasitesi ile az miqdarda yarimfabrikat yiga bilecrsiniz Diqqet edin ki maye yagli ve sarimtil olsun Ne qedler maye goturseniz bir o qeder aragi sarimsaq tokulmus qaba elave edin Ekstraktin ciximi ilkin tokulmus aragin onda birinden cox olmamalidir Bir nece defe filtrleyin ve yaxsi yaxsi durulmaga imkan verin Yadda saxlayin ki sarimsaq ekstrakti guclu maddedir ve onu cox ehtiyyatla istifade etmek lazimdir Bir defede 6 8 damcidan artiq qebul etmek olmaz Ekstrakt isti sud ile ve ya fincanin yarisi qeder istenilen tebii terevez siresi ile birlikde icilir Bele ekstrakt adi mualiceye tabe olmayan istenilen virusun ohdesinden gelir Sarimsagin alma sirkesinde ekstrakti da hazirlanir 1 litr alma sirkesine bir iri bas sarimsaq xirda dogranaraq tokulur En azi 20 ay saxlanilir suzulur ve zeif alovda sirke buxarlandirilir Seher ve axsam 1 yemek qasigi qebul edilir Sarimsaq caxiri Iki nov sarimsaq caxiri movcuddur ve her ikisi bagirsaq parazitlerini qovmaq qizdirmadan ve orqanizmi umumi zeiflikden mualicce ucun istifade olunur Birinci nov fransiz sarimsaq caxiridir Onun hazirlanmasi ucun bir bas sarimsagin disleri temizlenir ve ezilir Ezilmis sarimsaq suse bankaya tokulur Uzerine 10 cimdik teze xirda dogranmis yovsan yarpaqlari elave olunur Qarisigin uzerine 3 5 stekan isti qirmizi ve ya ag caxir tokulur Agzi qapaqla baglanir ve 5 gun saxlanir Fransiz sarimsaq caxirini gunde 1 2 rumka icmek olar Ikinci nov amerkan sarimsaq caxiridir Bu ilin soyuq ve yagisli dovrunde soyuqlamani mualice etmek ucun yaxsi vasitedir Bele nov sarimsaq caxiri hazirlamaq ucun 1 stekan temizlenmis duyu aragina bir bas sarimsagin temizelnmis disleri elave olunur ve en azi 1 ay saxlanilir Eger siz donmusunuzsa ve ya soyuqlamisinizsa her 2 saatdan bir 1 yemek qasigi hemin caxirdan istifade edin Sarimsaq sirkesi Sarimsaq sirkesi diabet olan xestelerde yaralari sagaltmaq qoturluq ve demirovun hemcinin doyenek ve ziyilin bedende cinsiyyet orqaninda ve anus deliyinin etrafinda mualicesinde istifade olunur Sarimsaq sirkesi hazirlamaq ucun 3 dis sarimsaq temizlenir ve uzerine 3 4 stekan caxir sirkesi alma sirkesi ile de evez oluna biler elave olunur 2 hefte saxlanir Yaralardan ve ziyilden azad olmaq ucun agriyan yere sarimsaq sirkesinden soyuq kompres qoyulur ve o vaxta qeder saxlanilir ki o bedenin temperaturu ile qizir sonra o yeni soyuq kompres ile evez olunur Qotur ve demirovun mualicesi zamani derini sirke ile yumaq ve agriyan yeri kobud parca ile sarimaq lazimdir ki sirke deriye yaxsi kecsin Bunun ucun sarimsaq sirkesine 2 damci konfra yagi elave oluna biler Doyenek ve ziyili mualice etmek ucun en yaxsi usul asagidakidir pambiq parca hissesi sarimsaq sirkesinde isladilir mayenin artigi sixilaraq kenarlasdirilir ve parca bir basa doyenek ve ya ziyilin uzerine qoyularaq sargi ile baglanir ve butun gece erzinde saxlanilir Seher yeni kompres qoyulur Sarimsaq cayi Sarimsaq cayi hazirlamaq ucun bir nece dis sarimsagi ezib qalin dibli kicik qazana tokulur ve uzerine bir stekan su tokulerek qapagi ortulmekle 20 deqiqe zeif alovda saxlanilir Azca soyudulan caya bir cay qasigi limon siresi qatilaraq qarisdirilir sonra stulda oturaraq qazan dizlerin uzerine qoyularaq bas edyal ile ortulur Qapaq acilir ve cay soyana qeder onun buxari ile nefes alinir Bele inqaliyasiya yuxari nefes yollarinin xesteliklerini ve qripi mualice etmek ucun yaxsidir Sarimsaq siresi Sarimsaq siresini her defe teze ve bir defe qebul etmek ucun yeterli olan qeder hazirlamaq lazimdir Sarimsaq dislerini temizleyin ve lazim bildiyiniz qeder goturun ve yalniz el ile isledilen sire ceken masinda elektrik sire ceken qeti olmaz sireni cekin Yaxsi olar ki sarimsaq siresini oldugu kimi tebii halinda qebul edesiniz Lakin hansi sebebdense siz sarimsaq siresini ehtiyat ucun de bir nece defe qebul etmek ucun hazirlamaq isteseniz spirt konservlesdirilmesinden istifade edin sarimsaq siresine sirenin miqdarinda spirt ve on defe artiq distille suyu elave edin Sarimsaq siropu Esasen usaqlar sarimsaqdan hazirlanmis preparatlardan imtina edirler Bele halda sarimsaq siropu daha elverislidir O xususen oskurek larengit burun boslugunun xestelikleri zamani da yaxsi semere verir Meshur hekim Xeynermanin en yaxsi sarimsaq siropu hazirlama reseptini oxuculara teqdim edirik Yarim stekan temizlenmis ve xirda dogranmis sarimsaq ici emalli olan qazana tokulur ve uzerine teze tund bal tokulur ve zeif alovda sarimsaq tam hell olana qeder qizidirilir Sonra qazanin qapagi ortulur ve yeniden qizdirilir amma gozlemek lazimdir ki sirop yanmasi Sirop soyumadan ve ya tam soyumamis suzulur ve soyuducuda saxlanilir Sarimsaq yagi Sarimsaq yagi daxili iltihabi proseslerin qulaq burun boslugu agiz boslugunun iltihabi zamani ve s evez olunmaz vasitedir Olduqca teze yeni yeni derilmis 2 bas sarimsagin qabigi temizlenir xirda dogranir ve taxta hevengdeste vasitesile ezilir Alinan kutle suse bankaya yerlesdirilir ve uzerine az az teze temizlenmis bitki yagi daha yaxsi olar ki zeytun yagi tokulsun yarim stekan Yag ile sarimsaq kutlesi yaxsi yaxsi qarisdirilir qapaqla baglanilir ve pencerenin qarsisina qoyulur Banka 10 gunden az olmayaraq pencere qarsisinda gunes sualarinin tesiri altinda saxlanilir ve bu muddet erzinde qarisiq gunde 2 3 defe qarisdirilir Qeyd olunan vaxt kecdikden sonra yag yaxsi yaxsi filtrlenir bir nece damci temizlenmis qliserin elave edilir ve tund suseden olan butulkaya kecirilelerek kip baglanan probka ile agzi yaxsi yaxsi qapanir Sarimsaq yagi soyuducuda saxlanilir amma diqqet edilir ki Donmasin Hesab olunur ki sarimsaq yagi hazirlandigi vaxtdan 2 2 5 ay kecene qeder istifade oluna biler Yagi istifadeden once onu yungulce 30 35 C e qeder qizdirirlar Sarimsaq surtkusu mazi Maz hazirlamaq ucun bir bas sarimsaq temizlenir ve xirda xirda dogranir Dogranmis sarimsaq emalli qazana tokulur uzerine 2 stekan qaynar su tokulur qarisiq qayniyana qeder qizdirilir ve zeif alovda o vaxta qeder qizdirilir ki suyun hecmi 2 defe azalsin Qarisiq suzulur ve 1 ve ya 0 5 stekan qaynar zeytun ve ya istenilen diger bitki yagi elave olunur Yavas yavas bir az ari vosku elave edilerek qati smetan heddine catdirilir Maz uzun muddet saxlanmasi ucun hemcinin bir qeder oduncaq qetrani elave etmek lazimdir Sarimsaq linimenti Sarimsaq linimenti cox vaxt bedeni ovusdurmaq kompres qoymaq ucun istifade edilir O artiritler pulu demirov muxtelif nov ezele dartilmalari zamani evezolunmaz vasitedir Iri sarimsaq dislerinden 5 6 ededinin qabigi temizlenir ve taxta hevengdeste ile yungulce ezilir Alinan kutle suse bankaya kecirilir sonra uzerine 2 stekan alma siresi ve 0 5 stekan tund araq tokulur Yaxsi yaxsi qarisdirilan qarisiq bir nece gun qaranliq serin yerde saxlanilir 2 hefte erzinde alinan kutle her gun en azi uc defe qarisdirilir Sonra filtlenir ve uzerine 1 cay qasigi evkalipt yagi elave olunur o ezele gerginliyini goturur ve deri ortuyunden suretli nufuzetmeye komek edir Son defe qarisdiraraq siz ela keyfiyyetli mualicevi liniment alirsiniz Sarimsaq sami Sarimsaq sami babasili prostati ve hemin sahede olan diger iltihabi xestelikleri mualice etmek ucun istifade olunur Sam anusa daxil edilir ve tam orada sorulur Bu sami hazirlama resepti kifayet qeder sadedir Ezilmis sarimsaq disleri 2 defe et masinindan kecirmek olar erimis yag ve bir az qaynar su ile qarisdirilir Qarisiq yungulce soyudulur lazimi qaydada formalasdirilir ve soyuducuya qoyulur Bir nece mutleq mecburi qaydalar nezere alinmalidir yag teze ve duzsuz olmalidir su en temiz daha yaxsi olar ki distille edilmis su olsun Burada bir meqami oxucularin diqqetine bir daha catdirmaq isterdik Qeyd olunan dermanlar hazirlanarken istifade edilen etil spirti alma sirkesi bitki yaglari ve s xususi kimyevi maddeler sinfine aid olan birlesmelerdir Bele olan halda hemin maddeler haqqinda yeterince biliye malik olmaq lazimdir ki onlarin ehemiyyetli xasselerinden yeterince istifade ede bilesiniz Bele olan halda bir daha emin oldunuz ki kimya ve biologiyani mektebde oyrenmek gelecekde kimya ve biologiya muellimi kimya muhendisi kimyaci texnoloq hekim olmaq isteyenler ucun yox her bir insan ucun vacibdir Insan heyatda yasadiqca o bir sira gozlenilmez hadiseler ve xesteliklerle rastlasir Eger siz tebietin kimyasini yaxsi bilseniz ondan qaydasinda istifade etmekle hem ozunuzu hem de etrafinizda olan insanlari vaxtinda xesteliklerden azad ede bilersiniz elbette diaqnozu pesekar hekim mueyyen etdikden sonra Odur ki diger fenlerle yanasi kimya ve biologiyani sevin onlarin mocuzeli sirlerine yiyelenin Onda tebiet sizin yardimciniz olacaq Siz tebieti sevdikce tebiet de size oz tohvesini verecek Unutmayin ki siz de tebietin bir ayrilmaz hissesisiniz Tebiet ile gizlenpac oynamaq olmaz Yalniz tebietin sirleri acildiqca insan bir cox felaketli tebiet hadiselerinden ozunu qoruya bilir ozunun saglam heyat terzini ve uzun omurluluyunu temin edir balalarinin ve gelecek nesillerin gozel ve saglam yasamasi ucun tebietden faydalanmaq yollarini gosterir 5 Dinde Redakte Quran da sarimsaq haqqinda bele bir ifade var Ey Musa biz tek nov yemeye esla doze bilmeyeceyik yeter artiq bizim ucun Rebbine dua et bize yetisdirdiyi seylerden terevezinden sarimsagindan mercimeyinden ve soganindan cixarsin 6 Beqere suresi 61Xarici kecidler RedakteSarimsaq novlerinin atlasiIstinadlar Redakte Nureddin Eliyev Azerbaycanin derman bitkileri ve fitoterapiya Baki Elm 1998 Elsad Qurbanov Ali bitkilerin sistematikasi Baki 2009 Sarimsaq keser tenzimlenmesi http www nkpi az page addread amp id 751 olu kecid http www nkpi az page addread amp id 764 Quranda adi cekilen bitkiler Arxivlesdirilib 2013 07 29 at the Wayback Machine az Menbe RedakteV M Abbasov A M Tagiyeva Z V Abbasova A E Elizade I S Musayeva Tebiet kimyasinin mocuzeleri ve ondan istifade qaydalari Elm nesriyyati Baki 2014 266 seh Vikianbarda Sarimsaq ile elaqeli mediafayllar var Birlepeliler ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Menbe https az wikipedia org w index php title Sarimsaq amp oldid 5983526, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.