Sarkis Torosyan (erm.Սարգիս Թորոսեան, 1891 - 1954) — Osmanlı ordusunun erməni əsilli zabiti, Çanakqala döyüşünün qəhrəmanı. Özünün yazdığı xatirələrində iddia etmişdir ki, həmin döyüşdə ilk ingilis hərbi gəmisini məhz o vurub batıra bilmişdir Ancaq sonra, Osmanlı savaşda məğlub olan çağlarda silahını türklərə qarşı çevirmişdir. Daha sonra o Amerikaya köçmüş və orada öz “Dardaneldən Fələstinə qədər: Türkiyənin 5 cəbhəsi barəsində doğru xəbər” adlı xatirələrini yazmışdır. Bu kitabda xatırlanan olaylar Türkiyədə mübahisələrə səbəb olmuşdur, tarixçilər onları şübhə altına almış, bəzi olayların isə saxta olduğunu iddia etmişdirlər. Xatirələrin yayımlanması zamanı yerli tarixçi Paul Vartan Sookiasian Torosyanın soyunu tapmış və onlarla əlaqə saxlamışdır. Bundan sonra Taner Akçam Torosyanın nəvəsindən müsahibə almış. Orada o babasının həyatı haqqında təfərruatları açıqlamışdır.
Osmanlı dövləti hərb medalı, İngilis və Fransız medalları
Həyatı
Sərgiz Torosyan 1893-cü ildə Kayseri bölgəsindəki Everek (hazırda Develi) adlı erməni kəndində doğulmuşdur. Orada yerli kilsə məktəbində ilk təhsilini almışdır. Gənc yaşlarından o hərbiçi olmaq istəmiş, ancaq Osmanlı dövlətinin qanunları qeyri-müsəlmanların əskərliyə çağırılmasını qadağan etmişdir. Bu qadağa 1908 ildə Gənc Türklər ingilabından sonra qaldırılmışdın. Torosyan öz təhsilini Edirnedə davam etmiş və orada Məhərrəm adlı bir ərəblə dostlaşmışdı; onun atası İstanbulda briqada generalı idi. Onun köməyi ilə Hərbi məktəbdə oxumuş və onu 1914-cü ildə bitirmişdir. O zaman ona ikinci dərəcəli topçu leytenantı dərəcəsi verilmişdir. Bu arada Torosyan Məhərrəmin bacısı Cəmilə ilə sevgi münasibətləri qurmuşdur.
Çanakqala döyüşü
Torosyanın təltif edilməsi barəsində Ənvər paşanın imzaladığı sərəncam
Hərbi məktəbi bitirdikdən sonra Torosyan Almaniyaya ezam olunmuş, orada Krupp müəssisəsində 3 ay qalmışdır. I dünya savaşı başlayan kimi, Osmanlı imperiyasına qayıtmış, dərhal Seddülbahir Qalasının komandiri təyin edilmişdir. 1915-ci ilin əvvəllərində Çanaqqala döyüşü zamanı Torosyan ilk ingilis kreyserini batıra bilmişdir. Öz xatirələrində o yazmışdır ki, ümumiyyətlə həmin ilin fevralın 19 – martın 18 arası döyüşlər zamanı 3 ingilis kreyserini bə aprel ayında bir sualtı gəmisini vura bilmişdir. Onun yazdığına görə, bu da Britaniya Kral hərbi donanmasının HMS E15 sualtı gəmisi idi. Cavad paşa Torosyanın səylərini qiymətləndirmiş və qeyd etmişdir ki, onun komandanlığı altında olan istehkamlar ingilis gəmilərinə qarşı ən etibarlı müdafiə xəttinə çevrilmişdir. Hərbi nazir Ənvər paşa onun döyüşlər zamanı göstərdiyi igidlik haqqında eşidəndə, onu təbrik etmiş və Colmar Freiherr von der Goltz and Liman von Sanders kimi yüksək rütbəli alman zabitlərinə təqdim etmişdir. Həmçinin Ənvər paşa Torosyanı Osmanlı dövləti hərb medalı ilə təltif etmişdir. 1915 il sentyabrın 29 Torosyan Məhərrəmin döyüşlərdə ağır yaralandığı xəbərini almış və onu ziyarət etmək istəmiş. Məhərrəm isə ölümündən qabaq bacısı Cəmilə haqqında belə bir etiraf yazmışdı:
“1896-cı ilin erməni qırğını zamanı mənim atam Muş yaxınlığında yerləşən hərbi birləşmənin komandiri idi. O xristian azlıqlarına qarşı törədilən haqsızlığa qarşı narazı idi. Bir erməni kəndindən keçərək o bir kiçik, küçədə məqsədsiz dolaşan təxminən iki yaşlı qızı görərək, ona rəhm edib özü ilə evinə apardı və ailəm tərəfindən qəbul edildi. Ancaq mənim anam qızın sol əlində həkk olunmuş xaç tatusuna qarşı etiraz etdi və onu turşu ilə aradan qaldırdılar. Bundan sonra qızın əlində onun izi qalmışdı”.
Bu etirafdan belə çıxırdı ki, Məhərrəm Torosyanın Cəmilə ilə evlənməsinə etiraz etmirdi.
Erməni olayları
O zaman ermənilərin köçürülməsi əməliyyatı başlanmışdır. Ənvər paşa Torosyanın ailəsinin toxunulmazlığı haqqında göstəriş vermiş, ancaq Kayseri bölgəsinin qubernatoru Salih Zeki bey buna əməl etməyərək onları təqib etmişdir. Torosyanın atası Ohannes və anası Vartuhi öldürülmüş, yalnız bacısı Bayzar xilas ola bilmişdir. Bacısını qorumaq üçün Torosyan Mekedoniya, Rumıniya və sonda Ərəb səhralarını aşaraq erməni köçkünlərinin Tel Halaf düşərgəsində onu tapa bilmişdir. Ancaq az sonra həm Bayzar, həm də Cəmilə xəstəliklərdən vəfat etmişdirlər.
Ərəb cəbhəsi
1918 ilin sentyabrında Nəblus döyüşləri zamanı Torosyan ingilislərin tərəfinə keçərək ərəb dəstələrinin tərkibində Osmanlı ordusuna qarşı vuruşmuşdur. Xatirələrində o yazmışdır ki, “mən türk ordusunun belini qırmaq istəmişdim”. Az sonra Torosyan Fələstində ərəb alayına rəhbərlik etmiş və Dəməşqdə 6000 ərəb süvarilərinə sorumlu olmuşdur. Onun igidliyini ingilislər medallarla dəyərləndirmişdirlər.
Fransız erməni legionu
Fransız erməni legionu Fransa ordusunun tərkibində vuruşan xarici hərbi birləşmə olmuşdur. Erməni legionu I dünya savaşı zamanı Osmanlı imperiyasına qarşı vuruşmaq üçün yaradılmışdır. Onun tərkibində hərbi birləşmələr və milis olmuşdur. Sərgis Torosyan da bu kimi hərbi birləşmələrin tərkibinə qatılmışdır. Ancaq Mustafa Kamalın rəhbərliyi altında olan türk ordusu Kilikiyada fransız və erməni güvvələrini geri oturda bilmiş və bölgəyə nəzarəti ələ keçirmişdir. O zaman fransızlar canlarını qurtarmaq üçün silah və sursatlarını türklərə vermişdirlər ki, Kilikiyadan itkisiz çıxa bilsinlər. Bu barədə şübhələrini Torosyan öz gündəliyində yazmışdır. O bunu satqınlıq hesab edərək Amerikaya mühacirət etmiş və qohumları ilə birləşmişdir. Buna baxmayaraq fransızlar onu medallarla təltif etmişdirlər.
Amerikaya mühacirət
Amerikaya köçəndən sonra Torosyan Pensilvaniyada məskunlaşmış və orada öz xatirə kitabı olan “Dardaneldən Fələstinə qədər: Türkiyənin 5 cəbhəsi barəsində doğru xəbər” əsərini yazmışdır. Bu kitab tarixçilər tərəfindən I dünya savaşı barədə mənbələrdən biri kimi dəyərləndirilmişdir.
İstinadlar
↑ Torossian, Sarkis (1947). From Dardanelles to Palestine: a true story of five battle fronts of Turkey and her allies and a harem romance(Personal Memoirs) (#format_missing_url). Boston: Meador Pub. Co. 219.
↑ "Sarkis Torossian: an Armenian hero of Dardanelle". Armenian Genocide Museum. İstifadə tarixi: 2 January 2013.
↑ Aktar, Ayhan (2012). (Turkish). Istanbul: İletişim Yayınları. 30 March 2013 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2 January 2013.
↑ "Sarkis Torosian". Findagrave. İstifadə tarixi: 2 January 2013.
. Taner Akçam. March 6, 2016 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: May 5, 2013.
"Robert Fisk: The Armenian hero whom Turkey would prefer to forget - Comment - Voices - The Independent". The Independent.
"O kitapta sadece dedemin savaşta yaşadıkları var". Radikal. June 1, 2013. İstifadə tarixi: 5 May 2013.
Pierce, James Wilson (1896). James Wilson Pierce (ed.). Story of Turkey and Armenia. R.H. Woodward Company. səh. 26. Indeed, the government goes so far as to prohibit Armenians from possessing arms of any kind.
Akçam, Taner (June 1, 2013). "O kitapta sadece dedemin savaşta yaşadıkları var". Radikal (Turkish). İstifadə tarixi: 2 February 2013. Romanya toprağının işgali kararı üzerine taarruz eden müttefik ordularımıza iltihâkı için tayin olunan 51. Fırka olup mezkûr fırka Sahra Topçu Alayı 1. Tabur Kumandanlığı’na tayin olunan kolordumuzun 46. fırka sahra topçu alayının gözlem subayı Yüzbaşı Serkis Bey mezkûr Romanya cephesinin harp meydanında cesaret ve fedâkârâne harp ederek, [...] yaralandığı halde tekrar vazifesi başında bulunarak [...] müttefik ordularımızın ileri doğru taarruz hareketlerine kolaylık göstermiş olduğundan Alamanya, Avusturya ve Bulgar hükümetlerinin harp madalyasına nâil edilmiş olmakla keza Osmanlı Devleti harp madalyasından ‘Osmaniye’ nişanına da nâil olmuş olmakla işbu tasdikname [kendisine] verildi.
↑ . Agos (Turkish). August 10, 2012. 7 November 2014 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 3 January 2013.
"Torosyan neden ihanet etti?". Radikal (Turkish). 2012-08-17. İstifadə tarixi: 3 January 2013.
↑ "Robert Fisk: The forgotten holocaust". The Independent. 28 August 2007. İstifadə tarixi: 3 January 2013.
Avqust 01, 2021
sarkis, torosyan, Սարգիս, Թորոսեան, 1891, 1954, osmanlı, ordusunun, erməni, əsilli, zabiti, çanakqala, döyüşünün, qəhrəmanı, özünün, yazdığı, xatirələrində, iddia, etmişdir, həmin, döyüşdə, ingilis, hərbi, gəmisini, məhz, vurub, batıra, bilmişdir, ancaq, sonra. Sarkis Torosyan erm Սարգիս Թորոսեան 1891 1954 Osmanli ordusunun ermeni esilli zabiti Canakqala doyusunun qehremani Ozunun yazdigi xatirelerinde iddia etmisdir ki hemin doyusde ilk ingilis herbi gemisini mehz o vurub batira bilmisdir 1 2 3 Ancaq sonra Osmanli savasda meglub olan caglarda silahini turklere qarsi cevirmisdir 2 3 4 Daha sonra o Amerikaya kocmus ve orada oz Dardanelden Felestine qeder Turkiyenin 5 cebhesi baresinde dogru xeber adli xatirelerini yazmisdir Bu kitabda xatirlanan olaylar Turkiyede mubahiselere sebeb olmusdur tarixciler onlari subhe altina almis bezi olaylarin ise saxta oldugunu iddia etmisdirler 5 6 Xatirelerin yayimlanmasi zamani yerli tarixci Paul Vartan Sookiasian Torosyanin soyunu tapmis ve onlarla elaqe saxlamisdir Bundan sonra Taner Akcam Torosyanin nevesinden musahibe almis Orada o babasinin heyati haqqinda teferruatlari aciqlamisdir 7 Sarkis Torosyanerm Սարգիս ԹորոսեանSexsi melumatlarDogum tarixi 1891Dogum yeri Everek Develi Osmanli imperiyasiVefat tarixi 1954Vefat yeri New York ABDDefn yeri PensilvaniyaVetendasligi OsmanliHerbi fealiyyetiMensubiyyeti ermeniQosun novu Osmanli ordusuHerbi hisse topcuXidmet illeri 1911 1918Rutbe KapitanDoyusler Birinci Dunya muharibesiTeltifleri Osmanli dovleti herb medali Ingilis ve Fransiz medallari Mundericat 1 Heyati 1 1 Canakqala doyusu 1 2 Ermeni olaylari 1 3 Ereb cebhesi 1 4 Fransiz ermeni legionu 1 5 Amerikaya muhaciret 2 IstinadlarHeyati RedakteSergiz Torosyan 1893 cu ilde Kayseri bolgesindeki Everek hazirda Develi adli ermeni kendinde dogulmusdur Orada yerli kilse mektebinde ilk tehsilini almisdir Genc yaslarindan o herbici olmaq istemis ancaq Osmanli dovletinin qanunlari qeyri muselmanlarin eskerliye cagirilmasini qadagan etmisdir 8 Bu qadaga 1908 ilde Genc Turkler ingilabindan sonra qaldirilmisdin Torosyan oz tehsilini Edirnede davam etmis ve orada Meherrem adli bir ereble dostlasmisdi onun atasi Istanbulda briqada generali idi 2 Onun komeyi ile Herbi mektebde oxumus ve onu 1914 cu ilde bitirmisdir O zaman ona ikinci dereceli topcu leytenanti derecesi verilmisdir 2 Bu arada Torosyan Meherremin bacisi Cemile ile sevgi munasibetleri qurmusdur 2 Canakqala doyusu Redakte Torosyanin teltif edilmesi baresinde Enver pasanin imzaladigi serencam Herbi mektebi bitirdikden sonra Torosyan Almaniyaya ezam olunmus orada Krupp muessisesinde 3 ay qalmisdir 1 I dunya savasi baslayan kimi Osmanli imperiyasina qayitmis derhal Seddulbahir Qalasinin komandiri teyin edilmisdir 1 1915 ci ilin evvellerinde Canaqqala doyusu zamani Torosyan ilk ingilis kreyserini batira bilmisdir 2 Oz xatirelerinde o yazmisdir ki umumiyyetle hemin ilin fevralin 19 martin 18 arasi doyusler zamani 3 ingilis kreyserini be aprel ayinda bir sualti gemisini vura bilmisdir Onun yazdigina gore bu da Britaniya Kral herbi donanmasinin HMS E15 sualti gemisi idi 1 Cavad pasa Torosyanin seylerini qiymetlendirmis ve qeyd etmisdir ki onun komandanligi altinda olan istehkamlar ingilis gemilerine qarsi en etibarli mudafie xettine cevrilmisdir 1 2 Herbi nazir Enver pasa onun doyusler zamani gosterdiyi igidlik haqqinda esidende onu tebrik etmis ve Colmar Freiherr von der Goltz and Liman von Sanders kimi yuksek rutbeli alman zabitlerine teqdim etmisdir 1 Hemcinin Enver pasa Torosyani Osmanli dovleti herb medali ile teltif etmisdir 9 1915 il sentyabrin 29 Torosyan Meherremin doyuslerde agir yaralandigi xeberini almis ve onu ziyaret etmek istemis Meherrem ise olumunden qabaq bacisi Cemile haqqinda bele bir etiraf yazmisdi 1 2 1896 ci ilin ermeni qirgini zamani menim atam Mus yaxinliginda yerlesen herbi birlesmenin komandiri idi O xristian azliqlarina qarsi toredilen haqsizliga qarsi narazi idi Bir ermeni kendinden kecerek o bir kicik kucede meqsedsiz dolasan texminen iki yasli qizi gorerek ona rehm edib ozu ile evine apardi ve ailem terefinden qebul edildi Ancaq menim anam qizin sol elinde hekk olunmus xac tatusuna qarsi etiraz etdi ve onu tursu ile aradan qaldirdilar Bundan sonra qizin elinde onun izi qalmisdi Bu etirafdan bele cixirdi ki Meherrem Torosyanin Cemile ile evlenmesine etiraz etmirdi 1 Ermeni olaylari Redakte O zaman ermenilerin kocurulmesi emeliyyati baslanmisdir Enver pasa Torosyanin ailesinin toxunulmazligi haqqinda gosteris vermis 1 10 ancaq Kayseri bolgesinin qubernatoru Salih Zeki bey buna emel etmeyerek onlari teqib etmisdir 10 11 Torosyanin atasi Ohannes ve anasi Vartuhi oldurulmus yalniz bacisi Bayzar xilas ola bilmisdir 10 Bacisini qorumaq ucun Torosyan Mekedoniya Ruminiya ve sonda Ereb sehralarini asaraq ermeni kockunlerinin Tel Halaf dusergesinde onu tapa bilmisdir 1 2 10 Ancaq az sonra hem Bayzar hem de Cemile xesteliklerden vefat etmisdirler 1 2 10 Ereb cebhesi Redakte 1918 ilin sentyabrinda Neblus doyusleri zamani Torosyan ingilislerin terefine kecerek ereb destelerinin terkibinde Osmanli ordusuna qarsi vurusmusdur 3 10 Xatirelerinde o yazmisdir ki men turk ordusunun belini qirmaq istemisdim 1 3 10 Az sonra Torosyan Felestinde ereb alayina rehberlik etmis ve Demesqde 6000 ereb suvarilerine sorumlu olmusdur Onun igidliyini ingilisler medallarla deyerlendirmisdirler 2 Fransiz ermeni legionu Redakte Fransiz ermeni legionu Fransa ordusunun terkibinde vurusan xarici herbi birlesme olmusdur Ermeni legionu I dunya savasi zamani Osmanli imperiyasina qarsi vurusmaq ucun yaradilmisdir Onun terkibinde herbi birlesmeler ve milis olmusdur Sergis Torosyan da bu kimi herbi birlesmelerin terkibine qatilmisdir 12 Ancaq Mustafa Kamalin rehberliyi altinda olan turk ordusu Kilikiyada fransiz ve ermeni guvvelerini geri oturda bilmis ve bolgeye nezareti ele kecirmisdir O zaman fransizlar canlarini qurtarmaq ucun silah ve sursatlarini turklere vermisdirler ki Kilikiyadan itkisiz cixa bilsinler Bu barede subhelerini Torosyan oz gundeliyinde yazmisdir 12 O bunu satqinliq hesab ederek Amerikaya muhaciret etmis ve qohumlari ile birlesmisdir Buna baxmayaraq fransizlar onu medallarla teltif etmisdirler 2 Amerikaya muhaciret Redakte Amerikaya kocenden sonra Torosyan Pensilvaniyada meskunlasmis ve orada oz xatire kitabi olan Dardanelden Felestine qeder Turkiyenin 5 cebhesi baresinde dogru xeber eserini yazmisdir Bu kitab tarixciler terefinden I dunya savasi barede menbelerden biri kimi deyerlendirilmisdir 4 Istinadlar Redakte 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Torossian Sarkis 1947 From Dardanelles to Palestine a true story of five battle fronts of Turkey and her allies and a harem romance Personal Memoirs format missing url Boston Meador Pub Co 219 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Sarkis Torossian an Armenian hero of Dardanelle Armenian Genocide Museum Istifade tarixi 2 January 2013 1 2 3 4 Aktar Ayhan 2012 Yuzbasi Sarkis Torosyan Canakkale den Filistin Cephesi ne Turkish Istanbul Iletisim Yayinlari 30 March 2013 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2 January 2013 1 2 Sarkis Torosian Findagrave Istifade tarixi 2 January 2013 Sarkis Torossian Debate Taner Akcam March 6 2016 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi May 5 2013 Robert Fisk The Armenian hero whom Turkey would prefer to forget Comment Voices The Independent The Independent O kitapta sadece dedemin savasta yasadiklari var Radikal June 1 2013 Istifade tarixi 5 May 2013 Pierce James Wilson 1896 James Wilson Pierce ed Story of Turkey and Armenia R H Woodward Company seh 26 Indeed the government goes so far as to prohibit Armenians from possessing arms of any kind Akcam Taner June 1 2013 O kitapta sadece dedemin savasta yasadiklari var Radikal Turkish Istifade tarixi 2 February 2013 Romanya topraginin isgali karari uzerine taarruz eden muttefik ordularimiza iltihaki icin tayin olunan 51 Firka olup mezkur firka Sahra Topcu Alayi 1 Tabur Kumandanligi na tayin olunan kolordumuzun 46 firka sahra topcu alayinin gozlem subayi Yuzbasi Serkis Bey mezkur Romanya cephesinin harp meydaninda cesaret ve fedakarane harp ederek yaralandigi halde tekrar vazifesi basinda bulunarak muttefik ordularimizin ileri dogru taarruz hareketlerine kolaylik gostermis oldugundan Alamanya Avusturya ve Bulgar hukumetlerinin harp madalyasina nail edilmis olmakla keza Osmanli Devleti harp madalyasindan Osmaniye nisanina da nail olmus olmakla isbu tasdikname kendisine verildi 1 2 3 4 5 6 7 Canakkale nin unutturulan kahramani Sarkis Torosyan Agos Turkish August 10 2012 7 November 2014 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 3 January 2013 Torosyan neden ihanet etti Radikal Turkish 2012 08 17 Istifade tarixi 3 January 2013 1 2 Robert Fisk The forgotten holocaust The Independent 28 August 2007 Istifade tarixi 3 January 2013 Menbe https az wikipedia org w index php title Sarkis Torosyan amp oldid 5995244, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
