Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Saqakat məbədi – Qərbi Azərbaycanın (indiki Ermənistan) Üçkilsə (12. 03. 1945 – ci ildən Eçmiədzin) rayonu ərazisində, Üçkilsə kilsəsindən şimal – şərqdə, Üçkilsə və Müqəddəs Ripsime məbədlərinin arasında yerləşən ərmən – türk xristian məbədi.
| Saqakat kilsəsi | |
|---|---|
| erm. Շողակաթ եկեղեցի | |
 | |
 | |
| Ölkə |  Ermənistan |
| Şəhər |  Üçkilsə |
| Yerləşir | Armavir mərzi |
| Aidiyyatı | Erməni Qriqoryan Kilsəsi |
| Tikilmə tarixi | 1694 |
| Üslubu | |
| Vəziyyəti | stabil |
| Tipi | Mədəni |
| Kriteriya | ii,iii |
| Təyin edilib | 2000 |
| İstinad nöm. | 1011 |
| Dövlət | Erməistan |
| Region | Asiya |
| İstinad nöm. | 4.2/18 |
| | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Tarixi
III əsrin sonlarında Ərməniyyəyə qaçan bakirə öz rəfiqələri və dayəsi Qayana ilə Ərməniyyənin paytaxtı şərab anbarında gizlənmişlər. Lakin onlar Ərməniyyə çarı Trdat tərəfindən tapılıb qətlə yetirildikdən sonra təşəbbüsü ilə Ərməniyyədə tikilən ilk üç sovmədən biri də məhz həmin anbarın yanında ucaldılmışdır.483 – cü ildə həmin sovmə daş kilsə ilə əvəzlənmiş, sonrakı yüzillərdə dəfələrlə bərpa olunaraq, ona yeni tikililər əlavə edilmişdir.
Adın etimologiyası
Məbədin Saqakat (Saq + ak // ağ + at, yəni Ağ saqalar) adı onun, Qərbi Azərbaycanın ən qədim sakinlərindən olan və Azərbaycan türklərinin etnogenezində mühüm rol oynamış saklara məxsus olduğunu birmənalı olaraq sübut edir. Məbədin ətrafında tarix boyu türk tayfaları yaşamış, bu ərazilərə ermənilərin ilk gəlişi XV əsrin ortalarında baş vermişdir.
Memarlıq xüsusiyyətləri
İlkin tikililər
Bu günkü Saqakat məbədi VI – VII əsrlərdə inşa edilmiş məbədin bərpa edilmiş hissəsidir. Mütəxəssislər bu məbəd binasının daha qədim binanın özülləri üstündə inşa edilməsini düşünürlər. Məbədin cənub – qərb divarının özülündə aparılmış tədqiqatlar zamanı köhnə məbəd binasının otaqlarından birinin divarı aşkarlanmış və həmin divarın yeni məbədin inşası zamanı nərdivana dayaq kimi istifadə edilməsi müəyyənləşdirilmişdir. Məbədin cənub divarında kiçik yarımdairəvi apsisin izləri də görünməkdədir. Məbədin özülündə IV – V əsrlər bölgə memarlığı üçün xarakterik olan dayaq sistemi istifadə edilmişdir. Binada kiçik şapelə doğru yol göstərən iki portal biri cənub, biri isə qərb divarında çox uğurlu yerləşdirilmişdir.
Sonrakı tikililər
Bu günkü məbəd binası birnefli bazilika quruluşuna malik olub, şərq divarında yarımdairəvi apsisi vardır. Apsisin bəzi hissələrinin V əsrin yadigarı olması güman edilir. Dörd qapı çıxış binanın mərkəzi küçə və koik gümbəzalı hissə ilə əlaqəsini təmin edir. Binanın qərb divarında olan əsas portal açıq qalereyadan binanın interyerinə keçid yaradır. Binanın əsas giriş qapısı üstündə kiçik kitabə yerləşdirilmişdir. Kitabə qəhvəyi tuf daşından hazırlanaraq binaya sonradan əlavə edilmişdir. Digər kiçik bir portal isə binanın cənub divarındadır. Əsas məbəd binasının fasadındakı kiçik ornamental naxışlar həndəsi fiqurlar silsiləsi şəklində yığılmışdır.
Məbədin qərb qurtaracağında binanın ümumi memarlığı ilə uyğun şəkildə dizayn edilmiş açıq qalereya yerləşir. Qalereyanın ortasında yerləşən yeganə böyük arkanı keçdikdən sonra kilsənin əsas portalına yaxınlaşmaq mümkündür. Qalereyanın ortasında kiçik altı sütunlu zəng qülləsi yerləşir.
- Saqakat məbədi
-
![image]()
Məbədin ümumi görünüşü -
![image]()
Məbədin qübbəsi və zəng qülləsi -
![image]()
Qübbənin daxcili görünüşü -
![image]()
Portallardan biri -
![image]()
Məbədin interyeri
Mənbə
- И.Шопен. Исторический памятник состояния армянской области к эпоху ее присоеденения к Российской империи, С-п.,1852, стр. 293-306, 667-682;
- А.Берже. Кавказ в археологическом отношении, Тифлис, 1875, стр. 171;
- Ə.Ələkbərli. Qədim Türk-Oğuz yurdu - "Ermənistan", В., 1994, səh.162-166.
- Q. Qeybullayev – Azərbaycan türklərinin təşəkkülü tarixindən, Bakı, ADN, 1994, səh 96 – 152
İstinadlar
- Ə. Ələkbərli - Qərbi Azərbaycan abidələri, Bakı, Nurlan, 2007, səh 42 - 43
- И. Шопен – Исторический памятник состояния армянской области к эпоху ее присоеденения к Российской империи, С-п., 1852, ст 293 – 306, 667 - 682
- А. Берже – Кавказ в археологическом отношении, Тифлис, 1875, ст 171
- Б. Б. Пиатровский – Урарту (Древнейшее государство Закавкаэъя), Ленинград, 1939, ст 63
- Q. Qeybullayev – Azərbaycan türklərinin təşəkkülü tarixindən, Bakı, ADN, 1994, səh 96 – 152
- Ə. Ələkbərli - Qərbi Azərbaycan abidələri, Bakı, Nurlan, 2007, səh 42
- Ə. Ələkbərli – Qədim türk-oğuz yurdu – "Ermənistan", Bakı, 1994, səh 162 – 166
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Saqakat mebedi Qerbi Azerbaycanin indiki Ermenistan Uckilse 12 03 1945 ci ilden Ecmiedzin rayonu erazisinde Uckilse kilsesinden simal serqde Uckilse ve Muqeddes Ripsime mebedlerinin arasinda yerlesen ermen turk xristian mebedi Saqakat kilsesierm Շողակաթ եկեղեցի40 10 05 sm e 44 18 17 s u Olke ErmenistanSeher UckilseYerlesir Armavir merziAidiyyati Ermeni Qriqoryan KilsesiTikilme tarixi 1694UslubuVeziyyeti stabilUNESCO Umumdunya IrsiTipiMedeniKriteriyaii iiiTeyin edilib2000Istinad nom 1011DovletErmeistanRegionAsiyaIstinad nom 4 2 18Saqakat kilsesi Vikianbarda elaqeli mediafayllarTarixiIII esrin sonlarinda Ermeniyyeye qacan bakire oz refiqeleri ve dayesi Qayana ile Ermeniyyenin paytaxti serab anbarinda gizlenmisler Lakin onlar Ermeniyye cari Trdat terefinden tapilib qetle yetirildikden sonra tesebbusu ile Ermeniyyede tikilen ilk uc sovmeden biri de mehz hemin anbarin yaninda ucaldilmisdir 483 cu ilde hemin sovme das kilse ile evezlenmis sonraki yuzillerde defelerle berpa olunaraq ona yeni tikililer elave edilmisdir Adin etimologiyasi Mebedin Saqakat Saq ak ag at yeni Ag saqalar adi onun Qerbi Azerbaycanin en qedim sakinlerinden olan ve Azerbaycan turklerinin etnogenezinde muhum rol oynamis saklara mexsus oldugunu birmenali olaraq subut edir Mebedin etrafinda tarix boyu turk tayfalari yasamis bu erazilere ermenilerin ilk gelisi XV esrin ortalarinda bas vermisdir Memarliq xususiyyetleriIlkin tikililer Bu gunku Saqakat mebedi VI VII esrlerde insa edilmis mebedin berpa edilmis hissesidir Mutexessisler bu mebed binasinin daha qedim binanin ozulleri ustunde insa edilmesini dusunurler Mebedin cenub qerb divarinin ozulunde aparilmis tedqiqatlar zamani kohne mebed binasinin otaqlarindan birinin divari askarlanmis ve hemin divarin yeni mebedin insasi zamani nerdivana dayaq kimi istifade edilmesi mueyyenlesdirilmisdir Mebedin cenub divarinda kicik yarimdairevi apsisin izleri de gorunmekdedir Mebedin ozulunde IV V esrler bolge memarligi ucun xarakterik olan dayaq sistemi istifade edilmisdir Binada kicik sapele dogru yol gosteren iki portal biri cenub biri ise qerb divarinda cox ugurlu yerlesdirilmisdir Sonraki tikililer Bu gunku mebed binasi birnefli bazilika qurulusuna malik olub serq divarinda yarimdairevi apsisi vardir Apsisin bezi hisselerinin V esrin yadigari olmasi guman edilir Dord qapi cixis binanin merkezi kuce ve koik gumbezali hisse ile elaqesini temin edir Binanin qerb divarinda olan esas portal aciq qalereyadan binanin interyerine kecid yaradir Binanin esas giris qapisi ustunde kicik kitabe yerlesdirilmisdir Kitabe qehveyi tuf dasindan hazirlanaraq binaya sonradan elave edilmisdir Diger kicik bir portal ise binanin cenub divarindadir Esas mebed binasinin fasadindaki kicik ornamental naxislar hendesi fiqurlar silsilesi seklinde yigilmisdir Mebedin qerb qurtaracaginda binanin umumi memarligi ile uygun sekilde dizayn edilmis aciq qalereya yerlesir Qalereyanin ortasinda yerlesen yegane boyuk arkani kecdikden sonra kilsenin esas portalina yaxinlasmaq mumkundur Qalereyanin ortasinda kicik alti sutunlu zeng qullesi yerlesir Saqakat mebedi Mebedin umumi gorunusu Mebedin qubbesi ve zeng qullesi Qubbenin daxcili gorunusu Portallardan biri Mebedin interyeriMenbeI Shopen Istoricheskij pamyatnik sostoyaniya armyanskoj oblasti k epohu ee prisoedeneniya k Rossijskoj imperii S p 1852 str 293 306 667 682 A Berzhe Kavkaz v arheologicheskom otnoshenii Tiflis 1875 str 171 E Elekberli Qedim Turk Oguz yurdu Ermenistan V 1994 seh 162 166 Q Qeybullayev Azerbaycan turklerinin tesekkulu tarixinden Baki ADN 1994 seh 96 152IstinadlarE Elekberli Qerbi Azerbaycan abideleri Baki Nurlan 2007 seh 42 43 I Shopen Istoricheskij pamyatnik sostoyaniya armyanskoj oblasti k epohu ee prisoedeneniya k Rossijskoj imperii S p 1852 st 293 306 667 682 A Berzhe Kavkaz v arheologicheskom otnoshenii Tiflis 1875 st 171 B B Piatrovskij Urartu Drevnejshee gosudarstvo Zakavkaeya Leningrad 1939 st 63 Q Qeybullayev Azerbaycan turklerinin tesekkulu tarixinden Baki ADN 1994 seh 96 152 E Elekberli Qerbi Azerbaycan abideleri Baki Nurlan 2007 seh 42 E Elekberli Qedim turk oguz yurdu Ermenistan Baki 1994 seh 162 166Hemcinin baxAzerbaycanlilarin Qerbi Azerbaycandan deportasiyasi