fbpx
Wikipedia

Dəniz sıfı

Dəniz sıfı (lat. Sander marinus) — Xanıkimilər fəsiləsinin sıf cinsinə aid balıq növü.

?Dəniz sıfı
Sander marinus
Elmi təsnifat
Aləmi:Heyvanlar
Yarımaləm:Eumetazoylar
Bölmə:İkitərəflisimmetriyalılar
Yarımbölmə:Sonağızlılar
Tip:Xordalılar
Yarımtip:Onurğalılar
Sinifüstü:Balıqlar
Sinif:Sümüklü balıqlar
Yarımsinif:Şüaüzgəcli balıqlar
Dəstə:Xanıkimilər
Yarımdəstə:Percoidei
Fəsiləüstü:Percoidea
Fəsilə:Xanılar
Yarımfəsilə:Luciopercinae
Triba:Luciopercini
(Luciopercini (Jordan et Everman, 1896))
Cins:Sıf
Növ: Dəniz sıfı
Elmi adı
Sander marinus (Cuvier, 1828)

Vikinövlərdə
sistematika

Şəkil
axtarışı
ITIS  
NCBI  

Təsviri

Bədəni uzunsov və yanlardan basıqdır. Çənələrində və damaq sümüklərinin üzərində köpək dişləri yerləşir. Qəlsəmə qapağı pulcuqlarla tam örtülüdür. Rostrumu uzun və enlidir. Bədəninin rəngi açıq bozdur, üzərində tünd rəngli 12-13 köndələn ləkə olur. Birinci bel üzgəcində 12-14 şaxəsiz, ikinci bel üzgəcində 1-3 şaxəsiz, 14-16 şaxəli, anal üzgəcində isə 2 şaxəsiz, 11-12 şaxəli şüa vardır. Yan xətt pulcuqlarının sayı 78-84 arasında dəyişir.

Yayılması

Xəzər dənizinin orta və cənub hissələrində yayılmışdır. Həmişə dənizdə yaşayır, şirin suya girmir. Dənizin qərb hissəsində Azərbaycan sularında yayıldığı sahə Sumqayıtdan Astaraya qədərdir. Ən çox Çilov, Pirallahı, Bakı arxipelaqı, Kür daşı adaları sahillərındə yayılmışdır. Dənizin şərq sahillərində isə ən çox Manqışlaqda, Oğurca adasına qədər olan sahələrdə təsadüf edilir.

Yaşayış yeri və həyat tərzi

Dəniz balığıdır, dənizdə oturaq həyat keçirir, ancaq qışlamaq və çoxalmaq üçün sahildən dərinliyə və əksinə yaxın məsafələrə miqrasiya edir. Qışda dənizin 100 m dərinliyinə qədər hərəkət edir və orada daşlar arasında dolanır. Dəniz sıfı oturaq həyat keçirdiyindən müxtəlif rayonlarda (Sara, Çilov, Manqışlau, Tarta) bir-birindən başının əlamətlərinə və üzgəclərin böyüklüyünə görə fərqlənən yerli populyasiyalar əmələ gətirir. Dəniz sıfı cinsi yetginliyə 2-4 yaşında çatır. Uzunluğu 26-47 sm olan balıqlar 13 mindən 126 minə qədər, orta hesabla 45 min kürü verirlər. Kürüsünü aprel-may aylarında dənizdəki qayaların üzərinə tökür. Kürü tökmənin qızğın vaxtında suyun temperaturu 15-16՞ C olur. Kürü tökmə yerlərinin dərinliyi 3-12 m-ə çatır. Kürülər daşlara yapışır və orada inqubasiya dövrünü keçirirlər. 10 ilə qədər yaşayır.

Sayı

Əvvəlki illərdə Azərbaycan sularında ildə 7-10 min sentnerə qədər tutulurdu. Hazırda ehtiyatı son dərəcədə azalmışdır, sənaye ovu aparılmır.

Məhdudlaşdırıcı amillər

Dəniz sıfının yaşayışı dib ilə əlaqədar olduğundan başqa balıqlara nisbətən daha çox xarici təsirlərə məruz qalır. 60-cı illərdə dənizdə neft-seysmik kəşfiyyat işlərinin aparılması və dənizin neft məhsulları ilə çirkləndirilməsi.

Mühafizə tədbirləri

Son illərdə Xəzər dənizində geniş miqyasda aparılan neft-kəşfiyyat işləri, istehsalı və nəqli bütün dəniz balıqları kimi sıfın da ehtiyatının tükənməsi üçün potensial təhlükə yaradır. Odur ki, sıfın yaşayış yerlərinin bundan sonra çirkləndirilməsinə yol verilməməli, bu ərazilər ciddi mühafizə olunmalı, süni artırılması istiqamətində tədbirlər həyata keçirilməlidir.

İstinadlar

  1. Чугунова Н.И., Егерман Ф.Ф. Морской судак // Бюлл. Всекасп. науч. рыбохоз. экспедиции. № 5 - 6, 1932, с. 90 - 93;
  2. Azərbaycanın Qırmızı Kitabı. II cild. Bakı: 2013
  3. . 2015-05-07 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-09-14.
  4. Чугунова Н.И., Егерман Ф.Ф. Морской судак // Бюлл. Всекасп. науч. рыбохоз. экспедиции. № 5 - 6, 1932, с. 90 - 93;

Ədəbiyyat

  1. Azərbaycanın Qırmızı Kitabı, II Cild, Bakı, 2013
  2. Чугунова Н.И., Егерман Ф.Ф. Морской судак // Бюлл. Всекасп. науч. рыбохоз. экспедиции. № 5 - 6, 1932, с. 90 - 93;
  3. Казанчеев Е.Н. Рыбы Каспийского моря. Москва, «Легкая и пищевая промышленность» 1981, с.122 - 123;
  4. Кулиев З.М. Морфобиологические особенности морского судака Каспийского моря // «Вопросы ихтиологии». Москва, 1981, № 21, с. 816 - 822.


dəniz, sıfı, sander, marinus, xanıkimilər, fəsiləsinin, sıf, cinsinə, balıq, növü, sander, marinuselmi, təsnifataləmi, heyvanlaryarımaləm, eumetazoylarbölmə, ikitərəflisimmetriyalılaryarımbölmə, sonağızlılartip, xordalılaryarımtip, onurğalılarsinifüstü, balıql. Deniz sifi lat Sander marinus Xanikimiler fesilesinin sif cinsine aid baliq novu Deniz sifiSander marinusElmi tesnifatAlemi HeyvanlarYarimalem EumetazoylarBolme IkitereflisimmetriyalilarYarimbolme SonagizlilarTip XordalilarYarimtip OnurgalilarSinifustu BaliqlarSinif Sumuklu baliqlarYarimsinif Suauzgecli baliqlarDeste XanikimilerYarimdeste PercoideiFesileustu PercoideaFesile XanilarYarimfesile LuciopercinaeTriba Luciopercini Luciopercini Jordan et Everman 1896 Cins SifNov Deniz sifiElmi adiSander marinus Cuvier 1828 VikinovlerdesistematikaSekilaxtarisiITIS 650178NCBI 417912 Mundericat 1 Tesviri 2 Yayilmasi 3 Yasayis yeri ve heyat terzi 4 Sayi 5 Mehdudlasdirici amiller 6 Muhafize tedbirleri 7 Istinadlar 8 EdebiyyatTesviri RedakteBedeni uzunsov ve yanlardan basiqdir Cenelerinde ve damaq sumuklerinin uzerinde kopek disleri yerlesir Qelseme qapagi pulcuqlarla tam ortuludur Rostrumu uzun ve enlidir Bedeninin rengi aciq bozdur uzerinde tund rengli 12 13 kondelen leke olur Birinci bel uzgecinde 12 14 saxesiz ikinci bel uzgecinde 1 3 saxesiz 14 16 saxeli anal uzgecinde ise 2 saxesiz 11 12 saxeli sua vardir Yan xett pulcuqlarinin sayi 78 84 arasinda deyisir 1 Yayilmasi RedakteXezer denizinin orta ve cenub hisselerinde yayilmisdir Hemise denizde yasayir sirin suya girmir Denizin qerb hissesinde Azerbaycan sularinda yayildigi sahe Sumqayitdan Astaraya qederdir En cox Cilov Pirallahi Baki arxipelaqi Kur dasi adalari sahillerinde yayilmisdir Denizin serq sahillerinde ise en cox Manqislaqda Ogurca adasina qeder olan sahelerde tesaduf edilir 2 Yasayis yeri ve heyat terzi RedakteDeniz baligidir denizde oturaq heyat kecirir ancaq qislamaq ve coxalmaq ucun sahilden derinliye ve eksine yaxin mesafelere miqrasiya edir Qisda denizin 100 m derinliyine qeder hereket edir ve orada daslar arasinda dolanir Deniz sifi 3 oturaq heyat kecirdiyinden muxtelif rayonlarda Sara Cilov Manqislau Tarta bir birinden basinin elametlerine ve uzgeclerin boyukluyune gore ferqlenen yerli populyasiyalar emele getirir Deniz sifi cinsi yetginliye 2 4 yasinda catir Uzunlugu 26 47 sm olan baliqlar 13 minden 126 mine qeder orta hesabla 45 min kuru verirler Kurusunu aprel may aylarinda denizdeki qayalarin uzerine tokur Kuru tokmenin qizgin vaxtinda suyun temperaturu 15 16 C olur Kuru tokme yerlerinin derinliyi 3 12 m e catir Kuruler daslara yapisir ve orada inqubasiya dovrunu kecirirler 10 ile qeder yasayir 4 Sayi RedakteEvvelki illerde Azerbaycan sularinda ilde 7 10 min sentnere qeder tutulurdu Hazirda ehtiyati son derecede azalmisdir senaye ovu aparilmir Mehdudlasdirici amiller RedakteDeniz sifinin yasayisi dib ile elaqedar oldugundan basqa baliqlara nisbeten daha cox xarici tesirlere meruz qalir 60 ci illerde denizde neft seysmik kesfiyyat islerinin aparilmasi ve denizin neft mehsullari ile cirklendirilmesi Muhafize tedbirleri RedakteSon illerde Xezer denizinde genis miqyasda aparilan neft kesfiyyat isleri istehsali ve neqli butun deniz baliqlari kimi sifin da ehtiyatinin tukenmesi ucun potensial tehluke yaradir Odur ki sifin yasayis yerlerinin bundan sonra cirklendirilmesine yol verilmemeli bu eraziler ciddi muhafize olunmali suni artirilmasi istiqametinde tedbirler heyata kecirilmelidir Istinadlar Redakte Chugunova N I Egerman F F Morskoj sudak Byull Vsekasp nauch rybohoz ekspedicii 5 6 1932 s 90 93 Azerbaycanin Qirmizi Kitabi II cild Baki 2013 AMEA Zoologiya Institutu Baliqlar 2015 05 07 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 09 14 Chugunova N I Egerman F F Morskoj sudak Byull Vsekasp nauch rybohoz ekspedicii 5 6 1932 s 90 93 Edebiyyat RedakteAzerbaycanin Qirmizi Kitabi II Cild Baki 2013 Chugunova N I Egerman F F Morskoj sudak Byull Vsekasp nauch rybohoz ekspedicii 5 6 1932 s 90 93 Kazancheev E N Ryby Kaspijskogo morya Moskva Legkaya i pishevaya promyshlennost 1981 s 122 123 Kuliev Z M Morfobiologicheskie osobennosti morskogo sudaka Kaspijskogo morya Voprosy ihtiologii Moskva 1981 21 s 816 822 Menbe https az wikipedia org w index php title Deniz sifi amp oldid 5826163, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.