fbpx
Wikipedia

SMS Blücher

Avqust 12, 2021

SMS Blücher ( tələffüzü: SMS Blüşer) — Almaniya İmperatorluq Donanmasının son emal edilən zirehli kreyseri. Alman kəşfiyatına görə, səhv olaraq Britaniyanın Invincible sinfi döyüş kreyseri sinfinə aid olduğu zənn edilən xüsusiyyətlərə görə hazırlanan Blücher, əvvəlki zirehli kreyserlərə görə daha böyük olub, daha çox ağır silah daşısa da böyüklük və silah baxımından Böyük Britaniya ilə Almaniya donanmalarında zirehli kreyserlərin yerinə gətirilən döyüş kreyserləri ilə rəqabət edə biləcək mövqedə deyil idi. Gəmi, adını 1815-ci ildəki Vaterlo döyüşündə Prussiya qüvvələrinə əmr edən General-feldmarşal Qebhard Leberext von Blüşerdən almışdı.

SMS Blücher

SMS Blücher (1912)
Ölkə Almaniya
Təşkilat Almaniya HDQ
Dövrü XX əsr
Salınma tarixi 11 aprel 1908
Batma tarixi 24 yanvar 1915
İstehsalçı Kaiserliche Werft
Kil
Tipi Zirehli kreyser
Sinifi Buxarlı
İştirak etdiyi döyüşlər Doqqer Bank döyüşü
Top


  • 12 × 21 sm / 45 kalibrli silah
  • 8 × 15 sm / 45 kalibrli silah
  • 16 × 8.8 sm / 45 kalibrli silah
  • 4 × 45 sm torpedo balonu
Cəmi: 40
Heyət


  • 41 zabit
  • 812 dənizçi
Cəmi: 853
Sürəti 25,4
Uzunluğu 161,8
Eni 24,5 m
Su sıxışdırması 8,84 m
Tərsanə nömrəsi 33
SMS Blücherin batdığı yer
SMS Blücherin batdığı yer: Amsterdam şəhərindən 250 km aralı
<maplink>: Couldn't parse JSON: Syntax error
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Blücher, 1907-ci və 1909-cu illəri arasında Kil şəhərindəki Kaiserliche Werft Kiel (azərb. Kil İmperatorluq Tərsanəsi‎) limanında inşa edilmişdir. Gəmi ilk səfərinə 1 oktyabr, 1909 tarixində başlamışdır. Birinci Dünya Müharibəsinin ilk mərhələləri də daxil olmaq üzrə vəzifə müddətinin çoxunu I Kəşfiyyat Qrupuna bağlı olaraq keçirən Blücher, 1914-ci ildə Skarborou, Hertlepol və Vitbi ilə Yarmot basqınlarında iştirak etmişdir.

24 Yanvar 1915 tarixində baş vermiş Doqqer Bank döyüşü əsnasında, vitse-admiral Deyvid Bitti əmrindəki Britaniya döyüş kreyseri donanmasının top atışlarında zərər görən Blücher, yavaşladı. Kontr-admiral Franz von Hipper, alman döyüş kreyserlərini təqib edən Britaniya donanmasının fikrini yayındırmaq üçün Blücher-i arxada buraxdı. Britaniya gəmilərinin ağır artilleriya atəşi qarşısında gəmi batarkən, həyatda qalan alman ekipajı britaniyalı əsgərlər tərəfindən xilas edilirdi. Bir alman zeplininin batmaqda olan Blücher-i Britaniya donanmasına aid olan bir döyüş kreyseri zənn edərək səhvən bombalaması səbəbiylə Britaniya əsgərləri məcbur olaraq geri çəkildilər. Verilən itkilərin sayı qəti olaraq bilinmir amma, təxmin edilir ki, 747-1.000 arasındadır.

Dizaynı

Alman zirehli kreyseri "Große Kreuzer" (azərb. Böyük Kreyser‎) olaraq adlandırılırdı və bir çox vəzifəni yerinə gətirə bilmək üçün inşa edilirdi. Gəmilər, düşmən donanmalarının kəşfiyyat hərəkətlərinə maneə törətməklə birlikdə, düşmən gəmiləri ilə döyüşə bilmək üçün dizayn edilmişdi. Ən köhnə zirehli kreyser olan "Fürst Bismarck" (azərb. Hökmdar Bismark‎), 1900-cü ildə Çində çıxan Bokser qiyamını basdıra bilmək üçün gəmi, dərhal Çinə gətirilmişdi. Sonrakı zirehli kreyserlər (Scharnhorst sinfi zirehli kreyserlər xaric) kəşfiyyat vəzifəsini yerinə gətirmək üçün donanmaya xidmət etdilər.

1906-cı ilin may ayının 26-da Reyxştaq, Blücher ilə birlikdə Nassau sinfi zirehli döyüş gəmiləri üçün lazımlı fondu təmin etdi. Gəmi, əvvəlki zirehli kreyserlərdən daha böyük və daha güclü olacaqdı, Blücher daha güclü quruluşdakı dizaynını gizli bir cəhd olaraq qorudu. Gəmi, "E" müvəqqəti adı ilə sifariş edildi. O dövrdə rəqib olan Britaniya donanmasının zirehli kreyseri, Blücher-in dizaynında təsirli oldu. Almanlar, yeni Britaniya gəmilərinin altı və ya səkkiz ədəd 23 sm-lik top daşıyacağını düşünürdü. Buna reaksiya olaraq, Blücher-in dizaynında on iki ədəd 21 sm-lik ana batareyanın qoyulmasına icazə verildi, bu toplar altı ədəd əkiz turretlərində iki sıra olaraq quraşdırılacqdı. Bu, Blücher-in səkkiz ədəd 21 sm-lik top daşıyan Sharnhorst sinfi kreyserlərdən daha güclü atəş gücünə sahib olacağını göstərirdi.

Son qərardan bir həftə sonra Blücher-in istehsalına icazə verildi. Digər tərəfdən Almaniya hərbi attaşesi Britaniyanın Invincible sinfi kreyserlərin əsl xüsusiyyətlərini əldə etmişdi. Əslində HMS Invincible, zirehlilərdəki ilə eyni olan səkkiz dənə 30,5 sm-lik top daşıyırdı. Çox vaxt keçmədən, bu gəmilərin döyüş kreyseri adında yeni bir döyüş gəmisi sinifinin xəbərçisi olduğu müəyyən olacaqdı. Invincible sinifinin detalları gün işığına çıxdığında, Blücher-in dizaynını dəyişmək üçün artıq gec idi. İşin içinə yeni bir dizayn üçün lazımlı fondun olmaması da daxil olduğunda, gəmi üçün edilən işlər plana görə davam etdi. Beləliklə Blücher, daha inşası başlamadan köhnəlmiş bir gəmi halına gəldi. Blücher, ilki 1907-ci ildə sifariş (SMS Von der Tann) olunan yeni kreyserlərdən belə keyfiyyətcə geridə qaldı. Buna baxmayaraq Blücher, Almaniyanın döyüş kreyseri flotundakı yerini qorudu. Nəticədə Blücher-in Alman hökumətinəümumi xərci 28.532.000 Qoldmark olmuşdur.

Ümumi xüsusiyyətləri

Blücher-in su xətti uzunluğu 161.1 metr, tam uzunluğu isə 161.8 metr idi. Gəminin genişliyi 24.5 metr idi amma, yan tərəflərdə yerləşən torpedo balonları da sayılsa bu genişlik 25.62 metr olar. Blücher-in ön su cizgisi 8.84 metr, ayaq su cizgisi isə bir az daha kiçik (8.56 metr) idi. Gəminin təməli inşa edildiyində 15.842 ton idi ancaq, bu ədəd 17.500 tona qədər arta bilərdi. Blücher-in gövdəsi eninə və boyuna polad skeletə sahib idi. Gəmidə yerləşən 13 ədəd su keçirməz bölmə və cüt qatlı gəmi bazası, gövdə uzunluğunun təxminən %65-lik hissəsində yerləşirdi.

Almaniya donanma arxivlərindəki sənədlərə görə Blücher-in yüngül mailliyi və dənizdəki nazik manevrləri məmnuniyyət verici idi. Lakin gəmi prokat oxunda tez-tez tarazlığını itirir və tam sükan 10°-ə qədər yana yataraq sürətinin %55-i itirirdi. Blücher-in metasentrik yüksəkliyi 1.63 m idi. Flotun bayraq gəmisidə olanda, əlavə edilən 14 zabit və 62 dənizçiylə birlikdə gəmidə 41 ədəd zabit və 812 ər var idi. Blücher həmçinin bir çox kiçik vasitə də daşıyırdı. Bunların arasında iki polis bölməsi gəmisi, üç mavna, iki döyüş avarlı qayığı, iki yelkənli və bir qayıq var idi.

Sürüşmə

Blücher, üç dənə şaquli 4-silindrli üçlü genişləndirici buxar maşını ilə təchiz olunmuşdu. Hər maşın bir pərvanə döndürürdü. Ortadakı pərvanənin diametri 5,3 metr, yan tərəfdə yerləşən pərvanələrin diametrləri isə bir az daha böyük idilər (5,6 metr). Gəmi kiçik bir sükana sahib idi. Pərvanələrə nəzarət edən üç maşının hər birinin özünə xas maşın dairəsi var idi. Hər maşın dairəsində altı ədəd dəniz tipi buxar qazanı var idi. Gəminin kömürlə işləyən cəmi 18 ədəd buxar qazanı var idi. Gəmi, maksimum 24,5 düyün (45,4 km/sa) ilə getmək üçün hazırlanmışdı, lakin sınaqlarda maksimum sürət 25,4 düyünə (47 km/sa) çatmışdır. 12 düyün (22 km/sa) seyr sürəti ilə Blücher 6.600 dəniz mili (12.200 km) uzağa gedə bilirdi. Seyr sürəti 18 düyün (33 km/sa) olduğunda isə mənzili 3.250 dəniz milinə (6.020 km) düşürdü. Gəmi 900 ton kömür daşıya biləcək şəkildə hazırlanmışdır, ancaq göyərtədəki boşluqların da doldurulması ilə yanacaq tutumu 2.510 tona çıxmışdır. Gəminin elektrik ehtiyacı isə 225 voltda, 1.000 kilovatta qədər elektrik təmin edə bilən altı ədəd turbo-generator tərəfindən qarşılanırdı. Digər tərəfdən Blücher, dövr etibarilə ikitaktlı mühərrikdən istifadə edən döyüş gəmilərinin tarixdə görmüş olduğu ən yüksək gücü 43.886 at gücü (32.726 kV) ilə 1909-ci ildəki sınaqlarında tutmuşdu.

Silahlar

Blücher, on iki ədəd 21 sm-lik (8,27 düyüm) SK L/45 topla təchiz edilmişdi. Bir cüt qabağa, bir cüt arxaya və digər iki cütlükləri də gəmi üst quruluşunun yanlarına olmaqla altı ədəd əkiz tarətə bu toplar yerləşdirilmişdi. Silah başına 85 güllə olmaq üzrə cəmdə 1.020 güllə tədarük edilə bilirdi. Hər qüllə 108 kq ağırlığında və 61 sm boyunda idi. Silahlar -5 dərəcəyə qədər endirilə və ya 30 dərəcəyə qədər yüksəldilə bilirdi. Maksimum mənzili 19.100 metr idi və dəqiqədə 4-5 güllə ata bilirdi.

 
Blücher-in əsas batareyasını və zireh qorunmasını göstərən çizgi rəsmi

MPL C/06 qazamatlara quraşdırılmış səkkiz ədəd 15 sm-lik (5,91 düym) SK L/45 top isə gəminin ikinci silahları idi və bunlar gəminin hər iki yanında dördlü olmaqla gəmiyə ortalanaraq yerləşdirilmişdi. Bu silahlar, 13.500 metr uzaqlıqdan hədəfi vura bilirdi. Silah başına 165 güllə olmaq üzrə cəmi 1320 güllə tədarük edilməkdə və dəqiqədə 5-7 güllə vura bilirdi. Mis patron içində 13,7 kq ağırlığındakı RPC/12 sövq yanacağıyla birlikdə güllələr 45,3 kq ağırlığında idi. Güllələrin lülə çıxış sürəti 835 m/dq idi və təxminən 1400 atışa qədər lülələr hissə dəyişdirilməyə ehtiyac duymayacağı gözlənilirdi.

Blücher həm qazamatlara, həmdə hərəkli qaidələrə quraşdırılmış səkkiz dənə 8.8 sm-lik SK L/45 topları ilə təchiz edilmişdi, bu həm cığırlarda, həm də daşınar bazalarda quraşdırıla bilər. Bu silahlardan dördü, körpünün yaxınlığındakı qazamatlara, dördü gəminin burnundakı qazamatlara, dördü gəminin arxasındakı qazamatlara və qalan dördü isə gəminin üst quruluşunun arxa hissəsindəki hərəkətli qaidələrə quraşdırılmışdı. Toplar silah başına 200 mərmi olmaq üzrə cəmi 3.200 mərmi ilə tədarük edilmişdilər və dəqiqədə 15 mərmi ata bilirdilər. Böyük patlayıcı mərmilər, 3 kq ağırlığındakı itələyici yüklə birlikdə 10 kq ağırlığında idi. Bu silahların istifadəsinin gözlənilən müddəti 7.000 atəş idi. 8.8 sm-lik silahların maksimal mənzili 10.700 metr idi.

Blücher həmçinin dörd ədəd 45 sm-lik (18 düyüm) torpedo balonu ilə də təchiz edilmişdi. Torpedo balonlarının hamısı su altında olmaqla biri gəminin burnunda, biri ayağında, digər ikisi də gəminin bayraq və körpü hissələrində idi. Gəmi cəmi 11 ədəd torpedo balonu daşıyırdı. Torpedolar 110 kq ağırlığında döyüş başlığı daşıyırdı və mənzili təyin üçün iki ədəd sürət tənzimləmələri var idi. 32 düyün (59 km/sa) sürət ilə torpedoların mənzili 2000 metr idi və sürət 36 düyün (67 km/sa) olduğunda isə mənzil 1500 metrə düşürdü.

Zireh

Dövrün digər alman əsas döyüş gəmilərində olduğu kimi, Blücher də Sementlənmiş Krupp Zirehi ilə təchiz edilmişdi. Zirehləndirilmiş göyərtədə qalınlığı 5-7 sm idi. Gəminin əhəmiyyətsiz hissələrində daha incə, gəminin əhəmiyyətli hissələrində isə daha qalın bir zirehdən istifadə edilmişdi. Mexanika dairələrinin, sursatlıqların və digər həyati ünsürlərin iştirak etdiyi orta hissədə kəmər zirehinin qalınlığı 18 sm idi. Gəminin daha az əhəmiyyətə sahib hissələrə doğru gövdə zirehinin qalınlığı 8 sm-ə qədər incəlirdi. Gəminin hər iki ucunda kəmər zirehi sıfıra qədər enirdi. Bütün kəmər zirehinin arxasında əlavə olaraq 3 sm-lik tik odunundan bir lay var idi. Zirehləndirilmiş kəmər, yalnız ön və arxa Taret arasında uzanan 3,5 sm-lik torpedo hissəsi ilə möhkəmləndirilmişdi.

Gəminin ən ağır zirehləndirilmiş hissəsi isə ön komanda qulləsi idi. Yan tərəfləri 25 sm, damı isə 8 sm qalınlığında bir zireh ilə qorunmaqda idi. Damı 3 sm, yanları isə yalnız 14 sm olmaqla arxa komanda qülləsi daha yüngül şəkildə zirehləndirilmişdi. Gəminin mərkəzi qalası isə 16 sm qalınlığındakı bir zireh ilə qorunurdu. Zireh əsas batareyaların damında 8 sm, yanlarında isə 18 sm idi. 15 sm-lik silahları saxlayan qazamatları 14 sm-lik bir zireh qoruyurdu.

Xidmət tarixçəsi

 
SMS Blücher-in müharibə əvvəli çekilmiş şəkli, təx. 1913-1914.

11 aprel, 1908 tarixində dənizə endirilən Blücher, 1 oktyabr 1909 tarixində donanmaya qatılmışdır. 1911-ci ildə donanma topçuları üçün təlim gəmisi olaraq istifadə edilməyə başlandı. Von der Tann, Moltke və bayraq gəmisi Seydlitz kimi yeni döyüş kreyserləri ilə birlikdə 1914-cü ildə I Kəşfiyyat Qrupuna qatılmışdır.

Baltik dənizindəki fəaliyyətləri

Blücher-in iştirak etdiyi ilk əməliyyat, Baltik dənizində Rusiya dəniz qüvvələrinə qarşı edilən və nəticəsiz qalan təmizlik hərəkatı idi. 1914-cü ilin sentyabr ayının 3-də Blücher, IV Flota bağlı yeddi Drednout əvvəli döyüş gəmisi, beş kreyser və iyirmi dörd dağıdıcı gəmi ilə birlikdə Baltik dənizindəki Rusiya donanmasının bir qismini üzərilərinə çəkib məhv etmək üçün dənizə açıldı. Augsburg yüngül kreyseri, hal-hazırda Hiyumаа olaraq bilinən Daqö adasının şimalında Pallada və Qadın Rusiya zirehli kreyserləri ilə qarşılaşdı. Rus gəmilərinin Blücher-in arxasına keçmələri və beləcə məhv edilmələri üçün Almaniya kreyseri Rusiya gəmilərinə tələ qurdu. Ancaq ruslar bu tələyə düşmədi və Fin körfəzinə geri çəkilməyi üstün tutdular. İki donanma arasında böyük bir qarşıdurma yaşanmadan 9 sentyabrda hərəkat sonlandırıldı.

Yarmot bombardmanı

  Əsas məqalə: Yarmot basqını

1914-cü ilin noyabr ayının 2-də Blücher, Moltke, Von der Tann və Seydlitz döyüş kreyserləri ilə dörd yüngül kreyser ilə Britaniya sahillərinə doğru yol almaq üçün Ceyd körfəzindən ayrıldı. Şəfəqlə birlikdə flot Böyük Yarmot açıqlarına çatdı və liman bombalandı. Eyni zamanda Stralsund yüngül kreyseri dənizə mina buraxırdı. Britaniya D5 sualtı qayığı bombardmana cavab vermişsə də Stralsund-un buraxdığı minalardan birinə çarparaq batmışdır. Qısa müddət sonra Hipper, gəmilərin Almaniya dəniz sərhədinə geri qayıtmasını əmr etdi. Yoldaykən Heliqolend körfəzini sıx bir sisin örtdüyü görüldü. Görünürlük artana qədər gözlənilməsi və bu sayədə Almaniya minalarınından etibarlı bir şəkildə keçilməsi qərarlaşdırıldı. Lakin York zirehli kreyseri naviqasiya səhvi etdi və minalanmış sahəyə girdi. İkii minaya dəydikdən sonra, sürətlə batan gəmidə olan 629 dənizçinin yalnız 127-i qurtarıla bilindi.

Skarborou, Hertlepol və Vitbi bombardmanları

  Əsas məqalə: Skarborou, Hertlepol və Vitbi basqını

Almaniya Açıq Dəniz Flotunun komandiri Admiral Fredrik von İnqenohl, Britaniya sahillərinə başqa bir basqının təşkil edilməsinə qərar verdi. Admiral Krallıq Donanmasının bir hissəsini öz özlərinə çəkərək məhv etməyi planlaşdırırdı. 15 dekabr 1914 tarixində saat 03:20-də, Blücher, Moltke, Von der Tann, Seydlitz, yeni döyüş kreyseri Derfflinger; Kolberg, Starssburg, Stralsund, Graudenz yüngül kreyserləri və iki torpedo botundan ibarət flot ilə flotuyla Jade haliçindən ayrıldı. Gəmi şimala açılaraq Helqolend adasını keçdi, "Boynuzlar Rifi" (ing. Horns Reef) adlı bir dəniz fənərinə çatıb Skarborouya doğru, qərbə tərəf getdi. 14 dretnout döyüş gəmisi, 8 dretnout əvvəli döyüş gəmisi, 2 zirehli kreyserlik bir yoxlama-qüvvəsi, 7 yüngül kreyser və 54 torpedo botundan ibarət Açıq Dəniz Flotu, bombardman gücününün gerisini qorumaq üzrə on iki saat sonra Hipperin əmrində Ceyddən ayrılmışdı.

 
SMS Blücher-in təx. 1910 - 1915 illərdə çəkilmiş şəkli

26 Avqust 1914 tarixində Almaniyanın yüngül kreyseri Magdeburg, Fin körfəzində quruya oturdu. Gəminin dağıntıları Rusiya donanması tərəfindən ələ keçirilmişdi. Gəminin dağıntılarının aralarında Şimal dənizi üçün naviqasiya xəritələrinin də olduğu Almaniya İmperatorluq Donanmasının şifrə kataloqları rusların əlinə keçmişdi. Bu sənədlər daha sonra Britaniya Krallıq Donanmasına çatdırıldı. Britaniya Room 40 (azərb. Otaq 40‎), şifrəli alman siqnallarını həll etməyə bacardı və Skarborou bombardman planını ehtiva edən mesajlar 14 dekabrda Britaniyanın əlinə keçdi. Planın qəti detalları bilinmirdi, buna görə Açıq Dəniz Flotunu əvvəlki bombardmanda olduğu kimi etibarla limanda qala biləcəyini fərz edilirdi. 3-cü kreyser və 1-ci Yüngül kreyser flotunun dəstəyi vitze-admiral Deyvid Bittinin dörd döyüş kreyseri və 2-ci döyüş flotuna bağlı altı dretnout, Hipperin döyüş kreyserlərinə pusqu qurmuşdu.

Dekabrın 15-dən 16-a keçən gecədə Açıq Dəniz Flotunun əsas dəniz donanması Britaniya dağıdıcı gəmiləri ilə qarşılaşmışdır. Gecə vaxtı torpedo hücumunun baş verməsindən qorxan Admiral İnqenohl gəmilərinə geri çəkilmə əmrini verdi. Admiral Hipper İnqenohlın çəkilməsindən xəbərsiz bombardmana davam etdi. Britaniya sahillərinə çatanda Hipperin döyüş kreyserlərini iki qrupa bölündü. Seydlitz, Moltke və Blücher, Hertlepolu bombalamaq üçün şimala, Von der Tann və Derfflinger isə Skarborou və Vitbini bombalamaq üçün cənuba getdi. Bombalanacaq qəsəbələrin yalnız üçü Hertlepol sahil müdafiə batareyaları tərəfindən müdafiə edildi. Seydlitz, Hertlepol bombardman altında ikən Seydlitz üç Blücher isə altı dəfə zərbə aldı. Blücher az zərər görmüşdü, ancaq 9 ekipaj üzvü öldürülmüş, 3 ekipaj üzvü isə yaralanmışdı. Dekabrın 16-da səhər saat 9:45-də iki qrup birləşərək şərqə doğru gedərək, geri çəkildilər.

O vaxta qədər Bittinin döyüş kreyserləri, Hipperin seçtiyi çıxış yolunun qarşısını alacaq bir mövqedə hərəkət etdi, digər qüvvələr isə dairəni tamamlamaq üçün yola çıxdılar. 12:25-də II Kəşfiyyat Qrupunun yüngül kreyserləri, Hipperi axtaran Britaniya qüvvələrini sovuşdurmağa başladı. Britaniyanın II Yüngül Kreyser Flotunun (ing. 2nd Light Cruiser Squadron) kreyserlərindən biri, Stralsund-un mövqeyini təyin etdi və vəziyyəti Bittiyə bildirdi. Saat 12:30-da Bitti, müharibə kreyserlərini alman döyüş gəmilərinə yönləndirdi. Bitti, bu alman kreyserlərini Hipperin döyüş gəmilərinin ilk vahidi kimi proqnozlaşdırmışdı, halbuki döyüş kreyserləri yalnız 50 km uzaqlıqda idi. Yoxlama edən II Yüngül Kreyser Flotu alman kreyserlərini təqib etməklə vəzifələndirildi, ancaq Britaniyanın döyüş kreyserlərindən gələn siqnalların səhv başa düşülməsi nəticəsində köhnə mövqelərinə geri qayıtdılar. Bu qarışıqlıq sayəsində alman kreyserlərinə qaçmaq fürsəti yarandı və Britaniya döyüş kreyserlərinin mövqeyi haqqında Admiral Hipperə xəbərdarlıq verildi. Alman döyüş kreyserləri, Britaniya qüvvələrinin şimal-şərqinə irəlilədi, kreyserlərin geri çəkilmə xətti isə kəsildi.

Həm alman, həm də britaniyalılar öz rəqiblərinə təsirli bir hücum edə bilmədiklərinə görə, məyyus oldular. Bu utanclıq nəticəsində, Admiral İnqenohlun şöhrəti çox zərər gördü. Çox qəzəbli olan Moltke-nin admiralı, İnqenohla istiqamətli olaraq: "Çünki məhv edilə biləcək on bir Britaniya dağıdıcı gəmisindən qorxdu... Biz indiki rəhbərlik altında heç bir şeyi yerinə yetirə bilməyəcəyik." demişdir. Rəsmi alman tarixi isə İnqenohlu İngilis donanmasının ölçüsünü təyin etmək üçün "Tədbirli düşünərək, Britaniya sahillərinə gedən qüvvətlərini ciddi bir təhlükəyə atmadı; fəqət bununla birlikdə O, Alman filosunu da müəyyən bir qələbədən məhrum etdi" ifadələrindən istifadə edərək, Britaniya donanmasının ölçüsünü təyin etmək üçün yüngül qüvvələrini istifadə etməkdə müvəffəqiyyətsiz olmasını tənqid edir.

Qeydlər

  1. "SMS" (Abreviaturanın açılışı "Seiner Majestät Schiff"), Alman dilindən tərcümədə "Əlahəzrətin Gəmisi" deməkdir.
  2. Müasir alman dəniz doktrinası, bir kəşf qrupunun ən az dörd böyük gəmi və ya yarım heyət ilə meydana gəlməsi üçün çağırış etmişdi. Bax. Filbin, s. 119, Şe\er, s. 13. flotdakı ən böyük qeyri-döyüş gəmisi olan Blücher sıxlıqla dördüncü olaraq işlədilirdi.
  3. ↑ Alman İmperatorluq Donanması ədəbiyyatında "K" hərfi Kanone (azərb. Top‎) deməkdir, L/40 isə top lüləsinin uzunluğunu bildirir. SK (abr. Schnelladekanone) isə topun sürətli doldurula bilən bir top olduğunu bildirir. Bu nümunədə, topun lüləsi 40 kalibrli uzunluğundadır, yəni top lüləsinin uzunluğu topun lüləsinin daxili diametrindən 40 dəfə böyükdür.
  4. ↑ UTC+01:00 saat qurşağı ilə
  5. Bitti, Uilyam Qudinafın donanmasını arxada iki yüngül kreyserin arxasında durmaq əmrini verdi. Ancaq HMS Nottinqham-ın siqnalcısı göndərilən siqnalı yanlış anladı və əmrin bütün donanma üçün olduğunu düşündü. Mesajın səhv bir şəkildə ötürülməsindən sonra, Uilyam Qudinaf gəmilərə döyüş kreyserlərinin qarşısında olmaq üçün, yoxlama mövqeyinə geri çəkilmək əmrini verdi.

İstinadlar

  1. Rüqer, s. 60
  2. Steff, s. 3
  3. Qardayner & Qrey, s. 142
  4. Qardayner & Qrey, s. 134
  5. ↑ Herviq, s. 45
  6. Qröner, s. 52
  7. Steff, s. 3-4
  8. Steff, s. 4
  9. ↑ Qröner, s. 53
  10. ↑ Fridmen, s. 91
  11. ↑ NavWeaps (21 sm/45).
  12. ↑ Qardayner & Qrey, s. 140
  13. ↑ Steff, s. 6
  14. NavWeaps (8,8 cm/45)
  15. Qardayner & Qrey, s. 151
  16. Halpern, s. 185
  17. ↑ Tarrant, s. 30
  18. ↑ Tarrant, s. 31
  19. ↑ Tarrant, s. 32
  20. ↑ Tarrant, s. 33
  21. Şeer, s. 70
  22. ↑ Tarrant, s. 34
  23. ↑ Tarrant, s. 35

Ədəbiyyat

  • Norman Fridmen, Battleship Design and Development, 1905–1945 (azərb. Döyüş Gəmisi Dizaynı və İnkişafı, 1905–1945‎)  (1978). Nyu-York şəhəri: Mayflower Books. ISBN 978-0-8317-0700-2.
  • Robert Qardayner & Randal Qrey, Conway's All the World's Fighting Ships: 1906–1921 (azərb. Konvey-in Bütün Dünyanın Döyüş Gəmiləri: 1906–1921‎) (1985). Annapolis: Naval Institute Press. ISBN 978-0-87021-907-8.
  • Ceyms Qoldrik, The King's Ships Were at Sea: The War in the North Sea, August 1914 – February 1915 (azərb. Kralın Gəmiləri Dənizdə İdi: Şimal Dənizdəki Müharibə, Avqust 1914 – Fevral 1915‎) (1984). Annapolis: Naval Institute Press. ISBN 978-0-87021-334-2. OCLC 10323116.
  • Aksel Qrişmer, Die Linienschiffe der Kaiserlichen Marine (azərb. İmperatorluq Donanmasının gəmi xətti‎) (1999), Bonn: Bernard & Qraefa Verlaq. ISBN 978-3-7637-5985-9.
  • Erix Qröner, German Warships: 1815–1945 (azərb. Alman Döyüş Gəmiləri: 1815–1945‎) (1990). Annapolis: Naval Institute Press. ISBN 978-0-87021-790-6. OCLC 22101769.
  • Paul Q. Halpern, A Naval History of World War I (azərb. Birinci Dünya Müharibəsinin Dəniz Tarixi‎) (1995). Annapolis: Naval Institute Press. ISBN 978-1-55750-352-7. OCLC 57447525.
  • Holqer Herviq, "Luxury" Fleet: The Imperial German Navy 1888–1918 (azərb. "Lüks" Donanma: Almaniya İmperatorluq Donanması 1888-1918‎) (1998). Amherst, Nyu-York: Humanity Books. ISBN 978-1-57392-286-9. OCLC 57239454.
  • Tobayas R. III Filbin, Admiral Hipper: The Inconvenient Hero (azərb. Admiral Hipper: Qeyri-qənaətbəxş Qəhrəman‎) (1982). John Benjamins Publishing Company. ISBN 978-90-6032-200-0.
  • Yan Rüqer, The Great Naval Game: Britain and Germany in the Age of Empire (azərb. Böyük Dəniz Oyunu: Böyük Britaniya və Almaniya İmperiya dövründə‎) (2007). Kembric: Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-87576-9. OCLC 124025616.
  • Paul Şmalenbax, "SMS Blücher" Warship International (azərb. "SMS Blücher" Beynəlxalq Döyüş Gəmisi‎) (1971). (Toledo, Ohayo: Naval Records Club) VIII (2): 171–181.
  • Reynhard Şeer, Germany's High Seas Fleet in the World War (azərb. Dünya Müharibəsində Almaniyanın Yüksək Dəniz Donanması‎) (1920). London, Nyu-York, və s.: Cassell and Company. OCLC 2765294.
  • Qeri Steff, German Battlecruisers: 1914–1918 (azərb. Alman Döyüş Kreyserləri: 1914–1918‎) (2006). Oksford: Osprey Books. ISBN 978-1-84603-009-3. OCLC 64555761.
  • V. E. Tarrant, Jutland: The German Perspective (azərb. Yutlandiya: Alman Perspektivi‎) (1995). London: Cassell Military Paperbacks. ISBN 978-0-304-35848-9. OCLC 48131785.

Xarici keçidlər

  • Toni Di-Qiuliyan, "German 21 cm/45 (8.27") SK L/45" (azərb. "Alman 21 sm/45 (8.27") SK L/45"‎, 29 fevral, 2008). NavWeaps.com. Alınma tarixi: 30 Mart 2013.
  • Toni Di-Qiuliyan, "German 15 cm/45 (5.9") SK L/45" (azərb. "Alman 15 sm/45 (5.9") SK L/45"‎, 6 iyul, 2007). NavWeaps.com. Alınma tarixi: 30 Mart 2013.
  • Toni Di-Qiuliyan, "German 8.8 cm/45 (3.46") SK L/45, 8.8 cm/45 (3.46") Tbts KL/45, 8.8 cm/45 (3.46") Flak L/45" (azərb. "Alman 8.8 sm/45 (3.46") SK L/45, 8.8 sm/45 (3.46") Tbts KL/45, 8.8 sm/45 (3.46") Flak L/45"‎, 16 aprel, 2009). NavWeaps.com. Alınma tarixi: 30 Mart 2013.

Avqust 12, 2021
blücher, qeyd, tələffüzü, blüşer, almaniya, imperatorluq, donanmasının, emal, edilən, zirehli, kreyseri, alman, kəşfiyatına, görə, səhv, olaraq, britaniyanın, invincible, sinfi, döyüş, kreyseri, sinfinə, olduğu, zənn, edilən, xüsusiyyətlərə, görə, hazırlanan, . SMS Blucher qeyd 1 teleffuzu SMS Bluser Almaniya Imperatorluq Donanmasinin son emal edilen zirehli kreyseri Alman kesfiyatina gore sehv olaraq Britaniyanin Invincible sinfi doyus kreyseri sinfine aid oldugu zenn edilen xususiyyetlere gore hazirlanan Blucher evvelki zirehli kreyserlere gore daha boyuk olub daha cox agir silah dasisa da boyukluk ve silah baximindan Boyuk Britaniya ile Almaniya donanmalarinda zirehli kreyserlerin yerine getirilen doyus kreyserleri ile reqabet ede bilecek movqede deyil idi Gemi adini 1815 ci ildeki Vaterlo doyusunde Prussiya quvvelerine emr eden General feldmarsal Qebhard Leberext von Bluserden almisdi 1 SMS BlucherSMS Blucher 1912 Olke AlmaniyaTeskilat Almaniya HDQDovru XX esrSalinma tarixi 11 aprel 1908Batma tarixi 24 yanvar 1915Istehsalci Kaiserliche Werft KilTipi Zirehli kreyserSinifi BuxarliIstirak etdiyi doyusler Doqqer Bank doyusuTop 12 21 sm 45 kalibrli silah 8 15 sm 45 kalibrli silah 16 8 8 sm 45 kalibrli silah 4 45 sm torpedo balonu Cemi 40Heyet 41 zabit 812 denizci Cemi 853Sureti 25 4Uzunlugu 161 8Eni 24 5 mSu sixisdirmasi 8 84 mTersane nomresi 33SMS Blucherin batdigi yerSMS Blucherin batdigi yer Amsterdam seherinden 250 km arali lt maplink gt Couldn t parse JSON Syntax error Vikianbarda elaqeli mediafayllarBlucher 1907 ci ve 1909 cu illeri arasinda Kil seherindeki Kaiserliche Werft Kiel azerb Kil Imperatorluq Tersanesi limaninda insa edilmisdir Gemi ilk seferine 1 oktyabr 1909 tarixinde baslamisdir Birinci Dunya Muharibesinin ilk merheleleri de daxil olmaq uzre vezife muddetinin coxunu I Kesfiyyat Qrupuna bagli olaraq keciren Blucher 1914 ci ilde Skarborou Hertlepol ve Vitbi ile Yarmot basqinlarinda istirak etmisdir 24 Yanvar 1915 tarixinde bas vermis Doqqer Bank doyusu esnasinda vitse admiral Deyvid Bitti emrindeki Britaniya doyus kreyseri donanmasinin top atislarinda zerer goren Blucher yavasladi Kontr admiral Franz von Hipper alman doyus kreyserlerini teqib eden Britaniya donanmasinin fikrini yayindirmaq ucun Blucher i arxada buraxdi Britaniya gemilerinin agir artilleriya atesi qarsisinda gemi batarken heyatda qalan alman ekipaji britaniyali esgerler terefinden xilas edilirdi Bir alman zeplininin batmaqda olan Blucher i Britaniya donanmasina aid olan bir doyus kreyseri zenn ederek sehven bombalamasi sebebiyle Britaniya esgerleri mecbur olaraq geri cekildiler Verilen itkilerin sayi qeti olaraq bilinmir amma texmin edilir ki 747 1 000 arasindadir Mundericat 1 Dizayni 1 1 Umumi xususiyyetleri 1 2 Surusme 1 3 Silahlar 1 4 Zireh 2 Xidmet tarixcesi 2 1 Baltik denizindeki fealiyyetleri 2 2 Yarmot bombardmani 2 3 Skarborou Hertlepol ve Vitbi bombardmanlari 3 Qeydler 4 Istinadlar 5 Edebiyyat 6 Xarici kecidlerDizayni RedakteAlman zirehli kreyseri Grosse Kreuzer azerb Boyuk Kreyser olaraq adlandirilirdi ve bir cox vezifeni yerine getire bilmek ucun insa edilirdi Gemiler dusmen donanmalarinin kesfiyyat hereketlerine manee toretmekle birlikde dusmen gemileri ile doyuse bilmek ucun dizayn edilmisdi 2 En kohne zirehli kreyser olan Furst Bismarck azerb Hokmdar Bismark 1900 cu ilde Cinde cixan Bokser qiyamini basdira bilmek ucun gemi derhal Cine getirilmisdi Sonraki zirehli kreyserler Scharnhorst sinfi zirehli kreyserler xaric kesfiyyat vezifesini yerine getirmek ucun donanmaya xidmet etdiler 3 1906 ci ilin may ayinin 26 da Reyxstaq Blucher ile birlikde Nassau sinfi zirehli doyus gemileri ucun lazimli fondu temin etdi Gemi evvelki zirehli kreyserlerden daha boyuk ve daha guclu olacaqdi Blucher daha guclu qurulusdaki dizaynini gizli bir cehd olaraq qorudu 4 Gemi E muveqqeti adi ile sifaris edildi O dovrde reqib olan Britaniya donanmasinin zirehli kreyseri Blucher in dizayninda tesirli oldu Almanlar yeni Britaniya gemilerinin alti ve ya sekkiz eded 23 sm lik top dasiyacagini dusunurdu 5 Buna reaksiya olaraq Blucher in dizayninda on iki eded 21 sm lik ana batareyanin qoyulmasina icaze verildi bu toplar alti eded ekiz turretlerinde iki sira olaraq qurasdirilacqdi Bu Blucher in sekkiz eded 21 sm lik top dasiyan Sharnhorst sinfi kreyserlerden daha guclu ates gucune sahib olacagini gosterirdi 6 Son qerardan bir hefte sonra Blucher in istehsalina icaze verildi Diger terefden Almaniya herbi attasesi Britaniyanin Invincible sinfi kreyserlerin esl xususiyyetlerini elde etmisdi Eslinde HMS Invincible zirehlilerdeki ile eyni olan sekkiz dene 30 5 sm lik top dasiyirdi Cox vaxt kecmeden bu gemilerin doyus kreyseri adinda yeni bir doyus gemisi sinifinin xebercisi oldugu mueyyen olacaqdi Invincible sinifinin detallari gun isigina cixdiginda Blucher in dizaynini deyismek ucun artiq gec idi Isin icine yeni bir dizayn ucun lazimli fondun olmamasi da daxil oldugunda gemi ucun edilen isler plana gore davam etdi 7 Belelikle Blucher daha insasi baslamadan kohnelmis bir gemi halina geldi Blucher ilki 1907 ci ilde sifaris SMS Von der Tann olunan yeni kreyserlerden bele keyfiyyetce geride qaldi 8 Buna baxmayaraq Blucher Almaniyanin doyus kreyseri flotundaki yerini qorudu 5 qeyd 2 Neticede Blucher in Alman hokumetineumumi xerci 28 532 000 Qoldmark olmusdur 9 Umumi xususiyyetleri Redakte Blucher in su xetti uzunlugu 161 1 metr tam uzunlugu ise 161 8 metr idi Geminin genisliyi 24 5 metr idi amma yan tereflerde yerlesen torpedo balonlari da sayilsa bu genislik 25 62 metr olar Blucher in on su cizgisi 8 84 metr ayaq su cizgisi ise bir az daha kicik 8 56 metr idi Geminin temeli insa edildiyinde 15 842 ton idi ancaq bu eded 17 500 tona qeder arta bilerdi Blucher in govdesi enine ve boyuna polad skelete sahib idi Gemide yerlesen 13 eded su kecirmez bolme ve cut qatli gemi bazasi govde uzunlugunun texminen 65 lik hissesinde yerlesirdi 9 Almaniya donanma arxivlerindeki senedlere gore Blucher in yungul mailliyi ve denizdeki nazik manevrleri memnuniyyet verici idi 9 Lakin gemi prokat oxunda tez tez tarazligini itirir ve tam sukan 10 e qeder yana yataraq suretinin 55 i itirirdi Blucher in metasentrik yuksekliyi 1 63 m idi Flotun bayraq gemiside olanda elave edilen 14 zabit ve 62 denizciyle birlikde gemide 41 eded zabit ve 812 er var idi Blucher hemcinin bir cox kicik vasite de dasiyirdi Bunlarin arasinda iki polis bolmesi gemisi uc mavna iki doyus avarli qayigi iki yelkenli ve bir qayiq var idi 9 Surusme Redakte Blucher uc dene saquli 4 silindrli uclu genislendirici buxar masini ile techiz olunmusdu Her masin bir pervane dondururdu Ortadaki pervanenin diametri 5 3 metr yan terefde yerlesen pervanelerin diametrleri ise bir az daha boyuk idiler 5 6 metr Gemi kicik bir sukana sahib idi Pervanelere nezaret eden uc masinin her birinin ozune xas masin dairesi var idi Her masin dairesinde alti eded deniz tipi buxar qazani var idi Geminin komurle isleyen cemi 18 eded buxar qazani var idi Gemi maksimum 24 5 duyun 45 4 km sa ile getmek ucun hazirlanmisdi lakin sinaqlarda maksimum suret 25 4 duyune 47 km sa catmisdir 12 duyun 22 km sa seyr sureti ile Blucher 6 600 deniz mili 12 200 km uzaga gede bilirdi Seyr sureti 18 duyun 33 km sa oldugunda ise menzili 3 250 deniz miline 6 020 km dusurdu Gemi 900 ton komur dasiya bilecek sekilde hazirlanmisdir ancaq goyertedeki bosluqlarin da doldurulmasi ile yanacaq tutumu 2 510 tona cixmisdir Geminin elektrik ehtiyaci ise 225 voltda 1 000 kilovatta qeder elektrik temin ede bilen alti eded turbo generator terefinden qarsilanirdi 9 Diger terefden Blucher dovr etibarile ikitaktli muherrikden istifade eden doyus gemilerinin tarixde gormus oldugu en yuksek gucu 43 886 at gucu 32 726 kV ile 1909 ci ildeki sinaqlarinda tutmusdu 10 Silahlar Redakte Blucher on iki eded 21 sm lik 8 27 duyum SK L 45 qeyd 3 topla techiz edilmisdi Bir cut qabaga bir cut arxaya ve diger iki cutlukleri de gemi ust qurulusunun yanlarina olmaqla alti eded ekiz tarete bu toplar yerlesdirilmisdi Silah basina 85 gulle olmaq uzre cemde 1 020 gulle tedaruk edile bilirdi 9 Her qulle 108 kq agirliginda ve 61 sm boyunda idi 11 Silahlar 5 dereceye qeder endirile ve ya 30 dereceye qeder yukseldile bilirdi Maksimum menzili 19 100 metr idi ve deqiqede 4 5 gulle ata bilirdi 9 11 12 Blucher in esas batareyasini ve zireh qorunmasini gosteren cizgi resmi MPL C 06 qazamatlara qurasdirilmis sekkiz eded 15 sm lik 5 91 duym SK L 45 qeyd 3 top ise geminin ikinci silahlari idi 11 13 ve bunlar geminin her iki yaninda dordlu olmaqla gemiye ortalanaraq yerlesdirilmisdi 9 Bu silahlar 13 500 metr uzaqliqdan hedefi vura bilirdi 12 Silah basina 165 gulle olmaq uzre cemi 1320 gulle tedaruk edilmekde ve deqiqede 5 7 gulle vura bilirdi 11 Mis patron icinde 13 7 kq agirligindaki RPC 12 sovq yanacagiyla birlikde gulleler 45 3 kq agirliginda idi 10 13 Gullelerin lule cixis sureti 835 m dq idi 12 ve texminen 1400 atisa qeder luleler hisse deyisdirilmeye ehtiyac duymayacagi gozlenilirdi 11 Blucher hem qazamatlara hemde herekli qaidelere qurasdirilmis sekkiz dene 8 8 sm lik SK L 45 toplari ile techiz edilmisdi bu hem cigirlarda hem de dasinar bazalarda qurasdirila biler Bu silahlardan dordu korpunun yaxinligindaki qazamatlara dordu geminin burnundaki qazamatlara dordu geminin arxasindaki qazamatlara ve qalan dordu ise geminin ust qurulusunun arxa hissesindeki hereketli qaidelere qurasdirilmisdi Toplar silah basina 200 mermi olmaq uzre cemi 3 200 mermi ile tedaruk edilmisdiler ve deqiqede 15 mermi ata bilirdiler 9 Boyuk patlayici mermiler 3 kq agirligindaki iteleyici yukle birlikde 10 kq agirliginda idi Bu silahlarin istifadesinin gozlenilen muddeti 7 000 ates idi 14 8 8 sm lik silahlarin maksimal menzili 10 700 metr idi 13 Blucher hemcinin dord eded 45 sm lik 18 duyum torpedo balonu ile de techiz edilmisdi Torpedo balonlarinin hamisi su altinda olmaqla biri geminin burnunda biri ayaginda diger ikisi de geminin bayraq ve korpu hisselerinde idi Gemi cemi 11 eded torpedo balonu dasiyirdi 9 Torpedolar 110 kq agirliginda doyus basligi dasiyirdi ve menzili teyin ucun iki eded suret tenzimlemeleri var idi 32 duyun 59 km sa suret ile torpedolarin menzili 2000 metr idi ve suret 36 duyun 67 km sa oldugunda ise menzil 1500 metre dusurdu 13 Zireh Redakte Dovrun diger alman esas doyus gemilerinde oldugu kimi Blucher de Sementlenmis Krupp Zirehi ile techiz edilmisdi Zirehlendirilmis goyertede qalinligi 5 7 sm idi Geminin ehemiyyetsiz hisselerinde daha ince geminin ehemiyyetli hisselerinde ise daha qalin bir zirehden istifade edilmisdi 9 Mexanika dairelerinin sursatliqlarin ve diger heyati unsurlerin istirak etdiyi orta hissede kemer zirehinin qalinligi 18 sm idi Geminin daha az ehemiyyete sahib hisselere dogru govde zirehinin qalinligi 8 sm e qeder incelirdi Geminin her iki ucunda kemer zirehi sifira qeder enirdi Butun kemer zirehinin arxasinda elave olaraq 3 sm lik tik odunundan bir lay var idi Zirehlendirilmis kemer yalniz on ve arxa Taret arasinda uzanan 3 5 sm lik torpedo hissesi ile mohkemlendirilmisdi 9 15 Geminin en agir zirehlendirilmis hissesi ise on komanda qullesi idi Yan terefleri 25 sm dami ise 8 sm qalinliginda bir zireh ile qorunmaqda idi Dami 3 sm yanlari ise yalniz 14 sm olmaqla arxa komanda qullesi daha yungul sekilde zirehlendirilmisdi Geminin merkezi qalasi ise 16 sm qalinligindaki bir zireh ile qorunurdu Zireh esas batareyalarin daminda 8 sm yanlarinda ise 18 sm idi 15 sm lik silahlari saxlayan qazamatlari 14 sm lik bir zireh qoruyurdu 9 Xidmet tarixcesi Redakte SMS Blucher in muharibe evveli cekilmis sekli tex 1913 1914 11 aprel 1908 tarixinde denize endirilen Blucher 1 oktyabr 1909 tarixinde donanmaya qatilmisdir 1911 ci ilde donanma topculari ucun telim gemisi olaraq istifade edilmeye baslandi Von der Tann Moltke ve bayraq gemisi Seydlitz kimi yeni doyus kreyserleri ile birlikde 1914 cu ilde I Kesfiyyat Qrupuna qatilmisdir 9 Baltik denizindeki fealiyyetleri Redakte Blucher in istirak etdiyi ilk emeliyyat Baltik denizinde Rusiya deniz quvvelerine qarsi edilen ve neticesiz qalan temizlik herekati idi 1914 cu ilin sentyabr ayinin 3 de Blucher IV Flota bagli yeddi Drednout evveli doyus gemisi bes kreyser ve iyirmi dord dagidici gemi ile birlikde Baltik denizindeki Rusiya donanmasinin bir qismini uzerilerine cekib mehv etmek ucun denize acildi Augsburg yungul kreyseri hal hazirda Hiyumaa olaraq bilinen Daqo adasinin simalinda Pallada ve Qadin Rusiya zirehli kreyserleri ile qarsilasdi Rus gemilerinin Blucher in arxasina kecmeleri ve belece mehv edilmeleri ucun Almaniya kreyseri Rusiya gemilerine tele qurdu Ancaq ruslar bu teleye dusmedi ve Fin korfezine geri cekilmeyi ustun tutdular Iki donanma arasinda boyuk bir qarsidurma yasanmadan 9 sentyabrda herekat sonlandirildi 16 Yarmot bombardmani Redakte Esas meqale Yarmot basqini1914 cu ilin noyabr ayinin 2 de Blucher Moltke Von der Tann ve Seydlitz doyus kreyserleri ile dord yungul kreyser ile Britaniya sahillerine dogru yol almaq ucun Ceyd korfezinden ayrildi Sefeqle birlikde flot Boyuk Yarmot aciqlarina catdi ve liman bombalandi Eyni zamanda Stralsund yungul kreyseri denize mina buraxirdi Britaniya D5 sualti qayigi bombardmana cavab vermisse de Stralsund un buraxdigi minalardan birine carparaq batmisdir Qisa muddet sonra Hipper gemilerin Almaniya deniz serhedine geri qayitmasini emr etdi Yoldayken Heliqolend korfezini six bir sisin ortduyu goruldu Gorunurluk artana qeder gozlenilmesi ve bu sayede Almaniya minalarinindan etibarli bir sekilde kecilmesi qerarlasdirildi Lakin York zirehli kreyseri naviqasiya sehvi etdi ve minalanmis saheye girdi Ikii minaya deydikden sonra suretle batan gemide olan 629 denizcinin yalniz 127 i qurtarila bilindi 17 Skarborou Hertlepol ve Vitbi bombardmanlari Redakte Esas meqale Skarborou Hertlepol ve Vitbi basqiniAlmaniya Aciq Deniz Flotunun komandiri Admiral Fredrik von Inqenohl Britaniya sahillerine basqa bir basqinin teskil edilmesine qerar verdi Admiral Kralliq Donanmasinin bir hissesini oz ozlerine cekerek mehv etmeyi planlasdirirdi 17 15 dekabr 1914 tarixinde saat 03 20 de qeyd 4 Blucher Moltke Von der Tann Seydlitz yeni doyus kreyseri Derfflinger Kolberg Starssburg Stralsund Graudenz yungul kreyserleri ve iki torpedo botundan ibaret flot ile flotuyla Jade halicinden ayrildi 18 Gemi simala acilaraq Helqolend adasini kecdi Boynuzlar Rifi ing Horns Reef adli bir deniz fenerine catib Skarborouya dogru qerbe teref getdi 14 dretnout doyus gemisi 8 dretnout evveli doyus gemisi 2 zirehli kreyserlik bir yoxlama quvvesi 7 yungul kreyser ve 54 torpedo botundan ibaret Aciq Deniz Flotu bombardman gucununun gerisini qorumaq uzre on iki saat sonra Hipperin emrinde Ceydden ayrilmisdi 18 SMS Blucher in tex 1910 1915 illerde cekilmis sekli 26 Avqust 1914 tarixinde Almaniyanin yungul kreyseri Magdeburg Fin korfezinde quruya oturdu Geminin dagintilari Rusiya donanmasi terefinden ele kecirilmisdi Geminin dagintilarinin aralarinda Simal denizi ucun naviqasiya xeritelerinin de oldugu Almaniya Imperatorluq Donanmasinin sifre kataloqlari ruslarin eline kecmisdi Bu senedler daha sonra Britaniya Kralliq Donanmasina catdirildi Britaniya Room 40 azerb Otaq 40 sifreli alman siqnallarini hell etmeye bacardi ve Skarborou bombardman planini ehtiva eden mesajlar 14 dekabrda Britaniyanin eline kecdi 18 Planin qeti detallari bilinmirdi buna gore Aciq Deniz Flotunu evvelki bombardmanda oldugu kimi etibarla limanda qala bileceyini ferz edilirdi 3 cu kreyser ve 1 ci Yungul kreyser flotunun desteyi vitze admiral Deyvid Bittinin dord doyus kreyseri ve 2 ci doyus flotuna bagli alti dretnout Hipperin doyus kreyserlerine pusqu qurmusdu 19 Dekabrin 15 den 16 a kecen gecede Aciq Deniz Flotunun esas deniz donanmasi Britaniya dagidici gemileri ile qarsilasmisdir Gece vaxti torpedo hucumunun bas vermesinden qorxan Admiral Inqenohl gemilerine geri cekilme emrini verdi 19 Admiral Hipper Inqenohlin cekilmesinden xebersiz bombardmana davam etdi Britaniya sahillerine catanda Hipperin doyus kreyserlerini iki qrupa bolundu Seydlitz Moltke ve Blucher Hertlepolu bombalamaq ucun simala Von der Tann ve Derfflinger ise Skarborou ve Vitbini bombalamaq ucun cenuba getdi Bombalanacaq qesebelerin yalniz ucu Hertlepol sahil mudafie batareyalari terefinden mudafie edildi 20 Seydlitz Hertlepol bombardman altinda iken Seydlitz uc Blucher ise alti defe zerbe aldi Blucher az zerer gormusdu ancaq 9 ekipaj uzvu oldurulmus 3 ekipaj uzvu ise yaralanmisdi 20 Dekabrin 16 da seher saat 9 45 de qeyd 4 iki qrup birleserek serqe dogru gederek geri cekildiler 21 O vaxta qeder Bittinin doyus kreyserleri Hipperin sectiyi cixis yolunun qarsisini alacaq bir movqede hereket etdi diger quvveler ise daireni tamamlamaq ucun yola cixdilar 12 25 de II Kesfiyyat Qrupunun yungul kreyserleri Hipperi axtaran Britaniya quvvelerini sovusdurmaga basladi 22 Britaniyanin II Yungul Kreyser Flotunun ing 2nd Light Cruiser Squadron kreyserlerinden biri Stralsund un movqeyini teyin etdi ve veziyyeti Bittiye bildirdi Saat 12 30 da qeyd 4 Bitti muharibe kreyserlerini alman doyus gemilerine yonlendirdi Bitti bu alman kreyserlerini Hipperin doyus gemilerinin ilk vahidi kimi proqnozlasdirmisdi halbuki doyus kreyserleri yalniz 50 km uzaqliqda idi 22 Yoxlama eden II Yungul Kreyser Flotu alman kreyserlerini teqib etmekle vezifelendirildi ancaq Britaniyanin doyus kreyserlerinden gelen siqnallarin sehv basa dusulmesi neticesinde kohne movqelerine geri qayitdilar qeyd 5 Bu qarisiqliq sayesinde alman kreyserlerine qacmaq furseti yarandi ve Britaniya doyus kreyserlerinin movqeyi haqqinda Admiral Hippere xeberdarliq verildi Alman doyus kreyserleri Britaniya quvvelerinin simal serqine ireliledi kreyserlerin geri cekilme xetti ise kesildi 22 Hem alman hem de britaniyalilar oz reqiblerine tesirli bir hucum ede bilmediklerine gore meyyus oldular Bu utancliq neticesinde Admiral Inqenohlun sohreti cox zerer gordu Cox qezebli olan Moltke nin admirali Inqenohla istiqametli olaraq Cunki mehv edile bilecek on bir Britaniya dagidici gemisinden qorxdu Biz indiki rehberlik altinda hec bir seyi yerine yetire bilmeyeceyik demisdir 23 Resmi alman tarixi ise Inqenohlu Ingilis donanmasinin olcusunu teyin etmek ucun Tedbirli dusunerek Britaniya sahillerine geden quvvetlerini ciddi bir tehlukeye atmadi feqet bununla birlikde O Alman filosunu da mueyyen bir qelebeden mehrum etdi ifadelerinden istifade ederek Britaniya donanmasinin olcusunu teyin etmek ucun yungul quvvelerini istifade etmekde muveffeqiyyetsiz olmasini tenqid edir 23 Qeydler Redakte SMS Abreviaturanin acilisi Seiner Majestat Schiff Alman dilinden tercumede Elahezretin Gemisi demekdir Muasir alman deniz doktrinasi bir kesf qrupunun en az dord boyuk gemi ve ya yarim heyet ile meydana gelmesi ucun cagiris etmisdi Bax Filbin s 119 Se er s 13 flotdaki en boyuk qeyri doyus gemisi olan Blucher sixliqla dorduncu olaraq isledilirdi 1 2 Alman Imperatorluq Donanmasi edebiyyatinda K herfi Kanone azerb Top demekdir L 40 ise top lulesinin uzunlugunu bildirir SK abr Schnelladekanone ise topun suretli doldurula bilen bir top oldugunu bildirir Bu numunede topun lulesi 40 kalibrli uzunlugundadir yeni top lulesinin uzunlugu topun lulesinin daxili diametrinden 40 defe boyukdur 1 2 3 UTC 01 00 saat qursagi ile Bitti Uilyam Qudinafin donanmasini arxada iki yungul kreyserin arxasinda durmaq emrini verdi Ancaq HMS Nottinqham in siqnalcisi gonderilen siqnali yanlis anladi ve emrin butun donanma ucun oldugunu dusundu Mesajin sehv bir sekilde oturulmesinden sonra Uilyam Qudinaf gemilere doyus kreyserlerinin qarsisinda olmaq ucun yoxlama movqeyine geri cekilmek emrini verdi Istinadlar Redakte Ruqer s 60 Steff s 3 Qardayner amp Qrey s 142 Qardayner amp Qrey s 134 1 2 Herviq s 45 Qroner s 52 Steff s 3 4 Steff s 4 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 Qroner s 53 1 2 Fridmen s 91 1 2 3 4 5 NavWeaps 21 sm 45 1 2 3 Qardayner amp Qrey s 140 1 2 3 4 Steff s 6 NavWeaps 8 8 cm 45 Qardayner amp Qrey s 151 Halpern s 185 1 2 Tarrant s 30 1 2 3 Tarrant s 31 1 2 Tarrant s 32 1 2 Tarrant s 33 Seer s 70 1 2 3 Tarrant s 34 1 2 Tarrant s 35Edebiyyat RedakteNorman Fridmen Battleship Design and Development 1905 1945 azerb Doyus Gemisi Dizayni ve Inkisafi 1905 1945 1978 Nyu York seheri Mayflower Books ISBN 978 0 8317 0700 2 Robert Qardayner amp Randal Qrey Conway s All the World s Fighting Ships 1906 1921 azerb Konvey in Butun Dunyanin Doyus Gemileri 1906 1921 1985 Annapolis Naval Institute Press ISBN 978 0 87021 907 8 Ceyms Qoldrik The King s Ships Were at Sea The War in the North Sea August 1914 February 1915 azerb Kralin Gemileri Denizde Idi Simal Denizdeki Muharibe Avqust 1914 Fevral 1915 1984 Annapolis Naval Institute Press ISBN 978 0 87021 334 2 OCLC 10323116 Aksel Qrismer Die Linienschiffe der Kaiserlichen Marine azerb Imperatorluq Donanmasinin gemi xetti 1999 Bonn Bernard amp Qraefa Verlaq ISBN 978 3 7637 5985 9 Erix Qroner German Warships 1815 1945 azerb Alman Doyus Gemileri 1815 1945 1990 Annapolis Naval Institute Press ISBN 978 0 87021 790 6 OCLC 22101769 Paul Q Halpern A Naval History of World War I azerb Birinci Dunya Muharibesinin Deniz Tarixi 1995 Annapolis Naval Institute Press ISBN 978 1 55750 352 7 OCLC 57447525 Holqer Herviq Luxury Fleet The Imperial German Navy 1888 1918 azerb Luks Donanma Almaniya Imperatorluq Donanmasi 1888 1918 1998 Amherst Nyu York Humanity Books ISBN 978 1 57392 286 9 OCLC 57239454 Tobayas R III Filbin Admiral Hipper The Inconvenient Hero azerb Admiral Hipper Qeyri qenaetbexs Qehreman 1982 John Benjamins Publishing Company ISBN 978 90 6032 200 0 Yan Ruqer The Great Naval Game Britain and Germany in the Age of Empire azerb Boyuk Deniz Oyunu Boyuk Britaniya ve Almaniya Imperiya dovrunde 2007 Kembric Cambridge University Press ISBN 978 0 521 87576 9 OCLC 124025616 Paul Smalenbax SMS Blucher Warship International azerb SMS Blucher Beynelxalq Doyus Gemisi 1971 Toledo Ohayo Naval Records Club VIII 2 171 181 Reynhard Seer Germany s High Seas Fleet in the World War azerb Dunya Muharibesinde Almaniyanin Yuksek Deniz Donanmasi 1920 London Nyu York ve s Cassell and Company OCLC 2765294 Qeri Steff German Battlecruisers 1914 1918 azerb Alman Doyus Kreyserleri 1914 1918 2006 Oksford Osprey Books ISBN 978 1 84603 009 3 OCLC 64555761 V E Tarrant Jutland The German Perspective azerb Yutlandiya Alman Perspektivi 1995 London Cassell Military Paperbacks ISBN 978 0 304 35848 9 OCLC 48131785 Xarici kecidler RedakteToni Di Qiuliyan German 21 cm 45 8 27 SK L 45 azerb Alman 21 sm 45 8 27 SK L 45 29 fevral 2008 NavWeaps com Alinma tarixi 30 Mart 2013 Toni Di Qiuliyan German 15 cm 45 5 9 SK L 45 azerb Alman 15 sm 45 5 9 SK L 45 6 iyul 2007 NavWeaps com Alinma tarixi 30 Mart 2013 Toni Di Qiuliyan German 8 8 cm 45 3 46 SK L 45 8 8 cm 45 3 46 Tbts KL 45 8 8 cm 45 3 46 Flak L 45 azerb Alman 8 8 sm 45 3 46 SK L 45 8 8 sm 45 3 46 Tbts KL 45 8 8 sm 45 3 46 Flak L 45 16 aprel 2009 NavWeaps com Alinma tarixi 30 Mart 2013 Menbe https az wikipedia org w index php title SMS Blucher amp oldid 5927418, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.