Süleyman ibn Yəzid () — Şirvanşahın əmisi oğlu olmuşdur. Əslən Gəncəlidir.
Süleyman ibn Yəzid
Həyatı
Tədqiqatçılar Şirvanşahlar tarixini dörd dövrə bölürlər: ilk Şirvanşahlar, Məzyədilər, elmi ədəbiyyatda Kəsranilər adlandırılan XI-XIV əsr Şirvanşahları və Dərbəndilər. İlk Şirvanşahların şah titulu daşımaları onları müəyyən dərəcədə müstəqil olmalarını göstərir. İlk Şirvanşahlar barədə məlumat yox dərəcəsindədir.
Ərəb işğalının əvvəllərində İlk Şivanşahlar hakimiyyətdə saxlanılmışdı. Lakin, ərəblər Zaqafqaziyada möhkəmləndikdən (VIII əsrin sonu) sonra Şirvanşahların hakimiyyəti ləğv olundu; Şirvanı ərəb hakimləri idarə etməyə başladı. XIX əsr ərəb tarixçisi Bəlazuri 797-798-ci illərdə Şirvan hakimi olmuş əş-Şəmax ibn Şücanın adını çəkir. 799-cu ildə Yəzid ibn Məzyəd əş-Şeybani Şirvan və Bab əl-Əbvabın hakimi təyin olundu.
Xəlifə Mütəvəkkilin (841-861) ölümündən sonra qarışıqlıqlardan istifadə edən Şirvan hakimi Heysəm İbn Xalid ibn Yəzid Şirvanşahlar titulunu qəbul edib müstəqil siyasət yürütməyə başladı. Beləliklə də Şirvanşahların Məzyədilər sülaləsinin əsası qoyuldu. Ərəb mənşəli Məzyədilər sonralar farslaşmışlar.
Yəzid ibn Əhməddən sonra ərəb adlarından qədim Sasani adlarına dönüş başlamışdır. Şirvanşah Yəzid ibn Əhmədin oğulları Ənuşirəvan, Mənuçöhr adlanırdı. Artıq X yüzilliyin birinci yarısında Məzyədi Şirvanşahlar Sasani mənşəli əsilzadə ailələri ilə qohumluq əlaqələrinə girir və həmin ailələrin qadın nümayəndələri köhnə ənənələri dirçəldirdilər. Əl-Məsudi h.332 (943) – ci ildə Şirvan şahı Məhəmməd ibn Yəzidin Sasani Bəhram Gurun nəslindən olduğunu göstərirdi. Şirvanşahların Sasani Bəhram Gurun əsilzadə nəslindən olmalarını iddia etmələri faktı özü artıq erkən dövrlərdə yerli şahlardan biri ilə, ehtimal ki, Sasani mənşəli Şirvanşahlarla nikah bağlanması ilə izah edilir.
Xilafətin tənəzzülü və Şirvanşahların hakimiyyətinin möhkəmlənməsi ilə bağlı "xanədan yenidən dirçəlməyə başladıqda ona öz nüfuzunu əsilzadə nəslinə mənsubluğu ilə hər vəchlə əsaslandırmaq lazım gəldi və onda ŞirvanşahlarınSasanilərlə qohumluğu barədə köhnə nəzəriyyə ortaya çıxdı, onların Şeyban tayfası ilə bağlılığı isə arxa plana çəkildi..."
Kəsranilər sülaləsinin banisi Yəzid ibn Əhmədin oğlu Mənuçöhr ibn Yəziddir. Əslində ərəb mənşəli olan və Məzyədilər sülaləsinin davamı olan bu sülalədən olan hökmdarlar qədim fars hakimiyyət ənənələrinə meyl etdiklərindən və özlərini Sasani şahlarına bənzətməyə çalışdıqlarından tarixşünaslıqda ayrıca sülalə kimi götürülürlər.
Üçüncü (Minorski bir – biri ilə qohumluq telləri vasitəsiylə bağlı olan bu üç sülaləni eyni bir sülalə hesab edir.) Şirvanşah sülaləsi – Məzyədilər və onun qolu olan Kəsranilər sülalələrinə qohum olan Dərbəndilər sülaləsi isə etnokonsolidasiya prosesi nəticəsində Azərbaycanın yerli əhalisi ilə qarışaraq öz ərəb simasını itirmiş və türkləşmişdir. Dərbəndilərin hakimiyyət başına gəlməsi ilə Şirvanşahlar ənənəvi "şah" titulu ilə yanaşı sırf türk xalqlarının əsilzadələrinə məxsus olan "xan" titulunu da daşımağa başlamışlar.
IX əsrin II yarısından Abbasilər xilafətinin zəifləməsi, habelə mərkəzi hakimiyyətə tabe olmamaq meyllərinin güclənməsi nəticəsində bəzi əyalətlər müstəqil hökmdarlıqlara çevrilərək Xilafətdən ayrıldılar. Həmin dövrdə Şirvanda feodal torpaq mülkiyyəti möhkəmləndi. Şirvanşahların ilk müsəlman sülaləsi olan Məzyədilər əvvəllər xilafətin Bərdədəki canişininə (əmirə) tabe idilər. Tam mülki və hərbi hakimiyyətə malik olan əmirlər yerli hakimlərin fəaliyyətinə, vergilərin (cizyə, xərac və s.) yığılmasına nəzarət edirdilər.
Mənbələrdə Heysəm haqqında məlumat çox cüzidir. Onun Sərirdə "kafirlərlə" vuruşduğu xəbər verilir. Heysəmin ölüm ili məlum deyil. Görünür, o, az müddət hakimiyyət sürmüşdür.
"Tarix-i əl-Bab"a görə Məhəmməd ibn Xalid Gəncənin əsasını qoyan, yəni Arran şəhərlərindən birinin hakimi olmuşdur. Onun qardaşı Heysəm ibn Xalid həmin vaxt Şirvanın hakimi idi və müstəqillik qazanaraq, Şirvanşah titulu qəbul etmişdi. "Tarix-i əl- Bab"da sonra deyilir:
İstinadlar
Avqust 06, 2021
süleyman, yəzid, şirvanşahın, əmisi, oğlu, olmuşdur, əslən, gəncəlidir, mündəricat, həyatı, tarixi, dövlətin, əsasının, qoyulması, şirvanşahlar, dövləti, şahların, hakimiyyəti, istinadlarhəyatı, redaktətədqiqatçılar, şirvanşahlar, tarixini, dörd, dövrə, bölürl. Suleyman ibn Yezid Sirvansahin emisi oglu olmusdur Eslen Gencelidir Suleyman ibn Yezid Mundericat 1 Heyati 2 Tarixi 2 1 Dovletin esasinin qoyulmasi Sirvansahlar dovleti 2 2 Ilk sahlarin hakimiyyeti 3 IstinadlarHeyati RedakteTedqiqatcilar Sirvansahlar tarixini dord dovre bolurler ilk Sirvansahlar Mezyediler elmi edebiyyatda Kesraniler adlandirilan XI XIV esr Sirvansahlari ve Derbendiler Ilk Sirvansahlarin sah titulu dasimalari onlari mueyyen derecede musteqil olmalarini gosterir Ilk Sirvansahlar barede melumat yox derecesindedir Ereb isgalinin evvellerinde Ilk Sivansahlar hakimiyyetde saxlanilmisdi Lakin erebler Zaqafqaziyada mohkemlendikden VIII esrin sonu sonra Sirvansahlarin hakimiyyeti legv olundu Sirvani ereb hakimleri idare etmeye basladi XIX esr ereb tarixcisi Belazuri 797 798 ci illerde Sirvan hakimi olmus es Semax ibn Sucanin adini cekir 799 cu ilde Yezid ibn Mezyed es Seybani Sirvan ve Bab el Ebvabin hakimi teyin olundu Xelife Mutevekkilin 841 861 olumunden sonra qarisiqliqlardan istifade eden Sirvan hakimi Heysem Ibn Xalid ibn Yezid Sirvansahlar titulunu qebul edib musteqil siyaset yurutmeye basladi Belelikle de Sirvansahlarin Mezyediler sulalesinin esasi qoyuldu Ereb menseli Mezyediler sonralar farslasmislar Yezid ibn Ehmedden sonra ereb adlarindan qedim Sasani adlarina donus baslamisdir Sirvansah Yezid ibn Ehmedin ogullari Enusirevan Menucohr adlanirdi Artiq X yuzilliyin birinci yarisinda Mezyedi Sirvansahlar Sasani menseli esilzade aileleri ile qohumluq elaqelerine girir ve hemin ailelerin qadin numayendeleri kohne eneneleri dirceldirdiler El Mesudi h 332 943 ci ilde Sirvan sahi Mehemmed ibn Yezidin Sasani Behram Gurun neslinden oldugunu gosterirdi Sirvansahlarin Sasani Behram Gurun esilzade neslinden olmalarini iddia etmeleri fakti ozu artiq erken dovrlerde yerli sahlardan biri ile ehtimal ki Sasani menseli Sirvansahlarla nikah baglanmasi ile izah edilir Xilafetin tenezzulu ve Sirvansahlarin hakimiyyetinin mohkemlenmesi ile bagli xanedan yeniden dircelmeye basladiqda ona oz nufuzunu esilzade nesline mensublugu ile her vechle esaslandirmaq lazim geldi ve onda Sirvansahlarin Sasanilerle qohumlugu barede kohne nezeriyye ortaya cixdi onlarin Seyban tayfasi ile bagliligi ise arxa plana cekildi Kesraniler sulalesinin banisi Yezid ibn Ehmedin oglu Menucohr ibn Yeziddir Eslinde ereb menseli olan ve Mezyediler sulalesinin davami olan bu sulaleden olan hokmdarlar qedim fars hakimiyyet enenelerine meyl etdiklerinden ve ozlerini Sasani sahlarina benzetmeye calisdiqlarindan tarixsunasliqda ayrica sulale kimi goturulurler Ucuncu Minorski bir biri ile qohumluq telleri vasitesiyle bagli olan bu uc sulaleni eyni bir sulale hesab edir Sirvansah sulalesi Mezyediler ve onun qolu olan Kesraniler sulalelerine qohum olan Derbendiler sulalesi ise etnokonsolidasiya prosesi neticesinde Azerbaycanin yerli ehalisi ile qarisaraq oz ereb simasini itirmis ve turklesmisdir Derbendilerin hakimiyyet basina gelmesi ile Sirvansahlar enenevi sah titulu ile yanasi sirf turk xalqlarinin esilzadelerine mexsus olan xan titulunu da dasimaga baslamislar Tarixi RedakteAzerbaycan Dovletciliyi Xronologiya goster bax muzakire redakteDovletin esasinin qoyulmasi Sirvansahlar dovleti Redakte IX esrin II yarisindan Abbasiler xilafetinin zeiflemesi habele merkezi hakimiyyete tabe olmamaq meyllerinin guclenmesi neticesinde bezi eyaletler musteqil hokmdarliqlara cevrilerek Xilafetden ayrildilar Hemin dovrde Sirvanda feodal torpaq mulkiyyeti mohkemlendi Sirvansahlarin ilk muselman sulalesi olan Mezyediler evveller xilafetin Berdedeki canisinine emire tabe idiler Tam mulki ve herbi hakimiyyete malik olan emirler yerli hakimlerin fealiyyetine vergilerin cizye xerac ve s yigilmasina nezaret edirdiler Sirvansahlar dovletinin esasini Heysam ibn Xalid qoymusdur Heysam ereb menseli Seybaniler sulalesinin bir qolu olan Mezyediler sulalesinden olmusdur Azerbaycan Ereb Xilafetinin terkibinde oldugu dovrde xelifeler uzun muddet Azerbaycan hakimlerini bu sulaleden teyin edirdiler Mezyediler sulalesinin banisi Yezid ibn Mezyeddir Ondan sonra oglu Xalid ibn Yezid ve Mehemmed ibn Xalid Azerbaycan hakimi olmusdur Ilk sahlarin hakimiyyeti Redakte Menbelerde Heysem haqqinda melumat cox cuzidir Onun Serirde kafirlerle vurusdugu xeber verilir Heysemin olum ili melum deyil Gorunur o az muddet hakimiyyet surmusdur Tarix i el Bab a gore Mehemmed ibn Xalid Gencenin esasini qoyan yeni Arran seherlerinden birinin hakimi olmusdur Onun qardasi Heysem ibn Xalid hemin vaxt Sirvanin hakimi idi ve musteqillik qazanaraq Sirvansah titulu qebul etmisdi Tarix i el Bab da sonra deyilir Istinadlar RedakteMenbe https az wikipedia org w index php title Suleyman ibn Yezid amp oldid 5456605, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
