Azərbaycanca AzərbaycancaDeutsch DeutschLietuvos Lietuvosසිංහල සිංහලTürkçe TürkçeУкраїнська Українська
Dəstək
www.wikimedia.az-az.nina.az
  • Vikipediya

Sübutlara əsaslanan tibb ing Evidence based medicine qısaca SəT klinik qərarların qəbulunda ən yaxşı mövcud elmi sübutla

Sübutlara əsaslanan tibb

Sübutlara əsaslanan tibb
www.wikimedia.az-az.nina.azhttps://www.wikimedia.az-az.nina.az


Sübutlara əsaslanan tibb (ing. Evidence-based medicine, qısaca SƏT) — klinik qərarların qəbulunda ən yaxşı mövcud elmi sübutların, klinik təcrübənin və pasiyentin fərdi dəyərlərinin birgə nəzərə alınması prinsipinə əsaslanan tibbi yanaşma. Bu metodologiya səhiyyədə daha dəqiq, effektiv və əsaslandırılmış qərarlar verilməsini hədəfləyir.

Tarixi

Sübutlara əsaslanan tibbin kökləri XIX əsrin sonlarına qədər getsə də, bu anlayış müasir mənada ilk dəfə 1990-cı illərin əvvəllərində Kanada və Böyük Britaniyada formalaşmağa başlamışdır. 1992-ci ildə Kanadanın işləyən tədqiqatçılar tərəfindən bu termin elmi dövriyyəyə daxil edilmişdir. Onlar sübutlara əsaslanan tibbi praktikaların tədris və tətbiqinin vacibliyini vurğulayaraq yeni bir klinik yanaşma modeli irəli sürdülər. SƏT-in əsas tərifi aşağıdakı kimi verilir:

Pasiyentə qulluq zamanı qərar qəbul edərkən ən yaxşı mövcud elmi sübutların, həkimin klinik təcrübəsinin və pasiyentin dəyərlərinin sistemli şəkildə inteqrasiyası.

Klinik qərarvermə

Sübutlara əsaslanan tibb, klinik qərarların təsadüfi şəkildə və ya yalnız şəxsi təcrübəyə əsaslanaraq verilməsinin qarşısını almağa yönəlmiş bir yanaşmadır. Burada əsas məqsəd, müalicə, diaqnostika və profilaktik tədbirlərin mümkün qədər elmi əsaslara söykənərək seçilməsidir. Bu modelə görə qərarvermə zamanı üç əsas amil nəzərə alınmalıdır: birincisi, yüksək keyfiyyətli elmi tədqiqatların nəticələri, xüsusilə randomizə olunmuş nəzarətli tədqiqatlar və meta-analizlər; ikincisi, həkimin özünün klinik təcrübəsi və müşahidələri; və nəhayət, üçüncüsü, pasiyentin fərdi istəkləri, dəyərləri və sosial vəziyyəti. Bu üç komponentin uzlaşdırılması klinik qərarların həm elmi, həm də insani əsaslarla verilməsini təmin edir.

Sübuta əsaslanan klinik tövsiyələr və siyasətlər

Sübutlara əsaslanan tibb yalnız fərdi klinik praktikada deyil, eyni zamanda milli və beynəlxalq səhiyyə siyasətlərinin hazırlanmasında da mühüm rol oynayır. Müxtəlif ölkələrin səhiyyə qurumları və təşkilatları bu yanaşmanı rəhbər tutaraq sübuta əsaslanan klinik təlimatlar hazırlayırlar. Bu təlimatlar əsasən sistemli ədəbiyyat icmallarına və yüksək səviyyəli elmi sübutlara əsaslanır. Məsələn, Böyük Britaniyada fəaliyyət göstərən NICE (ing. National Institute for Health and Care Excellence) təşkilatı, ABŞ-da USPSTF (ing. United States Preventive Services Task Force) və qlobal miqyasda Kokran təşkilatı bu sahədə nüfuzlu qurumlar sırasındadır. Onların tövsiyələri səhiyyə xidmətlərinin keyfiyyətini artırmaq məqsədilə geniş istifadə olunur.

Tibb təhsili

Son illərdə sübutlara əsaslanan yanaşmalar tibb təhsili sisteminə də inteqrasiya olunmuşdur. Tibbi universitetlər və tədris proqramları tələbə və rezidentləri yalnız anatomiya, fiziologiya və xəstəliklər haqqında nəzəri biliklərlə deyil, həm də elmi ədəbiyyatın təhlili, sübut səviyyələrinin qiymətləndirilməsi və sübuta əsaslanan qərarvermə bacarıqları ilə də təchiz edirlər. Bu proses gələcək həkimlərin müasir tibbi praktikalara daha hazırlıqlı və əsaslı şəkildə qoşulmasına şərait yaradır.

İnkişaf mərhələləri

Sübutlara əsaslanan tibbin inkişafı mərhələli şəkildə baş vermişdir. 1990-cı illərdə bu yanaşmanın nəzəri əsasları formalaşdırılmış və ilkin klinik tətbiqlərə başlanmışdır. 2000-ci illərdə Kokran kimi təşkilatların fəaliyyəti nəticəsində sistemli ədəbiyyat icmalları daha əlçatan və nüfuzlu resurslara çevrilmişdir. 2010-cu illərdə isə texnologiyanın inkişafı nəticəsində elektron səhiyyə platformaları və süni intellekt alətləri ilə inteqrasiya prosesi baş vermişdir. 2020-ci illərdə – xüsusilə COVID-19 pandemiyası dövründə – sübutlara əsaslanan yanaşmaların aktuallığı və zəruriliyi daha da aydın şəkildə ortaya çıxmışdır.

Müasir tətbiqlər

Hazırda sübutlara əsaslanan tibb bir sıra sahələrdə uğurla tətbiq olunur. Müalicə protokollarının hazırlanmasında SƏT yanaşması daha təhlükəsiz və effektiv seçimlərin ön plana çıxarılmasına yardım edir. Eyni zamanda dərmanların effektivliyi və təhlükəsizliyi sübutlara əsaslanaraq qiymətləndirilir və bu, yeni preparatların bazara çıxarılmasında vacib rol oynayır. Səhiyyə sistemlərinin fəaliyyətinin qiymətləndirilməsi və strategiyaların hazırlanması da sübutlara əsaslanan yanaşma ilə daha sistemli və nəticəyönümlü şəkildə həyata keçirilir. Qlobal səhiyyə böhranları, o cümlədən pandemiyalar zamanı isə bu yanaşma, elmi əsaslı qərarların sürətli qəbulunda mühüm əhəmiyyət daşıyır.

Metodlar

Addımlar

Sübutlara əsaslanan tibbin tətbiqi müəyyən mərhələli addımlar vasitəsilə həyata keçirilir. İlk növbədə klinik suala çevrilə bilən real problem müəyyən edilir. Daha sonra bu sual ətrafında ədəbiyyat araşdırması aparılır və ən uyğun sübutlar seçilir. Üçüncü mərhələdə tapılan sübutların keyfiyyəti dəyərləndirilir və onların praktik kontekstdə istifadəyə yararlılığı təhlil olunur. Dördüncü mərhələdə isə bu sübutlar konkret klinik vəziyyətə uyğunlaşdırılır və pasiyentə tətbiq edilir. Son mərhələdə isə nəticələr monitorinq edilir və ehtiyac olduqda müdaxilələrə düzəlişlər edilir.

Sübut icmalları

SƏT-in təməlini təşkil edən əsas vasitələrdən biri sistemli ədəbiyyat icmallarıdır. Bu icmallar müəyyən bir klinik sual əsasında mövcud elmi araşdırmaları sistematik şəkildə toplayır, təhlil edir və nəticələri ümumiləşdirilmiş formada təqdim edir. Bu cür icmallar elmi subyektivlik ehtimalını azaldır və qərarların obyektiv əsaslarla verilməsini təmin edir. Ən etibarlı və geniş istifadə olunan icmallar Cochrane təşkilatı tərəfindən hazırlanır.

Sübutun keyfiyyətinin qiymətləndirilməsi

Sübutların keyfiyyətinin qiymətləndirilməsi sübutlara əsaslanan tibbin əsas hissəsidir. Bu qiymətləndirmə zamanı bir neçə meyar nəzərə alınır. Ən vacib meyar tədqiqatın dizaynıdır – məsələn, randomizə olunmuş nəzarətli tədqiqatlar (RCT) sübut səviyyəsinin ən yüksək formasını təşkil edir. Bundan əlavə, nəticələrin dəqiqliyi, təkrarlanma imkanı və təhrif (bias) riski də qiymətləndirməyə daxil edilir. Nümunə ölçüsü və statistik güc də sübutun etibarlılığını təsir edən mühüm amillərdəndir. Bu məqsədlə hazırda ən çox istifadə olunan sistemlərdən biri GRADE sistemidir (ing. Grading of Recommendations Assessment, Development and Evaluation), hansı ki sübutların keyfiyyətini və tövsiyələrin gücünü qiymətləndirmək üçün standartlaşdırılmış yanaşma təqdim edir.

İstinadlar

  1. Sackett DL, et al. (1996). Evidence-based medicine: What it is and what it isn't. BMJ, 312(7023), 71–72.
  2. Alvan R. Feinstein. Clinical Judgement. Williams & Wilkins. 1967.
  3. Djulbegovic B, Guyatt GH. (2017). Progress in evidence-based medicine: A quarter century on. The Lancet, 390(10092), 415–423.
  4. Evidence-Based Medicine Working Group. "Evidence-based medicine. A new approach to teaching the practice of medicine". JAMA. 268 (17). November 1992: 2420–2425. CiteSeerX 10.1.1.684.3783. doi:10.1001/JAMA.1992.03490170092032. PMID 1404801.
  5. "Evidence-Based Medicine Pyramid". Med Scholarly. 2023-12-03 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-09-28.
  6. Beracochea, Elvira; Weinstein, Corey; Evans, Dabney. Rights-Based Approaches to Public Health (ingilis). Springer Publishing Company. 2010-11-01. 202, 209. ISBN . People cannot be healthy when governments do not respect universal human rights and implement evidence-based health policies that would realize the rights of their citizens....Respecting human rights implies the need to provide effective and evidence-based strategies.
  7. Brater DC, Daly WJ. "Clinical pharmacology in the Middle Ages: principles that presage the 21st century". Clinical Pharmacology and Therapeutics. 67 (5). May 2000: 447–450. doi:10.1067/mcp.2000.106465. PMID 10824622.
  8. Daly WJ, Brater DC. "Medieval contributions to the search for truth in clinical medicine". Perspectives in Biology and Medicine. 43 (4). 2000: 530–540. doi:10.1353/pbm.2000.0037. PMID 11058989.
  9. Shoja MM, Rashidi MR, Tubbs RS, Etemadi J, Abbasnejad F, Agutter PS. "Legacy of Avicenna and evidence-based medicine". International Journal of Cardiology. 150 (3). August 2011: 243–246. doi:10.1016/j.ijcard.2010.10.019. PMID 21093081.
  10. Akhondzadeh S. "Avicenna and evidence based medicine". Avicenna Journal of Medical Biotechnology. 6 (1). January 2014: 1–2. PMC 3895573. PMID 24523951.
  11. Maggio LA, Willinsky JM, Costello JA, Skinner NA, Martin PC, Dawson JE. "Integrating Wikipedia editing into health professions education: a curricular inventory and review of the literature". Perspectives on Medical Education. 9 (6). December 2020: 333–342. doi:10.1007/s40037-020-00620-1. PMC 7718341 (#bad_pmc). PMID 33030643 (#bad_pmid).
  12. John Baptista Van Helmont. Oriatrike, or Physick Refined (English translation of Ortus medicinae). John Chandler tərəfindən tərcümə olunub. 1662.
  13. Lind J. Treatise on the scurvy. Gale Ecco. 2018. ISBN .
  14. Azzam A, Bresler D, Leon A, Maggio L, Whitaker E, Heilman J, və b. "Why Medical Schools Should Embrace Wikipedia: Final-Year Medical Student Contributions to Wikipedia Articles for Academic Credit at One School". Academic Medicine. 92 (2). February 2017: 194–200. doi:10.1097/ACM.0000000000001381. PMC 5265689. PMID 27627633.
  15. "Statistical research on conditions caused by calculi by Doctor Civiale. 1835". International Journal of Epidemiology. 30 (6): 1246–1249. December 2001 [1835]. doi:10.1093/ije/30.6.1246. PMID 11821317. 29 April 2005 tarixində orijinalından arxivləşdirilib.
  16. Rohwer A, Motaze NV, Rehfuess E, Young T. "E-learning of evidence-based health care (EBHC) to increase EBHC competencies in healthcare professionals: a systematic review". Campbell Systematic Reviews. 4. 2017: 1–147. doi:10.4073/csr.2017.4.
  17. Sur, RL; Dahm, P. "History of evidence-based medicine". Indian Journal of Urology. 27 (4). October 2011: 487–9. doi:10.4103/0970-1591.91438. PMC 3263217. PMID 22279315.
  18. Guyatt GH. Evidence-Based Medicine [editorial]. ACP Journal Club 1991:A-16. (Annals of Internal Medicine; vol. 114, suppl. 2).
  19. "Development of evidence-based medicine explored in oral history video, AMA, Jan 27, 2014". 27 January 2014.
  20. Wennberg J. "Small area variations in health care delivery". Science. 182 (4117). December 1973: 1102–1108. Bibcode:1973Sci...182.1102W. doi:10.1126/science.182.4117.1102. PMID 4750608.
  21. The history of evidence-based medicine. Cologne, Germany: Institute for Quality and Efficiency in Health Care (IQWiG). 2016. NBK390299.
  22. Eddy DM. 18 Probabilistic Reasoning in Clinical Medicine: Problems and Opportunities // Kahneman D, Slovic P, Tversky A (redaktorlar ). Judgment Under Uncertainty: Heuristics and Biases. Cambridge University Press. 1982. 249–267. ISBN .
  23. Eddy DM. "Clinical policies and the quality of clinical practice". The New England Journal of Medicine. 307 (6). August 1982: 343–347. doi:10.1056/nejm198208053070604. PMID 7088099.
  24. Sackett DL, Rosenberg WM. "The need for evidence-based medicine". Journal of the Royal Society of Medicine. 88 (11). November 1995: 620–624. doi:10.1177/014107689508801105. PMC 1295384. PMID 8544145.
  25. Eddy DM. "Variations in physician practice: the role of uncertainty". Health Affairs. 3 (2). 1984: 74–89. doi:10.1377/hlthaff.3.2.74. PMID 6469198.
  26. Eddy DM, Billings J. "The quality of medical evidence: implications for quality of care". Health Affairs. 7 (1). 1988: 19–32. doi:10.1377/hlthaff.7.1.19. PMID 3360391.

Biblioqrafiya

  • Doi SA. Understanding evidence in health care: Using clinical epidemiology. South Yarra, VIC, Australia: Palgrave Macmillan. 2012. ISBN .
  • Grobbee DE, Hoes AW. Clinical Epidemiology: Principles, Methods, and Applications for Clinical Research. Jones & Bartlett Learning. 2009. ISBN .
  • Howick JH. The Philosophy of Evidence-based Medicine. Wiley. 2011. ISBN .
  • Katz DL. Clinical Epidemiology & Evidence-Based Medicine: Fundamental Principles of Clinical Reasoning & Research. Sage. 2001. ISBN .
  • Stegenga J. Care and Cure: An Introduction To Philosophy of Medicine. University of Chicago Press. 2018. ISBN .

Xarici keçidlər

image Vikilüğətdə Sübutlara əsaslanan tibb mövzusuna dair məlumatlar var.
  • Evidence-Based Medicine – An Oral History, and the BMJ, 2014. image
  • Centre for Evidence-based Medicine at the University of Oxford.

wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer

Subutlara esaslanan tibb ing Evidence based medicine qisaca SET klinik qerarlarin qebulunda en yaxsi movcud elmi subutlarin klinik tecrubenin ve pasiyentin ferdi deyerlerinin birge nezere alinmasi prinsipine esaslanan tibbi yanasma Bu metodologiya sehiyyede daha deqiq effektiv ve esaslandirilmis qerarlar verilmesini hedefleyir 1 Mundericat 1 Tarixi 2 Klinik qerarverme 3 Subuta esaslanan klinik tovsiyeler ve siyasetler 4 Tibb tehsili 5 Inkisaf merheleleri 6 Muasir tetbiqler 7 Metodlar 7 1 Addimlar 7 2 Subut icmallari 7 3 Subutun keyfiyyetinin qiymetlendirilmesi 8 Istinadlar 9 Biblioqrafiya 10 Xarici kecidlerTarixiredakteSubutlara esaslanan tibbin kokleri XIX esrin sonlarina qeder getse de bu anlayis muasir menada ilk defe 1990 ci illerin evvellerinde Kanada ve Boyuk Britaniyada formalasmaga baslamisdir 2 1992 ci ilde Kanadanin MakMaster Universitetinde isleyen tedqiqatcilar terefinden bu termin elmi dovriyyeye daxil edilmisdir Onlar subutlara esaslanan tibbi praktikalarin tedris ve tetbiqinin vacibliyini vurgulayaraq yeni bir klinik yanasma modeli ireli surduler SET in esas terifi asagidaki kimi verilir 3 Pasiyente qulluq zamani qerar qebul ederken en yaxsi movcud elmi subutlarin hekimin klinik tecrubesinin ve pasiyentin deyerlerinin sistemli sekilde inteqrasiyasi Klinik qerarvermeredakteSubutlara esaslanan tibb klinik qerarlarin tesadufi sekilde ve ya yalniz sexsi tecrubeye esaslanaraq verilmesinin qarsisini almaga yonelmis bir yanasmadir Burada esas meqsed mualice diaqnostika ve profilaktik tedbirlerin mumkun qeder elmi esaslara soykenerek secilmesidir 4 Bu modele gore qerarverme zamani uc esas amil nezere alinmalidir birincisi yuksek keyfiyyetli elmi tedqiqatlarin neticeleri xususile randomize olunmus nezaretli tedqiqatlar ve meta analizler ikincisi hekimin ozunun klinik tecrubesi ve musahideleri ve nehayet ucuncusu pasiyentin ferdi istekleri deyerleri ve sosial veziyyeti Bu uc komponentin uzlasdirilmasi klinik qerarlarin hem elmi hem de insani esaslarla verilmesini temin edir 5 Subuta esaslanan klinik tovsiyeler ve siyasetlerredakteSubutlara esaslanan tibb yalniz ferdi klinik praktikada deyil eyni zamanda milli ve beynelxalq sehiyye siyasetlerinin hazirlanmasinda da muhum rol oynayir 6 Muxtelif olkelerin sehiyye qurumlari ve teskilatlari bu yanasmani rehber tutaraq subuta esaslanan klinik telimatlar hazirlayirlar Bu telimatlar esasen sistemli edebiyyat icmallarina ve yuksek seviyyeli elmi subutlara esaslanir Meselen Boyuk Britaniyada fealiyyet gosteren NICE ing National Institute for Health and Care Excellence teskilati ABS da USPSTF ing United States Preventive Services Task Force ve qlobal miqyasda Kokran teskilati bu sahede nufuzlu qurumlar sirasindadir Onlarin tovsiyeleri sehiyye xidmetlerinin keyfiyyetini artirmaq meqsedile genis istifade olunur 7 8 Tibb tehsiliredakteSon illerde subutlara esaslanan yanasmalar tibb tehsili sistemine de inteqrasiya olunmusdur 9 10 Tibbi universitetler ve tedris proqramlari telebe ve rezidentleri yalniz anatomiya fiziologiya ve xestelikler haqqinda nezeri biliklerle deyil hem de elmi edebiyyatin tehlili subut seviyyelerinin qiymetlendirilmesi ve subuta esaslanan qerarverme bacariqlari ile de techiz edirler Bu proses gelecek hekimlerin muasir tibbi praktikalara daha hazirliqli ve esasli sekilde qosulmasina serait yaradir 11 Inkisaf merheleleriredakteSubutlara esaslanan tibbin inkisafi merheleli sekilde bas vermisdir 1990 ci illerde bu yanasmanin nezeri esaslari formalasdirilmis ve ilkin klinik tetbiqlere baslanmisdir 12 2000 ci illerde Kokran kimi teskilatlarin fealiyyeti neticesinde sistemli edebiyyat icmallari daha elcatan ve nufuzlu resurslara cevrilmisdir 2010 cu illerde ise texnologiyanin inkisafi neticesinde elektron sehiyye platformalari ve suni intellekt aletleri ile inteqrasiya prosesi bas vermisdir 13 2020 ci illerde xususile COVID 19 pandemiyasi dovrunde subutlara esaslanan yanasmalarin aktualligi ve zeruriliyi daha da aydin sekilde ortaya cixmisdir 14 Muasir tetbiqlerredakteHazirda subutlara esaslanan tibb bir sira sahelerde ugurla tetbiq olunur Mualice protokollarinin hazirlanmasinda SET yanasmasi daha tehlukesiz ve effektiv secimlerin on plana cixarilmasina yardim edir 15 Eyni zamanda dermanlarin effektivliyi ve tehlukesizliyi subutlara esaslanaraq qiymetlendirilir ve bu yeni preparatlarin bazara cixarilmasinda vacib rol oynayir Sehiyye sistemlerinin fealiyyetinin qiymetlendirilmesi ve strategiyalarin hazirlanmasi da subutlara esaslanan yanasma ile daha sistemli ve neticeyonumlu sekilde heyata kecirilir Qlobal sehiyye bohranlari o cumleden pandemiyalar zamani ise bu yanasma elmi esasli qerarlarin suretli qebulunda muhum ehemiyyet dasiyir 16 MetodlarredakteAddimlarredakte Subutlara esaslanan tibbin tetbiqi mueyyen merheleli addimlar vasitesile heyata kecirilir Ilk novbede klinik suala cevrile bilen real problem mueyyen edilir Daha sonra bu sual etrafinda edebiyyat arasdirmasi aparilir ve en uygun subutlar secilir 17 18 19 Ucuncu merhelede tapilan subutlarin keyfiyyeti deyerlendirilir ve onlarin praktik kontekstde istifadeye yararliligi tehlil olunur Dorduncu merhelede ise bu subutlar konkret klinik veziyyete uygunlasdirilir ve pasiyente tetbiq edilir Son merhelede ise neticeler monitorinq edilir ve ehtiyac olduqda mudaxilelere duzelisler edilir 20 Subut icmallariredakte SET in temelini teskil eden esas vasitelerden biri sistemli edebiyyat icmallaridir 21 Bu icmallar mueyyen bir klinik sual esasinda movcud elmi arasdirmalari sistematik sekilde toplayir tehlil edir ve neticeleri umumilesdirilmis formada teqdim edir Bu cur icmallar elmi subyektivlik ehtimalini azaldir ve qerarlarin obyektiv esaslarla verilmesini temin edir En etibarli ve genis istifade olunan icmallar Cochrane teskilati terefinden hazirlanir 22 23 Subutun keyfiyyetinin qiymetlendirilmesiredakte Subutlarin keyfiyyetinin qiymetlendirilmesi subutlara esaslanan tibbin esas hissesidir 24 Bu qiymetlendirme zamani bir nece meyar nezere alinir En vacib meyar tedqiqatin dizaynidir meselen randomize olunmus nezaretli tedqiqatlar RCT subut seviyyesinin en yuksek formasini teskil edir Bundan elave neticelerin deqiqliyi tekrarlanma imkani ve tehrif bias riski de qiymetlendirmeye daxil edilir 25 Numune olcusu ve statistik guc de subutun etibarliligini tesir eden muhum amillerdendir Bu meqsedle hazirda en cox istifade olunan sistemlerden biri GRADE sistemidir ing Grading of Recommendations Assessment Development and Evaluation hansi ki subutlarin keyfiyyetini ve tovsiyelerin gucunu qiymetlendirmek ucun standartlasdirilmis yanasma teqdim edir 26 Istinadlarredakte Sackett DL et al 1996 Evidence based medicine What it is and what it isn t BMJ 312 7023 71 72 Alvan R Feinstein Clinical Judgement Williams amp Wilkins 1967 Djulbegovic B Guyatt GH 2017 Progress in evidence based medicine A quarter century on The Lancet 390 10092 415 423 Evidence Based Medicine Working Group Evidence based medicine A new approach to teaching the practice of medicine JAMA 268 17 November 1992 2420 2425 CiteSeerX nbsp 10 1 1 684 3783 doi 10 1001 JAMA 1992 03490170092032 PMID nbsp 1404801 Evidence Based Medicine Pyramid Med Scholarly 2023 12 03 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2023 09 28 Beracochea Elvira Weinstein Corey Evans Dabney Rights Based Approaches to Public Health ingilis Springer Publishing Company 2010 11 01 202 209 ISBN nbsp 978 0 8261 0570 7 People cannot be healthy when governments do not respect universal human rights and implement evidence based health policies that would realize the rights of their citizens Respecting human rights implies the need to provide effective and evidence based strategies Brater DC Daly WJ Clinical pharmacology in the Middle Ages principles that presage the 21st century Clinical Pharmacology and Therapeutics 67 5 May 2000 447 450 doi 10 1067 mcp 2000 106465 PMID nbsp 10824622 Daly WJ Brater DC Medieval contributions to the search for truth in clinical medicine Perspectives in Biology and Medicine 43 4 2000 530 540 doi 10 1353 pbm 2000 0037 PMID nbsp 11058989 Shoja MM Rashidi MR Tubbs RS Etemadi J Abbasnejad F Agutter PS Legacy of Avicenna and evidence based medicine International Journal of Cardiology 150 3 August 2011 243 246 doi 10 1016 j ijcard 2010 10 019 PMID nbsp 21093081 Akhondzadeh S Avicenna and evidence based medicine Avicenna Journal of Medical Biotechnology 6 1 January 2014 1 2 PMC nbsp 3895573 PMID nbsp 24523951 Maggio LA Willinsky JM Costello JA Skinner NA Martin PC Dawson JE Integrating Wikipedia editing into health professions education a curricular inventory and review of the literature Perspectives on Medical Education 9 6 December 2020 333 342 doi 10 1007 s40037 020 00620 1 PMC nbsp 7718341 bad pmc PMID nbsp 33030643 bad pmid John Baptista Van Helmont Oriatrike or Physick Refined English translation of Ortus medicinae John Chandler terefinden tercume olunub 1662 Lind J Treatise on the scurvy Gale Ecco 2018 ISBN nbsp 978 1 379 46980 3 Azzam A Bresler D Leon A Maggio L Whitaker E Heilman J ve b Why Medical Schools Should Embrace Wikipedia Final Year Medical Student Contributions to Wikipedia Articles for Academic Credit at One School Academic Medicine 92 2 February 2017 194 200 doi 10 1097 ACM 0000000000001381 PMC nbsp 5265689 PMID nbsp 27627633 Statistical research on conditions caused by calculi by Doctor Civiale 1835 International Journal of Epidemiology 30 6 1246 1249 December 2001 1835 doi 10 1093 ije 30 6 1246 PMID nbsp 11821317 29 April 2005 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Rohwer A Motaze NV Rehfuess E Young T E learning of evidence based health care EBHC to increase EBHC competencies in healthcare professionals a systematic review Campbell Systematic Reviews 4 2017 1 147 doi 10 4073 csr 2017 4 Sur RL Dahm P History of evidence based medicine Indian Journal of Urology 27 4 October 2011 487 9 doi 10 4103 0970 1591 91438 PMC nbsp 3263217 PMID nbsp 22279315 Guyatt GH Evidence Based Medicine editorial ACP Journal Club 1991 A 16 Annals of Internal Medicine vol 114 suppl 2 Development of evidence based medicine explored in oral history video AMA Jan 27 2014 27 January 2014 Wennberg J Small area variations in health care delivery Science 182 4117 December 1973 1102 1108 Bibcode 1973Sci 182 1102W doi 10 1126 science 182 4117 1102 PMID nbsp 4750608 The history of evidence based medicine Cologne Germany Institute for Quality and Efficiency in Health Care IQWiG 2016 NBK390299 Eddy DM 18 Probabilistic Reasoning in Clinical Medicine Problems and Opportunities Kahneman D Slovic P Tversky A redaktorlar Judgment Under Uncertainty Heuristics and Biases Cambridge University Press 1982 249 267 ISBN nbsp 978 0 521 28414 1 Eddy DM Clinical policies and the quality of clinical practice The New England Journal of Medicine 307 6 August 1982 343 347 doi 10 1056 nejm198208053070604 PMID nbsp 7088099 Sackett DL Rosenberg WM The need for evidence based medicine Journal of the Royal Society of Medicine 88 11 November 1995 620 624 doi 10 1177 014107689508801105 PMC nbsp 1295384 PMID nbsp 8544145 Eddy DM Variations in physician practice the role of uncertainty Health Affairs 3 2 1984 74 89 doi 10 1377 hlthaff 3 2 74 PMID nbsp 6469198 Eddy DM Billings J The quality of medical evidence implications for quality of care Health Affairs 7 1 1988 19 32 doi 10 1377 hlthaff 7 1 19 PMID nbsp 3360391 BiblioqrafiyaredakteDoi SA Understanding evidence in health care Using clinical epidemiology South Yarra VIC Australia Palgrave Macmillan 2012 ISBN nbsp 978 1 4202 5669 7 Grobbee DE Hoes AW Clinical Epidemiology Principles Methods and Applications for Clinical Research Jones amp Bartlett Learning 2009 ISBN nbsp 978 0 7637 5315 3 Howick JH The Philosophy of Evidence based Medicine Wiley 2011 ISBN nbsp 978 1 4051 9667 3 Katz DL Clinical Epidemiology amp Evidence Based Medicine Fundamental Principles of Clinical Reasoning amp Research Sage 2001 ISBN nbsp 978 0 7619 1939 1 Stegenga J Care and Cure An Introduction To Philosophy of Medicine University of Chicago Press 2018 ISBN nbsp 978 0 226 59517 7 Xarici kecidlerredakte nbsp Vikilugetde Subutlara esaslanan tibb movzusuna dair melumatlar var Evidence Based Medicine An Oral History JAMA and the BMJ 2014 nbsp Centre for Evidence based Medicine at the University of Oxford Menbe https az wikipedia org w index php title Subutlara esaslanan tibb amp oldid 8231958

Nəşr tarixi: İyul 07, 2025, 02:36 am
Ən çox oxunan
  • Fevral 21, 2025

    Yoxsulluğun feminizasiyası

  • Aprel 28, 2025

    Young Gangan

  • Mart 01, 2025

    Yoşiro Mori

  • Aprel 29, 2025

    Yoşinori Osumi

  • Mart 23, 2025

    Yoşimasa Hayaşi

Gündəlik

  • Sergey Paracanov

  • İlham Əliyev

  • Avropa

  • Gürcüstan

  • Yekaterinburq

  • HƏMAS–İsrail müharibəsi

  • Kitabi-Dədə Qorqudun tarixiliyi

  • Anadolu

  • 1810

  • ABŞ

NiNa.Az - Studiya

  • Vikipediya

Bülletendə Qeydiyyat

E-poçt siyahımıza abunə olmaqla siz həmişə bizdən ən son xəbərləri alacaqsınız.
Əlaqədə olmaq
Bizimlə əlaqə
DMCA Sitemap Feeds
© 2019 nina.az - Bütün hüquqlar qorunur.
Müəllif hüququ: Dadaş Mammedov
Yuxarı