Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
Rumıniyada qaqauzlar ən qədim etnik azlıqlardan biridir. Onların əsas yaşayış məntəqələri bölgəsində (Rumıniyanın cənub-şərqi) yerləşir və onların əsas dini pravoslavlıqdır.
| Özünüadlandırma | |||
|---|---|---|---|
| Gagauzlar | |||
| Ümumi sayı | |||
| 45 - 3000 (təxminən) | |||
| Yaşadığı ərazilər | |||
| | |||
| Dili | |||
| Dini | |||
| Pravoslavlıq |
Tarixi
Qaqauz xalqının və bölgələrində yaşadığı 13-cü əsrdən məlumdur.
XIX əsrin əvvəllərində Dobrucadaki qaqauzların sayı hələ çox idi. Bessarabiya torpaqlarının Rusiya imperiyasına keçdiyi dövrdə (1812), qaqauzların kiçik bir hissəsi Dobrucadan Bessarabiyaya köçmüşdür, çünki orada qaquzları imtiyazlar vəd edilmişdir ki, onlar hərbi xidmət və çar hökumətinin qoyduğu vergilərdən azad idilər, həmçinin onlara müharibə və quldur terroru ilə əhatə olunmuş Balkan yarımadasını tərk etmək imkanı verilmişdir. Dobrucada (Bolqarıstanın şimal-şərqi və Rumıniyanın cənub-şərqi) qalan əhalinin əksəriyyəti assimilyasiya olunmuşdur.
Assimilyasiya
Rumıniya, Rusiya, Bolqarıstan dövlətləri qaqauzların assimilyasiyasına güclü təsir etmişdilər. Bu cür proseslər 1918-1944-cü illərdə Rumıniyanın "Bessarabiyanın azad edilməsi" zamanı da baş verirdi.
1940-1941-ci illərdə SSRİ XDİK "Bessarabiyada xalq düşmənləri" şüarları altında qaqauzlar arasında kütləvi təmizləmələr aparmış, XDİK əməkdaşları yüzlərlə qaqauz ailəsini repressiya etmişdilər. Qaqauzlar ilk dəfə SSRİ-də hərbi xidmətə çağırılmışdılar, sovet işğalı dövründə qaqauzları rus dilində danışmağa məcbur edirdilər və doğma dillərində ünsiyyətləri qadağan olunmuşdur. Çarəsizlikdən bir çox qaqauzlular Latın Amerikasına (Braziliya və s.) üz tutmuşdular. Rumıniya hökuməti də qaqauzların assimilyasiyasının tərəfdarı idi. Rumıniya lideri Antonesku qaqauzların Dnestr tərəfə deportasiyası üçün plan hazırlamışdır, onların yerinə oraya rumınları köçürülməli idilər. Yalnız rumınların Stalinqrad döyüşündə məğlubiyyəti bu prosesin tətbiqini dayandırdı. Hazırda Rumıniyada bir çox etnik qaqauzlar yaşayır, amma prosesləri səbəbindən onlar özlərini rumın hesab edirlər.
Yerləşmələri
1930-cu ildə və Konstansa judetslərində qaqauzların sayı 1000 nəfər idi, onların 752-si Konstansada yaşayırdı. 2002-ci il siyahıyaalınmasında Rumıniyada 45 qaqauz var idi. Tolçu judetsində qaqauzların ən böyük yaşayış məntəqələri: Beydaud, Stejaru, Acıoğlu və Izvoarele. Konstantsa judetsində qaqauzlar Yılanlık, Kara Ömer, Azaplar, Göl-Punar, Nastradin, Topraisar, Çernavode, Tekirgöl, Manqaliya və Konstantsada yerləşiblər.
Həmçinin bax
Xarici keçidlər
- Rumıniyanın qaqauzları haqqında reportaj (məqalə rumın dilindədir)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ruminiyada qaqauzlar en qedim etnik azliqlardan biridir Onlarin esas yasayis menteqeleri bolgesinde Ruminiyanin cenub serqi yerlesir ve onlarin esas dini pravoslavliqdir OzunuadlandirmaGagauzlarUmumi sayi45 3000 texminen Yasadigi erazilerDilirumin qaqauzDiniPravoslavliqTarixi1930 cu il siyahiyaalmasina gore qaqauzlarin ehemiyyetli sayi tekce Bessarabiyada deyil hemcinin Konstantsa ve judetslerinde de qeyde alinmisdir Bu xeritede qaqauzlar narinci noqtelerle G narinci nisana qara noqte qoyulub ve ya G narinci noqtenin yaninda narinci herf yazilib isareleri ile qeyd olunub Qaqauz xalqinin ve bolgelerinde yasadigi 13 cu esrden melumdur XIX esrin evvellerinde Dobrucadaki qaqauzlarin sayi hele cox idi Bessarabiya torpaqlarinin Rusiya imperiyasina kecdiyi dovrde 1812 qaqauzlarin kicik bir hissesi Dobrucadan Bessarabiyaya kocmusdur cunki orada qaquzlari imtiyazlar ved edilmisdir ki onlar herbi xidmet ve car hokumetinin qoydugu vergilerden azad idiler hemcinin onlara muharibe ve quldur terroru ile ehate olunmus Balkan yarimadasini terk etmek imkani verilmisdir Dobrucada Bolqaristanin simal serqi ve Ruminiyanin cenub serqi qalan ehalinin ekseriyyeti assimilyasiya olunmusdur AssimilyasiyaRuminiya Rusiya Bolqaristan dovletleri qaqauzlarin assimilyasiyasina guclu tesir etmisdiler Bu cur prosesler 1918 1944 cu illerde Ruminiyanin Bessarabiyanin azad edilmesi zamani da bas verirdi 1918 ci ilde Dobrucanin etnik xeritesi xeritede denizkenari qaqauzlarin yasayis yerleri qara rengle qeyd edilmisdir 1940 1941 ci illerde SSRI XDIK Bessarabiyada xalq dusmenleri suarlari altinda qaqauzlar arasinda kutlevi temizlemeler aparmis XDIK emekdaslari yuzlerle qaqauz ailesini repressiya etmisdiler Qaqauzlar ilk defe SSRI de herbi xidmete cagirilmisdilar sovet isgali dovrunde qaqauzlari rus dilinde danismaga mecbur edirdiler ve dogma dillerinde unsiyyetleri qadagan olunmusdur Caresizlikden bir cox qaqauzlular Latin Amerikasina Braziliya ve s uz tutmusdular Ruminiya hokumeti de qaqauzlarin assimilyasiyasinin terefdari idi Ruminiya lideri Antonesku qaqauzlarin Dnestr terefe deportasiyasi ucun plan hazirlamisdir onlarin yerine oraya ruminlari kocurulmeli idiler Yalniz ruminlarin Stalinqrad doyusunde meglubiyyeti bu prosesin tetbiqini dayandirdi Hazirda Ruminiyada bir cox etnik qaqauzlar yasayir amma prosesleri sebebinden onlar ozlerini rumin hesab edirler Yerlesmeleri1930 cu ilde ve Konstansa judetslerinde qaqauzlarin sayi 1000 nefer idi onlarin 752 si Konstansada yasayirdi 2002 ci il siyahiyaalinmasinda Ruminiyada 45 qaqauz var idi Tolcu judetsinde qaqauzlarin en boyuk yasayis menteqeleri Beydaud Stejaru Acioglu ve Izvoarele Konstantsa judetsinde qaqauzlar Yilanlik Kara Omer Azaplar Gol Punar Nastradin Topraisar Cernavode Tekirgol Manqaliya ve Konstantsada yerlesibler Hemcinin baxQaqauzlar Braziliya qaqauzlariXarici kecidlerRuminiyanin qaqauzlari haqqinda reportaj meqale rumin dilindedir